Πώς θα περάσουμε το δεύτερο λοκντάουν;

Έγινε χτες η συζήτηση στη Βουλή για το δεύτερο λοκντάουν, επανήλθε λοιπόν η Βεβαίωση της κατ’ εξαίρεση μετακίνησης πολιτών, και μάλιστα τώρα τα μέτρα είναι αυστηρότερα από ορισμένες απόψεις σε σχέση με την άνοιξη, αφού, για παράδειγμα, μετά τις 9 το βράδυ απαγορεύονται οι κατ’ εξαίρεση μετακινήσεις στις περισσότερες περιπτώσεις.

Βέβαια, αυτός ο δεύτερος εγκλεισμός έχει πολλές διαφορές από τον πρώτο. Λειτουργούν τα δημοτικά σχολεία, λειτουργούν περισσότερες επιχειρήσεις, γινονται κάποιες αθλητικές συναντήσεις, αν και χωρίς θεατές, η τηλεργασία δεν αποτελεί τον κανόνα, γενικά πολύ περισσότερος κόσμος πηγαίνει καθημερινά ή μέρα παρά μέρα στη δουλειά του απ’ ό,τι τον Μάρτιο. Μου λένε ότι το πρωί στα μέσα μαζικής μεταφοράς επικρατεί συχνά συνωστισμός.

Παρόμοια μέτρα έχουν παρθεί σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, αν και υπάρχουν μεγάλες διαφορές από χώρα σε χώρα, σε αντίθεση με τον Μάρτιο όπου υπήρχε αρκετα μεγάλη ομοιομορφία (με χτυπητή εξαίρεση τη Σουηδία και, αρχικά μόνο, τη Μ. Βρετανία). Σήμερα υπάρχουν χώρες που έχουν εφαρμόσει ελάχιστα νέα περιοριστικά μέτρα. Για παράδειγμα, στο (μικρό, βέβαια) Λουξεμβούργο όπου κατοικώ, πέρα από την τηλεργασία, τα καταστήματα είναι ανοιχτά, μαζί και η εστίαση, και τα μπαρ ακόμα. Στα σχόλιά σας θα μας πείτε, όσοι βρίσκεστε στο εξωτερικό, πώς περνάτε εκεί το δεύτερο κύμα. Εγώ το περασμένο Σάββατο πάντως πήγα στο Βέλγιο, στο ψηλότερο βουνό της χώρας (τα ανεμοδαρμένα ύψη των 695 μέτρων) και τρόμαξα από την κοσμοσυρροή -περπατούσα έχοντας γύρω μου μπουλούκια μπουλούκια ντόπιους.

Το ταχυφαγείο κάνει τροφοδιανομή

Μπορεί η υφήλιος να κρατάει την ανάσα της περιμένοντας να ενσωματωθούν τα αποτελέσματα του Πέρα Ουισκόνσιν και της Κάτω Πενσυλβανίας, αλλά στον μικρόκοσμο των ελληνικών μέσων κοινωνικής δικτύωσης συζητιέται επίσης ένα καινούργιο φιρμάνι του καθηγητή κ. Γ. Μπαμπινιώτη σχετικό με την ορολογία της πανδημίας. Κι επειδή εμείς εδώ λεξιλογούμε, δεν θα μπορούσαμε να το αφήσουμε ασχολίαστο.

Ο κ. καθηγητής σε τακτική βάση δημοσιεύσει σύντομα γλωσσικά σημειώματα στον «τοίχο» του στο Φέισμπουκ με τα οποία παρεμβαίνει στη γλωσσική συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων -και πολύ καλά κάνει που εκμεταλλεύεται τις πρωτόγνωρες δυνατότητες των νέων μέσων για να απευθυνθεί σε πολύ ευρύτερο κοινό. Κι άλλες φορές έχουμε εδώ συζητήσει τέτοιες παρεμβάσεις του. Την τελευταία, τη χαρακτήρισα «φιρμάνι», που είναι βέβαια όρος μειωτικός και ειρωνικός, αλλά νομίζω όχι αδικαιολόγητος -θα μπορούσα επίσης να πω «ουκάζιο» (ίσως υπάρχει έδαφος για ένα αρθράκι σχετικό με την ορολογία αυτή, όπου και ο φετφάς).

Αλλά ας δούμε περί τίνος πρόκειται. Ο κ. Μπαμπινιώτης προχτές δημοσίευσε στο Φέισμπουκ το κειμενάκι που βλέπετε στην εικόνα, που το συνόδεψε με την εξής εισαγωγή:

Μάς … take away και μάς σήκωσε με τον κορωνοϊό να καλπάζει και να οδηγούμαστε όλο και περισσότερο ως διατροφική διέξοδο σε… delivery, ενώ συγχρόνως βομβαρδιζόμαστε καθημερινά από lockdown, γενικό ή mini lockdown. Έλεος (ή «ήμαρτον» που λένε κάποιοι)!
Κι εγώ («στον κόσμο μου», εννοώ … τον γλωσσολογικό) μέσα στην πανδημιακή αντάρα να παρακινώ (… «τέτοια ώρα τέτοια λόγια») τους εναπομείναντες γλωσσικά ευαίσθητους να θρηνολογούμε τουλάχιστον Ελληνικά! Αυτό κι αν είναι «γλωσσική αποκοτιά» εκ μέρους μου…

Όπως βλέπετε, μετά την καλογραμμένη εισαγωγή, ο κ. Μπαμπινιώτης προτείνει τρεις ελληνογενείς όρους για την απόδοση τριών αγγλικών (και διεθνών) όρων που ακούγονται καθημερινά τώρα με την πανδημία. Συγκεκριμένα, προτείνει:

απαγορευτικό για το lockdown

τροφοδιανομή για το delivery

για το σπίτι για το takeaway

Μόνο ο πρώτος από τους τρεις όρους είναι γέννημα-θρέμμα της πανδημικής περιόδου. Οι άλλοι δυο υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια στην καθημερινότητά μας, αλλά η αλήθεια είναι ότι πολλά από τα μέτρα περιορισμού αφορούν την εστίαση [και γι’ αυτόν τον όρο χρωστάς άρθρο, ακούγεται μια φωνούλα από το βάθος] άρα και αυτούς τους όρους.

Μένουμε σπίτι

Επιστρέφουμε σήμερα σε πανδημικούς ρυθμούς.

Ανάμεσα στις λέξεις και τις φράσεις που γέννησε η πανδημία ξεχωριστή θέση έχει η φράση «Μένουμε σπίτι» καθώς είναι σύνθημα επίσημο, θεσμικό. Όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες ο πληθυσμός προτρέπεται να μένει στο σπίτι, να αποφεύγει τις περιττές μετακινήσεις.

Aυτός ο περιορισμός των μετακινήσεων, lockdown που το είπαν στα αγγλικά, ξεκίνησε από την Κίνα, τον Γενάρη, και σταδιακά επεκτάθηκε σε άλλες χώρες. Πολύς κόσμος, όσος μπορεί, δουλεύει από το σπίτι, ενώ βέβαια στο σπίτι μένουν και οι μαθητές, αφού τα σχολεία είναι κλειστά. Πολλές χώρες, κι η Ελλάδα ανάμεσά τους, έχουν θεσπίσει μέτρα ελέγχου των μετακινήσεων, με πρόστιμα, κάποτε τσουχτερά, σε όσους κριθεί ότι παραβαίνουν τις διατάξεις.

Οπότε, μένουμε σπίτι.