Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που το έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.
Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα (όπως εδώ με την Μαρία Πολυδούρη, που πέθανε στις 29/4).
Σημειώνω τέλος ότι επειδή αυτή τη φορά η πρώτη του μηνός πέφτει Σάββατο, τα μεζεδάκια παίρνουν μετάθεση για αύριο ενώ το λογοτεχνικό μας θέμα αναβάλλεται -βέβαια, και χτες λογοτεχνικό άρθρο είχαμε.
Σα 1 Του βαρώνου Μυγχάουζεν και των ανιδιοτελώς ψευδομένων
Κυ 2 Ιακώβου Καζανόβα του μεγάλου εραστού
Δε 3 Γενέσιον Θεοδώρου Κολοκοτρώνη του στρατηλάτου
Τρ 4 Γενέσιον Ανδρέου Ταρκόφσκη και αυτοκτονία Δημητρίου Χριστούλα
Τε 5 Γεωργίου-Ιακώβου Δαντώνος καρατόμησις
Πε 6 Του ζωγράφου Ραφαήλου
Πα 7 Παγκόσμια ημέρα υγείας – Ιπποκράτους του Κώου
Σα 8 Γενέσιον Ιακώβου Μπρελ
Κυ 9 † Φραγκίσκου Βάκωνος. Kαι Γς τελευτή
Δε 10 Θρίαμβος Σπυρίδωνος Λούη του ωκύποδος
Τρ 11 Γιούρι Γκαγκάριν, του πρώτου ανθρώπου εις το Διάστημα
Τε 12 Τα μεγάλα Διονύσια
Πε 13 Βαρούχ Σπινόζα του προδρόμου του Διαφωτισμού και Σαμουήλ Μπέκετ γενέσιον
Πα 14 † Βλαδιμήρου Μαγιακόφσκι αυτοχειριασμός
Σα 15 Λεονάρδου ντα Βίντσι
Κυ 16 † Γεωργίου Βιζυηνού, το τελευταίον της ζωής του ταξίδιον
Δε 17 Γενέσιον Κωνσταντίνου Καβάφη και τελευτή Νίκου Παπάζογλου και Δημήτρη Μητροπάνου
Τρ 18 † Αλβέρτου Αϊνστάιν τελευτή
Τε 19 † Καρόλου Δαρβίνου
Πε 20 Τελευτή Μανόλη Τριανταφυλλίδη
Πα 21 Βεβήλωσις του Φοίνικος (αποφράς ημέρα)
Σα 22 † Γουλιέλμου Σαιξπήρου του μεγάλου δραματουργού
Κυ 23 † Τελευτή Γεωργίου Καραϊσκάκη. Και παγκοσμία ημέρα του βιβλίου
Δε 24 Της γενοκτονίας των Αρμενίων
Τρ 25 † Μαγελάνου του εξερευνητού. Και τελευτή Σπειροειδούς αρχιτέκτονος.
Τε 26 Γενέσιον Ευγενίου Ντελακρουά
Πε 27 Γενέσιον Αδαμαντίου Κοραή του Διαφωτιστού
Πα 28 Μιχαήλ Λομονόσωφ
Σα 29 † Κωνσταντίνου Καβάφη του ανεπαναλήπτου
Κυ 30 Μαρίας Πολυδούρη τελευτή.
Επίσης, ο Απρίλης είναι συνήθως ο μήνας του Πάσχα -το οποίο μπορεί να πέσει από 4 Απριλίου έως 8 Μαΐου (τουλάχιστον στον αιωνα μας), άρα τις περισσότερες φορές πέφτει Απρίλη, όπως και φέτος.
Επειδή, σε αντίθεση με τον άστατο Μάρτη, τον Απρίλη η άνοιξη έχει πια εδραιωθεί, πολύ συχνά τους δυο καθαρόαιμους ανοιξιάτικους μήνες τους λέμε μαζί: Απριλομάης ή και Μαγιάπριλο, λέξεις ποιητικότατες. Υπάρχει πάντως και η παροιμία «των καλών ναυτών τα ταίρια, το μαγιάπριλο χηρεύουν», για τις αιφνίδιες ανοιξιάτικες κακοκαιρίες, όπως και η «στον καταραμένο τόπο, το Μαγιάπριλο χιονίζει», που τη λέμε και μόνο για τον Μάη. Βέβαια, οι απριλιάτικες βροχές χρειάζονται: Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σ’ εκείνον τον ζευγά που’χει πολλά σπαρμένα, λέει μια γνωστή παροιμία, και «Τ’ Απριλιού κάθε σταλαματιά νερό είναι βαρέλι λάδι», ένα όχι πολύ γνωστό κεφαλονίτικο γνωμικό.
Πάλι, διότι τόσα χρόνια που λειτουργεί το ιστολόγιο έχει βέβαια ξανασυμβεί (το 2016) να πέσει Σάββατο η δευτεραπριλιά και να γραφτούν μεζεδάκια τη μέρα εκείνη. Θα μπορούσα να τα πω «κορονοδευτεραπριλιάτικα μεζεδάκια» για να θυμίσω ότι η πανδημία δεν έχει περάσει όσο κι αν χαλαρώνουν, πανευρωπαϊκά αλλά και στη χώρα μας, οι περιορισμοί. Μάλιστα, τις τελευταίες μέρες στη χώρα μας οι αριθμοί των διασωληνωμένων και των εισαγωγών στα νοσοκομεία, που βρισκονταν σε συνεχή πτωτική τάση επί πολλές εβδομάδες, έχουν αρχίσει να σταθεροποιούνται και να ανεβαίνουν, κι αυτό μόνο ευοίωνο δεν είναι.
Κατά τα άλλα, την πρωταπριλιά είθισται να λέμε ψέματα. «Το κορδόνι σου λύθηκε» λέγαμε παλιά στο σχολείο -μου το είπε και στο μέιλ ένας φίλος το πρωί, με μικρότερη αποτελεσματικότητα. Πρόσεξα μερικά πρωταπριλιάτικα ψέματα που, όπως είναι ίσως αναμενόμενο, αφορούσαν τις επιπτώσεις του ουκρανικού πολέμου και ειδικότερα την απόφαση της Ρωσίας να ζητήσει να πληρώνεται σε ρούβλια για τις παραδόσεις φυσικού αερίου. Το πιο πετυχημένο ήταν το ψέμα του tvxs, που γνώρισε πολλές αναδημοσιεύσεις σε ιστοτόπους και αμέτρητες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εδώ βλέπετε μια αναδημοσίευση της αναδημοσίευσης:
Πάρα πολλοί πίστεψαν ότι ο Άδωνης θα μπορούσε να είχε πει τη φράση του τίτλου -και δεν τους αδικώ. Βέβαια, η συνέχεια της επιχειρηματολογίας θα έπρεπε, σε συνδυασμό με την ημέρα, να βάλει ψύλλους στ’ αυτιά. (Το άρθρο είχε και συνέχεια: Ο αντιπρόεδρος της ΝΔ απάντησε και στο επιχείρημα ότι το ρούβλι ήταν το παραδοσιακό νόμισμα της Ρωσίας, πριν την οκτωβριανή επανάσταση του 1917. «Ο Τσάρος έκανε λάθη και έτσι πήραν την εξουσία οι μπολσεβίκοι», είπε ο κ. Γεωργιάδης.).
Καθώς οι περισσότερες αναδημοσιεύσεις θεωρούσαν το πρωταπριλιάτικο αληθινό, το ίδιο και πολλά σχόλια στα σόσιαλ, το tvxs έσπευσε ήδη από το μεσημέρι ή απόγευμα της χτεσινής μέρας να διευκρινίσει ότι Τα ρούβλια του Α. Γεωργιάδη ήταν πρωταπριλιάτικα.
Και ρωτάω: ένα πρωταπριλιάτικο που πολλοί το πιστεύουν για αληθινό είναι απόλυτα πετυχημένο ή μήπως αποτυχημένο πρωταπριλιάτικο; Ή και τα δύο, ανάλογα τη θεώρηση; (Το καλό πρωταπριλιάτικο ψέμα, έλεγε κάποιος, πρέπει στην αρχή να σε πείθει αλλά στο τέλος να το καταλαβαινεις. Εγώ πάλι θεωρώ πως το ψέμα του tvxs ήταν πετυχημένο).
Στο ίδιο πνεύμα και το αστείο της ΕφΣυν, με την Ιερά σύνοδο να μετατρέπει σε ρούβλια ένα μέρος του αποθεματικού της για να αγοράσει φυσικό αέριο για τις εκκλησίες.
Αλλά αφού το ιστολόγιο ασχολείται με τη λογοτεχνία και με τα βιβλία, ας βάλουμε και μια πρωταπριλιάτικη ανακοίνωση των εκδόσεων Διόπτρα που θίγουν πολύ εύστοχα τη δύσκολη οικονομική κατάσταση στην αγορά του βιβλίου:
O εκδοτικός οίκος ανακοινώνει διάφορα μέτρα εξοικονόμησης που υποτίθεται ότι θα εφαρμόσει, ας πούμε ότι στα αστυνομικά μυθιστορήματα θα αποκαλύπτεται ο δολοφόνος από το οπισθόφυλλο.
Να θυμίσω ότι σε αυτό προηγείται η παλιά ελληνική κωμωδία, καθώς σε μια ταινία που δεν θυμάμαι τον τίτλο της ο Σταυρίδης υποδυόταν τρεις ρόλους, ανάμεσά τους και μία γηραιά συγγραφέα, που το αστυνομικό της μυθιστόρημα είχε αποτύχει εμπορικά διότι είχε τίτλο «Δολοφόνος ήταν ο γιατρός».
Όμως η πρόταση του εκδοτικού βελτιώνει την ιδέα του παλιού σεναριογράφου, αφού ο δολοφόνος θα αποκαλύπτεται στο οπισθόφυλλο -έτσι διατηρείται ένα μίνιμουμ σασπένς.
Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που το έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.
Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα (όπως εδώ με την Μαρία Πολυδούρη, που πέθανε στις 29/4).
Πα 1 Του βαρώνου Μυγχάουζεν και των ανιδιοτελώς ψευδομένων
Σα 2 Διεθνής ημέρα παιδικού βιβλίου
Κυ 3 Γενέσιον Θεοδώρου Κολοκοτρώνη του στρατηλάτου
Δε 4 Γενέσιον Ανδρέου Ταρκόφσκη και αυτοκτονία Δημητρίου Χριστούλα
Τρ 5 Ιακώβου Καζανόβα του μεγάλου εραστού
Τε 6 Του ζωγράφου Ραφαήλου
Πε 7 Παγκόσμια ημέρα υγείας – Ιπποκράτους του Κώου
Πα 8 Γενέσιον Ιακώβου Μπρελ
Σα 9 † Φραγκίσκου Βάκωνος. Kαι Γς τελευτή
Κυ 10 Θρίαμβος Σπυρίδωνος Λούη του ωκύποδος
Δε 11 Γιούρι Γκαγκάριν, του πρώτου ανθρώπου εις το Διάστημα
Τρ 12 Τα μεγάλα Διονύσια
Τε 13 Βαρούχ Σπινόζα του προδρόμου του Διαφωτισμού και Σαμουήλ Μπέκετ γενέσιον
Πε 14 † Βλαδιμήρου Μαγιακόφσκι αυτοχειριασμός
Πα 15 Λεονάρδου ντα Βίντσι
Σα 16 † Γεωργίου Βιζυηνού, το τελευταίον της ζωής του ταξίδιον
Κυ 17 Γενέσιον Κωνσταντίνου Καβάφη και τελευτή Νίκου Παπάζογλου και Δημήτρη Μητροπάνου
Δε 18 † Αλβέρτου Αϊνστάιν τελευτή
Τρ 19 † Καρόλου Δαρβίνου
Τε 20 Τελευτή Μανόλη Τριανταφυλλίδη
Πε 21 Βεβήλωσις του Φοίνικος (αποφράς ημέρα)
Πα 22 † Γουλιέλμου Σαιξπήρου του μεγάλου δραματουργού
Σα 23 † Τελευτή Γεωργίου Καραϊσκάκη. Και παγκοσμία ημέρα του βιβλίου
Κυ 24 Της γενοκτονίας των Αρμενίων
Δε 25 † Μαγελάνου του εξερευνητού. Και τελευτή Σπειροειδούς αρχιτέκτονος.
Τρ 26 Γενέσιον Ευγενίου Ντελακρουά
Τε 27 Γενέσιον Αδαμαντίου Κοραή του Διαφωτιστού
Πε 28 Μιχαήλ Λομονόσωφ
Πα 29 † Κωνσταντίνου Καβάφη του ανεπαναλήπτου
Σα 30 Μαρίας Πολυδούρη τελευτή.
Να διευκρινίσω εδώ ότι η νίκη του Σπύρου Λούη στην Ολυμπιάδα του 1896 έγινε, με το τότε ημερολόγιο, στις 29 Μαρτίου. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι Ολυμπιακοί αγώνες είναι ένα διεθνές γεγονός, και επειδή την ίδια μέρα το μηνολόγιο τιμά τη μνήμη ενός δικού μας προσώπου, προτίμησα να τιμήσω τον Λούη με το νέο ημερολόγιο, αλλά ας έχουμε κατά νου την αλλαγή των ημερολογίων.
Μια ακόμα διευκρίνιση είναι ότι στις 29 Απριλίου δεν έχουμε μόνο τον θάνατο του Καβάφη αλλά και τη γέννησή του: ο ποιητής ανήκει στη σχετικά σπάνια ομάδα ανθρώπων που έφυγαν από τον κόσμο τη μέρα των γενεθλίων τους. Αυτό όμως ισχύει μόνο με το νέο ημερολόγιο: με το παλαιό, που ίσχυε το 1863, ο Καβάφης γεννήθηκε στις 17 Απριλίου γι’ αυτό και τον τιμάμε και εκείνη την ημερομηνία.
Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που το έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.
Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.
Πε 1 Του βαρώνου Μυγχάουζεν και των ανιδιοτελώς ψευδομένων
Πα 2 Διεθνής ημέρα παιδικού βιβλίου
Σα 3 Γενέσιον Θεοδώρου Κολοκοτρώνη του στρατηλάτου
Κυ 4 Γενέσιον Ανδρέου Ταρκόφσκη και αυτοκτονία Δημητρίου Χριστούλα
Δε 5 Ιακώβου Καζανόβα του μεγάλου εραστού
Τρ 6 Του ζωγράφου Ραφαήλου
Τε 7 Παγκόσμια ημέρα υγείας – Ιπποκράτους του Κώου
Πε 8 Γενέσιον Ιακώβου Μπρελ
Πα 9 † Φραγκίσκου Βάκωνος. Kαι Γς τελευτή
Σα 10 Θρίαμβος Σπυρίδωνος Λούη του ωκύποδος
Κυ 11 Γιούρι Γκαγκάριν, του πρώτου ανθρώπου εις το Διάστημα
Δε 12 Τα μεγάλα Διονύσια
Τρ 13 Βαρούχ Σπινόζα του προδρόμου του Διαφωτισμού και Σαμουήλ Μπέκετ γενέσιον
Τε 14 † Βλαδιμήρου Μαγιακόφσκι αυτοχειριασμός
Πε 15 Λεονάρδου ντα Βίντσι
Πα 16 † Γεωργίου Βιζυηνού, το τελευταίον της ζωής του ταξίδιον
Σα 17 Γενέσιον Κωνσταντίνου Καβάφη και τελευτή Νίκου Παπάζογλου και Δημήτρη Μητροπάνου
Κυ 18 † Αλβέρτου Αϊνστάιν τελευτή
Δε 19 † Καρόλου Δαρβίνου
Τρ 20 Ιωάννου Ιακώβου Ρουσώ και του Κοινωνικού Συμβολαίου
Τε 21 Βεβήλωσις του Φοίνικος (αποφράς ημέρα)
Πε 22 † Γουλιέλμου Σαιξπήρου του μεγάλου δραματουργού
Πα 23 † Τελευτή Γεωργίου Καραϊσκάκη. Και παγκοσμία ημέρα του βιβλίου
Σα 24 Της γενοκτονίας των Αρμενίων
Κυ 25 † Μαγελάνου του εξερευνητού. Και τελευτή Σπειροειδούς αρχιτέκτονος.
Δε 26 Γενέσιον Ευγενίου Ντελακρουά
Τρ 27 Γενέσιον Αδαμαντίου Κοραή του Διαφωτιστού
Τε 28 Μιχαήλ Λομονόσωφ
Πε 29 † Κωνσταντίνου Καβάφη του ανεπαναλήπτου
Πα 30 Μαρίας Πολυδούρη τελευτή.
Να διευκρινίσω εδώ ότι η νίκη του Σπύρου Λούη στην Ολυμπιάδα του 1896 έγινε, με το τότε ημερολόγιο, στις 29 Μαρτίου. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι Ολυμπιακοί αγώνες είναι ένα διεθνές γεγονός, και επειδή την ίδια μέρα το μηνολόγιο τιμά τη μνήμη ενός δικού μας προσώπου, προτίμησα να τιμήσω τον Λούη με το νέο ημερολόγιο, αλλά ας έχουμε κατά νου την αλλαγή των ημερολογίων.
Μια ακόμα διευκρίνιση είναι ότι στις 29 Απριλίου δεν έχουμε μόνο τον θάνατο του Καβάφη αλλά και τη γέννησή του: ο ποιητής ανήκει στη σχετικά σπάνια ομάδα ανθρώπων που έφυγαν από τον κόσμο τη μέρα των γενεθλίων τους. Αυτό όμως ισχύει μόνο με το νέο ημερολόγιο: με το παλαιό, που ίσχυε το 1863, ο Καβάφης γεννήθηκε στις 17 Απριλίου γι’ αυτό και τον τιμάμε και εκείνη την ημερομηνία.
Θα μπορούσα να βάλω στον τίτλο ότι το Μηνολόγιο του φετινού Απρίλη είναι το πρώτο «Μηνολόγιο καραντίνας», αλλά τελικά προτίμησα να αφήσω τη δομή του καθιερωμένου πρωτομηνιάτικου άρθρου μας απείραχτη, αν και θα κάνω κάποιες αναφορές μέσα στο άρθρο. Να πω όμως, διαδικαστικά, ότι η επόμενη συνέχεια από το διήγημα του πατέρα μου «Χθόνια Οδύσσεια», που κανονικά θα δημοσιευόταν χτες και που αναβλήθηκε λόγω της ανάγκης να τιμηθεί ο ήρωας Μανώλης Γλέζος, θα δημοσιευτεί αύριο.
Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που το έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.
Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.
Τε 1 Του βαρώνου Μυγχάουζεν και των ανιδιοτελώς ψευδομένων
Πε 2 Διεθνής ημέρα παιδικού βιβλίου
Πα 3 Γενέσιον Θεοδώρου Κολοκοτρώνη του στρατηλάτου
Σα 4 Γενέσιον Ανδρέου Ταρκόφσκη και αυτοκτονία Δημητρίου Χριστούλα
Κυ 5 Ιακώβου Καζανόβα του μεγάλου εραστού
Δε 6 Του ζωγράφου Ραφαήλου
Τρ 7 Παγκόσμια ημέρα υγείας – Ιπποκράτους του Κώου
Τε 8 Γενέσιον Ιακώβου Μπρελ
Πε 9 † Φραγκίσκου Βάκωνος
Πα 10 Θρίαμβος Σπυρίδωνος Λούη του ωκύποδος
Σα 11 Γιούρι Γκαγκάριν, του πρώτου ανθρώπου εις το Διάστημα
Κυ 12 Τα μεγάλα Διονύσια
Δε 13 Βαρούχ Σπινόζα του προδρόμου του Διαφωτισμού και Σαμουήλ Μπέκετ γενέσιον
Τρ 14 † Βλαδιμήρου Μαγιακόφσκι αυτοχειριασμός
Τε 15 Λεονάρδου ντα Βίντσι
Πε 16 † Γεωργίου Βιζυηνού, το τελευταίον της ζωής του ταξίδιον
Πα 17 Γενέσιον Κωνσταντίνου Καβάφη και τελευτή Νίκου Παπάζογλου και Δημήτρη Μητροπάνου
Σα 18 † Αλβέρτου Αϊνστάιν τελευτή
Κυ 19 † Καρόλου Δαρβίνου
Δε 20 Ιωάννου Ιακώβου Ρουσώ και του Κοινωνικού Συμβολαίου
Τρ 21 Βεβήλωσις του Φοίνικος (αποφράς ημέρα)
Τε 22 † Γουλιέλμου Σαιξπήρου του μεγάλου δραματουργού
Πε 23 † Τελευτή Γεωργίου Καραϊσκάκη. Και παγκοσμία ημέρα του βιβλίου
Πα 24 Της γενοκτονίας των Αρμενίων
Σα 25 † Μαγελάνου του εξερευνητού
Κυ 26 Γενέσιον Ευγενίου Ντελακρουά
Δε 27 Γενέσιον Αδαμαντίου Κοραή του Διαφωτιστού
Τρ 28 Μιχαήλ Λομονόσωφ
Τε 29 † Κωνσταντίνου Καβάφη του ανεπαναλήπτου
Πε 30 Μαρίας Πολυδούρη τελευτή.
Να διευκρινίσω εδώ ότι η νίκη του Σπύρου Λούη στην Ολυμπιάδα του 1896 έγινε, με το τότε ημερολόγιο, στις 29 Μαρτίου. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι Ολυμπιακοί αγώνες είναι ένα διεθνές γεγονός, και επειδή την ίδια μέρα το μηνολόγιο τιμά τη μνήμη ενός δικού μας προσώπου, προτίμησα να τιμήσω τον Λούη με το νέο ημερολόγιο, αλλά ας έχουμε κατά νου την αλλαγή των ημερολογίων.
Που βέβαια τα λέω έτσι επειδή είναι τα πρώτα μεζεδάκια μετά την Πρωταπριλιά.
Ωστόσο, η λέξη «μεταπρωταπριλιάτικος» μπορεί να διαβαστεί και με μια άλλη σημασία. Όπως, ας πούμε, «μεταδεδομένα» (metadata) είναι δεδομένα για δεδομένα, έτσι και ένα «μεταπρωταπριλιάτικο ψέμα» είναι ένα πρωταπριλιάτικο ψέμα για τα πρωταπριλιάτικα ψέματα.
Υπάρχει τέτοιο πράγμα; θα ρωτήσετε. Βεβαίως και υπάρχει, τουλάχιστον στη μπρεξιταρισμένη Μεγάλη Βρετανία, όπου στον ιστότοπο της Τέλεγκραφ δημοσιεύτηκε η είδηση ότι «Απαγορεύτηκαν φέτος τα πρωταπριλιάτικα αστεία, από τον φόβο μήπως προκληθεί, εξαιτίας του Μπρέξιτ, πανικός αγορών στα καταστήματα» (April Fool’s jokes banned amid fear of panic buying over Brexit). Το άρθρο επικαλείται μαλιστα έναν αρχαίο νόμο του 1653.
Αυτό πράγματι ήταν μεταπρωταπριλιάτικο, αλλά πιο αστείο, φαρμακερά αστείον θα έλεγα, βρήκα τον τίτλο άρθρου στη Φαϊνάνσιαλ Τάιμς:
Ματαιώνεται η Πρωταπριλιά λόγω της τρέχουσας κατάστασης της πραγματικότητας
Και εδώ που τα λέμε, πράγματι, αν είναι τόσο παράλογη η πραγματικότητα που εξωφρενικές ειδήσεις γίνονται πιστευτές με ένα ανασήκωμα των ώμων, το περιθώριο για πρωταπριλιάτικα ψέματα στενεύει -όπως ίσως έχουμε διαπιστώσει από την άνθιση του βρίσκουν οι σατιρικοί και παρωδικοί ιστότοποι τύπου Onion/Κουλούρι αλλά και η συχνότητα με την οποία οι τρολοειδήσεις τους γίνονται πιστευτές και αναδημοσιεύονται από «κανονικά» μέσα ενημέρωσης.
Αυτό το είδαμε και με ένα πρωταπριλιάτικο που έκανε φέτος το left.gr, που φαντάστηκε επίσκεψη του Μαδούρο στην Αθήνα και συμμετοχή του στη συγκέντρωση που έχει προγραμματίσει ο ΣΥΡΙΖΑ για απόψε το βράδυ και το οποίο αναδημοσιεύτηκε κάμποσες φορές.
Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που το έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.
Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.
Δε 1 Του βαρώνου Μυγχάουζεν και των ανιδιοτελώς ψευδομένων
Τρ 2 Διεθνής ημέρα παιδικού βιβλίου
Τε 3 Γενέσιον Θεοδώρου Κολοκοτρώνη του στρατηλάτου
Πε 4 Γενέσιον Ανδρέου Ταρκόφσκη και αυτοκτονία Δημητρίου Χριστούλα
Πα 5 Ιακώβου Καζανόβα του μεγάλου εραστού
Σα 6 Του ζωγράφου Ραφαήλου
Κυ 7 Παγκόσμια ημέρα υγείας – Ιπποκράτους του Κώου
Δε 8 Γενέσιον Ιακώβου Μπρελ
Τρ 9 † Φραγκίσκου Βάκωνος
Τε 10 Θρίαμβος Σπυρίδωνος Λούη του ωκύποδος
Πε 11 Γιούρι Γκαγκάριν, του πρώτου ανθρώπου εις το Διάστημα
Πα 12 Τα μεγάλα Διονύσια
Σα 13 Βαρούχ Σπινόζα του προδρόμου του Διαφωτισμού και Σαμουήλ Μπέκετ γενέσιον
Κυ 14 † Βλαδιμήρου Μαγιακόφσκι αυτοχειριασμός
Δε 15 Λεονάρδου ντα Βίντσι
Τρ 16 † Γεωργίου Βιζυηνού, το τελευταίον της ζωής του ταξίδιον
Τε 17 Γενέσιον Κωνσταντίνου Καβάφη και τελευτή Νίκου Παπάζογλου και Δημήτρη Μητροπάνου
Πε 18 † Αλβέρτου Αϊνστάιν τελευτή
Πα 19 † Καρόλου Δαρβίνου
Σα 20 Ιωάννου Ιακώβου Ρουσώ και του Κοινωνικού Συμβολαίου
Κυ 21 Βεβήλωσις του Φοίνικος (αποφράς ημέρα)
Δε 22 † Γουλιέλμου Σαιξπήρου του μεγάλου δραματουργού
Τρ 23 † Τελευτή Γεωργίου Καραϊσκάκη. Και παγκοσμία ημέρα του βιβλίου
Τε 24 Της γενοκτονίας των Αρμενίων
Πε 25 † Μαγελάνου του εξερευνητού
Πα 26 Γενέσιον Ευγενίου Ντελακρουά
Σα 27 Γενέσιον Αδαμαντίου Κοραή του Διαφωτιστού
Κυ 28 Μιχαήλ Λομονόσωφ
Δε 29 † Κωνσταντίνου Καβάφη του ανεπαναλήπτου
Τρ 30 Μαρίας Πολυδούρη τελευτή.
Να διευκρινίσω εδώ ότι η νίκη του Σπύρου Λούη στην Ολυμπιάδα του 1896 έγινε, με το τότε ημερολόγιο, στις 29 Μαρτίου. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι Ολυμπιακοί αγώνες είναι ένα διεθνές γεγονός, και επειδή την ίδια μέρα το μηνολόγιο τιμά τη μνήμη ενός δικού μας προσώπου, προτίμησα να τιμήσω τον Λούη με το νέο ημερολόγιο, αλλά ας έχουμε κατά νου την αλλαγή των ημερολογίων.
Την Πρωταπριλιά του 1897, ο Γάλλος ευθυμογράφος Αλφόνς Αλέ (Alphonse Allais, 1854-1905) δημοσίευσε ένα «Πρωταπριλιάτικο λεύκωμα» (Album Primo – Avrilesque) με εφτά μονόχρωμες γκραβούρες, μία ολοκόκκινη, μία με σκέτο μαύρο, μία γκρίζα, μία κίτρινη κτλ., τις οποίες «εξηγούσε» με ευφυέστατες λεζάντες. Ένας φίλος τις προάλλες με ρώτησε για μία από τις λεζάντες αυτές και μου έδωσε την ιδέα για το σημερινό άρθρο, στο οποίο θα παρουσιάσουμε τους… πίνακες του Αλέ και θα εξηγήσουμε τα λογοπαίγνια.
Να πω ότι ο Αλέ έχει δώσει αμέτρητες ξεκαρδιστικές ατάκες, λογοπαίγνια και ευφυολογήματα. Ένα λεξικό του γαλλικού πνευματώδους λόγου, που έχω υπόψη μου, αφιερώνει κεφάλαιο ολόκληρο στις δημιουργίες του. Κάποιοι ίσως παραξενευτούν που τον γράφω Αλέ και όχι π.χ. Αλλαί, αλλά η αντιστρεψιμότητα έτσι κι αλλιώς είναι μια φενάκη. Όμως να μη σταθούμε σ’ αυτό.
Και ξεκινάμε από το μαύρο, ίσως τον γνωστότερο πίνακα της σειράς, που η λεζάντα του έχει γίνει παροιμιώδης.
Combat de Nègres dans une cave, pendant la nuit, είναι ο γαλλικός τίτλος, δηλαδή «Πάλη νέγρων μέσα σε υπόγειο τη νύχτα». Λέω ότι είναι παροιμιώδης ο τίτλος επειδή τον έχω δει να παρουσιάζεται και ως ανέκδοτο, συχνά με τούνελ αντί για υπόγειο. Μάλιστα, στην ελληνική του εκδοχή προστίθεται στο τέλος «… στη Σκωτία», κάνοντας ένα λογοπαίγνιο παραπάνω με το σκοτάδι. Ο πατέρας μου θυμάμαι, όταν ήθελε να πει ότι είναι σκοτάδι πίσσα (ή ότι κάτι είναι εντελώς ακατανόητο) έλεγε «Πάλη νέγρων…» και καταλαβαίναμε -ήταν την εποχή που δεν είχε γίνει προσβλητικός ο όρος, τότε που ο Λοΐζος κυκλοφορούσε τα Νέγρικα.
Πρωταπριλιάτικο άρθρο στις 2 Απριλίου είναι σαφώς ανεπίκαιρο, αλλά εμείς εδώ λεξιλογούμε. Το άρθρο που παρουσιάζω σήμερα δημοσιεύτηκε χτες, πρώτη μέρα του μηνός αλλά και πρωτη Κυριακή του μήνα, στην τακτική στήλη που διατηρώ στα Ενθέματα της κυριακάτικης Αυγής και αφού δημοσιεύτηκε την Πρωταπριλια εξετάζει το έθιμο και τα λεξιλογικά του ψέματος -όχι εξαντλητικά, αφού το θέμα είναι τεράστιο: μπορείτε να το συμπληρώσετε στα σχόλια.
Για να πω την αλήθεια, και το 2012 είχαμε την Πρωταπριλιά να πέφτει Κυριακή οπότε και τότε το άρθρο μου στα Ενθέματα είχε επίσης άρωμα πρωταπριλιάτικο -και αρκετά κοινά στοιχεία με το σημερινό, όμως εκείνο εστίαζε στα λεξιλογικά της φάρσας.
Για τουτην εδώ την αναδημοσίευση, αποφάσισα να ενσωματώσω στο φετινό άρθρο κάμποσα στοιχεία από το άρθρο του 2012, εκείνα που αναφέρονται στη φάρσα, ώστε, συμφωνα με το κλισέ, να θυμούνται οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι 🙂
Το σημερινό άρθρο έχει μιαν ιδιαιτερότητα, μια και η πρώτη Κυριακή τούτου του μήνα, του Απρίλη, είναι ταυτόχρονα και η πρώτη μέρα του· είναι δηλαδή πρωταπριλιά, η μέρα η παραδοσιακά αφιερωμένη στην (καλοπροαίρετη συνήθως) φάρσα και στην προσπάθειά μας να κάνουμε τους φίλους μας να πιστέψουν το ψέμα που θα τους σερβίρουμε. Οπότε, η στήλη αφιερώνεται στο έθιμο.
Παρά το γεγονός ότι το πρωταπριλιάτικο ψέμα είναι έθιμο διεθνές, μια και πολλοί λαοί συνηθίζουν να κάνουν φάρσες την πρώτη μέρα του Απρίλη, δεν υπάρχει ομοφωνία ως προς τις απαρχές του. Μια εκδοχή που υποστηρίζεται από πολλούς είναι ότι το έθιμο γεννήθηκε στη Γαλλία, όταν από το 1564 και μετά ορίστηκε πρώτη μέρα του χρόνου η 1η Ιανουαρίου, ενώ ως τότε το έτος άρχιζε από την 1η Απριλίου. Υποτίθεται ότι τα πρώτα χρόνια πολλοί εξακολούθησαν να γιορτάζουν την πρωτοχρονιά την 1η Απριλίου, οπότε οι άλλοι, για να τους κοροϊδέψουν, τους έστελναν ψάρια (συνηθισμένο δώρο σε σαρακοστιανές μέρες), που όμως για την περίσταση ήταν ψεύτικα, τα οποία ονομάστηκαν, στα γαλλικά, poisson d’Avril, όπως λέγονται οι πρωταπριλιάτικες φάρσες. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις πως το έθιμο είναι παλαιότερο από τον 16ο αιώνα, κι έτσι προς το παρόν η πρωταπριλιά αντιστέκεται στην επεξήγηση, όπως αρμόζει στη μέρα την αφιερωμένη στο ψέμα και στη φάρσα.
Για άλλη μια φορά, το ιστολόγιο βρίσκεται σε δίλημμα -είναι μεν πρώτη του μηνός, είναι όμως και Κυριακή. Την πρώτη του μηνός βάζουμε το Μηνολόγιο, την Κυριακή κάποιο λογοτεχνικό άρθρο. Ποιο από τα δύο θα προπορευτεί και ποιο θα υποχωρήσει; Επειδή και η αυριανή μέρα έχει θέμα δεσμευμένο, διάλεξα να θυσιάσω το λογοτεχνικό μας άρθρο.
Το Μηνολόγιο, λοιπόν, που το δημοσιεύω εδώ συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που το έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.
Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.
Κυ 1 Του βαρώνου Μυγχάουζεν και των ανιδιοτελώς ψευδομένων
Δε 2 Διεθνής ημέρα παιδικού βιβλίου
Τρ 3 Γενέσιον Θεοδώρου Κολοκοτρώνη του στρατηλάτου
Τε 4 Γενέσιον Ανδρέου Ταρκόφσκη και αυτοκτονία Δημητρίου Χριστούλα
Πε 5 Ιακώβου Καζανόβα του μεγάλου εραστού
Πα 6 Του ζωγράφου Ραφαήλου
Σα 7 Παγκόσμια ημέρα υγείας – Ιπποκράτους του Κώου
Κυ 8 Γενέσιον Ιακώβου Μπρελ
Δε 9 † Φραγκίσκου Βάκωνος
Τρ 10 Θρίαμβος Σπυρίδωνος Λούη του ωκύποδος
Τε 11 Γιούρι Γκαγκάριν, του πρώτου ανθρώπου εις το Διάστημα
Πε 12 Τα μεγάλα Διονύσια
Πα 13 Βαρούχ Σπινόζα του προδρόμου του Διαφωτισμού και Σαμουήλ Μπέκετ γενέσιον
Σα 14 † Βλαδιμήρου Μαγιακόφσκι αυτοχειριασμός
Κυ 15 Λεονάρδου ντα Βίντσι
Δε 16 † Γεωργίου Βιζυηνού, το τελευταίον της ζωής του ταξίδιον
Τρ 17 Γενέσιον Κωνσταντίνου Καβάφη και τελευτή Νίκου Παπάζογλου και Δημήτρη Μητροπάνου
Τε 18 † Αλβέρτου Αϊνστάιν τελευτή
Πε 19 † Καρόλου Δαρβίνου
Πα 20 Ιωάννου Ιακώβου Ρουσώ και του Κοινωνικού Συμβολαίου
Σα 21 Βεβήλωσις του Φοίνικος (αποφράς ημέρα)
Κυ 22 † Γουλιέλμου Σαιξπήρου του μεγάλου δραματουργού
Δε 23 † Τελευτή Γεωργίου Καραϊσκάκη
Τρ 24 Της γενοκτονίας των Αρμενίων
Τε 25 † Μαγελάνου του εξερευνητού
Πε 26 Γενέσιον Ευγενίου Ντελακρουά
Πα 27 Γενέσιον Αδαμαντίου Κοραή του Διαφωτιστού
Σα 28 Μιχαήλ Λομονόσωφ
Κυ 29 † Κωνσταντίνου Καβάφη του ανεπαναλήπτου
Δε 30 Μαρίας Πολυδούρη τελευτή.
Να διευκρινίσω εδώ ότι η νίκη του Σπύρου Λούη στην Ολυμπιάδα του 1896 έγινε, με το τότε ημερολόγιο, στις 29 Μαρτίου. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι Ολυμπιακοί αγώνες είναι ένα διεθνές γεγονός, και επειδή την ίδια μέρα το μηνολόγιο τιμά τη μνήμη ενός δικού μας προσώπου, προτίμησα να τιμήσω τον Λούη με το νέο ημερολόγιο, αλλά ας έχουμε κατά νου την αλλαγή των ημερολογίων.
Μια ακόμα διευκρίνιση είναι ότι στις 29 Απριλίου δεν έχουμε μόνο τον θάνατο του Καβάφη αλλά και τη γέννησή του: ο ποιητής ανήκει στη σχετικά σπάνια κατηγορία ανθρώπων που έφυγαν από τον κόσμο τη μέρα των γενεθλίων τους. Αυτό όμως ισχύει μόνο με το νέο ημερολόγιο: με το παλαιό, που ίσχυε το 1863, ο Καβάφης γεννήθηκε στις 17 Απριλίου γι’ αυτό και τον τιμάμε και εκείνη την ημερομηνία.
Βέβαια, σήμερα είναι και πρωταπριλιά και ίσως θα έπρεπε να βάλουμε ένα πρωταπριλιάτικο αστείο (όπως είχαμε βάλει πριν από μερικά χρόνια). Ωστόσο, στις μέρες μας δυσκολεύεται κανείς να βρει ένα πρωταπριλιάτικο που να μην έχει γίνει ή να μην υπάρχει κίνδυνος να γίνει πραγματικότητα. Οπότε, παραιτούμαι από τα πρωταπριλιάτικα, αν όμως διαβάσετε κάποιο γουστόζικο και πρωτότυπο μπορείτε να το αναφέρετε εδώ. Δείτε και ένα παλιότερο άρθρο μας για μερικά πετυχημένα πρωταπριλιάτικα αστεία, καθώς κι ένα σχετικό γιουτουμπάκι για τα ελβετικά σπαγγετόδεντρα, όπως και ένα γλωσσικό πρωταπριλιάτικο από παλιότερα: Η τρόικα επιβάλλει το λατινικό αλφάβητο.
Κατά τα άλλα, ο Απρίλιος, πέρα από την πρωταπριλιά, είναι επίσης (κατά τον Έλιοτ) ο μήνας ο σκληρός, γεννώντας μέσα απ’ την πεθαμένη γη τις πασχαλιές, ενώ σύμφωνα με ένα παμπάλαιο δημοτικό τραγούδι είναι και απριλοφόρητος (δείτε το παλιό μας άρθρο) -ωστόσο, το επίθετο “απριλιανός” έχει σπιλωθεί, ώσπου να την ξεχάσουμε, από τη δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967.
Επίσης, ο Απρίλης είναι συνήθως ο μήνας του Πάσχα -το οποίο μπορεί να πέσει από 4 Απριλίου έως 8 Μαΐου, άρα τις περισσότερες φορές πέφτει Απρίλη, φέτος μάλιστα νωρίς-νωρίς.
Επειδή, σε αντίθεση με τον άστατο Μάρτη, τον Απρίλη η άνοιξη έχει πια εδραιωθεί, πολύ συχνά τους δυο καθαρόαιμους ανοιξιάτικους μήνες τους λέμε μαζί: Απριλομάης ή και Μαγιάπριλο, λέξεις ποιητικότατες. Υπάρχει πάντως και η παροιμία «των καλών ναυτών τα ταίρια, το μαγιάπριλο χηρεύουν», για τις αιφνίδιες ανοιξιάτικες κακοκαιρίες, όπως και η «στον καταραμένο τόπο, το Μαγιάπριλο χιονίζει», που τη λέμε και μόνο για τον Μάη. Βέβαια, οι απριλιάτικες βροχές χρειάζονται: Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σ’ εκείνον τον ζευγά που’χει πολλά σπαρμένα, λέει μια γνωστή παροιμία, και «Τ’ Απριλιού κάθε σταλαματιά νερό είναι βαρέλι λάδι», ένα όχι πολύ γνωστό κεφαλονίτικο γνωμικό.
Πάντως, στην Κεντρική Ευρώπη ο Απρίλης είναι πολύ πιο άστατος -έχει τα σουσούμια του δικού μας Μάρτη, κι έτσι υπάρχουν γερμανικές παροιμίες όπως April, April, er macht was er will (κάνει ό,τι θέλει) ή η έκφραση launisch wie April (παλαβός σαν Απρίλης).
Η λέξη Απρίλιος είναι μάλλον είδος αντιδανείου. Πράγματι, το λατινικό aprilis (όλα τα ονόματα των μηνών έχουν λατινική προέλευση), σύμφωνα με μια παμπάλαιη ετυμολογία προέρχεται από το ρήμα aperire (ανοίγω). Επί αιώνες, οι φιλόλογοι έμειναν ικανοποιημένοι από την εξήγηση αυτή, που άλλωστε είναι απολύτως ευλογοφανής, μια και τον Απρίλιο «ανοίγει» ο καιρός, γίνεται ανοιξιάτικος και φιλικός. Να θυμίσουμε και την δική μας άνοιξη. Όμως ο Emile Benveniste υποστήριξε, πειστικά, ότι ο Απρίλιος προέρχεται από την θεά Αφροδίτη, και ειδικότερα από τον συγκεκομμένο τύπο του ονόματός της, το υποκοριστικό Αφρώ. Αλλά δεν πήγε κατευθείαν από τα ελληνικά στα λατινικά -μεσολάβησαν οι ετρούσκοι, και ο ετρουσκικός τύπος, apru, είναι αυτός που πήραν οι ρωμαίοι. Η εξήγηση του Μπενβενίστ γίνεται απόλυτα πειστική αν σκεφτούμε ότι ο γειτονικός μήνας του Απρίλη, ο Μάρτιος, δεν είναι άλλος από τον μήνα του θεού Αρη (Mars στα λατινικά), και απ’ αυτόν έχει πάρει τ’ όνομά του. Και, όπως ξέρουμε, η Αφροδίτη και ο Αρης είχαν στη μυθολογία κάτι παραπάνω από στενούς δεσμούς. Λογικό ήταν να έχουν και τους μήνες τους πλάι-πλάι. Αλλωστε, και Ρωμαίοι το αναγνώριζαν αυτό, όπως ο Οβίδιος. Κι αν ο Απρίλης είναι όντως της Αφροδίτης, δικαιώνεται ακόμα περισσότερο ο σολωμικός στίχος έστησ’ ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη.
Υπάρχει πάντως και επώνυμο Απρίλης, το οποίο όπως βλέπω επιχωριάζει στη Φαλάνη του ν. Λαρίσης.
Επίσης, την 1η Απριλίου, ανάμεσα στις άλλες επέτειες που υπάρχουν, και που δεν χώρεσαν στο μηνολόγιο (όπως είναι η έναρξη του κυπριακού αγώνα ανεξαρτησίας το 1955 ή η δημιουργία του Gmail, που σήμερα γίνεται 12 χρονών), είναι και μια ιδιωτική, ας πούμε, επέτειος, που πολύ ενδιαφέρει όσους ασχολούνται με τις μεταφράσεις και γενικότερα με τη γλώσσα. Πριν από 10 χρόνια, την πρωταπριλιά, ιδρύθηκε το μεταφραστικό φόρουμ Λεξιλογία, όπου γίνονται πολύ ενδιαφέρουσες συζητήσεις σαν κι αυτές για μεταφραστικά και γλωσσικά θέματα και όπου μπορείτε να βρείτε απάντηση σε όποια μεταφραστική απορία έχετε!
Να κλείσουμε μ’ ένα απριλιάτικο γιουτουμπάκι. Το βαλς του Απρίλη, σε μουσική Λάζαρου Σαμαρά και στίχους Σοφίας Καραχάλιου, με τη Φωτεινή Βελεσιώτου.
Καλό μήνα και θα περιμένω τα σχόλιά σας. Θα το εκτιμήσω ιδιαίτερα αν συνεχίσετε να κάνετε σχόλια, αφού από σήμερα μπήκε φόρος 0,01 ευρώ για κάθε σχόλιο σε ιστολόγιο, το λεγόμενο ΕΤΗΣΙ (Ειδικό Τελος Ηλεκτρονικού Σχολιασμού Ιστολογίων). Να σημειωθεί πως αν το σχόλιο έχει και εικόνα ή βίντεο το τέλος ανεβαίνει στα 0,05 ευρώ.
Σήμερα το ιστολόγιο βρίσκεται σε δίλημμα -είναι μεν πρώτη του μηνός, είναι όμως και Σάββατο. Την πρώτη του μηνός βάζουμε το Μηνολόγιο, το Σάββατο τα μεζεδάκια. Ποιο από τα δύο θα προπορευτεί και ποιο θα υποχωρήσει; Διάλεξα να μεταθέσω τα μεζεδάκια αύριο Κυριακή -έτσι βέβαια χάνεται το λογοτεχνικό μας άρθρο αλλά θα το αναπληρώσω σε πρώτη ευκαιρία.
Το Μηνολόγιο, λοιπόν, που το δημοσιεύω εδώ συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που το έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.
Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.
Σα 1 Του βαρώνου Μυγχάουζεν και των ανιδιοτελώς ψευδομένων
Κυ 2 Διεθνής ημέρα παιδικού βιβλίου
Δε 3 Γενέσιον Θεοδώρου Κολοκοτρώνη του στρατηλάτου
Τρ 4 Γενέσιον Ανδρέου Ταρκόφσκη και αυτοκτονία Δημητρίου Χριστούλα
Τε 5 Ιακώβου Καζανόβα του μεγάλου εραστού
Πε 6 Του ζωγράφου Ραφαήλου
Πα 7 Παγκόσμια ημέρα υγείας – Ιπποκράτους του Κώου
Σα 8 Γενέσιον Ιακώβου Μπρελ
Κυ 9 † Φραγκίσκου Βάκωνος
Δε 10 Θρίαμβος Σπυρίδωνος Λούη του ωκύποδος
Τρ 11 Γιούρι Γκαγκάριν, του πρώτου ανθρώπου εις το Διάστημα
Τε 12 Τα μεγάλα Διονύσια
Πε 13 Βαρούχ Σπινόζα του προδρόμου του Διαφωτισμού και Σαμουήλ Μπέκετ γενέσιον
Πα 14 † Βλαδιμήρου Μαγιακόφσκι αυτοχειριασμός
Σα 15 Λεονάρδου ντα Βίντσι
Κυ 16 † Γεωργίου Βιζυηνού, το τελευταίον της ζωής του ταξίδιον
Δε 17 Γενέσιον Κωνσταντίνου Καβάφη και τελευτή Νίκου Παπάζογλου και Δημήτρη Μητροπάνου
Τρ 18 † Αλβέρτου Αϊνστάιν τελευτή
Τε 19 † Καρόλου Δαρβίνου
Πε 20 Ιωάννου Ιακώβου Ρουσώ και του Κοινωνικού Συμβολαίου
Πα 21 Βεβήλωσις του Φοίνικος (αποφράς ημέρα)
Σα 22 † Γουλιέλμου Σαιξπήρου του μεγάλου δραματουργού
Κυ 23 † Τελευτή Γεωργίου Καραϊσκάκη
Δε 24 Της γενοκτονίας των Αρμενίων
Τρ 25 † Μαγελάνου του εξερευνητού
Τε 26 Γενέσιον Ευγενίου Ντελακρουά
Πε 27 Γενέσιον Αδαμαντίου Κοραή του Διαφωτιστού
Πα 28 Μιχαήλ Λομονόσωφ
Σα 29 † Κωνσταντίνου Καβάφη του ανεπαναλήπτου
Κυ 30 Μαρίας Πολυδούρη τελευτή.
Να διευκρινίσω εδώ ότι η νίκη του Σπύρου Λούη στην Ολυμπιάδα του 1896 έγινε, με το τότε ημερολόγιο, στις 29 Μαρτίου. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι Ολυμπιακοί αγώνες είναι ένα διεθνές γεγονός, και επειδή την ίδια μέρα το μηνολόγιο τιμά τη μνήμη ενός δικού μας προσώπου, ας μείνει εδώ, αλλά ας έχουμε κατά νου την αλλαγή των ημερολογίων.
Χτες ήταν πρωταπριλιά, σήμερα τι είναι; 2 Απριλίου, θα πείτε -άρα δευτεραπριλιά, οπότε τα σημερινά μεζεδάκια θα τα πούμε «δευτεραπριλιάτικα», για να βάλουμε και το λιθαράκι μας ώστε η γλώσσα μας να φτάσει τα 5 εκατομμύρια λέξεις, να μη βγαίνουνε ψεύτες όσοι ισχυρίζονται ότι έχει τόσες.
Δευτεραπριλιάτικα μεζεδάκια, λοιπόν, τα οποία γράφονται ανήμερα πρωταπριλιά, τη μέρα που λέμε τα πρωταπριλιάτικα ψέματα. Θα έλεγε κανείς ότι στην εποχή μας το έθιμο θα παράκμαζε, αφού είναι τόσο εύκολο να φτιάξεις πρωταπριλιάτικο ψέμα μια και τίποτα δεν μας εκπλήσσει πια, αλλά και φέτος έγιναν αρκετά πρωταπριλιάτικα αστεία, διεθνή και εγχώρια.
Η Λεξιλογία, συνεχίζοντας την παράδοση που έχει καθιερώσει, παρουσίασε μια ανθολογία από τα φετινά πρωταπριλιάτικα, μερικά από τα οποία είναι πολύ πετυχημένα. Να προσθέσουμε στον κατάλογο αυτόν το πρωταπριλιάτικο της Αυγής, που αναγγέλλει με περηφάνια ότι αρχίζει να εκπέμπει το τηλεοπτικό κανάλι της, ενώ το left.gr έγραψε για προσέγγιση της κυβέρνησης με την Ένωση Κεντρώων (στο λινκ βλέπετε τη σελίδα μετά το φανέρωμα του αστείου). Για προσέγγιση με τον ΣΥΡΙΖΑ μίλησε και ο Σταύρος Θεοδωράκης που εγκαινίασε χτες τη σελίδα του στο Φέισμπουκ.
(Και εδώ μερικά ακόμα πρωταπριλιάτικα του Διαδικτύου. Αυτό με τον φόρο στο Φέισμπουκ είχα σκοπό να το κάνω και γω πέρυσι).
* Είχαμε όμως κι ένα γλωσσικό πρωταπριλιάτικο, που το βρήκα πολύ πετυχημένο και κυκλοφόρησε σε γλωσσολογική ομάδα στο Φέισμπουκ. Κυκλοφόρησε, λέει, Leksiko Ellinika-Greeklish / Greeklish-Ellinika από Επιτροπή γλωσσολόγων.
Όπως σημείωσε η φίλη Σταυρούλα Τσιπλάκου, που είναι… μέλος της Επιτροπής Γλωσσολόγων: Epitelus ergo xronon apedose karpus.
* Δυστυχώς, δεν είναι πρωταπριλιάτικη η είδηση που δημοσίευσε το in.gr, για τις κρυφές μαθηματικές σχέσεις που ανακάλυψε στα ομηρικά έπη μια καθηγήτρια (που είναι και διδακτόρισσα!) που διδάσκει σε πειραματικό Γυμνάσιο, σύμφωνα με την ανακοίνωσή της στην 8η Μαθηματική Εβδομάδα που διοργανώνει στη Θεσσαλονίκη η Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία-Παράρτημα Κεντρικής Μακεδονίας.
Και λέω «δυστυχώς», διότι είναι θλιβερό να βλέπεις επιστημονικά σωματεία να ανοίγουν την πόρτα διάπλατα στους λεξάριθμους και στην αγυρτεία…
Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως, αλλά όχι πάντα, την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που το έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.
Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.
Πα 1 Του βαρώνου Μυγχάουζεν και των ανιδιοτελώς ψευδομένων
Σα 2 Διεθνής ημέρα παιδικού βιβλίου
Κυ 3 Γενέσιον Θεοδώρου Κολοκοτρώνη του στρατηλάτου
Δε 4 Γενέσιον Ανδρέου Ταρκόφσκη και αυτοκτονία Δημητρίου Χριστούλα
Τρ 5 Ιακώβου Καζανόβα του μεγάλου εραστού
Τε 6 Του ζωγράφου Ραφαήλου
Πε 7 Παγκόσμια ημέρα υγείας – Ιπποκράτους του Κώου
Πα 8 Γενέσιον Ιακώβου Μπρελ
Σα 9 † Φραγκίσκου Βάκωνος
Κυ 10 Θρίαμβος Σπυρίδωνος Λούη του ωκύποδος
Δε 11 Γιούρι Γκαγκάριν, του πρώτου ανθρώπου εις το Διάστημα
Τρ 12 Τα μεγάλα Διονύσια
Τε 13 Βαρούχ Σπινόζα του προδρόμου του Διαφωτισμού και Σαμουήλ Μπέκετ γενέσιον
Πε 14 † Βλαδιμήρου Μαγιακόφσκι αυτοχειριασμός
Πα 15 Λεονάρδου ντα Βίντσι
Σα 16 † Γεωργίου Βιζυηνού, το τελευταίον της ζωής του ταξίδιον
Κυ 17 Γενέσιον Κωνσταντίνου Καβάφη και τελευτή Νίκου Παπάζογλου και Δημήτρη Μητροπάνου
Δε 18 † Αλβέρτου Αϊνστάιν τελευτή
Τρ 19 † Καρόλου Δαρβίνου
Τε 20 Ιωάννου Ιακώβου Ρουσώ και του Κοινωνικού Συμβολαίου
Πε 21 Βεβήλωσις του Φοίνικος (αποφράς ημέρα)
Πα 22 † Γουλιέλμου Σαιξπήρου του μεγάλου δραματουργού
Σα 23 † Τελευτή Γεωργίου Καραϊσκάκη
Κυ 24 Της γενοκτονίας των Αρμενίων
Δε 25 † Μαγελάνου του εξερευνητού
Τρ 26 Γενέσιον Ευγενίου Ντελακρουά
Τε 27 Γενέσιον Αδαμαντίου Κοραή του Διαφωτιστού
Πε 28 Μιχαήλ Λομονόσωφ
Πα 29 † Κωνσταντίνου Καβάφη του ανεπαναλήπτου
Σα 30 Μαρίας Πολυδούρη τελευτή.
Να διευκρινίσω εδώ ότι η νίκη του Σπύρου Λούη στην Ολυμπιάδα του 1896 έγινε, με το τότε ημερολόγιο, στις 29 Μαρτίου. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι Ολυμπιακοί αγώνες είναι ένα διεθνές γεγονός, και επειδή την ίδια μέρα το μηνολόγιο τιμά τη μνήμη ενός δικού μας προσώπου, ας μείνει εδώ, αλλά ας έχουμε κατά νου την αλλαγή των ημερολογίων.
Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως, αλλά όχι πάντα, την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που το έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.
Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.
Τε 1 Του βαρώνου Μυγχάουζεν και των ανιδιοτελώς ψευδομένων
Πε 2 Διεθνής ημέρα παιδικού βιβλίου
Πα 3 Γενέσιον Θεοδώρου Κολοκοτρώνη του στρατηλάτου
Σα 4 Γενέσιον Ανδρέου Ταρκόφσκη και αυτοκτονία Δημητρίου Χριστούλα
Κυ 5 Ιακώβου Καζανόβα του μεγάλου εραστού
Δε 6 Του ζωγράφου Ραφαήλου
Τρ 7 Παγκόσμια ημέρα υγείας – Ιπποκράτους του Κώου
Τε 8 Γενέσιον Ιακώβου Μπρελ
Πε 9 † Φραγκίσκου Βάκωνος
Πα 10 Θρίαμβος Σπυρίδωνος Λούη του ωκύποδος
Σα 11 Γιούρι Γκαγκάριν, του πρώτου ανθρώπου εις το Διάστημα
Κυ 12 Τα μεγάλα Διονύσια
Δε 13 Βαρούχ Σπινόζα του προδρόμου του Διαφωτισμού
Τρ 14 † Βλαδιμήρου Μαγιακόφσκι αυτοχειριασμός
Τε 15 Λεονάρδου ντα Βίντσι
Πε 16 † Γεωργίου Βιζυηνού, το τελευταίον της ζωής του ταξίδιον
Πα 17 Γενέσιον Κωνσταντίνου Καβάφη και τελευτή Νίκου Παπάζογλου και Δημήτρη Μητροπάνου
Σα 18 † Αλβέρτου Αϊνστάιν τελευτή
Κυ 19 † Καρόλου Δαρβίνου
Δε 20 Ιωάννου Ιακώβου Ρουσώ και του Κοινωνικού Συμβολαίου
Τρ 21 Βεβήλωσις του Φοίνικος (αποφράς ημέρα)
Τε 22 † Γουλιέλμου Σαιξπήρου του μεγάλου δραματουργού
Πε 23 † Τελευτή Γεωργίου Καραϊσκάκη
Πα 24 Της γενοκτονίας των Αρμενίων
Σα 25 † Μαγελάνου του εξερευνητού
Κυ 26 Γενέσιον Ευγενίου Ντελακρουά
Δε 27 Γενέσιον Αδαμαντίου Κοραή του Διαφωτιστού
Τρ 28 Μιχαήλ Λομονόσωφ
Τε 29 † Κωνσταντίνου Καβάφη του ανεπαναλήπτου
Πε 30 Μαρίας Πολυδούρη τελευτή.
Αυτό πράγματι ήταν μεταπρωταπριλιάτικο, αλλά πιο αστείο, φαρμακερά αστείον θα έλεγα, βρήκα τον τίτλο άρθρου στη Φαϊνάνσιαλ Τάιμς:
(Και εδώ μερικά ακόμα 
Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία 