Κείμενα του Εικοσιένα – 13: Σελίδες από το Γκιορνάλε του Αλέξανδρου Κριεζή

Καθώς διανύουμε τη χρονιά που σημαδεύει τη 200ή επέτειο του ξεσηκωμού του Εικοσιένα, σκέφτηκα να καθιερώσω μια νέα στήλη στο ιστολόγιο, που κανονικά θα τη δημοσιεύω κάθε δεύτερη Τρίτη, εναλλάξ δηλαδή με το βιβλίο του πατέρα μου, και που θα παρουσιάζει κείμενα της εποχής του 1821. Δεν αποκλείεται να διατηρήσω τις δημοσιεύσεις ως το τέλος της χρονιάς, αν βέβαια υπάρχει ως τότε αρκετό υλικό από μεριάς μου και αρκετό ενδιαφέρον από δικής σας πλευράς. Θα δώσω προτεραιότητα σε κείμενα που δεν είναι διαθέσιμα στο Διαδίκτυο.

Από την προηγούμενή μου τριβή με κείμενα της εποχής, που βέβαια ήταν πολύ έντονη όσο συγκέντρωνα υλικό για το βιβλίο μου Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων, έχω υπόψη μου κάμποσα τέτοια κείμενα, αλλά όποιος έχει υπόψη του κείμενο που το θεωρεί αξιόλογο προς δημοσίευση μπορεί να μου το στείλει στο γνωστό μέιλ, sarantπαπάκιpt.lu.

Το σημερινό άρθρο είναι το δέκατο τρίτο της σειράς – το προηγούμενο βρίσκεται εδώ.

Τα σημερινά κείμενα τα διάλεξε, τα πληκτρολόγησε και μου τα έστειλε η φίλη μας η Μαγδαληνή, που την ευχαριστώ θερμά και σας καλώ να μιμηθείτε το παράδειγμά της. Κατά κάποιο τρόπο αποτελεί συνέχεια των δύο προηγούμενων άρθρων, αφού παραμένουμε (κατά ένα μέρος) σε ναυτικά συμφραζόμενα: η βασική πηγή μας είναι το Γκιορνάλε διά την ανεξαρτησίαν του έθνους, δηλαδή το Ημερολόγιο που κρατούσε ο Υδραίος ναύαρχος Αλέξανδρος Κριεζής. Όμως, τα γεγονότα που θα δούμε εκτυλίσσονται όχι στην Ύδρα αλλά στην Εύβοια -με βασικό κείμενο μια επιστολή του Οδυσσέα Ανδρούτσου.

Δίνω τον λόγο στη Μαγδαληνή.

Μάιος του 1821 και στην Εύβοια μαθαίνοντας τις πρώτες επαναστατικές κινήσεις σε άλλα μέρη αρχίζουν   τις ετοιμασίες για τον αγώνα. Η Λίμνη φαίνεται να είναι ο πρώτος τόπος του ξεσηκωμού. Θέλοντας να βρουν κατάλληλο αρχηγό αποφασίζουν σε συμβούλιο να φέρουν τον πρωτοξάδερφο του Οδυσσέα Ανδρούτσου, Βερούση Μουτσανά, από τις Λιβανάτες της Λοκρίδας.

Ο ναύαρχος Αλέξανδρος Δ. Κριεζής αρχηγός του ελληνικού στόλου της Ευρίπου και συγγραφέας του «Γκιορνάλε δια  την ανεξαρτησία της Ελλάδος» διηγείται τα παρακάτω σχετικά με τη μεταφορά του καπετάν Βερούση στην Ιστιαία:

«… Ήρχισε να αλλάζει ο καιρός μπάτης και στις 3 Μαΐου εφθάσαμεν εις  Σκίαθον, εις τας  4 εις Τρίκερι·  αγκυροβόλησαμεν.  Εβγήκα έξω με τη μεγάλην λέμβον με 70 ναύτας μου.

Ήλθον οι προύχοντες του τόπου με τους εμποροπλοιάρχους με υποδέχθησαν∙ με συντρόφευσαν  εις την Κατζελαρίαν[1] τους∙  τους ωμίλησα πολλά δια την ανεξαρτησίαν  και δεν ηθέλησαν να με ακούσουν∙ εις το  ύστερον ήρχισα και με φοβέραις και άλλα. Ευθύς τους υποχρέωσα  και έρραψαν και σημαίας με σταυρούς και ύψωσαν  εις την Κατζελαρίαν τους και τα πλοία των∙  και με κανονιοβολισμούς∙ καθώς εγώ τους έρριψα 25. Τους ώρκισα.

Πριν από 60 χρόνια: Ο Μποστ και η επίσκεψη της Τζάκι Κένεντι στην Ελλάδα

Tο ιστολόγιο αγαπάει τον Μποστ και του έχει αφιερώσει αμέτρητα άρθρα, σε πολλά από τα οποία θυμόμαστε (οι παλιότεροι) ή γνωρίζουμε (οι νεότεροι) γεγονότα της πρόσφατης ιστορίας μέσα απο γελοιογραφίες του Μποστ. Στην αρχή, τα άρθρα αυτά είχαν γενικό τίτλο «Πριν από 50 χρόνια…», μετά «Πριν από 55 χρόνια…», αλλά τα χρόνια περνάνε και το ιστολόγιο συνεχίζει να εκπέμπει, οπότε πέρσι εγκαινιάσαμε μια νέα χρονολόγηση, τη σειρά «Πριν από 60 χρόνια». Το προηγούμενο, όγδοο σκίτσο της σειράς το δημοσιεύσαμε πριν από 15 μέρες -είναι εδώ.

Το σημερινό σκίτσο νόμιζα πως το έχω βάλει στο ιστολόγιο, αλλά δεν το βρήκα. Αν παρ’ ελπίδα πέφτω έξω και το έχω ήδη βάλει πριν από καμιά δεκαριά χρόνια, κάντε πως το ξεχάσατε.

Λοιπόν, τον Ιούνιο του 1961, η πρώτη κυρία των ΗΠΑ, η λαμπερή Τζάκι Κένεντι, επισκέφθηκε την Ελλάδα για 9ήμερη ανεπίσημη επίσκεψη, που περιλάμβανε επίσκεψη στην Επίδαυρο όπου παρακολούθησαν πρόβες, κρουαζιέρα στα νησιά, επίσκεψη στους βασιλείς στο Τατόι, στην κατοικία του πρωθυπουργού και στην Ακρόπολη, αλλά και παράσταση της Ιφιγένειας εν Αυλίδι στο Ηρώδειο.

Ο Μποστ αφιέρωσε δύο σκίτσα σε αυτό το σημαντικό κοσμικο-πολιτικό γεγονός, ένα κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, στο οποίο η μαμα-Ελλάς υποδέχεται την υψηλή ξένη («Νιώθομεν χαράν πολήν αφιχθέντος Ζακελήν») και ένα μετά το τέλος της. Διάλεξα να παρουσιάσω το δεύτερο σκίτσο, αφενός επειδή το πρώτο δεν το έχω σε καλή ποιότητα και αφετέρου επειδή το δεύτερο δημοσιεύτηκε, κατά σύμπτωση, ακριβώς πριν από 60 χρόνια σαν σήμερα:

Κείμενα του Εικοσιένα – 12: Ο Σαχτούρης περιγράφει τη ναυμαχία στη Σάμο

Καθώς διανύουμε τη χρονιά που σημαδεύει τη 200ή επέτειο του ξεσηκωμού του Εικοσιένα, σκέφτηκα να καθιερώσω μια νέα στήλη στο ιστολόγιο, που κανονικά θα τη δημοσιεύω κάθε δεύτερη Τρίτη, εναλλάξ δηλαδή με το βιβλίο του πατέρα μου, και που θα παρουσιάζει κείμενα της εποχής του 1821. Δεν αποκλείεται να διατηρήσω τις δημοσιεύσεις ως το τέλος της χρονιάς, αν βέβαια υπάρχει ως τότε αρκετό υλικό από μεριάς μου και αρκετό ενδιαφέρον από δικής σας πλευράς. Θα δώσω προτεραιότητα σε κείμενα που δεν είναι διαθέσιμα στο Διαδίκτυο.

Από την προηγούμενή μου τριβή με κείμενα της εποχής, που βέβαια ήταν πολύ έντονη όσο συγκέντρωνα υλικό για το βιβλίο μου Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων, έχω υπόψη μου κάμποσα τέτοια κείμενα, αλλά όποιος έχει υπόψη του κείμενο που το θεωρεί αξιόλογο προς δημοσίευση μπορεί να μου το στείλει στο γνωστό μέιλ, sarantπαπάκιpt.lu.

Το σημερινό άρθρο είναι το δωδέκατο της σειράς – το προηγούμενο βρίσκεται εδώ.

Το σημερινό κείμενο το διάλεξε, το πληκτρολόγησε και μου το έστειλε ο φίλος μας ο Spiridione, που τον ευχαριστώ θερμά και σας καλώ να μιμηθείτε το παράδειγμά του. Κατά κάποιο τρόπο αποτελεί συνέχεια του προηγουμένου, αφού παραμένουμε σε ναυτικά συμφραζόμενα. Είναι ένα απόσπασμα από τα πολεμικά ημερολόγια του Γ. Σαχτούρη, που υπάρχουν στην Ανέμη, και ειδικότερα από το «Ημερολόγιον του πολεμικού βεργαντίνου ‘Η Αθηνά'».

(Βεργαντίνο και βριγαντίνο και μπεργαντί και μπεργαντίνο, από το ιταλ. brigantino, είναι είδος ιστιοφορου, πρόδρομος του μπρικιού).

Ο Σαχτούρης περιγράφει τη ναυμαχία της 5ης Αυγούστου 1824 στη Σάμο, που δόθηκε σε μια κρίσιμη στιγμή για την Επανάσταση και ειδικότερα για τον αγώνα στη θάλασσα, καθώς ο οθωμανικός στόλος είχε τους αμέσως προηγούμενους μήνες καταστρέψει την Κάσο και τα Ψαρά και τώρα είχε βάλει στο στόχαστρο τη Σάμο. Ωστόσο, η ναυμαχία έληξε με ελληνική νίκη και η Σάμος παρέμεινε ως το τέλος υπό τον έλεγχο των εξεγερμένων (αν και δεν συμπεριλήφθηκε τελικά στο ελληνικό κράτος, όμως της δόθηκε καθεστώς ευρείας αυτονομίας).

Πίνακας αγνώστου για τη ναυμαχία της 5.8.1824

Το κείμενο του Σαχτούρη, με διατήρηση της ορθογραφίας του πρωτοτύπου. Παίρνω την πρωτοβουλια να χωρίσω σε παραγράφους για να διαβάζεται πιο εύκολα.

Τετάρτη ναυμαχία εις τον πορθμόν εν ή εθριάμβευσε το Ελληνικόν Ναυτικόν 1824

Αύγουστος 5. Τρίτη. Εις την άγγυραν: το πρωί παρατηρήσαντες τα κινήματα του εχθρού και ότι σκοπεύει να πλησιάση και τετάρτην φοράν εδιορίσαμε τα πυρπολικά μας όλα να ευγούν εις τα πανιά, και προσέτι μερικά πολεμικά διά να τα συντροφεύσουν.

Κείμενα του Εικοσιένα – 11: Η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας στη Χίο

Καθώς διανύουμε τη χρονιά που σημαδεύει τη 200ή επέτειο του ξεσηκωμού του Εικοσιένα, σκέφτηκα να καθιερώσω μια νέα στήλη στο ιστολόγιο, που κανονικά θα τη δημοσιεύω κάθε δεύτερη Τρίτη, εναλλάξ δηλαδή με το βιβλίο του πατέρα μου, και που θα παρουσιάζει κείμενα της εποχής του 1821. Δεν αποκλείεται να διατηρήσω τις δημοσιεύσεις ως το τέλος της χρονιάς, αν βέβαια υπάρχει ως τότε αρκετό υλικό από μεριάς μου και αρκετό ενδιαφέρον από δικής σας πλευράς. Θα δώσω προτεραιότητα σε κείμενα που δεν είναι διαθέσιμα στο Διαδίκτυο.

Από την προηγούμενή μου τριβή με κείμενα της εποχής, που βέβαια ήταν πολύ έντονη όσο συγκέντρωνα υλικό για το βιβλίο μου Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων, έχω υπόψη μου κάμποσα τέτοια κείμενα, αλλά όποιος έχει υπόψη του κείμενο που το θεωρεί αξιόλογο προς δημοσίευση μπορεί να μου το στείλει στο γνωστό μέιλ, sarantπαπάκιpt.lu.

Το σημερινό άρθρο είναι το ενδέκατο της σειράς – το προηγούμενο βρίσκεται εδώ.Θα έπρεπε να δημοσιευτεί προχτές, αλλά είχαμε το Μηνολόγιο, οπότε το μετέθεσα για σήμερα. Κατά κάποιο τρόπο είναι επετειακό.

Πράγματι, τέτοιες μέρες πριν από (όχι 200, αλλά) 199 χρόνια, και συγκεκριμένα στις 6 Ιουνίου 1822, ο Κανάρης πυρπόλησε την τουρκική ναυαρχίδα έξω από τη Χίο, λίγους μήνες μετά τη σφαγή των κατοίκων του νησιού. Το γεγονός έκανε αίσθηση σε όλη την Ευρώπη. 

Θα δούμε δυο κείμενα από τα Αρχεία της Παλιγγενεσίας, στα οποία περιγράφεται η επιχείρηση. Εκσυγχρονίζω ορθογραφία και στο τέλος βάζω μερικά λεξιλογικά.

Το πρώτο γράμμα το στέλνουν ο Μιαούλης και άλλοι δύο Υδραίοι ναύαρχοι στο κοινό της Ύδρας. Μπορείτε να δείτε το χειρόγραφο (όχι πολύ καθαρά) εδώ.

Εκ του ελληνικού στόλου κατά Ψαρών, 7 Ιουνίου 1822

Φιλογενέστατοι άνδρες της νήσου Ύδρας χαίρετε

Δεν έχομεν αιτίαν μακρολογίας, ειμή να σας φανερώσομεν εν συντομία, δίδοντές σας την χαροποιάν μεγάλην είδησιν, όπού τούτην την στιγμήν έφθασαν αι βαρδακόστες* μας όπού είχον υπάγει δια να συντροφεύσουν το μπουρλότο μας, ως σας το είχαμεν κάμει γνωστόν σας. Διά νυκτός, η ώρα 6, συμφώνως το ιδικόν μας μπουρλότο με το Ψαριανό, όρμησαν κατά του τουρκικού στόλου όπού ήταν αραμμένος εις Χίον, και επλησίασαν τα δύο μπουρλότα μεταξύ εις τα δύο δελίνια*. Το μεν έν μπουρλότο έπεσε επάνω εις το έν δελίνι και αυτό ομοίως επήρε φωτίαν και εις μίαν ώραν δεν έμεινεν ίχνος από αυτά, επήγαν κατά διαβόλου. Το ένα από αυτά λέγουν να είναι το Πασά- γκεμισή*, ότι είχε εις το μεγάλο κατάρτι το σαντσάκι* και δόξα τω Κυρίω εσαλβάρησαν* με τες βάρκες και έτρεξαν εις τες βαρδακόστες μας χωρίς να βλαφθεί κανείς.

Συμπεραίνουν να έπεσαν και άλλα έξω εις την ξηράν από τον φόβον τους, ότι ήτον ο αέρας ως γρέγος, και εκ δευτέρου θέλει μάθομεν δια να σας στείλομεν καταλεπτώς το ντετάλιο*. Οι άνθρωποι του μπουρλότου έρχονται αυτού, τους οποίους θέλετε τους ευχαριστήσει διότι έκαμαν το χρέος των. Έσωθεν σάς περικλείομεν τον κατάλογον είναι όλοι με τον καπετάνιον 19. Είχον λάβει με­ρικοί ριτσεβούτα* από τας χειράς μας, ότι είχον ζητήσει· και αν ευρεθεί τις, εκτός εκείνου του καταλόγου, να είναι άκυρος.

Σήμερον αριβάρησαν ο καπετάν Τσαμαδός και ο καπετάν Δ. Κιοσσές, όπου είχαμεν εξαποστείλει εις Σάμον διά να βάλει εις αρμονίαν τους εκεί εγκατοίκους, διά τες διχόνοιες όπου είχαν, και να γνωρίσουν τον κύριον Μώραλην διά διοικητήν και με το αρίβον τους εκεί δεν έλει­ψαν να βάλουν τα πράγματα εις τάξιν καλήν, ώστε όπου ειρήνευσαν και ησύχασαν. Σήμερον, 6 ημερών είδησιν από Πόλιν, από καράβι όπου έβιζιτάραμεν, ένα δελίνι, μία φεργάδα, ένα γαλόνι*, τέσσαρα τρασπόρτα* και πέντε σαλούπες* εκατέβησαν εις τα κάστρα και είναι να έλθουν να ενωθούν μ’ ετούτην. Και ασπαζόμενοί σας, μένομεν ως αδελφοί, των προσταγών σας.

Άνδρέας Δ. Βώκου,

’Ιωάννης Βούλγαρης,

Λάζαρος Λαλεχός.

Το γράμμα αυτό έχει αρκετά αξιοσχολίαστα στοιχεία. Καταρχάς, δεν διευκρινίζει ποιο μπουρλότο κατάφερε να κάψει τη ναυαρχίδα -προφανώς επειδή η τιμή αυτή ανήκει στο ψαριανό του Κανάρη, και όχι στο υδραϊκό του Πιπίνου. Κατά δεύτερο, βλέπουμε ότι οι μπουρλοτιέρηδες απολάμβαναν μεγάλες τιμές (κάθε μπουρλοτιέρης ήταν μισός θεός, λέει κάπου ο Μακρυγιάννης για την Ύδρα). Τρίτον, το πλήρωμα του μπουρλότου δεν ήταν 4-5 άτομα, όπως δείχνουν οι διάφοροι πίνακες, αλλά είκοσι.

Υπογλώσσια σφηνάκια Νο 4

Υπογλώσσια είναι τα φάρμακα που παίρνουμε για την καρδιά, για να μην πάθουμε καρδιακή προσβολή (επειδή μας διαβάζει κι η μαμά μου διευκρινίζω πως ο πληθυντικός είναι της περιγραφής, όχι πραγματικός). Ακόμα, ένα κλισέ σε κάποιους αντρικούς ή αθλητικούς ιστότοπους, όποτε είναι να βγάλουνε καμιά με μπικίνι, είναι να λένε «ετοιμάστε τα υπογλώσσια».

Υπογλώσσια όμως είναι και μια ομάδα γλωσσικών ενδιαφερόντων στο Φέισμπουκ, που φτιάχτηκε στα τέλη του 2017 και στην οποία συμμετέχω.

Σφηνάκια είναι βέβαια οι μικρές δόσεις ποτού, όμως έτσι έχω αποκαλέσει και τα σύντομα άρθρα. Με τη διαφορά ότι σπανίως βάζω σύντομα άρθρα, οπότε δεν θα το θυμάστε. Στα Υπογλώσσια ομως γράφω πότε-πότε σύντομα σημειώματα, που δεν βολεύει πάντοτε να τα εντάξω σε κάποιο άρθρο.

Κι έτσι, το σημερινό άρθρο είναι μια συλλογή από μικρά κείμενά μου από τα Υπογλώσσια, με γλωσσικό δηλαδή ενδιαφέρον, που δεν (θυμάμαι να) τα έχω δημοσιεύσει εδώ στο ιστολόγιο. Κάποια άλλα σχόλια που κάνω εκεί, τα μεταφέρω στα σαββατιάτικα μεζεδάκια, αλλά αυτά εδώ δεν νομίζω να τα έχετε δει, εκτός αν συμμετέχετε και στα Υπογλώσσια. Τα σφηνάκια μοιάζουν αρκετά με τα μεζεδάκια, αλλά διαφέρουν κιόλας σε κάποια σημεία.

Με αυτόν τον τυποποιημένο πρόλογο έχω ήδη δημοσιεύσει τρία άρθρα στο ιστολόγιο, ένα τον Φλεβάρη του 2019, άλλο ένα τον Οκτώβριο του 2019 και το τρίτο φέτος τον Μάιο. Τελειώνοντας εκείνο το παλιό άρθρο είχα υποσχεθεί (ή απειλήσει) ότι Σε τρία τέρμινα, που θα έχω μαζέψει κι αλλα, θα σερβίρω άλλον έναν γύρο! Σημερα λοιπόν δημοσιεύω το τέταρτο άρθρο της σειράς αυτής. ‘Εχω επικαιροποιήσει κάποια πράγματα και έχω προσθέσει και υλικό απο τα σχόλια που έγιναν.

* Κορονιός λοιπόν

Μου γράφει φίλος από Κέρκυρα και μεταφέρω χωρις να προσθέσω τίποτα:

Το έχω ακούσει κάμποσες φορές εδώ, αλλά επειδή τώρα δα έτυχε να το ακούσω δυο φορές μέσα σε δύο λεφτά, τη μία από έναν λαϊκό τύπο που φώναζε στο κινητό στ’ αριστερά μου και την άλλη από έναν σοβαρό κύριο που μιλάει χαμηλόφωνα στα δεξιά μου, σκέφτηκα να το γράψω: Εδώ λοιπόν, τον γνωστό κορονοϊό, πολλοί στην καθημερινή κουβέντα τον λένε κορονιό, τρισύλλαβα και με το ι ημίφωνο.

Αυτό για όσους λένε ότι κάποιοι φωνητικοί κανόνες χάθηκαν στα νέα ελληνικά (αυτά με τη «χασμωδία» ή όπως αλλιώς τα λένε), επειδή έτσι αποφάσισαν καλοσιδερωμένοι φιλόλογοι και επιμελητές.

Εδώ προσθέτω. Στα σχόλια πολλοί είπαν ότι έχουν ακούσει κι αυτοί να λένε κάποιοι «κορονιός» -και το βρίσκω απολύτως φυσικό. Κι εγώ έχω ακούσει το «κορονιός» αν και πιο απλά ακούω «κορόνα» -έπαθε κορόνα, κόλλησε κορόνα.

* Skalkottas

Πριν από μερικές μέρες έφυγε από τη ζωή ο σκακιστής Νίκος Σκαλκώτας, γιος του μεγάλου συνθέτη Νίκου Σκαλκώτα -που δεν πρόλαβε να γνωρίσει, αφού ο πατέρας πέθανε δυο μέρες πριν γεννηθεί ο γιος.

O σκακιστής Σκαλκώτας (1949-2020) ήταν εξαιρετικός άνθρωπος, λένε όσοι τον γνώρισαν -εγώ από μακριά μόνο τον είχα δει, σε διάφορους αγώνες. Ήταν ο πρώτος Έλληνας σκακιστής που νίκησε σε διεθνές τουρνουά στο εξωτερικό.

Ο πατέρας γράφεται στη διεθνή βιβλιογραφία Skalkottas. Απορούσα γιατί και σήμερα έμαθα χάρη σε ποστ φίλου.

Ο ίδιος έβαλε το tt όταν ζούσε στη Γερμανία γιατί το Skalkotas οι Γερμανοί το πρόφεραν Σκαλκόοτας.

Στα σχόλια κάποιος επισήμανε ότι ο Χωραφάς γράφει το όνομά του στα γαλλικά Cοrraface.

Λέναρντ Κοέν: Ποιήματα, σκέψεις, τραγούδια (μια συνεργασία της Αγάπης Νταϊφά)

Και άλλες φορές έχουμε φιλοξενήσει συνεργασίες της φίλης μας της Αγάπης Νταϊφά. Με χαρά δημοσιεύω τη σημερινή συνεργασία, διότι το ιστολόγιο πράγματι θα έπρεπε να έχει γράψει κάτι για τον Κοέν αλλά εγώ δεν έχω ασχοληθεί τόσο που να μπορώ να γράψω κάτι. Οπότε η Αγαπη, που τον παρακολουθεί και τον μεταφράζει πολλά χρόνια, ήρθε να καλύψει αυτό το κενό.

Δύο βδομάδες πριν πεθάνει ο Λέναρντ Κόεν, κυκλοφόρησε ο τελευταίος του δίσκος με τίτλο You Want it Darker.

Στο ομότιτλο τραγούδι, τραγουδά: Είμαι έτοιμος, Κύριε (I’m ready my Lord).  Και ως έτοιμος έφυγε.

 

Ο Λέναρντ Κόεν (21 Σεπτεμβρίου 1934 – 7 Νοεμβρίου 2016) καταγόταν από τον Καναδά.

Μάς κληροδότησε δύο μυθιστορήματα,  αρκετά βιβλία με ποιήματα, και πολλά αξέχαστα τραγούδια  (δώδεκα ποιητικές συλλογές και δεκαέξι άλμπουμ).

Θεωρείτο μουσικός της ποπ, αν και τα τραγούδια του  είχαν πολλά στοιχεία από την  μουσική κάντρυ και την μουσική τών  ευρωπαϊκών καμπαρέ. Έγραψε για τον έρωτα, τη μοναξιά, την αναζήτηση σκοπού και ταυτότητας, χωρίς ωστόσο να λείπουν και τα κοινωνικοπολιτικά θέματα.

Από έφηβος έπαιζε κιθάρα με το συγκρότημα κάντρυ Buckskin Boys.

Σπουδαστής ακόμα εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή που είχε μεγάλη επιτυχία στους καναδικούς λογοτεχνικούς κύκλους.

Το 1959 το  Καναδικό Συμβούλιο για τις Τέχνες (Canada Council for the Arts) έδωσε τον Κόεν μιαν υποτροφία 2000 δολαρίων. Εκείνος τη χρησιμοποίησε για να ζήσει πολύ οικονομικά στο Λονδίνο και στην Ύδρα, γράφοντας το πρώτο του μυθιστόρημα.

Την επόμενη χρονιά (1960) αγόρασε  ένα σπίτι στην Ύδρα – χωρίς ηλεκτρικό και νερό – και μοίραζε τον καιρό του ανάμεσα στην Ελλάδα και τον Καναδά συγγράφοντας.

Ένα μεγάλο μέρος τού μυθιστορήματός του The Favourite Game γράφτηκε  εκεί. Αυτό το έργο είχε μεγάλη επιτυχία, όμως ο Κόεν αποφάσισε αργότερα επιστρέψει στην Αμερική για να κυνηγήσει μια καριέρα στη μουσική. Το τραγούδι του Σουζάν (Suzanne) που τραγούδησε η σπουδαία Τζούντυ Κόλλινς (Judy Collins )  τού άνοιξε τον δρόμο για τον πρώτο του δίσκο με τίτλο με τίτλο Τραγούδια τού Λέναρντ Κόεν (Songs of Leonard Cohen).

Ένας παράσιτος (διήγημα του Γ. Δροσίνη)

Σαν χτες, 9 Δεκεμβρίου, γεννήθηκε το 1859 ο λογοτέχνης Γεώργιος Δροσίνης, που ασχολήθηκε πρώτα με την ποίηση αλλά και με την πεζογραφία και τη δημοσιογραφία και με όλα σχεδόν τα είδη του έντεχνου λόγου, αλλά και πέρασε απο νωρίς και από την απέναντι μεριά αφού διετέλεσε διευθυντής ή εκδότης πολλών και σημαντικών εφημερίδων και περιοδικών, κατέλαβε διάφορες δημόσιες θέσεις και τιμήθηκε όσο λίγοι στον καιρό του, ανάμεσα στ’ άλλα ως ιδρυτικό μέλος της Ακαδημίας, μέχρι που πέθανε πλήρης ημερών στην Κηφισιά το 1951.

Τα απομνημονεύματα του Δροσίνη, με τίτλο Σκόρπια φύλλα της ζωής μου, δημοσιεύτηκαν στο Ελεύθερο Βήμα το 1939 σε συνέχειες. Δεν είναι πλήρη απομνημονεύματα, ούτε ακολουθούν χρονολογική σειρά, περισσότερο φωτίζει ο Δροσίνης τη μια ή την άλλη περίοδο της ζωής του ή περιγράφει σημαντικούς ανθρώπους που γνώρισε. Έχουν εκδοθεί σε δύο τόμους, νομίζω μαζί και με αδημοσίευτο υλικό, σε επιμέλεια του καθηγητή Γιάννη Παπακώστα.

Από τις αναμνήσεις αυτές είχα δημοσιέψει παλιότερα ένα απόσπασμα σχετικά με τα μαθητικά χρόνια στο Βαρβάκειο -στη δεκαετία του 1870. Τώρα δημοσιεύω ένα κεφάλαιο, που μπορεί να σταθεί σαν αυτοτελές αφήγημα, γι’ αυτό και καταχρηστικά ίσως το αποκάλεσα «διήγημα» στον τίτλο.

Ο Δροσίνης περιγράφει τις περιπέτειες του Βασιλάκη, ενός υπάλληλου με λιγοστά προσόντα που παύεται όταν διορίζεται στη θέση του κάποιος με ισχυρότερο μέσο και για να εξασφαλίσει τον πολυπόθητο επαναδιορισμό έρχεται να ζήσει ένα διάστημα στην Αθήνα φιλοξενούμενος και τρώγοντας πότε στο ένα σπίτι και πότε στο άλλο. Κι ενώ είναι αστείες οι περιγραφές, δεν μπορώ να μη σκεφτώ ότι ο Δροσίνης κάνει χιούμορ εκ του ασφαλούς, αρχοντόπουλο εξαρχής όπως ήταν.

Το αφήγημα πάντως έχει ενδιαφέρον σαν μια εικόνα της ζωής στην Αθήνα πριν από σχεδόν εκατόν πενήντα χρόνια, ενώ θα σημειώσω και δυο λέξεις που έχουν ενδιαφέρον. Ο Βασιλάκης όταν απολύεται γυρίζει στο νησί του παυσανίας. Πρόκειται για λογοπαίγνιο με την παύση -μια λέξη πολύ συχνή την εποχή ως το 1911, που δεν ήμασταν σοβιετία και ο καθένας πολιτευτής μπορούσε να ζητήσει την παύση ενός υπαλληλου για να βάλει στη θέση του έναν δικό του, ανεξαρτήτως προσόντων. Επίσης, κάποια στιγμή ξυρίζουν για καψόνι τον Βασιλάκη και του αφήνουν μόνο υπογένειο. Αυτό ο Δροσίνης το λέει μους (από γαλλ mouche) και βεβαίως από εκεί προέρχεται το μούσι (περισσότερα σε παλιότερο άρθρο). Κάνοντας τα πικρά γλυκά, ο Βασιλάκης καμαρώνει «Είμαι ο Ναπολέων ο τρίτος» διότι τέτοιο γενάκι είχε λανσάρει ο Ναπολέων ο 3ος της Γαλλίας -που ηττήθηκε από τον Μπίσμαρκ στον πόλεμο του 1870.

Μονοτονίζω και προσαρμόζω, ίσως όμως έχει μείνει καμιά ορθογραφία του Δροσίνη όπως και κάμποσα ψεγάδια από το οσιάρ.

Ένας παράσιτος

Τον επρωτογνώρισα στα παιδικά χρόνια μου ταμειακόν υπάλληλο στην Ύδρα. Και τον εθυμούμουν, σαν έναν αστείον τύπο, που εξεχώριζεν εκεί με τους τρόπους του. Επιτηδεύουνταν ευγένεια στον χαιρετισμό των κυριών, με υποκλίσεις και λόγια, διαλεγμένα από το τυπικό της «Καλής Συμπεριφοράς»:

– Ταπεινότατος θεράπων σας, σεβαστή δέσποινα.

– Υποκλινέστατος της ευγενείας σας, κυρία μου.

– Εις τας υμετέρας διαταγάς, δεσποσύνη.

Ήτον κοντός, αλλά καλοδεμένος και δυνατός στα χέρια. Ένα κεφάλι ολοστρόγγυλο κοντοκουρεμένο. Γένια ψαλιδι­σμένα και μεγάλο μουστάκι, αρειμάνια στριμμένο. Πίσω από τα γυαλιά, που φορούσε πάντα, δυο μάτια μικρά κουτοπό­νηρα εθαμπόφεγγαν, σαν ψαριού όχι πολύ φρέσκου. Βλεφα­ρίδες σχεδόν δεν είχε.