Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και… όλα τα άλλα

Posts Tagged ‘μονόκεροι’

Δευτερομαρτιάτικα μεζεδάκια

Posted by sarant στο 2 Μαρτίου, 2024

Δεν θέλει και πολλή φιλοσοφία για ποιο λόγο τα ονομάζω έτσι, 2 Μαρτίου έχουμε σήμερα. Δεν έβρισκα και άλλον τίτλο, εδώ που τα λέμε,  οπότε χωρίς πολλούς προλόγους ξεκινάω με τα περιεχόμενα  της πιατέλας μας.

Το περασμένο σαββατοκύριακο είχαμε το επεισοδιακό συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, και το πρώτο μας μεζεδάκι είναι αντλημένο από το σχετικό ρεπορτάζ. Θα μάθατε μάλλον ότι παρά λίγο να γίνουν  νέες εσωκομματικές εκλογές ανάμεσα στον  Στέφανο  Κασσελάκη και την  Όλγα Γεροβασίλη.

Ωστόσο, στο ρεπορτάζ του in.gr έγινε ένα σαρδάμ, και τη θέση της Όλγας Γεροβασίλη πήρε μια συνονόματή της, η Όλγα Κεφαλογιάννη:

Φυσικά, το λάθος διορθώθηκε -αλλά κάθε άλλο παρά ακαριαία, κι έτσι προλάβαμε να πάρουμε οθονιά.

* Και ένα ακόμα μεζεδάκι από ρεπορτάζ για το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, αυτή τη φορά από την ΕφΣυν -όπως βλέπετε, παρόλο που άρχισα να συνεργάζομαι με την εφημεριδα, με μια στήλη που δημοσιεύεται κάθε Τετάρτη, δεν αποσιωπώ τα γλωσσικά της αστοχήματα (αν και, επειδή τη διαβάζω περισσότερο από άλλες εφημερίδες,  είναι επόμενο να ανακαλύπτω δικά της λάθη).

Το λάθος βρίσκεται στην τελευταία αράδα της παραγράφου, και έχει αρκετό ενδιαφέρον.

Αυτό που χτυπάει αμέσως στο μάτι είναι το ορθογραφικό. Το ρήμα είναι «προοιωνίζω» (ή «προοιωνίζομαι», θα το δούμε πιο κάτω). Αναρωτιέμαι αν η περίεργη αυτή ορθογραφία είναι επηρεασμένη από τον ιονισμό, από τις ιονίζουσες ακτινοβολίες!

Κι έπειτα, ποιο είναι το σωστό; Προοιωνίζομαι ή προοιωνίζω; Θα μπορούσα να  γράψω ένα σύντομο αρθράκι, αλλά να πούμε ότι το αρχαίο ρήμα  είναι «οιωνίζομαι». Τον 19ο αιώνα πλάστηκε νέο ρήμα, «προοιωνίζομαι», κατ’ επίδραση  ρημάτων όπως προλέγω, προμηνύω, προφητεύω. Και αργότερα, πάλι κάτω από την επίδραση τέτοιων ρημάτων, εμφανίστηκε και ενεργητικός τύπος «προοιωνίζω».

Τα λεξικά μας καταγράφουν και τον ενεργητικό τύπο, έστω ως δεύτερον· μόνο το λεξικό Μπαμπινιώτη λέει πως είναι «καλύτερο να αποφεύγεται». Κατά τη γνώμη μου, αφού δεχόμαστε τη δημιουργία του «προοιωνίζομαι» τον  19ο αιώνα, δεν έχουμε λόγο να αρνηθούμε τη δημιουργία του «προοιωνίζω» τον 20ό αιώνα.

Θα μπορούσα να γράψω κι άλλα, αλλά μεζεδάκια έχουμε σήμερα, οπότε κυρίως πιάτα δεν σερβίρονται.

(Αν  πάντως έγραφα άρθρο, θα έθιγα και το ερώτημα: ιονίζουσα ή ιοντίζουσα είναι η ακτινοβολία; )

* Προχωράμε σε κάτι μεταφραστικό, από μηχανάκι μάλλον. Ο ιστότοπος ενός δανέζικου καταστήματος διατίθεται και σε ελληνική εκδοχή:

Όπως βλέπετε,  μπορείτε να  βρείτε «Διακοσμήσεις κόμματος» και «Ρούχα κόμματος». Αλλά ποιου κόμματος; Άλλες διακοσμήσεις θα βάλουμε στα γραφεία ενός αριστερού ή κομμουνιστικού κόμματος, άλλες σε ένα κεντρώο ή σε ένα δεξιό. Όσο για ρούχα…

Αλλά βέβαια, η μετάφραση θα έγινε μέσω αγγλικών -και στα αγγλικά το κόμμα είναι party, αλλά party είναι και το  πάρτι. Διακοσμήσεις για πάρτι και ρούχα για πάρτι πουλάει η εταιρεία.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Μαργαριτάρια, Μεταφραστικά, Μεζεδάκια, Ορθογραφικά | Με ετικέτα: , , , , | 148 Σχόλια »