Πανωλεθρία

Η πανωλεθρία είναι λέξη σύνθετη, από το παν + όλεθρος. Ο όλεθρος  γράφεται με όμικρον, αλλά εξαιτίας του νόμου της  «έκτασης εν συνθέσει» (ή νόμου του Βακερνάγκελ,  από  τον υπουργό που… από τον φιλόλογο που τον  διατύπωσε) το ο τρέπεται σε ω, όπως και στον όροφο που γίνεται στη σύνθεση ημιώροφος, το έλεος που γίνεται ανηλεής, ή το ακούω που γίνεται βαρήκοος.

Αλλά σήμερα, την  επαύριο των εκλογών, δεν  λεξιλογούμε. Πανωλεθρία ήταν  η  χτεσινή ετυμηγορία από τις κάλπες και δυστυχώς ήταν πανωλεθρία για το κόμμα που υποστήριζα, τον ΣΥΡΙΖΑ. Η πανωλεθρία του ενός είναι  χαρά του άλλου ή των άλλων, και οι χτεσινές εκλογές ήταν  θρίαμβος της  Νέας Δημοκρατίας και του κ. Μητσοτάκη προσωπικά. Σκέφτηκα να βάλω τίτλο «πανωλεθρίαμβος» αλλά αυτό το εύρημα του Κωνστ. Τζούμα λέγεται  συνήθως για μια πανωλεθρία που την  παρουσιάζουμε για θρίαμβο, ενώ εδώ έχουμε πανωλεθρία που είναι πανωλεθρία και θρίαμβο που είναι θρίαμβος.

Στον ιστότοπο του υπουργείου,  στις 2 το  πρωί, τα σχεδόν πλήρη αποτελέσματα (που φέτος βγήκαν  με μεγάλη ταχύτητα, κάτι καλοδεχούμενο) είναι τα εξής:

Όταν στις 7 το βράδυ βγήκαν τα πρώτα έξιτ πολ, που ήδη έδιναν μεγάλη διαφορά, 38-27, το σοκ ήταν μεγάλο, αλλά δεν ήταν το τελευταίο, ούτε το μεγαλύτερο. Πρόκειται για αποτελέσματα που κανείς δεν φανταζόταν, παρόλο που τις τελευταίες μέρες πλήθαιναν οι προβλέψεις ότι η διαφορά ανάμεσα στα δυο πρώτα κόμματα θα  είναι μεγάλη -όπου όμως το μεγάλη οριζόταν ως πάνω από 5 ή 6 μονάδες, όχι 20+!

Και οι δημοσκοπήσεις άλλωστε έδιναν διαφορά γύρω στις 6 μονάδες. Ελπίζαμε πολλοί ότι θα έπεφταν έξω. Έπεσαν θεαματικά έξω -αλλά όχι έτσι που το περιμέναμε.

Παρόλο που το κοινό του ιστολογίου ίσως να μην  είναι αντιπροσωπευτικό, στο προεκλογικό στοίχημα που διοργανώσαμε μόνο ένας από τους 776 συμμετέχοντες (ακριβέστερα: μόνο μία από τις 776 προβλέψεις) προσέγγισε ικανοποιητικά τα αποτελέσματα: ο φίλος με το παρανόμι manolas πρόβλεψε σκορ 41-18 και 5 κόμματα στη Βουλή. Μπράβο του και κερδίζει δίκαια τη σπαμακόπιτα. Αν θέλει, ας σχολιάσει να  μας πει περισσότερα για το σκεπτικό του.

Advertisement

Μπροστά στην κάλπη

Τετριμμένος  βέβαια  ο τίτλος, αλλά σε τρεις μέρες έχουμε  εκλογές. Γράψαμε κάποια εκλογολεξιλογικά άρθρα, βάλαμε και το προεκλογικό μας στοίχημα, στο οποίο, αυτή τη στιγμή που γράφω, έχουμε 230 συμμετοχές, αλλά καθαυτό προεκλογικό άρθρο, εννοώ χωρίς λεξιλογικά, δεν έχουμε βάλει.

Διαβάζω στο Φέισμπουκ αυτές τις μέρες κάποιες δηλώσεις φίλων για το τι θα ψηφίσουν. Τέτοια δήλωση εγώ δεν έκανα, να πω ότι θα ψηφίσω ΣΥΡΙΖΑ, γιατί ήταν αυτονόητο -Ετούρκεψε  ο σουλτάνος; λέει μια παλιά μανιάτικη παροιμία: για νέο μας το λες;

Εγώ, εντάξει. Ψηφίζω αριστερά από τα γεννοφάσκια μου (αν και τότε δεν ψήφιζαν οι 17χρονοι, ούτε καν οι 18χρονοι), παρόλο που δεν ψήφιζα πάντοτε ΣΥΡΙΖΑ ή τέλος πάντων την ανανεωτική πτέρυγα της  Αριστεράς. Αριστερά θα ψηφίσω και τώρα και έχω διαλέξει, από τα τρία αριστερά κοινοβουλευτικά κόμματα, τον ΣΥΡΙΖΑ.

Ψηφίζω ΣΥΡΙΖΑ με στόχο να αναδειχτεί από τις κάλπες την Κυριακή η δυνατότητα μιας κυβέρνησης συνεργασίας, που θεωρώ πως είναι και εφικτό ενδεχόμενο και αναγκαία προϋπόθεση  για να απαλλαγεί η χώρα από τη σημερινή κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και να αποφευχθεί η διεξαγωγή νεων  εκλογών που θα γίνουν κατακαλόκαιρο, με μειωμένη συμμετοχή  των εργαζόμενων  νέων  και με το καλπονοθευτικό σύστημα του μπόνους στο πρώτο κόμμα.

Παρόλο που η σημερινή κυβέρνηση έχει αποτύχει σε πολλά πεδία, πιστεύω πως ένα ξεχωρίζει και επιβάλλει να αποδοκιμαστεί από τις κάλπες έστω και μόνο για  λόγους δημοκρατικής τάξης. Εννοώ βέβαια το σκάνδαλο των υποκλοπών, όπου το επιτελικό κράτος που έστησε αμέσως μετά την εκλογή του ο Κυριάκος Μητσοτάκης έστησε φάμπρικα παρακολουθήσεων πολιτικών του αντιπάλων, δημοσιογράφων, της  στρατιωτικής του ηγεσίας, ακόμη και  της κυβέρνησής του. Το γεγονός ότι ο Μητσοτάκης υπήγαγε την ΕΥΠ απευθείας στον εαυτό του σημαίνει ότι φέρει στο ακέραιο την ευθύνη, που δεν μπορεί  να  την αποποιηθεί φορτώνοντάς την  στον βολικό ανιψιό. Kαι πρέπει να τιμωρηθεί γι’ αυτό.

Κυβέρνηση ηττημένων, ένας νέος όρος

Στο ιστολόγιο παρακολουθούμε τις λέξεις και τις φράσεις της επικαιρότητας, είτε πρόκειται για νεολογισμούς είτε για όρους που ξαφνικά βρέθηκαν στο προσκήνιο -και στο τέλος της χρονιάς ψηφίζουμε κιόλας για τη λέξη της χρονιάς.

Δεν θέλω να προκαταλάβω τη φετινή ψηφοφορία, άλλωστε ακόμα δεν έχουμε τελειώσει το πρώτο από τα τρία τετράμηνα της χρονιάς, αλλά στοιχηματίζω πως στο ψηφοδέλτιο του Δεκεμβρίου θα βρίσκεται και ο όρος «κυβέρνηση ηττημένων», που ακούγεται πολύ αυτές τις μέρες.

Ακούγεται πολύ αυτές τις μέρες, αλλά αμφιβάλλω αν είχε ακουστεί παλιότερα: αν δεν κάνω λάθος (και να με διορθώσετε) ο όρος είναι φετινός και πρέπει να πλάστηκε από το επιτελείο του κυβερνώντος κόμματος.

Κυβέρνηση ηττημένων, σύμφωνα με τους εισηγητές του όρου, θα είναι η κυβέρνηση συνεργασίας που ενδέχεται να σχηματιστεί μετά τις επικείμενες εκλογές από το δεύτερο, το τρίτο, ίσως και το τέταρτο κόμμα -χωρίς δηλαδή το κόμμα που θα έρθει πρώτο. Πρακτικά, η ΝΔ εννοεί ως «κυβέρνηση ηττημένων» την κυβέρνηση συνεργασίας που θα μπορούσε να σχηματιστεί από ΣΥΡΙΖΑ – ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ και ΜΕΡΑ25, αν βέβαια τα τρία αυτά κόμματα συγκεντρώσουν πάνω από 150 έδρες και αν, φυσικά, συμφωνήσουν να συνεργαστούν.

Το ενδεχόμενο αυτό θεωρητικά ήταν πάντοτε δυνατό και διευκολύνεται σαφώς από το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής. Ωστόσο, μετά τη δημοσκοπική πτώση του κυβερνώντος κόμματος ύστερα από την τραγωδία των Τεμπών, και ενώ οι σχέσεις της ΝΔ με το ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ είχαν ψυχρανθεί με τις υποκλοπές, οι πιθανότητες του σεναρίου αυτού αυξήθηκαν σαφώς.

Ο νεολογισμός «κυβέρνηση ηττημένων» είναι έξυπνο εύρημα και επιδραστικό επικοινωνιακά, μια και η λέξη «ηττημένος» είναι αρνητικά φορτισμένη (ουαί τοις ηττημένοις!). Βοηθάει σε τούτο η απειρία που έχει η χώρα μας από εκλογές με απλή αναλογική και από κυβερνήσεις συνεργασίας (από τα 49 χρόνια της μεταπολίτευσης, μόνο επί 9 χρόνια, το 1989-90 και 2011 με 2019, είχαμε κυβερνήσεις συνεργασίας).

Ωστόσο, ο όρος κατά τη γνώμη μου δεν έχει νόημα, ιδίως σε εκλογές με απλή αναλογική. Στην απλή αναλογική δεν υπάρχει νικητής και ηττημένοι, υπάρχουν νικητές, όσα κόμματα ξεπέρασαν τις προσδοκίες ή το ποσοστό τους, και ηττημένοι, τα κόμματα που σημείωσαν πτώση ή απέτυχαν να πραγματώσουν τις προσδοκίες τους. Αν, ας πούμε, ένα κόμμα είχε 40% και στις νέες εκλογές έρθει πρώτο με 33% μάλλον ηττημένο είναι.

Στις ευρωπαϊκές χώρες πόυ έχουν αναλογικά εκλογικά συστήματα δεν είναι καθόλου σπάνιο να σχηματίζεται κυβέρνηση που να ΜΗΝ περιλαμβάνει το πρώτο κόμμα.

Το 21,67% του ουρανού

Το σημερινό άρθρο είναι επικαιροποιημένη επανάληψη ενός παλιότερου άρθρου από το 2017 -και μάλιστα επανάληψη επανάληψης, αφού και εκείνο ήταν επίσης επικαιροποιημένη επανάληψη ενός άρθρου του 2013. Αλλά αυτή η ανακύκλωση δεν γίνεται επειδή σήμερα στην Ελλάδα έχουμε απεργία, ούτε γιατί το παλιότερο άρθρο είχε περάσει απαρατήρητο, ούτε διότι δεν προλαβαίνω να γράψω φρέσκο, αλλά επειδή πιστεύω ότι πρόκειται για ένα ζήτημα που εξακολουθεί να μην έχει διευθετηθεί και που πρέπει να διευθετηθεί, οπότε δεν βλάφτει να το επαναλαμβάνω. Βέβαια, πρέπει να το πω, λίγοι συμφωνούν μαζί μου -αλλά τι να κάνουμε, θα το αντέξω.

Σήμερα έχουμε 8 Μαρτίου, την παγκόσμια μέρα της γυναίκας, οπότε αναδημοσιεύω ένα παλιότερο άρθρο μου. Επικαιροποιημένο, αφού τα στοιχεία σε σχέση με τη συμμετοχή των γυναικών στη Βουλή και στην κυβέρνηση έχουν αλλάξει από τότε, δεδομένου ότι μεσολάβησαν οι εκλογές του 2019.  Βέβαια, οι ταχτικοί θαμώνες του ιστολογίου θα έχετε μάλλον τοποθετηθεί ήδη -αλλά τίποτα δεν σας εμποδίζει να επαναλάβετε την άποψή σας, αν δεν βαριέστε, χώρια που δεν αποκλείεται να έχετε σε κάποιο σημείο μεταβάλει άποψη.

Σύμφωνα με το γνωστό ρητό, «Οι γυναίκες είναι το μισό του ουρανού». Εδώ θα ταίριαζε το χαριτολόγημα που λέγαμε στα φοιτητικά μου χρόνια («το άλλο μισό στην Κίνα βρίσκεται»), και θα ταίριαζε επειδή το ρητό έχει κινέζικη προέλευση, αφού αν δεν κάνω λάθος το είπε ο Πρόεδρος Μάο. Μάλιστα, η αρχική μορφή είναι: «Οι γυναίκες κρατάνε το μισό του ουρανού». Είτε έτσι είτε αλλιώς, η φράση «μισό του ουρανού» έχει καθιερωθεί διεθνώς, μάλιστα μια διεθνής ΜΚΟ που προωθεί την ισότητα των φύλων λέγεται Half the sky movement. Το μισό του ουρανού στη θεωρία, στην πράξη αρκετά λιγότερο, καθώς σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου οι γυναίκες έχουν λειψή εκπροσώπηση στα κέντρα λήψης αποφάσεων και στους κρατικούς θεσμούς, ιδίως στα υψηλά κλιμάκια. Οπότε, δεν μπορούμε να μιλάμε για το μισό του ουρανού -ένα 20% μπορεί να είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα.

Στη χώρα μας, η υποεκπροσώπηση των γυναικών είναι σοβαρή και μόνιμη. Βέβαια, στη Βουλή που προέκυψε από τις εκλογές του 2019 σημειώθηκε μια μικρή βελτίωση, αφού αυτή τη στιγμή υπάρχουν 65 βουλεύτριες, ποσοστό 21,67%, αριθμός μεγαλύτερος δηλαδή από την προηγούμενη Βουλή (μόνο 55 γυναίκες, ποσοστό 18,33%), όχι όμως και ο μεγαλύτερος όλων των εποχών, αφού στη βραχύβια βουλή των πρώτων μηνών του 2015 είχαμε 70 γυναίκες (23,3%) που είναι και το ρεκόρ από καταβολής ελληνικού κράτους.

Το κυβερνών κόμμα της ΝΔ έχει το χαμηλότερο ποσοστό γυναικείας εκπροσώπησης, αφού εξέλεξε το 2019 μόλις 25 βουλεύτριες επί συνόλου 158 βουλευτών, ποσοστό 15,8%. Πολύ χαμηλό ποσοστό, έστω κι αν ήταν ελαφρώς ανώτερο από το προηγούμενο. Ο ΣΥΡΙΖΑ εξέλεξε 24 γυναίκες επί συνόλου 86, ποσοστό 27,9% ενώ τα άλλα κόμματα, που τα συνυπολογίζω διότι έχουν ολιγομελείς κοινοβουλευτικές ομάδες, εξέλεξαν συνολικά 16 γυναίκες σε 56 συνολικά έδρες, ποσοστό 28,57%.

Σημειώστε ότι αναφέρομαι στους αριθμούς των βουλευτών που εκλέχτηκαν τότε, όχι στη σημερινή δύναμη των κομμάτων που είναι ελαφρώς διαφορετική. Ωστόσο, δεν μετράω την Ελένη Γερασιμίδου τη Σεμίνα Διγενή, επειδή παραιτήθηκε αμέσως μετά την εκλογή της (στην Ανατολική Αττική ‘ Πειραιώς με το ΚΚΕ). Ετσι, ενώ εξελέγησαν 66 γυναίκες από τις κάλπες, αμέσως μετά έγιναν 65. Αξίζει επίσης να αναδείξουμε ότι το ΜΕΡΑ 25 είναι το μόνο κόμμα που είχε γυναικεία πλειοψηφία στην κοινοβουλευτική του ομάδα, 5 γυναίκες και 4 άνδρες (στο μεταξύ, κάποιες βουλεύτριες αποχώρησαν από το κόμμα). (Τα στοιχεία από εδώ)

Ελενοκωνσταντινικά μεζεδάκια και πάλι

Ελενοκωνσταντινικά, επειδή σήμερα είναι Κωνσταντίνου και Ελένης. Και «και πάλι», διότι βεβαια κι αλλη φορά έχει συμβεί να πέσει Σάββατο η 21η Μαΐου, οπότε έχω χρησιμοποιήσει ξανά τον τίτλο αυτόν, όπως επίσης και τον αντίστροφό του, τον «Κωνσταντινελενικά».

Θα μπορούσα να τα πω και «ταξιδιωτικά» διότι τη βδομάδα που μας πέρασε ήμουν (και ακόμα είμαι) σε ταξίδι. Κι αν τα άλλα άρθρα που διαβάσατε μέσα στη βδομάδα τα είχα γράψει από πριν, τούτο εδώ, το μεζεδοάρθρο, αναγκαστικά γράφτηκε σε συνθήκες εκστρατείας. Οπότε, να με συμπαθάτε. 

Φίλη στέλνει τη φωτογραφία που βλέπετε -και ρωτάει: Ενάμιση μηνών ή ενάμιση μηνός είναι ο γιος; (να της ζήσει)

Κανονικά, λέμε ένας μήνας, ενάμισης μήνας, άρα ενάμιση μηνός (ή ενάμιση χρόνου / ενάμισι έτους, όταν μεγαλώσει το μωρό).

Υπάρχει βέβαια και η έλξη, από τα διάφορα «δυόμισι μηνών», «εξίμισι μηνών» κτλ. που εξηγεί γιατί γράφτηκε «ενάμιση μηνών».

Ίσως πάλι να είναι και αγγλισμός. Οι Αγγλοσάξονες ξεκινάνε τον πληθυντικό αμέσως μετά το 1, δηλ. λένε one and a half years, ενώ εμείς από το 2.

* Αυτό περίσσεψε από την προηγούμενη εβδομάδα. Γράφει η Ναυτεμπορική ότι στη συνέντευξη του Αλ. Τσίπρα στο Κόντρα, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έκανε λόγο για «πολιτική που ελλοχεύει κινδύνους για τα εθνικά μας συμφέροντα» και που «απέχει πάρα πολύ από την πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ»

Προφανώς, αν έτσι ειπώθηκε, είναι λάθος. Εγκυμονεί κινδύνους η πολιτική, ο κίνδυνος ελλοχεύει.

* Κι ένα σχετικό με την επίσκεψη Μητσοτάκη στον Λευκό Οίκο.

Τίτλος στο in.gr:

Δείτε live την επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στον Λευκό Οίκο και την υποδοχή του Τζο Μπάιντεν

Ποιος υποδέχτηκε τον Τζο Μπάιντεν, δεν μάθαμε.

* Η οθονιά από το Μέγα. H Φωτεινή Πιπιλή θυμάται την αρχή της καριέρας της, όταν ήταν «η πρώτη γυναίκα ρεπόρτερ στην ελληνική τηλεόραση ανάμεσα σε 35-30 ανδρών«.

Μάλλον υπήρχε αρχικά «μεταξύ», το οποίο άλλαξε σε «ανάμεσα σε» αλλά το «ανδρών» παρέμεινε, κι έτσι η σύνταξη έγινε Μποστική -που βασανίζεις νέους και θάπτεις των κορών!

* Καλός φίλος μου στέλνει απόσπασμα άρθρου από το Ποντίκι, για τη συλλογή των μεταβατικοποιούμενων ρημάτων, όπως λέει. Ο λόγος για την αγωγή που κατέθεσαν μέλη του Παναθηναϊκού:

Στην αγωγή που κατέθεσαν σήμερα το πρωί στο Πρωτοδικείο Αθηνών προσπαθώντας να κωλυσιεργήσουν τη διαδικασία, ζητούν την ακύρωση όλης της γενικής συνέλευσης, με το πρόσχημα ότι το πρότζεκτ «Βοτανικός» έπρεπε να είχε υπερψηφιστεί από τα 2/3 του συνολικού αριθμού των μελών και όχι των ψηφισάντων, αλλά κι ότι δεν έπρεπε να υπάρξει επιστολική ψήφος.

Εκλογή από τη βάση

Εννοώ εσωκομματική εκλογή, εκλογή των οργάνων ή του ηγέτη ενός κόμματος -τόσο ενός κόμματος γενικά, όσο και ειδικότερα του ΣΥΡΙΖΑ, αφού πριν από μερικές μέρες ο Αλέξης Τσίπρας πρότεινε, κατά το επικείμενο 3ο Συνέδριο του κόμματος η εκλογή του Προέδρου και της Κεντρικής Επιτροπής να γίνει όχι από τους συνέδρους, όπως γινόταν μέχρι τώρα στον ΣΥΡΙΖΑ και πιο παλιά στον Συνασπισμό, αλλά από τη βάση, από το σύνολο των μελών του κόμματος.

Η πρόταση αυτή εντασσόταν σε μια δέσμη προτάσεων, που έχει και άλλα αξιοπρόσεκτα σημεία, όπως τη θέσπιση ορίου για τις θητείες στη Βουλή/Ευρωβουλή αλλά και στην Κεντρική Επιτροπή, ή την απόλυτη ισότητα για την εκπροσώπηση ανδρών και γυναικών (ως τώρα υπήρχε ποσόστωση 30%). Όλες τις προτάσεις τις βλέπετε εδώ.

Το θέμα της εκλογής ηγεσίας «από τη βάση» φυσικά δεν τίθεται τώρα για πρώτη φορά. Εφαρμόζεται εδώ και αρκετά χρόνια, από το ΠΑΣΟΚ/Κιν.Αλ. και από τη Νέα Δημοκρατία στη χώρα μας, ενώ σε άλλες χώρες εφαρμόζεται από πολύ παλιότερα. Άλλωστε, μια μορφή εκλογής από τη βάση, όχι πλέον της ηγεσίας του κόμματος αλλά των υποψηφίων του κόμματος για ανώτατα πολιτειακά αξιώματα, είναι και οι προκριματικές εκλογές (primaries) που γίνονται στις Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και εκατό και παραπάνω χρόνια. Ωστόσο, τις δυο τελευταίες δεκαετίες η εκλογή είτε υποψηφίων είτε ηγεσίας «από τη βάση» έχει προσλάβει διεθνώς πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις. Και επίσης είναι η πρώτη φορά που ένα ελληνικό αριστερό κόμμα σκέφτεται να εφαρμόσει τη διαδικασία αυτή.

Στις πρόσφατες εσωκομματικές εκλογές στο Κίνημα Αλλαγής πήραν μέρος 270.000 πολίτες στον πρώτο γύρο (και 206.000 στον δεύτερο) οι οποίοι μπορούσαν να γραφτούν μέλη έως και την ημέρα της ψηφοφορίας πληρώνοντας 3 ευρώ. Στις αντίστοιχες εσωκομματικές εκλογές στη Νέα Δημοκρατία είχαν πάρει μέρος περίπου 400.000 πολίτες στον πρώτο γύρο.

Στις εκλογές που θα γίνουν στον ΣΥΡΙΖΑ προβλέπεται να συμμετάσχουν τα περίπου 60.000 μέλη του κόμματος -δεν θα υπάρχει δηλαδή ο εντελώς ανοιχτός χαρακτήρας που χαρακτήρισε τις εσωκομματικές εκλογές της ΝΔ και του ΚΙΝΑΛ, όπου ο καθένας μπορούσε να γραφτεί μέλος έως και τη μέρα της ψηφοφορίας.

Η πρόταση του Αλέξη Τσίπρα έγινε δεκτή από το Πολιτικό Συμβούλιο του κόμματος, αλλά όχι ομόφωνα. Πολλά στελέχη διαφώνησαν, όπως ο Νίκος Φίλης, που θεώρησε ότι αυτός ο τρόπος εκλογής θα οδηγήσει στο να ψηφιστούν στην Κεντρική Επιτροπή όσα στελέχη προβάλλονται από τα μέσα ενημέρωσης και όχι οι αθόρυβοι αγωνιστές. Καθημερινά στην Αυγή δημοσιεύονται απόψεις στελεχών του κόμματος, άλλες υπέρ και άλλες κατά των προτάσεων -παράδειγμα εδώ, με δύο απόψεις υπέρ των προτάσεων Τσίπρα και δύο κατά.

Θα κλείσει η Αυγή;

Όταν άρχισα χτες να γράφω το σημερινό άρθρο, η απάντηση έκλινε προς το «Ναι», τουλάχιστον για το καθημερινό φύλλο, αλλά τελικά το Πολιτικό Συμβούλιο του ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε να μείνει ανοιχτή η εφημερίδα και να γίνει οικονομική εξυγίανσή της ενώ θα συνεχίσει να λειτουργεί.

Τις προηγούμενες ώρες, η είδηση ότι επίκειται αναστολή της έκδοσης της ιστορικής εφημερίδας είχε προκαλέσει ένα κύμα συμπαράστασης στα σόσιαλ, που εκφράστηκε όχι μόνο με αυθόρμητες τοποθετήσεις ή με συλλογή υπογραφών (συμμετείχα κι εγώ) αλλά και με αγορές συνδρομών -είδα πάνω από δέκα γνωστούς να δηλώνουν ότι αγόρασαν εξάμηνη ή τρίμηνη ή ετήσια συνδρομή, ανανέωσα κι εγώ μια δική μου που την είχα αφήσει να εκπνεύσει· αν ενδιαφέρεστε, η σελίδα για τις συνδρομές στην ηλεκτρονική έκδοση, με μεγάλη έκπτωση, είναι εδώ.

Αυτό το αυθόρμητο κύμα συμπαράστασης ίσως να μην είναι άσχετο με την απόφαση που πάρθηκε για… αναστολή της αναστολής της έκδοσης της εφημερίδας (επίτηδες αράδιασα τόσες γενικές). Αλλά το άρθρο που είχα σκοπό να γράψω δεν χάνει την (όποια) αξία και επικαιρότητά του. Εξάλλου, η χτεσινή απόφαση δεν σημαίνει ότι ο κίνδυνος για την εφημερίδα έχει παρελθει -η επιτυχία της προσπάθειας για εξυγίανση κάθε άλλο παρά δεδομένη είναι.

Σε κάθε περίπτωση, το ιστολόγιο έχει γαλουχηθεί με τις εφημερίδες, έχει δημοσιεύσει πολλά εφημεριδογραφικά άρθρα και έχει γράψει τουλάχιστον τρεις φορές στο παρελθόν για εφημερίδες που έκλεισαν ή που κινδύνεψαν να κλείσουν (το 2010, το 2011, το 2017) -κατά μειζονα λόγο λοιπόν με ενδιαφέρει η Αυγή, μια εφημερίδα της Αριστεράς, στην οποία ανήκω, μια εφημερίδα που είχα την τιμή να είμαι συνεργάτης της για δέκα χρόνια, από το 2008 έως το 2018.

Γιατί και πώς να αγαπάμε την ελληνική γλώσσα

Την Κυριακή που μας πέρασε, μέρα των ερωτευμένων υποτίθεται, αν και φέτος ο κορονοϊός τούς είχε κλείσει όλους μέσα, πήρα μέρος σε μια διαδικτυακή εκδήλωση που διοργανώθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ και από την Θεοδώρα Τζάκρη, τομεάρχισσα αποδήμων (η ίδια δεν χρησιμοποιεί τον έμφυλο τύπο) με θέμα την Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας (9 Φεβρουαρίου). Θυμίζω ότι η γιορτή αυτή θεσπίστηκε το 2017 και οτι στην επιλογή της 9ης Φεβρουαρίου έπαιξε ρόλο και το ιστολόγιό μας (παλιό άρθρο).

Στην εκδήλωση έκανα μια εισήγηση με το θέμα που βλέπετε στον τίτλο («Γιατί και πώς να αγαπάμε την ελληνική γλώσσα»). Πιο κάτω θα παραθέσω ολόκληρο το κείμενο της εισήγησής μου.

Εισηγήσεις έκαναν επίσης ο φίλος Νίκος Γραικός, που διδάσκει τη νέα ελληνική στο Παρίσι, με θέμα τον ρόλο των συλλογικών φορέων στη διάδοση της ελληνικής, ο Ιωάννης Καζάζης, πρόεδρος του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, με θέμα την πορεία συγκρότησης της γλώσσας του νεοελληνικού κράτους, ο Διονύσιος Αρκαδικός, του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του ιδρυματος Σπ. Νιάρχος σε πανεπιστήμιο του Βανκούβερ, με θέμα μια πλατφόρμα για την εκμάθηση της ελληνικής στην ομογένεια, καθώς και ο Χρίστος Παπαδόπουλος, διευθυντής του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Καΐρου (και στιχουργός), που μίλησε για την ελληνική γλώσσα στην Αίγυπτο.

Από το προφίλ των εισηγητών φαίνεται ο προσανατολισμός της εκδήλωσης προς την ομογένεια.

Έκαναν επίσης σύντομες παρεμβάσεις, στην αρχή της εκδήλωσης, ο Γιώργος Κατρούγκαλος και ο Νίκος Φίλης, σημερινοί τομεάρχες του ΣΥΡΙΖΑ (Εξωτερικων και Παιδείας, αντιστοιχα), που είχαν υπουργικά καθήκοντα όταν θεσπίστηκε η Παγκόσμια Ημέρα το 2017.

Ακολούθησαν τοποθετήσεις από το κοινό, αυτούς που παρακολούθησαν την εκδήλωση. Όσοι πήραν τον λόγο ήταν στην πλειοψηφία τους (ή πλειονότητά τους αν είστε από την άλλη φράξια) από τον αποδημο ελληνισμό, κάποιοι απο αυτούς εκπαιδευτικοί. Επομένως έχει αξία η μαρτυρία τους.

Θεωρώ επίσης αξιόλογα όσα είπε σε δευτερολογία ο καθηγητής Ιω. Καζάζης, εμμέσως απαντώντας σε μένα, για τη συμβολή της αρχαίας ελληνικής -αλλά και την επισήμανσή του για τους νεομετανάστες.

Όσοι διαβάζουν ταχτικά το ιστολόγιο θα έχουν ξαναδιαβάσει τα περισσότερα απ’ όσα είπα στην ομιλία μου. Ζητώ προκαταβολικά συγγνώμη, αλλά αυτό είναι σχεδόν αναπόφευκτο.

Πριν από την ομιλία μου παραθέτω το βίντεο ολόκληρης της εκδήλωσης, που καταγράφτηκε και ανέβηκε στο YouTube με τη φροντίδα του ΣΥΡΙΖΑ Μονάχου (το τεχνικό επιτελείο του ιστολογίου κατέγραψε βεβαίως τη δική μου ομιλία, αλλά προτιμότερο είναι να δείτε ολόκληρη την εκδήλωση -ας μην είμαστε Μοναχοφάηδες).

Και το κείμενο της εισήγησής μου:

Γιατί και πώς να αγαπάμε την ελληνική γλώσσα;

Σας ευχαριστώ όσους συνδεθήκατε για να παρακολουθήσετε αυτή την εκδήλωση, ευχαριστώ και τον ΣΥΡΙΖΑ όπως και τη Θεοδώρα Τζάκρη που μου έκαναν την πολύ τιμητική πρόσκληση να με καλέσει να σας μιλήσω.

Η Παγκόσμια Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας θεσπίστηκε το 2017. Δεν είναι τυχαία η επιλογή της ημερομηνίας της 9ης Φεβρουαρίου, μιας ημερομηνίας που τιμά τον εθνικό μας ποιητή, τον Διονύσιο Σολωμό· γιατί ο Σολωμός δεν ήταν μονάχα ο θεμελιωτής της νεοελληνικής ποίησης παρά έχει γράψει και ένα πολύ αξιόλογο έργο, τον Διάλογο, με πολύ εύστοχες σκέψεις για τη γλώσσα. Ακόμα, ο Σολωμός ζώντας σε δίγλωσσο περιβάλλον, και παρόλο που άρχισε να γράφει ποιήματα στα ιταλικά, επέλεξε τελικά την ελληνική γλώσσα. Ακόμα, η επιλογή του Σολωμού δείχνει ότι στην Παγκόσμια Ημέρα της ελληνικής γλώσσας η έμφαση δίνεται στη σημερινή ελληνική γλώσσα και στην ελληνοφωνία, δηλαδή την ελληνική γλώσσα όπως μιλιέται σήμερα, όχι απαραίτητα από φυσικούς ομιλητές της· για το λόγο αυτό πιστεύω πως θα ήταν άστοχο να εστιαστεί ο εορτασμός αποκλειστικά στην αρχαία ελληνική, όπως συχνά κάνουμε όταν μιλάμε για την ελληνική γλώσσα.

Μανώλης Γλέζος (1922-2020)

Χτες το απόγευμα πολλοί Έλληνες βγήκαν στα μπαλκόνια τους για να χειροκροτήσουν, όχι επειδή τους κάλεσε κάποιος επώνυμος αλλά ύστερα από αυθόρμητο κάλεσμα από τα κοινωνικά μέσα, και οχι για να δηλώσουν τις ευχαριστίες τους ή τη συμπαράστασή τους σε όσους δίνουν από την πρώτη γραμμή τη μάχη ενάντια στην πανδημία του κορονοϊού, αλλά για να τιμήσουν έναν μεγάλο Έλληνα, έναν ακατάβλητο αγωνιστή της Αριστεράς και της πατρίδας, τον Μανώλη Γλέζο, που έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών χτες το πρωί.

Ήταν αυτός ο αποχαιρετισμός μια αυθόρμητη αντίδραση απέναντι στην τεράστια αδικία της αμείλικτης συγκυρίας -διότι η πανδημία στέρησε από δεκάδες χιλιάδες συμπολίτες μας την ευκαιρία να αποχαιρετήσουν με τη φυσική τους παρουσία τον ήρωα, σε μια πάνδημη κηδεία -όπως ήταν απολύτως βέβαιο ότι θα γινόταν αν το θλιβερότατο γεγονός του θανάτου του Μανώλη Γλέζου δεν είχε συμβεί μέσα σε καθεστώς απαγόρευσης συναθροίσεων.

Η ζωή, ως βιολογικός χρόνος, στάθηκε γενναιόδωρη με τον Μανώλη Γλέζο -να λογαριάσουμε όμως πως από τα σχεδόν 98 χρόνια της ύπαρξής του τα 16 τα πέρασε φυλακισμένος (11 χρόνια και 5 μήνες) ή εξόριστος (τεσσεράμισι χρόνια).

Kι αν η εμβληματική πράξη για την οποία και τα μικρά παιδιά ξέρουν τον Μανώλη Γλέζο ήρθε πολύ νωρίς στη ζωή του, όταν στα 19 του χρόνια μαζί με τον φίλο του Λάκη Σάντα κατέβασαν τη ναζιστική σημαία από την Ακρόπολη, ο Γλέζος δεν έπαψε ως το τέλος να αγωνίζεται και να προσφέρει στην υπόθεση της απελευθέρωσης του ανθρώπου.

Αλλά τα βιογραφικά του στοιχεία θα τα ξέρετε ήδη ή θα τα έχετε διαβάσει σε κάποιο από τα τόσα αφιερώματα που δικαίως κατέκλυσαν τα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα μόλις μαθεύτηκε το θλιβερότατο μαντάτο του θανάτου του, οπότε δεν έχει νόημα να τα επαναλάβω εδώ. Σας παραπέμπω στην καλή νεκρολογία που δημοσιεύτηκε στην Αυγή.

Πάντως, το κατέβασμα της ναζιστικής σημαίας ήταν μια αντιστασιακή πράξη που δίκαια πήρε διεθνείς διαστάσεις και χάρισε στον Γλέζο και στον Λάκη Σάντα το αιώνιο φωτοστέφανο του ήρωα. Χάρη σε αυτή την παράτολμη ενέργεια, ο Γλέζος έγινε παγκόσμια γνωστός σαν αντιστασιακός -ο ντε Γκολ τον χαρακτήρισε «πρώτο παρτιζάνο της Ευρώπης» και όταν το μεταπελευθερωτικό ελληνικό κράτος φιλοδώρησε τον Μανώλη Γλέζο με δυο καταδίκες σε θάνατο ξεσηκώθηκε παγκόσμιο κίνημα αλληλεγγύης, που ματαίωσε την εκτέλεσή του.

Εξίσου ορμητικό ήταν το κίνημα διεθνούς αλληλεγγύης προς τον Γλέζο όταν καταδικάστηκε το 1959 (ναι, επί «εθνάρχη» Καραμανλή!) για κατασκοπεία. Τότε κυκλοφόρησε και το σοβιετικό γραμματόσημο που βλέπετε, στο οποίο ζητείται «Λευτεριά στον ήρωα του ελληνικού λαού Μανώλη Γλέζο».

Οι αριθμοί της χρονιάς

Καθώς πλησιάζει το τέλος της χρονιάς και έχουμε μπει σε φάση απολογισμών, στο ιστολόγιό μας συνεχίζεται η ψηφοφορία για τη Λέξη της χρονιάς -κι αν δεν έχετε ακόμα ψηφίσει θα σας παροτρύνω να σπεύσετε (σε αυτήν εδώ τη σελίδα) διότι δεν θα έχει για όλο τον κόσμο, τη Δευτέρα στις 6 μμ κλείνουν οι κάλπες και την Τρίτη το πρωί ανακοινώνονται τ’ αποτελέσματα.

Ωστόσο το σημερινό άρθρο δεν γράφεται για να διαφημίσει την ψηφοφορία μας αυτήν αν και ασφαλώς γεννήθηκε μέσα από τη διαδικασία ανάδειξης της Λέξης της χρονιάς.

Τις προάλλες, όταν έβαλα στο Φέισμπουκ την αναγγελία της ψηφοφορίας για τη Λέξη της χρονιάς, ένας φίλος, που απ’ όσο ξέρω δεν σχολιάζει στο ιστολόγιο, έκανε το εξής σχόλιο:

Βέβαια, χωρίς να θελω να το κανω πιο σύνθετο, θα μπορουσε στην κατηγορια να συμπεριληφθεί και ο αριθμος της χρονιάς. Ήδη έχουμε έναν καταπέσαντα πριν καλά δοξαστει, μιλω για τον Ευρωπαϊκό αριθμό πολιτικής προστασίας 112, όπου το καλοκαίρι πολλά ακούστηκαν γι αυτόν από το ξαφνικά νοικοκυρεμένο κράτος που αποκατέστησε την λειτουργία του αλλά εξαντλήθηκε στην πρόβα. Διότι ευτυχώς εγκαίρως διαπίστωσαν πως η πολιτική προστασία είναι κατι πολύ σοβαρότερο από μια προειδοποίηση στο κινητό. Ήδη διανύουμε την περίοδο του δεύτερου Εθνικού αριθμού της χρονιάς, του 1142. Κινδυνεύει να καταπέσει κι αυτός καθώς ένα κοινωνικό ζήτημα αυτή τη φορά (αλληλοσεβασμού, προστασίας της υγείας, υγιούς κι έντιμου ανταγωνισμού μεταξύ καταστηματαρχών) έχει αναχθεί στην εύκολη λύση της τηλεφωνικής καταγγελίας. Αναμένουμε αποτελέσματα τόσο για τη συχνότητα κλήσεων – καταγγελιών (σίγουρα θα έχει στατιστικό ενδιαφέρον η συχνότητα ανά περιοχή, ωράριο, είδος καταστημάτων, φύλο καταγγελλόντων, ηλικία, αποτελεσματικότητα) και βέβαια το πόσο εύκολα μπορει να καταπέσει κι αυτός είτε αν διακωμωδηθεί με καταγγελίες φάρσα και μπλοκάρει το σύστημα, είτε αποδειχθει από μονος του αναποτελεσματικός. Ασφαλώς υπάρχουν κι άλλοι αριθμοί, όπως αυτοί που συνδέονται με την τροποποίηση του συντάγματος, με βασικούς τους αριθμούς 150 και 180, καθώς έπαιξαν δύο φορές για τα αναθεωρηθέντα άρθρα και ψηφισθέντα και για την εκλογή ΠτΔ.

Στο σχόλιο αυτό του φίλου, απάντησα με μια πρόταση που τη χρησιμοποιώ συχνά: Πολύ ενδιαφέρον, μάλλον αξίζει χωριστό άρθρο –ή κάτι τέτοιο.

Δεν το λέω για υπεκφυγή αυτό. Κι αν πολλές φορές δεν αξιώνομαι να γράψω αυτό το «χωριστό άρθρο», υπάρχουν και περιπτώσεις που τα καταφέρνω. Κι αυτό συμβαίνει και σήμερα.

Μια πρόταση για την ψήφο των Ελλήνων εξωτερικού

Έχει έρθει στην επικαιρότητα το ζήτημα της ψήφου των Ελλήνων του εξωτερικού, μετά τις επαφές του πρωθυπουργού  με τους πολιτικούς αρχηγούς.

H πρόταση της κυβέρνησης δεν έχει ακόμα δημοσιοποιηθεί. Μπορούμε να κάνουμε υποθέσεις με βάση τις δηλώσεις του πρωθυπουργού και διαφόρων κυβερνητικών στελεχών. Ο ΣΥΡΙΖΑ, προηγούμενη κυβέρνηση, έχει καταθέσει τον νόμο που ετοίμαζε ως κυβέρνηση. Προβλέπει ειδική κατηγορία «βουλευτών ελλήνων εξωτερικού», που θα είναι από 3 έως 12 τον αριθμό, αντικαθιστώντας ενμέρει τους σημερινούς βουλευτές επικρατείας. Ο ΣΥΡΙΖΑ επιμενει να μην υπολογίζεται η ψηφος των Ελλήνων εξωτερικού στο συνολικό αποτέλεσμα, δηλαδή να μην μετράει για το μπόνους που μπορεί να δοθεί στο πρώτο κόμμα.

Το ΚΙΝΑΛ είχε επίσης προβλέψει βουλευτές Ελλήνων εξωτερικού, αλλά στα άλλα σημεια συμφωνεί με την κυβέρνηση. Το ΚΚΕ έθεσε τρεις προϋποθέσεις: να υπάρχει σχέση του απόδημου με τη χώρα, δηλ να έχει ο απόδημος ΑΦΜ, να μπει ένα χρονικό όριο στην απουσία, πχ τα 30 χρόνια, και να προβλέπεται οχι επιστολική ψήφος αλλά αυτοπρόσωπη ψήφος στο προξενείο. Το ΜέΡα πλειοδοτεί στην εκπροσώπηση των ομογενών, αφού προβλέπει εφτά εκλογικές περιφέρειες ομογενών που θα εκλέγουν δεκάδες βουλευτές ανάλογα με τον αριθμό των εγγεγραμμένων (στο παράδειγμα που συνοδεύει την πρόταση νόμου του ΜέΡΑ γίνεται ενδεικτικά λόγος για 29 βουλευτές αποδήμων).

Η αναφορά στις θέσεις όλων των κομμάτων έχει νόημα διότι, παρόλο που το κυβερνών κόμμα έχει αυτοδύναμη πλειοψηφία, για το θέμα της ψήφου των Ελλήνων εξωτερικού το άρθρο 51 του Συντάγματος (που δεν είναι στα αναθεωρητέα) οριζει πλειοψηφία 2/3, δηλ. 200 βουλευτών. Για να μη χάνεστε στις μαθηματικές πράξεις, ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ έχουν 101 βουλευτές μαζί, που σημαίνει ότι η οποια λύση πρέπει να πετυχαίνει τη συναίνεση και του ενός από τα δύο κόμματα της Αριστεράς.

Πρέπει επίσης να προσέξουμε ότι η συζήτηση γινεται ανεξαρτητα από τον εκλογικό νόμο. Ωστόσο, έχει μεγάλη σημασία ποιος θα είναι ο εκλογικός νόμος -η επιμονή του ΣΥΡΙΖΑ να μην υπολογίζεται η ψήφος των αποδήμων στο τελικό αποτέλεσμα έχει ακριβως το σκοπό να αποτρέψει το εξής καθόλου απίθανο ενδεχόμενο: στις εκλογές, το κόμμα Α προηγείται σαφώς στην Ελλάδα, αλλά το κόμμα Β, που συγκεντρώνει μεγάλα ποσοστά στους ομογενείς Αυστραλίας και ΗΠΑ, έρχεται πρώτο στο συνολικό αριθμό των ψήφων (εσωτερικού και εξωτερικού) και παίρνει το μπόνους των 50 βουλευτών. Ολοφάνερα, με ένα αναλογικό εκλογικό σύστημα χωρίς μπόνους στο πρώτο κόμμα (που πρέπει να είναι ελληνική πρωτοτυπία) δεν έχει μεγάλη σημασία αν οι ψήφοι εξωτερικού θα συνυπολογίζονται ή όχι.

Στη γιορτή της Ουμανιτέ

Το περασμένο Σάββατο σας είχα ενημερώσει, διότι το ιστολόγιο δεν κρατάει (πολλά) μυστικά, ότι ταξίδεψα στα περίχωρα του Παρισιού. Είχα πάει στη γιορτή της Ουμανιτέ, της ιστορικής εφημερίδας του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας. Ιστορική, διότι μετράει 115 χρόνια ζωής: την ίδρυσε το 1904 ο Ζαν Ζορές, ο σοσιαλιστής ηγέτης που έπεσε δολοφονημένος από έναν εθνικιστή το 1914· από το 1920 έγινε όργανο του Κομμουνιστικού Κόμματος, και εξακολουθεί ως σήμερα να βρίσκεται πολύ κοντά του.

Η γιορτή της Ουμανιτέ τα τελευταία χρόνια γίνεται σε ένα πάρκο κοντά στην Κουρνέβ, έναν από τους σχετικά λίγους πλέον δήμους της περιφέρειας του Παρισιού, της κάποτε «κόκκινης ζώνης», που εξακολουθούν να έχουν κομμουνιστή δήμαρχο. Το κάποτε κραταιό Κομμουνιστικό Κόμμα Γαλλίας έχει τα τελευταία 35 χρόνια μπει σε περίοδο αργής αλλ’ αδυσώπητης παρακμής -στις πρόσφατες ευρωεκλογές έμεινε στο 2,5% αν και στις εθνικές εκλογές, εξαιτίας του ιδιόμορφου γαλλικού εκλογικού συστήματος με μονοεδρικές περιφέρειες και εκλογή σε δύο γύρους, διατηρεί ακόμα κοινοβουλευτική ομάδα, έστω και με δυσκολία. Ωστόσο, όπως τα παλιά αρχοντικά που έχουν ρημάξει αλλά ακόμα στέκουν όρθια, έχει κάτι κρατήσει από τα παλιά μεγαλεία.

Ουμανιτέ, humanité, θα πει «ανθρωπότητα», αλλά θα πει και «ανθρωπιά». Οι Γάλλοι αγαπούν να συγκόπτουν τις μεγάλες λέξεις, οπότε χαϊδευτικά τη λένε «Ουμά», Huma. Τη γιορτή της Ουμανιτέ τη λένε Fête de l’Huma. Η γιορτή της Ουμανιτέ αποτέλεσε το πρότυπο για το φεστιβάλ της ΚΝΕ μετά τη δικτατορία, και, εμμέσως, για όλες τις γιορτές νεολαίας των άλλων κομμάτων, που αντέγραψαν το φεστιβάλ της ΚΝΕ. Η ψυχή πίσω από το πρώτο φεστιβάλ της ΚΝΕ ήταν η Ιωάννα Καρυστιάνη (και άλλοι πολλοί που κακώς δεν τους αναφέρω). Πήγαινα ανελλιπώς σε όλα τα φεστιβάλ της ΚΝΕ μέχρι που έφυγα από την Ελλάδα, συνήθως μάλιστα συμμετείχα και στο στήσιμο ή το ξεστήσιμο. Τώρα πηγαίνω σπάνια, δεν είμαι στην Ελλάδα στα τέλη Σεπτεμβρίου -μια αναπλήρωση είναι κι η γιορτή της Ουμά.

Η γιορτή δεν είναι μόνο πολιτικό γεγονός, είναι και καλλιτεχνικό -εμφανίζονται γνωστά ονόματα. Πρόπερσι, που είχα επίσης πάει, ήταν ο Ίγκι Ποπ και πολλοί άλλοι. Τους φετινούς δεν τους ήξερα, διότι από ξένη μουσική έχω μείνει στους Τζένεσις -πάντως στην κεντρική σκηνή, από νωρίς που πέρασα, γινόταν το αδιαχώρητο. Φυσικά υπάρχει εισιτήριο και όχι ευκαταφρόνητο: 49 ευρώ για το τριήμερο που κρατάει η γιορτή, που δεν είναι πολλά αν πας και τις τρεις μέρες αλλά και μία μέρα να πας πάλι 49 δίνεις. Βέβαια, οι οργανώσεις του κόμματος δίνουν σε προπώληση εισιτήρια κάπου στα 28 ευρώ αλλά εγώ το αποφάσισα τελευταία στιγμή να πάω.

Με το κεφάλι ψηλά

Το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών της 7ης Ιουλίου ήταν, λέει, προδιαγεγραμμένο: ύστερα από την ευρεία νίκη της Νέας Δημοκρατίας στις ευρωεκλογές, νίκη που άλλωστε προκάλεσε και την επίσπευση των εκλογών, όλοι οι αναλυτές πρόβλεπαν σαρωτική νίκη της Νέας Δημοκρατίας, με τη διαφορά να αυξάνεται και όχι απλώς να γίνεται διψήφια αλλά να φτάνει τις 12, τις 14 ή και τις 15 ποσοστιαίες μονάδες.

Τελικα όμως οι κάλπες έκρυβαν μερικές μικρές εκπλήξεις. Η πρώτη ήταν ότι η διαφορά των δυο κομμάτων όχι μόνο δεν έφτασε στο δωδεκάρι του πρώτου έξιτ πολ, όχι μόνο δεν ξεπέρασε καν το ψυχολογικό όριο των δέκα μονάδων, αλλά τελικά ήταν ελαφρώς μικρότερη από τη διαφορά των ευρωεκλογών.

Την ώρα που γράφω αυτές τις γραμμές, ο επίσημος ιστότοπος του Υπουργείου Εσωτερικών δίνει, στο 94% των αποτελεσμάτων, τη ΝΔ στο 39,81% και τον ΣΥΡΙΖΑ στο 31,55%.

Η άλλη πολύ ευχάριστη έκπληξη των εκλογών είναι βέβαια ο καταποντισμός της Χρυσής Αυγής που είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα μείνει εκτός Βουλής -αυτή τη στιγμή βρισκεται στο 2,94%. Οι μαχαιροβγάλτες αρχηγοί της θα κάθονται σε αναμμένα καρφιά καθώς θα βλέπουν τις ελπίδες τους για βουλευτική ασυλία να εξανεμίζονται.

Μια μετεκλογική ανάλυση μπορεί να εκταθεί σε τρία τουλάχιστον επίπεδα: σχολιασμός των εκλογικών αποτελεσμάτων, εντοπισμός των αιτιών της ήττας του ΣΥΡΙΖΑ/της νίκης της ΝΔ, απολογισμός της κυβερνητικής τετραετίας του κόμματος της Αριστεράς. Και για τα τρία θα μπορούσε να γραφτεί άρθρο και ίσως γραφτεί, αλλά προς το τωρινο πρόχειρο σημείωμα, γραμμένο εν θερμώ και βιαστικά, θα μου επιτρέψετε να εστιαστώ κυρίως στο πρώτο.

Πρόκειται βεβαια για μεγάλη νίκη της Νέας Δημοκρατίας, που κατάφερε να επαναπατρίσει το μεγαλύτερο τμήμα της άκρας δεξιάς και της λαϊκής δεξιάς αλλά και να απορροφήσει μεγάλο κομμάτι του μεσαίου χώρου.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ηττήθηκε βεβαίως, αφού ήταν πρώτος και τώρα βγαίνει δεύτερος. Ωστόσο, όχι απλώς απέφυγε τα χειρότερα, τη λεγόμενη «στρατηγική ήττα» (η οποία, όπως και ο εμπνευστής της, φαίνεται πως μπαίνει οριστικά στο ράφι), αλλά και κατόρθωσε να συγκεντρώσει εντυπωσιακά υψηλό ποσοστό.

Τα κόμματα που διαχειρίστηκαν την κρίση, τόσο στην Ελλάδα όσο και πανευρωπαϊκά, συνήθως βλέπουν την επιρροή τους να κατακρημνίζεται. Το ΠΑΣΟΚ το 2012 καταβυθίστηκε από το 44% στο 13% αλλά και η ΝΔ έχασε πάνω από το 40% της δύναμής της, πέφτοντας από το 33% στο 19%. Συγκριτικά, ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε μόνο το 11% της δύναμής του (σε συγκριση με τον Σεπτέμβριο του 2015 -και αυτό είναι άθλος. Επιπλέον, η απόσταση από τα άλλα κόμματα είναι τόσο μεγάλη που τίποτα προς το παρόν δεν δείχνει να αμφισβητεί τους δύο πόλους -και ο δικομματισμός δείχνει να επανακάμπτει, αφού για πρώτη φορά μετά το ξέσπασμα της κρίσης τα δυο μεγάλα κόμματα συγκεντρώνουν τόσο μεγάλο ποσοστό, 71,4%, που βέβαια υπολείπεται κατά πολύ των θηριωδών ποσοστών των προηγούμενων δεκαετιών (σε ορισμένες αναμετρησεις τα δυο μεγάλα κόμματα είχαν συγκεντρώσει έως και 87%!).

Παρόλο που θα με κατηγορήσετε ότι αθροίζω μήλα με πορτοκάλια, αν προσθέσουμε τις δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ, του Μέρα25, της Πλεύσης-Ζωής και της ΛΑΕ θα πάρουμε ποσοστό 36,74%. Θυμίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ τον Γενάρη του 2015, όταν οι επικεφαλής των τεσσάρων αυτών σχηματισμών ανήκαν και οι τεσσερις στις γραμμές του είχε συγκεντρώσει 36,34%. Όμως, τότε η ΝΔ είχε 28% ενώ σήμερα έχει σχεδόν 40% -άντλησε αυτές τις 12 επιπλέον μονάδες απορροφώντας τα ενδιάμεσα κόμματα: Ποτάμι, ΑΝΕΛ, μικρά δεξιά και ακροδεξιά κόμματα. Πολλά στελέχη των ΑΝΕΛ βέβαια βρέθηκαν στον ΣΥΡΙΖΑ, όχι όμως και οι ψηφοφόροι τους αν κρίνουμε από το ότι απέτυχαν να εκλεγούν τα περισσότερα.

Το ΚΙΝΑΛ πέτυχε καλή επίδοση με 8% -η αποπομπή Βενιζέλου δεν φαίνεται να του στοίχισε. Ωστόσο, δεν κατάφερε να αμφισβητήσει τον ΣΥΡΙΖΑ και, κυρίως, τα πολύ χαμηλά ποσοστά του κόμματος στα αστικά κέντρα δεν είναι καθόλου καλό σημάδι για τη μεσοπρόθεσμη επιβίωσή του.

Το ΚΚΕ έδειχνε πως τούτη τη φορά θα ξεκολλούσε από το προδιαγραμμένο 5,5% (που κάποιοι χιουμορίστες κουκουέδες έχουν βαφτίσει ‘πανελλήνια κομμουνιστική σταθερά’) αλλά τελικά έμεινε και λίγο πιο κάτω.

Μπαίνουν στη Βουλή το Μέρα25 παρά την μάλλον κακή προεκλογική του εκστρατεία, όπως και το κόμμα του Κ. Βελόπουλου παρά την καταδίκη από κάποιους εκκλησιαστικούς παράγοντες (για τις αγυρτείες περί επιστολών του Ιησού). Οι ναζήδες, το είπαμε, μας έκαναν να χαρούμε όλοι μας.

Η απερχόμενη κυβέρνηση είχε την (οριακή) πλειοψηφία στη Βουλή αλλά είχε εναντίον της το σύνολο σχεδόν των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών μέσων ενημέρωσης, ενώ ελάχιστα ερείσματα είχε στις τοπικές και περιφερειακές αρχές. Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη έχει μια ελαφρώς μεγαλύτερη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και ευνοϊκά διακείμενους τους δημάρχους όλων σχεδον των μεγάλων δήμων και τους 12 από τους 13 περιφερειάρχες.

Ο Αντώνης Σαμαράς «παρέδωσε» στον Αλέξη Τσίπρα άδεια ταμεία και μια καθημαγμένη Ελλάδα (Βάζω τα εισαγωγικά, επειδή, σε αντίθεση με τους προκατόχους του και με τον διάδοχό του δεν είχε το ηθικό ανάστημα να παραστεί στην παράδοση-παραλαβή). Ο Αλέξης Τσίπρας παραδίδει τη χώρα σε πολύ καλύτερη θέση απ’ ό,τι την παρέλαβε, με την ανεργία μειωμένη κατά 8 μονάδες, με ένα μαξιλαράκι 37 δισεκατομμυρίων για την απόσβεση όποιων κραδασμών, με το χρονίζον πρόβλημα της Βόρειας Μακεδονίας λυμένο κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Όσοι συμπορευτήκαμε σε αυτή την όμορφη τετράχρονη περιπέτεια δικαιούμαστε να έχουμε ψηλά το κεφάλι.

ΥΓ Στην πολύ καλή ομιλία του για την αποδοχή του εκλογικού αποτελέσματος, ο Αλέξης Τσίπρας έκανε και μερικές επισημάνσεις για τις αδυναμίες του κόμματος ΣΥΡΙΖΑ και την ανάγκη μετασχηματισμού του που αξίζουν πολλή προσοχή και συζήτηση. Ίσως μας απασχολήσουν σε επόμενο άρθρο. Ωστοσο, ενώ έχει δίκιο ότι το 36% που είχε πάρει ο ΣΥΡΙΖΑ το 2015 ήταν «δανεικό», να έχουμε κατά νου πως ούτε το σημερινό 31,5% έγινε «ιδιόκτητο». Πολλοί πολίτες ψηφισαν χτες τον ΣΥΡΙΖΑ όχι επειδή εγκρίνανε σε όλα ή στα περισσότερα την πολιτική του αλλά επειδή απέρριπταν την νεοφιλελεύθερη παντοδυναμία. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να το έχει αυτό κατά νου.

Δυο-τρία πράγματα για τις εκλογές (της Ελένης Πορτάλιου, με μια προσθήκη)

Την Κυριακή έχουμε εκλογές και, παρά το γεγονός ότι τα ιστολόγια δεν υπάγονται, απ’ όσο ξέρω, στον σχετικό περιορισμό που ισχύει για τα μέσα ενημέρωσης, το σημερινό θα είναι το τελευταίο προεκλογικό μας άρθρο -αύριο θα έχουμε τα μεζεδάκια και την Κυριακή κάποιο λογοτεχνικό κείμενο, ενδεχομένως με εκλογικό χρώμα. Φυσικά, και μετά τις εκλογές θα σχολιάσουμε το εκλογικό αποτέλεσμα και τις εξελίξεις, αλλά με το σημερινό άρθρο κλείνει, ας πούμε, η ιστολογική προεκλογική περίοδος.

Θα αναδημοσιεύσω σήμερα ένα άρθρο γραμμένο στις αρχές Ιουνίου από την Ελένη Πορτάλιου, αγωνίστρια της Αριστεράς, που απομακρύνθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ το καλοκαίρι του 2015. Το άρθρο που θεωρώ ότι κάνει μια βάσιμη κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ και στην κυβέρνηση της Αριστεράς από τα αριστερά. Μου το είχαν στείλει πριν από καιρό και είχα σκοπό να το αναδημοσιεύσω νωρίτερα, τελικά πέρασαν οι μέρες και το αμέλησα. Περιέργως, δεν το έχω δει να αναδημοσιευεται ευρέως.

Είπα ότι η κριτική είναι βάσιμη, αλλ’ αυτό δεν σημαίνει ότι συμφωνώ με όλα όσα λέει η Ελ. Πορτάλιου -όμως η τοποθέτησή της μπορεί να αποτελέσει μια καλή βάση συζήτησης.

Προσθέτω στο τέλος και αποσπάσματα από μια ιντερνετική συζήτηση που παρακολούθησα.

ΔΥΟ – ΤΡΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

ΤΟ ΔΙΑΚΥΒΕΥΜΑ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ Η ΕΥΗΜΕΡΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΛΩΝ  ΚΑΙ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑ  

 

ΑΠΟ ΤΗΝ “ΕΥΚΟΛΗ” ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ

Ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε την κυβέρνηση της χώρας με υποσχέσεις που ήταν αδύνατον να εκπληρώσει χωρίς συγκρούσεις λόγω των μνημονιακών δεσμεύσεων. Τόσο η προβαλλόμενη προεκλογικά ως δυνατή υποχώρηση της σκληρής επιτροπείας από ΕΕ, ΔΝΤ και ΕΚΤ με την εκλογική νίκη της αριστεράς, που εκφράστηκε με το Go back στη Γερμανίδα καγκελάριο, όσο και η “εναλλακτική” της εξόδου και η ανεξαρτησία που σηματοδοτούσε το εθνικό νόμισμα, αποτέλεσαν ευσεβείς πόθους, σχεδιασμούς επί χάρτου και γι’ αυτό ανυπόστατους.

Η έγκαιρη προετοιμασία για την αναπόφευκτη σύγκρουση με τον λαό συμμέτοχο και αποφασισμένο για να διασφαλιστούν οι καλύτεροι δυνατοί όροι εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης και εκτός μνημονίων, δεν αποτέλεσε ποτέ αντικείμενο συλλογικού προβληματισμού ώστε να παραχθεί ενιαία στρατηγική, ν’ αναζητηθούν πολιτικές συμμαχίες στην Ευρώπη και στήριξη από τους Ευρωπαϊκούς λαούς. Λυπάμαι που χρειάζεται να αναφέρω ότι αυτά δεν λέγονται εκ των υστέρων αλλά αποτελούσαν δημόσια διατυπωμένη επανειλημμένα “εμμονική” αγωνία μου.

Έτσι ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε απροετοίμαστος και δυστυχώς η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι χάρτινος τίγρης που καταρρέει μπροστά στο 62% “όχι” του δημοψηφίσματος. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρόδωσε. Δεν προετοιμάστηκε όμως για τη σύγκρουση, ακολουθώντας παλαιοκομματική πολιτική στρουθοκαμήλου. Τα μνημόνια δεν ήταν επιλογή του, υπέγραψε με το πιστόλι στον κρόταφο. Παρά ταύτα ο λαός δεν τον εγκατέλειψε. Αντιθέτως έδωσε, ανανεώνοντας τη λαϊκή εντολή τον Σεπτέμβρη του 2015, τη δυνατότητα να παραμείνει στην κυβέρνηση και ν’ αγωνιστεί από τη θέση αυτή. Κι εδώ εμφανίζονται τα τεράστια εμπόδια των μνημονιακών δεσμεύσεων αλλά και οι εγγενείς ανεπάρκειες  του κόμματος που είχε υιοθετήσει στη συγκρότησή του αρνητικά χαρακτηριστικά των κομμάτων της μετα-δημοκρατίας.

 

ΜΕΤΑ-ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ  ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΟΣΜΟ

Τα σύγχρονα μετα-δημοκρατικά κόμματα είναι αρχηγικά, συγκεντρωτικά και με περιορισμένο αριθμό μελών σε σχέση με τα ιστορικά κόμματα της μεταπολεμικής Ευρώπης και της χώρας μας μετά τη δικτατορία, που ήταν κόμματα μαζών, ενεργών μελών με κοινωνική και πολιτική δράση και λαοπρόβλητων ηγετών. Η συρρίκνωση της πολιτικής στα περιθώρια που επιτρέπει ο παγκοσμιοποιημένος νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός είναι ιστορικά πρόσφατη εξέλιξη στη Δυτική Ευρώπη και τα κόμματα μεταλλάσσονται λιγότερο ή περισσότερο σ’ αυτές τις συνθήκες. Ο ΣΥΡΙΖΑ, με ένα από τα υψηλότερα ποσοστά μεταξύ των Ευρωπαϊκών κομμάτων, έχει αναλογικά μικρό αριθμό μελών που μειώθηκε περισσότερο μετά την υπογραφή του μνημονίου και την αποχώρηση πολλών εκατοντάδων ενεργών και ικανών μελών.