Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και… όλα τα άλλα

Posts Tagged ‘Χαλάνδρι’

Πενηντακομματικά μεζεδάκια

Posted by sarant στο 29 Απριλίου, 2023

Μπήκαμε στην τελική ευθεία για τις εκλογές της 21ης Μαΐου, οπότε διάλεξα έναν εκλογικό τίτλο για το σημερινό πολυσυλλεκτικό μας άρθρο. Το ονόμασα έτσι, επειδή 50 κόμματα κατέθεσαν στον Άρειο Πάγο δηλώσεις συμμετοχής στις επικείμενες εκλογές (Για την ακρίβεια, 38 κόμματα, 10 συνασπισμοί κομμάτων και 2 ανεξάρτητοι υποψήφιοι). Από εκεί και ο τίτλος του  άρθρου  μας. (Συζητάνε αν η επόμενη βουλή θα είναι πεντακομματική, εξακομματική ή επτακομματική -πενηντακομματική, ευτυχώς, δεν πρόκειται να είναι).

Βέβαια,  ήδη έχουν κοπεί δύο κόμματα για τυπικούς λόγους, το κόμμα των  Εμφιετζόγλου-Μπογδάνου και μετά της Αφροδίτης Λατινοπούλου, οπότε έμειναν 48 κόμματα, αλλά δεν βόλευε για τον τίτλο, χώρια που δεν αποκλείεται και άλλα κόμματα να αποκλειστούν  από τις εκλογές όταν γίνει η εξέταση ηγεσίας και υποψηφίων. Έχει  ενδιαφέρον το θέμα, αλλά σήμερα δεν σχολιάζουμε επί της ουσίας -ή  τουλάχιστον εγώ δεν σχολιάζω, τα δικά σας  σχόλια είναι καλοδεχούμενα. Παρατηρώ πάντως ότι τόσο  ο Μπογδάνος όσο και η Λατινοπούλου με έχουν μπλοκάρει στο Φέισμπουκ, οπότε βγάλτε τα συμπεράσματά σας.

Αλλά ακόμα κι αν αποκλειστεί και το κόμμα του  Κασιδιάρη, και πάλι μένουν πάνω από 40 κόμματα που θα  κατέβουν στις εκλογές, κάτι που πρέπει  να είναι ρεκόρ. Τον Μάιο του 2012 είχαμε 34 κόμματα.

Και ξεκινάω με έναν τίτλο σχετικό με ένα διαστημικό εγχείρημα.

Χωρίς επιτυχία φαίνεται πως στέφθηκε η προσσελήνωση…

Λέμε βέβαια «στέθηκε με επιτυχία», λέμε  και «στέφθηκε από επιτυχία». Ίσως μπορούμε να πούμε «στέφθηκε με/από αποτυχία» αν και τις  περισσότερες φορές το λέμε ειρωνικά, γι’ αυτό και συχνά θα το δείτε γραμμένο με αποσιωπητικά.

Αλλά «στέφθηκε χωρίς επιτυχία» δεν θα το έλεγα. Αυτό που σκέφτομαι είναι  ότι πηγαίνει ο τελετάρχης να στέψει το τιμώμενο πρόσωπο και του πέφτει το στέμμα από τα χέρια.

Υπάρχει και το απλό «απέτυχε», που άλλωστε χρησιμοποιείται πιο κάτω.

* Έγραψα πιο πάνω για τα σαρανταβάλε κόμματα που θα πάρουν μέρος στις εκλογές, οπότε τώρα έχουμε ένα μεζεδάκι σχετικό  με  ένα  από αυτά, ένα νεοπαγές κόμμα.

Πρόκειται για το κόμμα ΕΥ του επιχειρηματία Παύλου Ευμορφίδη. Σε ένα άρθρο λοιπόν διαβάζω:

Ο Mr Coco Mat κατέρχεται στις εκλογές της 21ης Μαϊου λοιπόν, με το δικό του νεο-ιδρυθέν φορέα, προσπαθώντας έτσι να εκμεταλλευτεί και την δημοσιότητα που έχει πάρει μετά το τηλοπτικό show του ΑΝΤ1 «Dragons Den».

Ο φίλος που το στέλνει ενοχλείται φυσικά από την ακλισιά στο «νεοϊδρυθέν», που αφού είναι αρσενικό θα έπρεπε να είναι «νεοϊδρυθέντα». Δεν αποκλείεται πάντως εδώ να είχε αρχικά γράψει «το δικό του νεοϊδρυθέν κόμμα», ύστερα να το άλλαξε σε φορέα και να  ξέχασε να αλλάξει το γένος.

* Όμως, ο φίλος είχε και μια δεύτερη  παρατήρηση: γιατί άραγε «τηλοπτικός» ενώ τηλεόραση; Μήπως επειδή «τηλοψία»;

Θα χρειαζόταν ξεχωριστό άρθρο για να εξετάσουμε πότε γίνεται έκθλιψη των φωνηέντων στη σύνθεση λέξεων. Χοντρικά, ενώ παλιότερα η έκθλιψη ήταν ο κανόνας, στους νεότερους όρους προτιμάμε να κρατάμε ακέραια τα δυο συνθετικά. Έτσι είχαμε τη λόγια τηλοψία (και όχι τηλεοψία) αλλά τα τηλεόραση, τηλεομοιοτυπία κτλ. Το «τηλοπτικός» πιθανότατα  είναι απλό τυπογραφικό λάθος,  από παραδρομή.

* Κι ένα πολύ ωραίο λογοπαίγνιο για το κόμμα ΕΥ, που το είδα στο Τουίτερ.

Το κόμμα ΕΥ δεν εμφανίζεται ακόμα στις δημοσκοπήσεις. Ουκ εν τω poll το ΕΥ.

* Γέλασα με αυτόν τον τίτλο σε κουτσομπολίστικο άρθρο.

Επιβεβαιώνονται οι φήμες χωρισμού Μέγκαν και Μαρκλ

Θα πάθει σχιζοφρένεια η Μέγκαν Μάρκλ; Ή θα αλλάξει όνομα;

Μου θύμισε το παλιό αστείο «Ανθίμου και Γαζή γωνία».

* Και πάλι κάτι σχετικό  με τις εκλογές.

Παρατηρώ με χαρά μου  ότι όλο και περισσότερες υποψήφιες αυτοπροσδιορίζονται ως (υποψήφιες) βουλεύτριες ή ως βουλεύτριες αν είναι απερχόμενες.

Ωστόσο, αυτή τη χαρά δεν τη συμμερίζονται όλες και όλοι. Διάβασα ένα άρθρο της κ. Μαρίκας Λυσιάνθη, που με εντυπωσίασε επειδή το βρίσκω εκνευριστικά στερημένο από επιχειρήματα. Θα το παραθέσω ολόκληρο (δεν είναι μεγάλο) για  να μην το αδικήσω επιλέγοντας αποσπάσματα:

Η ζωή είναι γυναίκα. Για να μην ξεχνιόμαστε, δηλαδή. Γένους θηλυκού είναι, όπως γενναιόδωρα επιβεβαιώνει η γλωσσική παράδοσή μας, κάθε έννοια που μπορεί να συνδεθεί με φωτεινά χρώματα και συναισθηματική ζέστη.

Η αγάπη, η ελπίδα, η προσδοκία, η ειρήνη, η γαλήνη, η ευτυχία, η ομορφιά… Η διαδρομή, όπως συνήθιζε να μας θυμίζει ο Καβάφης. Το ταξίδι προς την Ιθάκη, ως υπέρτερο της ίδιας της Ιθάκης. Η διαδρομή που μας επιτρέπει να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας. Και να ζήσουμε την πρόοδο. Γένους θηλυκού και αυτή. Να γίνουμε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε. Και αυτή γένους θηλυκού…

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Advertisement

Posted in Εκλογές, Θηλυκό γένος, Μαργαριτάρια, Μεταφραστικά, Μεζεδάκια | Με ετικέτα: , , , , | 187 Σχόλια »

Μεζεδάκια της μομφής

Posted by sarant στο 28 Ιανουαρίου, 2023

Θα καταλάβατε ότι τα ονομάζω έτσι επειδή, την ώρα που τα έγραφα χτες το μεσημέρι, διεξαγόταν στη Βουλή η συζήτηση για την πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης. Και θα έχετε δίκιο αν μου πείτε ότι ο κανονικός όρος είναι «πρόταση δυσπιστίας», θα σας αντιτείνω όμως ότι τίτλο «Μεζεδάκια δυσπιστίας» έχουμε ήδη χρησιμοποιήσει το 2018, όπως και «Δύσπιστα μεζεδάκια» πέρυσι -κι έτσι, τα είπα «μομφής».

Μπόρεσα να παρακολουθήσω κάποια σημεία από τη συζήτηση κι έτσι αλίευσα μερικά γλωσσικά αστοχήματα για να τα σερβίρω στη σημερινή πιατέλα.

Για παράδειγμα, ο πρωθυπουργός, απευθυνόμενος στον Αλέξη Τσίπρα είπε:

Αλλά δεν μας απαντήσατε, κ. Τσίπρα, και θέλω να σας ρωτήσω ευθέως, εάν στην επιστολή την οποία σας ενεχυρίασε ο Πρόεδρος της Αρχής αναφέρθηκαν τα ονόματα τα οποία δημοσιεύσατε σήμερα, ναι ή όχι; Υπήρχαν τα ονόματα ή δεν υπήρχαν;

Αλλά δεν τη βάζουμε ενέχυρο την επιστολή, τη δίνουμε στο χέρι, την εγχειρίζουμε. Άρα, που σας ενεχείρισε έπρεπε να πει. Πιο απλό βέβαια θα ήταν να πει: που σας έδωσε, που σας έδωσε ιδιοχειρως.

Επίσης, αν άκουσα καλά, ο Αλ. Τσίπρας είπε για τα «τρεισήμισι χρόνια» της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Αυτό θεωρείται λάθος, είναι μάλιστα από τα πρώτα πρώτα που βρίσκει κανείς στα λαθολόγια, διότι τα χρόνια είναι γένους ουδετέρου, οπότε αφού έχουμε «τρία» χρόνια πρέπει να πούμε «τριάμισι χρόνια» αλλά «τρεισήμισι μήνες» και «τρεισήμισι ώρες». Αλλά για το θέμα αυτό χρωστάμε άρθρο.

Επίσης, έτυχε να ακούσω τον βουλευτή της ΝΔ κ. Χαρακόπουλο να επαινεί τον δημόσιο τομέα «που καταγάγει καθημερινά νίκες». Αλλά ενώ θα πούμε «έχει καταγάγει» ή μπορούμε να πούμε «θα καταγάγει» ή «φιλοδοξεί να καταγάγει», στην οριστική του ενεστώτα το ρήμα είναι «κατάγει». Πρόσεξα επίσης ότι ο Ευκλείδης Τσακαλώτος ανέφερε μια λέξη που μας απασχόλησε πρόσφατα, την κουτσουκέλα, αλλά χρησιμοποίησε τον τύπο «κουτσικέλα».

Τέλος, πρόσεξα ότι ο Αλ. Τσίπρας χρησιμοποίησε τον κακόζηλο αγγλότροπο πληθυντικό, όταν είπε ότι ο πολίτης φοβάται να περάσει «έξω από τα σουπερμάρκετΣ». Το σωστό είναι «τα σουπερμάρκετ’, βέβαια.

Κι ένα μαργαριτάρι σχετικό με τη συζήτηση στη Βουλή, αλλά από εφημερίδα. Iδού ο πρωτοσέλιδος τίτλος του Ποντικιού:

Πρόκειται βέβαια, όπως το λένε κι οι ίδιοι στον υπότιτλο, για παράφραση του πασίγνωστου ρητού «Έστι δίκης οφθαλμός ός τα πάνθ’ ορά». Ωστόσο, οι μεταξωτές περισκελίδες θέλουν επιδέξιους χειριστές. Το «ους» (το αυτί) είναι ουδέτερο, άρα η αντωνυμία έπρεπε να είναι «ό», όχι «ός». Και το «ακούει» δεν δασύνεται όπως το «ορά», άρα «τα πάντ’ ακούει».

* Κι ένα πρωθυπουργικό μαργαριτάρι, σχετικό με τη συζήτηση στη Βουλή αλλά φιλοτεχνημένο την προηγούμενη μέρα, σε ομιλία στο Ηράκλειο. Αναφέροντας προηγούμενη δήλωση του Αλέξη Τσίπρα, ο Κ. Μητσοτάκης είπε: «Υπάρχουν δικαστάς εις τας Αθήνας» (στο 55.30 του βίντεο, εδώ).

Ο Τσίπρας όμως (είδα το βίντεο) είπε, φυσικά, «Υπάρχουν δικασταί εις τας Αθήνας». Επαναλάμβανε ρήση του Ελευθ. Βενιζέλου, ο οποίος παράφραζε την παροιμιώδη φράση «Υπάρχουν δικαστές στο Βερολίνο», που αποδίδεται σε έναν μυλωνά στο Πότσδαμ.

* Αστείο ορθογραφικό λάθος που είδα στα Υπογλώσσια, όπου κάποιος εμπορικός ιστότοπος προτείνει ταξινόμηση των προϊόντων που εκθέτει κατά διάφορους τρόπους, ανάμεσά τους και κατά «φθήνουσα» τιμή.

Φθίνουσα βεβαίως, δηλαδή ξεκινάει από τη μεγαλύτερη και κατεβαίνει προς τη μικρότερη, αλλά η έλξη από τις φθηνές τιμές φάνηκε ακαταμάχητη.

Αχ, πότε θα έρθει το φθηνόπωρο, που είπε κάποιος.

* Διαβάζω στον 984:

Το φημισμένο Αδριάνειο Υδραγωγείο, το οποίο είναι λειτουργικό επί 19 αιώνες, συνεχίζοντας να μεταφέρει νερό από την Πάρνηθα και την Πεντέλη στην Αθήνα, αναδεικνύει αλλά και το καταστεί παραγωγικό, ο δήμος Χαλανδρίου κατασκευάζοντας το πρώτο δίκτυο στη χώρα αποκλειστικά μη πόσιμου νερού. Μετά από 60 χρόνια εκτός λειτουργίας, το πολύτιμο νερό που κυλάει μέσα στο Αδριάνειο θα είναι προσβάσιμο στους κατοίκους του Χαλανδρίου για ποτιστικές και άλλες ανάγκες.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Βουλή, Μαργαριτάρια, Μεταφραστικά, Μεζεδάκια, Φρασεολογικά | Με ετικέτα: , , , , , , , , | 155 Σχόλια »