Προεδρικά μεζεδάκια, έκδοση 2020

Για το καθιερωμένο σαββατιάτικο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο δεν θα ταίριαζε αλλος τίτλος αφού προχτές ανακοινώθηκε το όνομα της κ. Κατερίνας Σακελλαροπούλου, ανώτατης δικάστριας, που μέσα στην επόμενη εβδομάδα αναμενεται ν’ αποτελέσει την πρώτη γυναίκα στην προεδρία της Ελληνικής Δημοκρατίας.

Όμως, αφού έβαλα τον τίτλο σκέφτηκα ότι κατά πάσαν πιθανότητα τον έχω ήδη χρησιμοποιήσει -και η υποψία μου βγήκε σωστή, αφού τον είχα βάλει στα τέλη του 2014, τότε που διεξάγονταν οι (άκαρπες τελικά) ψηφοφορίες για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Κι έτσι, πρόσθεσα τη χρονολογική σήμανση, να μη μπερδεύεται ο ιστορικός του μέλλοντος.

* Kαι ξεκινάμε. Η ελληνικούρα της εβδομάδας από την Εστία. Η γηραιά κυρία του ελληνικού τύπου (αφού ξεκίνησε να κυκλοφορεί τον προπερασμένον αιώνα) προβάλλει πεισματικά παλιομοδίτικο προφίλ και στο γλωσσικό, αφού γράφεται με πολυτονικό (θα πρέπει να είναι η μόνη καθημερινή εφημερίδα, ίσως όμως υπάρχουν και εκκλησιαστικές) και σε καθαρεύουσα -ή, πιο σωστά, κάτι σαν καθαρεύουσα.

Όμως δεν είναι εύκολο τη σήμερον ημέρα να γράψει κανείς καθαρεύουσα. Δεν αρκεί να γράφεις δημοτική και να αλλάζες τις καταλήξεις, όπως κάνει εδώ ο συντάκτης.

Αλλά και μόνο αυτό να κάνεις, θέλει προσοχή. Διότι, μπορεί η ευθύβολη να γίνεται «η ευθύβολος» στην καθαρεύουσα, αλλά η ξεκάθαρη δεν γίνεται «η ξεκάθαρος» -και εδώ που τα λέμε, ο ξεκάθαρος και η ξεκάθαρη δεν είναι λέξεις της καθαρεύουσας. Αν όμως τις βάλετε σε ένα καθαρευουσιάνικο κείμενο θα τις κλίνετε δημοτικότροπα, αλλιώς το αποτέλεσμα θα είναι κωμικό -το είχε εκμεταλλευτεί αυτό ο Ελισαίος Γιανίδης, δείτε το απόσπασμα εδώ με το πινακάκι, που δεν νομίζω να το έχω βάλει στο ιστολόγιο.

* Νέο κράτος εμφανιστηκε στον πλανήτη, μου λέει φίλος και μου στέλνει άρθρο του Χάφιποστ για τις καταστρεπτικές πυρκαγιές.

Τρεις μαρτυρίες για την 21η Απριλίου 1967

Μια και χτες ηταν η θλιβερή επέτειος της δικτατορίας του 1967, αποφάσισα να ανεβάσω σήμερα τρεις σχετικά σύντομες μαρτυρίες παρμένες από ένα περυσινό βιβλίο, το βιβλίο Μαρτυρίες από τη δικτατορία και την αντίσταση του Στέλιου Κούλογλου (Εστία, 2017).

Στο βιβλίο αυτό, που εχει την επιστημονική επιμέλεια και επίμετρο του Δημ. Σωτηρόπουλου, ο Στέλιος Κούλογλου συγκεντρώνει 69 μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τη δικτατορία που τις οργανώνει σε 10 κεφάλαια. Ενδιαφέρον έχει ότι πέρα από τις μαρτυρίες αντιστασιακών υπάρχουν επισης και κείμενα ανθρώπων που υπηρέτησαν το καθεστώς.

Μια και χτες είχαμε την επέτειο της κήρυξης της δικτατορίας, διάλεξα τρεις μαρτυρίες που περιγράφουν και οι τρεις (και) την πρώτη μέρα της δικτατορίας και τις αμέσως επομενες. Μάλιστα, οι δύο πρώτες μαρτυρίες δένουν η μια με την άλλη, αφού τοσο η Άννα Σολωμού όσο και ο Αντώνης Καρκαγιάννης βρέθηκαν πρώτα στον Ιππόδρομο και μετά στη Γυάρο. Η τρίτη μαρτυρία, του Γιάγκου Σκουλά (1940-2016) περιγράφει το σχετικά άγνωστο κίνημα του Ηρακλείου Κρήτης -όπου ο εξεγερμένος λαος μάταια περίμενε έναν πολιτικό να μπει μπροστά. Ο Αντώνης Καρκαγιάννης (1932-2010) ήταν στέλεχος του ΚΚΕ με πολύχρονες φυλακίσεις στη δεκαετία του 50 και του 60, ενώ μετά τη μεταπολίτευση ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και έγινε διευθυντής της Καθημερινής. Για την Άννα Τεριακή-Σολωμού (1929-2009) δείτε εδώ.

Μια και στις δύο πρώτες μαρτυρίες γίνεται αναφορά στον δολοφονημενο Παναγιώτη Ελή, ας βάλουμε ένα βιογραφικό του βασανισμένου αυτού αγωνιστή για τον οποίο δεν υπάρχει ακόμα άρθρο στη Βικιπαίδεια (αν και υπάρχουν αρκετά άρθρα στο Διαδίκτυο).

Ο Παναγιώτης Ελής (1922-1967) γεννήθηκε στο Κόσμιο Ροδόπης και κατά την Κατοχή οργανώθηκε στην Αντίσταση κατά των Βουλγάρων κατακτητών. Συλλαμβάνεται και στέλνεται όμηρος στη Βουλγαρία. Στις αρχές του 1943, μεταφέρεται με άλλους ομήρους στο Κουμάνοβο της Σερβίας σε καταναγκαστικά έργα απ’ όπου επέστρεψε μετά την απελευθέρωση. Στο τέλος του 1946, ως στρατιώτης, από το Μεσολόγγι μεταφέρθηκε λόγω πολιτικών φρονημάτων στη Μακρόνησο, όπου θα υποστεί τρομερά βασανιστήρια για να υπογράψει δήλωση μετανοίας ενώ αργότερα εξορίστηκε και στον Άι Στράτη. (Εδω μια μαρτυρία της αδελφής του).

 

Άννα Σολωμού

Όταν σε πιάνουν, πού αφήνεις τα παιδιά;

Την ημέρα της 21ης Απριλίου ήρθαν να με πιάσουν από την Ασφάλεια, όπως πιάσανε και χιλιάδες κόσμο εκείνη την ημέρα. Ώσπου να διαφύγει και ο άνδρας μου, δεν άνοιξα αμέσως την πόρτα. Τη σπάσανε, μπήκανε και με πήγανε στο αστυνομικό τμήμα. Εγώ είχα δύο παιδιά. Το μικρότερο ήταν τεσσάρων χρονών. Το πήρα μαζί μου, γιατί δεν είχα πού να το αφήσω. Είχα κι ένα κορίτσι μεγαλύτερο, που έμεινε στη μητέρα μου. Ορφάνεψε κι αυτό, γιατί κυνηγούσαν και τον άνδρα μου και η μητέρα μου ήταν ανάπηρη.

Τους κρατούμενους της Αθήνας τούς είχαν στον Ιππόδρομο. Μας κράτησαν στον Ιππόδρομο τρεις ή τέσσερις ημέρες. Εκεί σκοτώσανε και τον Ελή. Βασανίσα­νε και τον Ηλία τον Ηλιού. Εγώ το παιδάκι το είχα συνεχώς κοντά μου.

Μετά, μια νύκτα, σκοτεινή μάλιστα ήτανε, πολύ σκοτεινή, μπήκε μέσα ένας στρατιωτικός και μας είπε: «Θα ετοιμάσετε τα πράγματά σας», και αμέσως πήγα­με στα καμιόνια. Εγώ κρατώντας το παιδί αγκαλιά, με βοηθήσανε και οι συγκρατούμενές μου, για να ανέβουμε πάνω στα καμιόνια.

Πώς καλλιεργούσαν στη Μαντίνεια το χασίς;

Ο Γουίλι, ο μαύρος θερμαστής από το Τζιμπουτί, έλεγε πώς καπνίζουνε στο Αλγέρι το χασίς (ή τον καπνό) και στο Άντεν πώς χορεύοντας πίνουν την άσπρη σκόνη. Εμείς όμως στο σημερινό άρθρο θα δούμε όχι πώς κάπνιζαν αλλά πώς καλλιεργούσαν το χασίς στη Μαντίνεια, και αυτό θα το πληροφορηθούμε από την πιο επίσημη πηγή, από μιαν «Έκθεσιν περί της καλλιεργείας του (sic) ινδικού καννάβεως (χασίς) εν Μαντινεία», η οποία συντάχθηκε τον Μάρτιο του 1914 στην Τρίπολη από τον Ι.Θ.Μπακόπουλο, βοηθό νομογεωπόνου Αρκαδίας και δημοσιεύτηκε στην περιοδική έκδοση «Γεωργικόν και δασικόν δελτίον» (έτος 4ον, Ιαν-Μάρτ. 1914, Τεύχος Α’) την οποία εξέδιδε το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας.

Δηλαδή, και ίσως δεν το ξέρουν πολλοί αυτό, πριν από 100 χρόνια η καλλιέργεια του χασίς όχι απλώς ήταν νόμιμη στην Ελλάδα (και παγκοσμίως, νομίζω), όχι απλώς γινόταν ανεκτή, αλλά και υποστηριζόταν επίσημα από το κράτος, με ενημερωτικές εκδόσεις όπως κάθε άλλη καλλιέργεια.

Το φυλλάδιο του νομογεωπόνου μού το έστειλε ο φίλος μας ο Γρηγόρης ο Κοτορτσινός, και αν θέλετε να το διαβάσετε κι εσείς το έχω ανεβάσει εδώ. Θα παραθέσω εδώ μερικά αποσπάσματα, δίνοντας έμφαση και σε κάποιες λέξεις (διότι λεξιλογούμε). Ο νομογεωπόνος γράφει σε καθαρεύουσα (όχι άπταιστη, όπως καταλάβατε από το «του καννάβεως») αλλά χρησιμοποιεί και μερικές λαϊκές λέξεις που τις έχει με πλάγιους χαρακτήρες.

Κατά σύμπτωση, πριν από μερικούς μήνες ο Στέλιος Κούλογλου, ο δημοσιογράφος του tvxs και ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, διοργάνωσε στο Ευρωκοινοβούλιο μιαν ημερίδα για την κλωστική και την ιατρική κάνναβη, την οποία βρίσκω ότι μπορείτε να παρακολουθήσετε σε βίντεο εδώ. Η κάνναβη είναι πράγματι ένα φυτό με εντυπωσιακά πολλές χρήσεις -οι υποστηρικτές του το θεωρούν σχεδόν θαυματουργό. Βέβαια, άλλο φυτό είναι η ινδική κάνναβη από την οποία παράγεται το χασίς και άλλο, συγγενικό βέβαια, η κοινή ή κλωστική κάνναβη -κι αυτή περιέχει THC, τη δραστική ουσία του χασίς, αλλά σε πολύ μικρότερη περιεκτικότητα.

Πριν από μερικά χρόνια κυνηγούσαν τους εισαγωγείς προϊόντων κλωστικής κάνναβης, λες και μπορούσε κανείς να μαστουρώσει φορώντας κανναβένια πουκάμισα, τώρα νομίζω ότι έχει σταματήσει αυτό -όποιος ξέρει ας πει περισσότερα. Υπάρχει βέβαια και η ιατρική χρήση της κάνναβης -ως παυσίπονο είναι εξαιρετικό.

Ότι η καλλιέργεια του χασίς ήταν νόμιμη στην Ελλάδα προπολεμικά, το ήξερα ήδη. Νομίζω μάλιστα ότι η απαγόρευση ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1920 ή αρχές δεκαετίας του 1930, αλλά δόθηκε μια παράταση για να εξαντληθούν τα αποθέματα που είχαν στις αποθήκες τους οι έμποροι -και η οριστική απαγόρευση ήρθε επί Μεταξά. Ευχαρίστως όποιος έχει ακριβέστερα στοιχεία να συνεισφέρει στα σχόλια.

Λοιπόν, η έκθεση που συντάχθηκε «συνεπεία της υπ’ αριθμόν 8851 τηλεγραφικής διαταγής» της ανώτερης αρχής, μας πληροφορεί στην αρχή ότι «το χασίς σπείρεται εις όλα τα εδάφη, κυρίως όμως προτιμητέα είναι τα πολύ γόνιμα και υγρά, προπαντός δε τα ποταμόχωστα».