Όλοι φταίμε;

Στο χτεσινό υπουργικό συμβούλιο, το πρώτο μετά το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκίνησε επαναλαμβάνοντας «τη δημόσια συγνώμη μου στο όνομα όλων όσοι κυβέρνησαν τη χώρα εδώ και χρόνια, αλλά κυρίως προσωπικά».

Αυτό δεν το καταλαβαίνω πολύ καλά -ζήτησε συγγνώμη και εξ ονόματος, ας πούμε, του Κωνσταντίνου Καραμανλή; του Ανδρέα Παπανδρέου; του Κώστα Σημίτη; Όσους από τους προκατόχους του ζουν, τους ρώτησε πριν τους συμπεριλάβει στη συγγνώμη; Μπορεί βέβαια να μη μιλιέται με τον Αλέξη Τσίπρα, αλλά τουλάχιστον ρώτησε τον Αντώνη Σαμαρά ή τον Κώστα Καραμανλή;

Διότι, αν δεν τους ρώτησε κι αν δεν έχει τη συμφωνία τους, τότε η συγγνώμη εξ ονόματος άλλου θυμίζει εκείνη τη σκηνή από την Ιταλίδα απ’ την Κυψέλη, όπου ο Δημήτρης Νικολαΐδης, ψευτοδάσκαλος ιταλικών στην ταινία, ορκίζεται «στη ζωή του Μπιθικώτση».

Είπε όμως και κάτι άλλο ο πρωθυπουργός, που θα μας δώσει αφορμή για το σημερινό άρθρο. Μεταφέρω κοπιπάστε:

Το τελευταίο το οποίο με ενδιαφέρει αυτή τη στιγμή είναι να μπούμε σε μία στείρα αντιπαράθεση για το ποιος φταίει. Απαντώ: όλοι φταίμε και ας το ομολογήσουμε με θάρρος. Από κυβερνήσεις και διοικήσεις που επί χρόνια κατάντησαν ένα κρίσιμο έργο «γιοφύρι της Άρτας», μέχρι κάποιες συντεχνίες που ταυτόχρονα εμπόδιζαν κάθε αξιολόγηση του προσωπικού των τρένων μας.

Όλοι φταίμε λοιπόν για το δυστύχημα. Όχι μόνο οι κυβερνήσεις ή οι διοικήσεις του οργανισμού, αλλά και όλα τα κόμματα, είτε κυβέρνησαν είτε όχι, και όλοι οι εργαζόμενοι στον οργανισμό, και οι επιβάτες πιθανώς, ίσως επειδή δεν ξεκίνησαν απεργία πείνας για να διορθωθούν τα στραβά του ΟΣΕ. Και βέβαια, φταίνε και οι συντεχνίες που «εμπόδιζαν κάθε αξιολόγηση».

Τα καύσιμα που καίνε

Τις τελευταίες μέρες ολοι συζητάνε για τα καύσιμα και την τιμή τους, που έχει εκτοξευτεί στη στρατόσφαιρα -κάτι που είχε αρχίσει ήδη πριν από την ουκρανική κρίση αλλά που επιδεινωθηκε πολύ μετά τη ρωσική εισβολή και τον πόλεμο, εδώ και είκοσι μέρες.

Το άρθρο γράφεται φυσικά πριν από τις σημερινές πρωινές ανακοινώσεις των αρμόδιων υπουργών, οπότε δεν ξέρω ποια ακριβώς μορφή έχει η εξαγγελθείσα «παρέμβαση στα καύσιμα».

Δεν έχει σημασία, άλλωστε, διότι εμείς εδώ λεξιλογούμε οπότε η δική μας παρέμβαση, με το σημερινό άρθρο, θα είναι λεξιλογική. Ελπίζω έτσι να ικανοποιηθούν και όσοι φίλοι είχαν ζητήσει σχετικό άρθρο.

Τα καύσιμα, που λέμε, είναι ουσιαστικοποιημένο επίθετο. Το επίθετο είναι «καύσιμος-καύσιμη-καύσιμο» (π.χ. καύσιμη ύλη, καύσιμο μίγμα) και έχει προέλευση αρχαία. Καύσιμος, στα αρχαία, ήταν ο κατάλληλος για καύση· για παράδειγμα, στην Κύρου Ανάβασι του Ξενοφώντα διαβάζουμε: έκαιον πάντα, όσα καύσιμα εώρων.

Το ουσιαστικοποιημένο πάλι επίθετο, το καύσιμο, είναι σημασιολογικό δάνειο από το γαλλικό carburant. Συνήθως εκφέρεται στον πληθυντικό (στερεά/υγρά καύσιμα, πρατήριο καυσίμων, η τιμή των καυσίμων, ανεφοδιασμός σε καύσιμα) αλλά ο ενικός επίσης χρησιμοποιείται (διάβαζα, ας πούμε, τις προάλλες ένα άρθρο με τίτλο «γιατί δεν προχωράει το υδρογόνο ως καύσιμο;»).

Το καύσιμο βεβαια προέρχεται από την καύση και το ρήμα καίω. Να πούμε εδώ ότι έχουμε και το κάψιμο, που όμως δεν είναι ο λαϊκός τύπος του καυσίμου αλλά άλλη λέξη, της δημοτικής βέβαια, ρηματικό ουσιαστικό που δηλώνει την ενέργεια ή το αποτέλεσμα του ρήματος «καίω» και έχει πάρει και άλλες σημασίες. Αλλωστε είναι ανισοσύλλαβο (του καψίματος ενώ του καυσίμου).

Όταν δεν προσδιορίζουμε τι καύσιμα εννοούμε, η υπόρρητη παραδοχή είναι ότι αναφερόμαστε σε καύσιμα για αυτοκίνητα. Αλλιώς, θα το προσδιορίσουμε: καύσιμα αεροπλάνων, ας πούμε. Για την καύσιμη ξυλεία υπάρχει και ο μονολεκτικός όρος «καυσόξυλα», ο δε Χαρίλαος Τρικούπης, τον καιρό πριν από τα αυτοκίνητα, είχε ονομαστεί «Καυσόξυλος» επειδή ήθελε να βάλει φόρο στα καυσόξυλα.

Ναπολέων Λαπαθιώτης, Ξεδιάλεγμα

Συμπληρώνονται σήμερα 133 χρόνια από τη γέννηση του αγαπημένου μου ποιητή Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, στις 31 Οκτωβρίου 1888.

Κάθε χρόνο, είτε ανήμερα στις 31 Οκτωβρίου είτε εκεί κοντά, ας πούμε την πιο κοντινή Κυριακή, το ιστολόγιο έχει καθιερώσει την παράδοση να αφιερώνει ένα άρθρο στον Λαπαθιώτη -και αυτό θα κάνουμε και φέτος, με τη διαφορά ότι φέτος θα παρουσιάσουμε όχι μόνο κείμενα του Λαπαθιώτη αλλά και ένα βιβλίο αφιερωμένο στον ποιητή, μια σημαντική θαρρώ προσθήκη στη λαπαθιωτική βιβλιογραφία.

Το βιβλίο εκδόθηκε φέτος από τις εκδόσεις Τύρφη και το υπογράφει ο Τάκης Σπετσιώτης, ο συγγραφέας και σκηνοθέτης που έχει καθοριστικά συμβάλει στο να γίνει γνωστός ο Λαπαθιώτης στις νεότερες γενιές, αφενός με την ταινία του Μετέωρο και σκιά (1984) στην οποία βιογραφεί τον ποιητή, και αφετέρου με το εξαιρετικό βιβλίο του Χαίρε Ναπολέων, που είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια ανθολόγηση ή συγκέντρωση των πεζών ποιημάτων του Λαπαθιώτη -παθιασμένο και καλογραμμένο, είναι και βιογραφία, είναι και δοκίμιο, είναι τελος πάντων υποχρεωτικό ανάγνωσμα για κάθε έναν που αγαπάει τον Λαπαθιώτη.

Tο Ξεδιάλεγμα, όπως το λέει κι ο τίτλος του, είναι μια ανθολόγηση του Λαπαθιώτη -όχι όμως μόνο του ποιητή Λαπαθιώτη. Ο Σπετσιώτης ανθολογεί, πέρα από τα ποιήματα, και τα πεζά ποιήματα του Λαπαθιώτη, τους στοχασμούς του, τα σατιρικά ποιήματα, τα πεζά αφηγήματά του (διηγήματα ή νουβέλες), τις αυτοβιογραφικές του σελίδες, καθώς και συνεντεύξεις του. Ανθολογεί δηλαδή σχεδόν το σύνολο του λογοτεχνικού του έργου (μένουν απέξω κάποια χρονογραφήματα και άλλα ελάσσονα) παραλείποντας το, όχι ασήμαντο αλλά πάντως διαφορετικής υφής, δοκιμιακό του έργο.

Σημαντικός είναι και ο εκτενής πρόλογος του Σπετσιώτη, με τίτλο Μακρύ ταξίδι με τον Λαπαθιώτη, όπου ο ανθολόγος εξηγεί τη λογική του εγχειρήματός του.

Ο Σπετσιώτης σε τούτο το εγχείρημα ακολουθεί θα έλεγα το πνεύμα του Λαπαθιώτη, ο οποίος είχε φανταστεί μιαν ανθολογία των κειμένων του, αντί της έκδοσής τους στο ακέραιο, και ο οποίος, όσο ζούσε, δεν εξέδωσε παρά μία μόνο ποιητική συλλογή, με 50 ποιήματα (που, πάντως, την ονόμασε Πρώτη επιλογή) ενώ αργότερα, λίγα χρόνια πριν από την αυτοκτονία του, σχεδίασε αλλά ματαίωσε κι έναν δεύτερο τόμο.

Προσωπικά, καταλαβαίνω απόλυτα τη λογική της ανθολόγησης αλλά πιστεύω ότι δεν αναιρεί την ανάγκη να κυκλοφορήσει (σε χαρτί ή έστω ηλεκτρονικά) και το πλήρες έργο. Αυτό άλλωστε έκανα στα διηγήματά του, που τα εξέδωσα όλα (ή, τέλος πάντων, όσα μπόρεσα να συγκεντρώσω) σε τρεις τόμους, αν και δεν είναι όλα στο ίδιο επίπεδο. (Παρεμπιπτόντως, ο Σπετσιώτης δεν εκτιμά ιδιαίτερα τα διηγήματα του Λ. και ανθολογεί μόνο 3 από αυτά, αν και ασφαλώς σε αυτό έπαιξε ρόλο και το γεγονός ότι τα πεζά πιάνουν περισσότερο χώρο κι έτσι δεν χώρεσαν πολλά στις 220 σελίδες του συνολικού έργου).

Αυτά είναι κινέζικα

Μια και συνεχίζεται η πρωθυπουργική επίσκεψη στην Κίνα, επίκαιρο είναι να λεξιλογήσουμε για τη μεγάλη αυτή χώρα, την πιο πολυάνθρωπη στον κόσμο. Δεν θα τα καλύψω όλα στο άρθρο μου, αλλά μπορείτε να προσθέσετε κατά βούλησιν στα σχόλια. Φυσικά θα δώσουμε έμφαση στα γλωσσικά και τα λεξιλογικά, τα εγκυκλοπαιδικά μπορείτε να τα βρείτε και αλλού.

Και να ξεκινήσουμε από το όνομα. Λέμε για Κίνα και Κινέζους. Η λέξη Κίνα μπήκε στη γλώσσα μας τον 18ο αιώνα, δάνειο από τα ιταλικά της εποχής (China, σήμερα Cina). Η ονομασία αυτή φαίνεται πως ανάγεται στη δυναστεία Qin (προφέρεται Τσιν) που άκμασε τον 3ο αιώνα π.Χ. Είτε από τον Μάρκο Πόλο είτε από τους Πορτουγκέζους θαλασσοπόρους η λέξη έφτασε στις ευρωπαϊκές γλώσσες. Στα κινέζικα, πάντως, το όνομα της χώρας είναι Zhōngguó (中国) που προφέρεται τσονγκ-κουό και θα πει «Χώρα που βρίσκεται στο κέντρο».

Στον Κλαύδιο Πτολεμαίο, τον γεωγράφο της ελληνιστικής εποχής, απαντά το όνομα «Σίναι» (και Θίναι) για τους Κινέζους ή ίσως για ένα τμήμα τους: Οἱ Σῖναι περιορίζονται ἀπὸ μὲν ἄρκτων τῷ ἐκτεθειμένῳ μέρει τῆς Σηρικῆς,
ἀπὸ δὲ ἀνατολῶν καὶ μεσημβρίας ἀγνώστῳ γῇ, ἀπὸ δὲ δύσεως τῇ ἐκτὸς Γάγγου Ἰνδικῇ κατὰ τὴν διωρισμένην μέχρι τοῦ Μεγάλου κόλπου γραμμὴν καὶ αὐτῷ τῷ Μεγάλῳ κόλπῳ καὶ τοῖς ἐφεξῆς αὐτῷ κειμένοις.

Προσέξτε ότι ο Πτολεμαίος μιλάει για Σηρική. Έτσι ονόμαζαν οι αρχαίοι την Άπω Ανατολή γενικώς και την Κίνα ειδικώς, και Σήρες ονόμαζαν τον λαό από τον οποίο έπαιρναν το μετάξι. Σῆρες δέ εἰσιν ἔθνος, ὅθεν τὰ σηρικὰ ἱμάτια, τὰ πολυτελῆ λέει ο γραμματικός Αίλιος Ηρωδιανός. Ο γεωγράφος Παυσανίας δεν πήγε βέβαια στην Κίνα, αλλά σε μια παρέκβασή του κατά την περιγραφή της Ελλάδας, μιλώντας για τις καλλιέργειες, εξηγεί ότι το μετάξι δεν έχει φυτική προέλευση αλλά βγαίνει από κάποιο έντομο: οἱ μίτοι δέ, ἀφ’ ὧν τὰς ἐσθῆτας ποιοῦσιν οἱ Σῆρες, ἀπὸ οὐδενὸς φλοιοῦ,  τρόπον δὲ ἕτερον γίνονται τοιόνδε. ἔστιν ἐν τῇ γῇ ζωύφιόν σφισιν, ὃν σῆρα καλοῦσιν Ἕλληνες, ὑπὸ δὲ αὐτῶν Σηρῶν ἄλλο πού τι καὶ οὐ σὴρ ὀνομάζεται· Είναι ένα ζωύφιο, που οι Έλληνες το ονομαζουν «σήρα» (όπως τον λαό, τους Σήρες) αλλά οι ίδιοι οι Σήρες το λένε αλλιώς.

Ο κύριος Πρόεδρος και οι λέξεις του

Μέσα στις γιορτές διάβασα το μυθιστόρημα «Ο κύριος Πρόεδρος» του Γεράσιμου Βώκου. Εκδόθηκε το 1893, όταν ο συγγραφέας του ήταν εικοσπεντάχρονος, με υπότιτλο «Πρωτότυπον πολιτικο-κοινωνικόν μυθιστόρημα» από το τυπογραφείο της Ακροπόλεως του δαιμόνιου Βλάση Γαβριηλίδη. Εκδόθηκε ξανά το 2003 σε επιμέλεια του Παν. Μουλλά.

Ο Γαβριηλίδης, όπως επισημαίνει ο Μουλλάς στην πλούσια εισαγωγή του, είχε σωστά διαγνώσει ότι με την αύξηση του πληθυσμού της πρωτεύουσας υπήρχε πια αναγνωστικό κοινό που διψούσε για σύγχρονο λαϊκό αθηναιογραφικό μυθιστόρημα σε επιφυλλίδες, κατά τα γαλλικά πρότυπα, και ενθάρρυνε δημοσιογράφους και συγγραφείς να στραφούν στην αθηναιογραφία.

Ο Γεράσιμος Βώκος (1868-1927) ήταν πολυτάλαντος: ποιητής, πεζογράφος και δημοσιογράφος αλλά επίσης μουσικός και ζωγράφος, είναι γνωστότερος ως εκδότης του πρωτοποριακού περιοδικού Καλλιτέχνης γύρω στο 1910, ενώ τα τελευταία 10-15 χρόνια της ζωής του έζησε στο Παρίσι ως ζωγράφος και εκεί πέθανε.

Το βιβλίο του δεν είναι αριστούργημα, αλλά αν άξιζε να επανεκδοθεί το 2004 και αν αξίζει να διαβαστεί είναι κυρίως (αντιγράφω τον Μουλλά) για τη σατιρική του διάσταση, που το διαφοροποιεί από τα εμπορικά έργα του χάπι εντ, και για τη χωρίς αυταπάτες περιγραφή των ρουσφετολογικών μηχανισμών των πολιτικάντηδων. Ο Βώκος ρίχνει τα βέλη της σάτιράς του και στις δύο παρατάξεις, αλλά ίσως κρατάει τα πιο φαρμακερά για τους κόλακες του Τρικούπη.

Διότι βέβαια ο κύριος Πρόεδρος είναι ο Χαρίλαος Τρικούπης, μόνο που στο έργο λέγεται Χαρίδημος Μεγαλοϊδεάτης, ενώ ο αντίπαλός του, ο Θ. Δηλιγιάννης, έχει βαφτιστεί Φερεκίδης. Πρωταγωνιστεί στο έργο η οικογένεια του αρχειοφύλακα Μάνθου Αχτύπη, ο οποίος είναι φανατικός οπαδός του Μεγαλοϊδεάτη, που παύθηκε μόλις άλλαξε η κυβέρνηση και περιμένει τώρα, που ο Μεγαλοϊδεάτης επανήλθε στην εξουσία, να διοριστεί ξανά. Ύστερα από πολλές δοκιμασίες, ο Αχτύπης επιτέλους διορίζεται, όπως και ο μεγάλος γιος του σε άλλη δημόσια θέση. Η μεγάλη του κόρη έχει δεσμό με έναν ανθυπολοχαγό και απορρίπτει τα προξενειά ενός γείτονα σιδερά (που τον αποκαλούν γύφτο, επαγγελματικώς και όχι εθνογραφικώς). Ο ανθυπολοχαγός την παρατάει για μια μεγαλοπροικούσα φίλη της, αλλά εκείνη πλέκει ειδύλλιο με έναν μικρασιάτη (από τη Ρόδο).

Παπικά μεζεδάκια

Το σημερινό μας άρθρο δημοσιεύεται σε μια μέρα που, σύμφωνα με το πρόγραμμα, προβλέπεται να επισκεφτεί τη Λέσβο ο Πάπας Φραγκίσκος και θα συναντηθεί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και τον Πρωθυπουργό -από εκεί λοιπόν και ο τίτλος «παπικά».

Προσέξατε ότι χρησιμοποίησα τη διατύπωση «σύμφωνα με το πρόγραμμα προβλέπεται». Το γράφω έτσι επιφυλακτικά, διότι διάβασα ότι ο μητροπολίτης Γλυφάδας προσεύχεται (εδώ και μερικές μέρες, μάλιστα) να αναβληθεί η επίσκεψη του ποντίφικα.

Ταυτόχρονα, ορισμένοι φοιτητές της Θεολογικής του ΑΠΘ που λένε ότι ανήκουν στον φοιτητικό σύλλογο του οσίου Πορφυρίου (αν υπάρχει -ο σύλλογος, όχι ο όσιος Πορφύριος) προειδοποίησαν ότι αν ο «αιρετικός» Πάπας επισκεφτεί τη χωρα μας, οι συνέπειες θα είναι ολέθριες: Με αφορμή την επίσκεψη του αιρετικού πάπα Ρώμης στην υπερευλογημένη μας Ελλάδα, μια επίσκεψη που ικετεύουμε με δάκρυα να ακυρωθεί διότι αλλιώς οι συνέπειες θα είναι ολέθριες, καλεσμένος μάλιστα του ιδίου του Μακαριωτάτου, ήρθε στο νου μας ένας άλλος αρχιεπίσκοπος, ο οποίος μάλιστα εκοιμήθη την 10 Απριλίου 1998, ο Μακαριώτατος Σεραφείμ Τίκας.

Όπως βλέπετε, η προφητεία των φοιτητών του οσίου Πορφυρίου επαληθεύτηκε ήδη -πριν ακόμα επισκεφτεί ο Πάπας την Ελλάδα, οι συνέπειες είναι ολέθριες για το συντακτικό των ανακοινώσεων του συλλόγου «Όσιος Πορφύριος», διότι βέβαια τέτοια τρικυμισμένη σύνταξη δεν είναι καθόλου… ορθόδοξη,

* Οπότε, την ώρα που θα διαβάζετε αυτές τις γραμμές θα ξέρουμε αν έπιασαν τόπο οι μισαλλόδοξες προσευχές του αγίου Γλυφάδας και των πορφυροφοιτητών.

* Η φίλη μας η Έφη πρότεινε χτες να ονομαστούν τα σημερινά μεζεδάκια «Εξεταστικά», επειδή χτες έγινε στη Βουλή η συζήτηση για τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής για τα δάνεια των κομμάτων και των ΜΜΕ. Πράγματι, θα μπορούσα να τα ονομάσω και έτσι, επειδή όμως δεν παρακολούθησα αρκετά τη συνεδρίαση προτίμησα να μην της αφιερώσω τον τίτλο του άρθρου.

* Από το λίγο που παρακολούθησα, πρόσεξα στη δευτερολογία του πρωθυπουργού μια αναφορά στην εποχή των «παχυλών αγελάδων» που αμέσως διορθώθηκε σε «παχιών αγελάδων». Με τις παροιμιώδεις παχιές αγελάδες είναι πολύ συνηθισμένο ένα άλλου είδους λάθος. Πολλοί, επειδή θεωρούν ότι το «παχιών αγελάδων» παραείναι λαϊκό, το ευπρεπίζουν σε «παχέων αγελάδων». Έτσι όμως κάνουν γκάφα, διότι το «παχέων» είναι αρσενικό. Το θηλυκό είναι «παχειών» ή, πολύ πιο στρωτά, «παχιών».

* Στην ανταπάντησή του ο Κυριάκος Μητσοτάκης πέταξε ένα «της ΕΣΗΕΑς», που βέβαια δεν στέκει σε γραπτό λόγο, αλλά στον προφορικό θα το δεχτούμε. Δίνει μάλιστα στον αριστοκράτη αρχηγό της ΝΔ μια νότα λαϊκότητας, αφού φέρνει στο νου λαϊκές γενικές όπως «το παιδί της Έβγας».

Η δεδηλωμένη και πώς να (μην) τη χάσετε

Σήμερα η κυβέρνηση πρόκειται να φέρει στη Βουλή τα πρώτα νομοσχέδια που απαίτησαν (βάζοντάς της το πιστόλι στον κρόταφο) οι εταίροι για να ξεκινήσουν τις διαδικασίες για τη σύναψη νέας δανειακής συμφωνίας, ύστερα από πολύωρες και σκληρές διαπραγματεύσεις την περασμένη Κυριακή.
Η συμφωνία της Κυριακής προβλέπει επαχθέστατους όρους, πολύ χειρότερους από εκείνους που προέβλεπε το έγγραφο Γιούνκερ (εκείνο που απορρίφθηκε από τον ελληνικό λαό στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου, αν και βέβαια, κρίνοντας από τη μεταγενέστερη τακτική των εταίρων, δεν αποκλείω να είχαμε δυσάρεστες εκπλήξεις κι αν το αποδεχόμασταν). Επιπλέον, οι όροι που επιβλήθηκαν στην ελληνική κυβέρνηση αποτελούν, γιατί να το κρύψουμε, ένα ακόμα μνημόνιο· και δεν είναι καθόλου ευχάριστη η θέση μιας κυβέρνησης που ανέβηκε στην εξουσία με λάβαρο τον αντιμνημονιακό αγώνα, να αναγκάζεται να επιβάλει στον ελληνικό λαό, το τρίτο και βαρύτερο μνημόνιο.
Επειδή όμως η εναλλακτική ήταν η άτακτη χρεοκοπία, ενδεχομένως κάτω από εκδικητικές συνθήκες, που θα οδηγούσε στην καταστροφή, ο Έλληνας πρωθυπουργός προτίμησε τη συνθηκολόγηση, δείχνοντας, λέω εγώ, μεγάλο πολιτικό θάρρος –μεταξύ άλλων επειδή ήξερε ότι οι επαχθείς όροι του «αριστερού μνημονίου» πολύ δύσκολα θα γίνονταν δεκτοί από τους βουλευτές του κόμματός του.
Υπήρξε ήδη ένα προανάκρουσμα, στην ψηφοφορία της περασμένης Παρασκευής, όταν 15 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, ανάμεσά τους δύο υπουργοί και η Πρόεδρος της Βουλής, διαφοροποιήθηκαν (ψηφίζοντας Όχι ή Παρών ή απέχοντας από την ψηφοφορία) ενώ άλλοι τόσοι ψήφισαν μεν Ναι, αλλά συνόδευσαν την ψήφο τους με δήλωση που προανάγγελνε το Όχι στην αυριανή ψηφοφορία. Κι έτσι στη σημερινή ψηφοφορία αναμένεται ότι αρκετοί βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ θα διαφοροποιηθούν.

Μαρτυρολόγιον Απριλίου -πριν από 126 χρόνια

Από τον Οκτώβριο άρχισα να παρουσιάζω κάθε αρχή του μηνός το Ημερολόγιο του Ρωμηού 1889. Τα ημερολόγια αυτά ήταν ένα πολύ συνηθισμένο είδος εντύπου από το 1880 ως το 1930 περίπου. Κυκλοφορούσαν τον Δεκέμβριο και είχαν το ημερολόγιο της επόμενης χρονιάς, συνήθως με μια σελίδα για κάθε μήνα, διανθισμένο με διάφορες χρήσιμες πληροφορίες και με κάποια στιχουργήματα ή ανέκδοτα. Σταδιακά, προστέθηκε και φιλολογική ύλη, κι έτσι στα επόμενα ημερολόγια το ημερολογιακό στοιχείο είχε περάσει στο περιθώριο ή και απουσίαζε εντελώς -όπως, ας πούμε, στο Ημερολόγιο του Μπουκέτου, που έβγαλε γύρω στα 8 ετήσια τεύχη από το 1925 έως το 1932 (το έχω παρουσιάσει εδώ).

Ημερολόγια τέτοια βγαίνουν ακόμα, πολυσέλιδα και φιλολογικά. Με ένα από αυτά, το Λεσβιακό ημερολόγιο, έχω συνεργαστεί κι εγώ ως εκ πατρός Λέσβιος.

Ο Σουρής, όσο έβγαζε τον Ρωμηό, την έμμετρη εβδομαδιαία εφημερίδα του, έβγαλε και μερικά “Ρωμηού ημερολόγια”, αν και όχι κάθε χρόνο (Στην Ανέμη υπάρχουν τρία ή τέσσερα). Το “Ρωμηού ημερολόγιον με το μαρτυρολόγιον” του 1889, που λογικά θα κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1888.

Γραμμένο ολόκληρο από τον Σουρή (“Εργασία του Σουρή τύποις αδελφών Περρή) είχε 36 σελίδες και απαρτιζόταν μόνο από το έμμετρο και σατιρικό “μαρτυρολόγιο” του κάθε μήνα (“Των μηνών η δωδεκάς / με προσθέσεις μερικάς”), με λίγα σκίτσα από τον σκιτσογράφο του Ρωμηού, χωρίς να έχει καν σελίδες με ημερολόγιο.

Όπως μπορείτε να δείτε, ήταν όλο έμμετρο, από τον τίτλο ίσαμε την αναφορά της τιμής στο οπισθόφυλλο: Εις μεν το εσωτερικόν λεπτά πενήντα η τιμή εις δε το εξωτερικόν εξήντα με προπληρωμή.

Του Απριλίου το μαρτυρολόγιο είναι μεγαλούτσικο, αλλά το ανεβάζω σε εμβόλιμο άρθρο, απογευματινό.

Απρίλης. — Μην ανοίξεως, που βγαίνουν τα ζουμπούλια,
οι αγκινάρες, τα κουκιά, οι τσίροι, τα μαρούλια,
αλλά και μην ιστορικός και πλήρης μεγαλείου
διά την υπερένδοξον εβδόμην Απριλίου,                                 Εννοεί τις εκλογές της 7.4.1885, όπου ο Τρικούπης ηττήθηκε
που ο Τρικούπης ο κλεινός εχόρτασε το μαύρο,                     -αν και νίκησε στις επόμενες, το 1887.
κι ο ήλιος τώρα έρχεται απάνω εις τον Ταύρο.