Από πότε υπάρχουν σούργελα;

Η ερώτηση του τίτλου δεν είναι εντελώς παραπλανητική, πάντως δεν κυριολεκτεί. Αφού, σύμφωνα με το λεξικό, σούργελο είναι το γελοίο υποκείμενο, ο περίγελος, θα έλεγε κανείς πως σούργελα υπάρχουν απανέκαθεν [δεν ταιριάζει περισσότερο ο ‘λαθεμένος’ τύπος;]

Ωστόσο, η απάντηση δεν είναι τόσο απλή. Και καλύτερα, πριν σας μπλέξω περισσότερο, να πάρω τα πράγματα με τη σειρά.

Τις προάλλες, ο συνταγματολόγος Νίκος Αλιβιζάτος, που δεν χρειάζεται βέβαια συστάσεις, έδωσε μια σημαντική συνέντευξη στην Lifo. Aν δεν την έχετε διαβάσει, διαβάστε την και πείτε μου μετά αν βρίσκετε αντιπροσωπευτικό τον τίτλο που διάλεξε να βάλει η αρχισυνταξία της Lifo -εγώ τον θεωρώ δημοσιογραφικό ατόπημα, αφού με κανένα τρόπο δεν αποδίδει ο τίτλος το βασικό θέμα της συνέντευξης.

Η συνέντευξη Αλιβιζάτου συζητήθηκε πολύ διότι ο καθηγητής, πρόσωπο αδιαφιλονίκητου κύρους, έπλεξε το εγκώμιο του πρωθυπουργού, έψεξε το ΚΙΝΑΛ για τις παλινωδίες του, επέκρινε τους αντίπαλους του ΣΥΡΙΖΑ για επιθετικότητα και ανοίκειο ύφος (κατονομάζοντας τον, φίλο του πάντως, Γ. Πρετεντέρη) και, ενώ είχε να πει πολλά επικριτικά και για την κυβέρνηση και το κυβερνών κόμμα, δεν ήταν κατεδαφιστικός στην κριτική του αυτή. Επίσης πρόβλεψε οτι το μέλλον του Ποταμιού και του ΚΙΝΑΛ είναι δυσοίωνο καθώς το κυβερνών κόμμα έρχεται να αλώσει τον χώρο της Κεντροαριστεράς -και, στο θέμα αυτό, ο Αλιβιζάτος έχει βαρύνουσα γνώμη, αφού ήταν εκείνος που πρωτοστάτησε στη διαδικασία δημιουργίας του ΚΙΝ.ΑΛ. που τόσο άδοξα το διέλυσε ουσιαστικά η Φώφη Γεννηματά όταν αγνόησε επανειλημμένα και επιδεικτικά τους εταίρους της και επέβαλε τη δική της μειοψηφική (μεταξύ της ηγεσίας) άποψη, τόσο στο Μακεδονικό όσο και σε άλλα ζητήματα.

Στα κοινωνικά μέσα πολλοί φανατικοί αντισυριζαίοι (διότι πάει καιρός τώρα που ο φανατισμός είναι σχεδόν αποκλειστικότητα της αντισύριζα πλευράς) θεώρησαν προδοσία τη συνέντευξη του Αλιβιζάτου -και θα είχε πολύ ενδιαφέρον να το συζητήσουμε και αυτό, όπως και την ίδια τη συνέντευξη, όμως το χούι μας, γλωσσικό ιστολόγιο καθώς είμαστε, είναι να λεξιλογούμε. Και, όπως ξέρετε, πρώτα βγαίνει η ψυχή και μετά το χούι. Οπότε, θα λεξιλογήσουμε παίρνοντας αφορμή από μιαν αναφορά του κ. Αλιβιζάτου.

Σε ερώτηση για τις ριζικές μεταστροφές ανθρώπων με αφορμή το Μακεδονικό, ο Αλιβιζάτος απάντησε:

Κοιτάξτε, είναι και αγαπημένος μου φίλος από παλιά… ο Γιάννης Πρετεντέρης με τον οποίο έχω συμπορευθεί πολλές φορές τα τελευταία τριάντα χρόνια. Όταν, για παράδειγμα, είχε τεθεί στις αρχές της δεκαετίας του ’90 το Μακεδονικό από τον Αντώνη Σαμαρά είχαμε δώσει μαζί τη μάχη εναντίον του φανατισμού και της δίωξης ανθρώπων που παραπέμπονταν σε δίκες επειδή μοίραζαν προκηρύξεις υπέρ της ανεύρεσης λύσης.

Μου έχει κάνει εντύπωση η αλλαγή της θέσης του Γιάννη Πρετεντέρη σε αυτήν τη φάση. Κάθε άνθρωπος μπορεί να αλλάζει θέσεις, να περνάει από την άλλη πλευρά. Δεν είναι αυτό που μου κάνει εντύπωση. Είναι η απαξίωση με την οποία πλέον αντιμετωπίζει αυτούς που έχουν αντίθετη θέση από τη δική του.

Θυμάστε τι ειπώθηκε: «εξαγορές αληταριών», «παρέλαση σούργελων». Σημειωτέον, επειδή το έψαξα, «σούργελο» σημαίνει «μουνόπανο» στα τουρκικά.

Είναι πράγματι εντυπωσιακή η απαξίωση με την οποία πολλοί αντιμετωπίζουν την αντίθετη άποψη. Το έχω νιώσει για τα καλά κι εγώ στο πετσί μου όταν κάποιοι κεντροαριστεροί ή κεντροδεξιοί γνωστοί της πραγματικής ζωής μού επιτέθηκαν με άδικους χαρακτηρισμούς επειδή έχω πολιτική τοποθέτηση διαφορετική από αυτούς. Αλλά είπαμε, εδώ λεξιλογούμε. Οπότε, εστιαζόμαστε στην τελευταία φράση:

Σημειωτέον, επειδή το έψαξα, «σούργελο» σημαίνει «μουνόπανο» στα τουρκικά.

Εδώ έχουμε να εξετάσουμε δύο θέματα:

Α. Ισχύει αυτή η εντυπωσιακή πληροφορία για την αρχική σημασία της λέξης «σούργελο» στα τουρκικά;

Β. Εάν ισχύει, επηρεάζει αυτό τη σημασία της λέξης στα ελληνικά; Έστω τη χρήση της;

Ας ξεκινήσουμε από το δεύτερο, που είναι πιο εύκολο.