Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και… όλα τα άλλα

Posts Tagged ‘αφάν γκατέ’

Μεζεδάκια της ισημερίας

Posted by sarant στο 22 Σεπτεμβρίου, 2018

Η φθινοπωρινή ισημερία είναι σήμερα ή, αν διάβασα σωστά, αύριο τα ξημερώματα. Ισημερία θα πει πως οι μέρες διαρκούν όσο και οι νύχτες, αλλ’ από αύριο η νύχτα θα πάρει το πάνω χέρι και η διαφορά τους ολοένα θα μεγαλώνει, θα νυχτώνει όλο και νωρίτερα, τα φύλλα θα πέφτουν απ’ τα κλαριά, θα βάλει ψύχρα, θ’ αρχίσουν τα πρωτοβρόχια και στις δημοσκοπήσεις θα απαντάμε όλοι ότι θα ψηφίσουμε Κούλη. (Αυτό το τελευταίο το είπα επειδή άκουσα πως ο Παύλος Τσίμας απέδωσε την προσφατη δημοσκοπική άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στο ότι οι δημοσκοπήσεις έγιναν το καλοκαίρι που επηρεάζει θετικά τη διάθεση).

Αν αναρωτιέστε γιατί δεν τα είπα «ισημεριακά» τα μεζεδάκια μας, η απάντηση είναι απλή: επειδή τα έχω ονομάσει έτσι άλλες δυο φορές ως τώρα.

* Και ξεκινάμε.

* Tο σαββατοκύριακο που μας πέρασε ήταν η σειρά του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης να περάσει από τη ΔΕΘ, να μιλήσει και να δώσει συνέντευξη Τύπου.

Στο Φέισμπουκ κυκλοφόρησε αυτή η φωτογραφία από την ομιλία του Κ. Μητσοτάκη, με τη λεζάντα «Τύφλα να’χει ο Μάρλον Μπράντο» να κάνει αστεία αντίστιξη.

Με τις σημερινές τηλεοπτικές συσκευές είναι εύκολο να στήσει κανείς τέτοια στιγμιότυπα, αρκεί κάποιο από τα πολλά κανάλια μας να παίζει την ίδια ώρα κάποιαν εκπομπή με αστείο τίτλο. Αλλά έχει πλάκα.

* Στην ομιλία του Κ. Μητσοτάκη πρόσεξα ένα λάθος που το κάνουν πολλοί. Σε κάποιο σημείο της ομιλίας του, αναφερόμενος στους (νεο)μετανάστες της κρίσης, ο Κ.Μ. είπε:

…θα γυρίσουν στην Ελλάδα, να στηρίξουν την ανάρρωση της ελληνικής κοινωνίας, να κάνουν αυτό, το οποίο τελικά όλοι όσοι ζήσαμε στο εξωτερικό το ξέρουμε πολύ καλά -ο νόστος είναι πολύ ισχυρός- και θέλουν να γυρίσουν τελικά στην πατρίδα τους...

Ώστε «ο νόστος είναι πολύ ισχυρός». Αλλά τι σημαίνει νόστος; Σύμφωνα με τα λεξικά, νόστος είναι η επιστροφή στην πατρίδα, ιδίως έπειτα από πολύχρονη απουσία μακριά. Από τη λέξη νόστος και από την επίσης ελληνική λέξη άλγος, κάποιος λόγιος του 17ου αιώνα έπλασε στα νεολατινικά της εποχής τον όρο nostalgia για να δηλώσει τη λαχτάρα της επιστροφής στην πατρίδα, όρος που έγινε διεθνής και πέρασε και στα ελληνικά.

Αξίζει άρθρο για το θέμα, αλλά προς το παρόν ας περιοριστούμε στο ότι αρκετός κόσμος, ιδίως τα τελευταία χρόνια, λέει «ο νόστος» και εννοεί «η νοσταλγία» -όπως εδώ, στην αποστροφή του Κ. Μητσοτάκη. Δεν είναι όμως σωστό. (Για περισσότερα, δείτε παλιό άρθρο του φίλου Γιάννη Χάρη).

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Αργκό, Αμφισημίες, Γραμματική, Κύπρος, Μαργαριτάρια, Μεταφραστικά, Μεζεδάκια, Ψευδόφιλες λέξεις | Με ετικέτα: , , , , , , , | 245 Σχόλια »