Το σημερινό άρθρο είναι επανάληψη παλιότερου ή μάλλον επανάληψη και συγχώνευση τεσσάρων παλιών άρθρων, που είχαν δημοσιευτεί στο ιστολόγιο τις (πολύ) πρώτες εβδομάδες της ύπαρξής του -και επειδή σήμερα έχουμε αρκετά περισσότερους αναγνώστες απ’ό,τι τον Μάρτιο του 2009, υποθέτω ότι αρκετοί δεν έχετε διαβάσει τα παλιά άρθρα. Δεν αποκλείεται μάλιστα κάποιοι να θέλετε να δοκιμάσετε την τύχη σας στην κατασκευή παντογραμμάτων, αν και σας προειδοποιώ ότι τα ρεκόρ που έχουμε ήδη πετύχει είναι δυσκολοκατάρριπτα.
Τι είναι τα παντογράμματα; θα ρωτήσετε. Όταν πρωτοδημοσιεύτηκαν τα άρθρα στο ιστολόγιο, η λέξη, που είναι απόδοση του ελληνογενούς αγγλικού όρου pangram, δεν γκουγκλιζόταν καν, αλλά σήμερα έχει αποκτήσει ακόμα και σελίδα στη Βικιπαίδεια. Παντόγραμμα λοιπόν είναι μια πρόταση στην οποία εμφανίζονται όλα τα γράμματα ενός αλφαβήτου, τουλάχιστον από μία φορά το καθένα, για παράδειγμα η αγγλική πρόταση The quick brown fox jumps over the lazy dog, που ίσως θα την έχετε συναντήσει, αφού χρησιμοποιείται συχνά στις σελίδες που επιδεικνύουν καινούργιες γραμματοσειρές.
Πράγματι, τα παντογράμματα, πέρα από την ψυχαγωγική αξία τους, είναι χρήσιμα και στην τυπογραφία και την ηλεκτρονική έκδοση, τον σχεδιασμό γραμματοσειρών κτλ. αφού παρουσιάζουν όλα τα γράμματα του αλφαβήτου. Άλλοτε η απαίτηση είναι να περιλαμβάνουν απλώς όλα τα γράμματα, άλλοτε προστίθεται η απαίτηση να παρουσιάζουν και τα διακριτικά σημεία του αλφαβήτου.
Το διάσημο αγγλικό παντόγραμμα για την πηδηχτούλα αλεπού έχει συνολικά 37 γράμματα, δηλαδή δεν είναι και πολύ «οικονομικό» αφού το αγγλικό αλφάβητο έχει 26 γράμματα. Όμως είναι εύκολο να το απομνημονεύσεις, ενώ τα πιο οικονομικά παντογράμματα είναι ελαφρώς τραβηγμένα από τα μαλλιά, π.χ.:
Cwm fjord bank glyphs vext quiz, το οποίο είναι μεν τέλειο (26 γράμματα) αλλά δεν βγάζει νόημα και θέλει μετάφραση (Carved symbols in a mountain hollow on the bank of an inlet irritated an eccentric person, λέει η Βικιπαίδεια).
Πολύ καλό είναι και το γαλλικό Portez ce vieux whisky au juge blond qui fume, αλεξανδρινός στίχος, κι αυτό με 37 γράμματα αν μέτρησα καλά.
Μια ενδιαφέρουσα και γουστόζικη (τουλάχιστον για κάποιους) άσκηση είναι να προσπαθήσει κανείς να φτιάξει παντογράμματα με όσο το δυνατόν λιγότερα γράμματα, προτάσεις που να έχουν όλα τα γράμματα του αλφαβήτου και να βγάζουν νόημα, έστω κι αν χρειαστεί να τις τραβήξουμε (λίγο) από τα μαλλιά.
Στα ελληνικά, ένα παντόγραμμα που το βρίσκει κανείς και στη Βικιπαίδεια, είναι το Ξεσκεπάζω την ψυχοφθόρο βδελυγμία, που έχει 30 γράμματα, πολύ κοντά στα 24 που είναι το απόλυτο μίνιμουμ του ελληνικού αλφαβήτου (θα προσπεράσουμε την έλλειψη του τελικού ς, θα ζητήσουμε τα 24 κεφαλαία γράμματα).
Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία 