Λογοπαίζει βέβαια ο τίτλος, που αν τον έγραφα στα κεφαλαία θα σας δυσκόλευα λίγο περισσότερο -βοηθάει βέβαια η θέση των λέξεων στην πρόταση, αλλά στα ελληνικά μπορούμε εξίσου καλά να προτάξουμε το ουσιαστικό, ένας γέρος γερός.
Έχουμε εδώ δυο ζευγάρια ομόγραφες λέξεις, που όμως διαφοροποιούνται από τη θέση του τόνου.
Αυτά λέγονται «τονικά παρώνυμα» στη γραμματική, που είναι μια υποκατηγορία των παρωνύμων. Παρώνυμα, λέει η σχολική γραμματική, λέγονται λέξεις που έχουν παραπλήσια μορφή αλλά διαφορετική σημασία, π.χ. αμαρτωλός και αρματολός. Όταν οι λέξεις διαφοροποιούνται μόνο από τη θέση του τόνου, λέγονται τονικά παρώνυμα.
(Προσοχή, παρωνύμια λέμε τα παρατσούκλια. Θα έλεγε κανείς επομένως ότι οι λέξεις «παρώνυμο» και «παρωνύμιο» είναι παρώνυμα, διότι έχουν παραπλήσια μορφή αλλά διαφορετική σημασία).
Να θυμίσω εδώ ότι «ομώνυμα» λέει η γραμματική (και μας μπερδεύει, εμάς τους σημερινούς Έλληνες) τις ομόηχες λέξεις π.χ. βάζο και βάζω, επειδή έτσι τις έλεγαν οι αρχαίοι.
Στα ομώνυμα έχουμε αφιερώσει άρθρο, οπότε ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για τα παρώνυμα, και ειδικότερα για τα τονικά παρώνυμα.
Όπως θα δείτε στη σελίδα της σχολικής γραμματικής που ανέφερα πιο πάνω, τονικά παρώνυμα θεωρούνται τόσο οι λέξεις που γράφονται το ίδιο με εξαίρεση τη θέση του τόνου (π.χ. γέρος και γερός) όσο και εκείνες που έχουν και διαφορετική ορθογραφία (π.χ. πίνω και πεινώ ή χώρος και χορός).
Στο υπόλοιπο άρθρο θα ασχοληθώ με τα τονικά παρώνυμα που είναι και ομόγραφα, τα άλλα τα αφήνω για τα σχόλιά σας.
Με τη βοήθεια του λεξικού του Μπαμπινιώτη, έφτιαξα τον εξής πίνακα, που περιμένει συμπληρώσεις.
ΤΟΝΙΚΑ ΟΜΟΓΡΑΦΑ ΠΑΡΩΝΥΜΑ
Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία 