Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και… όλα τα άλλα

Μην κοιτάς ποιος βγήκε… ποιος μπήκε κοίτα!

Posted by sarant στο 4 Οκτωβρίου, 2009


mitro09-04-90

Αντί να ακούω τις φιλοσοφίες των παρουσιαστών που προσπαθούν απεγνωσμένα να γεμίσουν (να μπαζώσουν;) την ώρα ώσπου να μεταδοθεί το έξιτ πολ, άρχισα να σκαλίζω τα κιτάπια μου κοιτάζοντας γελοιογραφίες του Κώστα Μητρόπουλου από παλιότερες εκλογικές αναμετρήσεις. Μια και όλα προβλέπουν ήττα της Νέας Δημοκρατίας, αναζήτησα γελοιογραφίες ύστερα από κάποια ήττα της δεξιάς παράταξης, είτε της ΕΡΕ είτε της Νέας Δημοκρατίας. Βρήκα αρκετές που μερικές θα τις δείτε πιο κάτω. Όμως, πρόσεξα ότι, με μια εξαίρεση, καμιά απ’ αυτές δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί σχόλιο της σημερινής αναμέτρησης, έστω και αφήνοντας κάποιο περιθώριο ευρείας ερμηνείας. Αντίθετα, η παραπάνω γελοιογραφία, δημοσιευμένη τον Απρίλιο του 1990 έπειτα από τη νίκη Μητσοτάκη διατηρεί θαρρώ όλη της την επικαιρότητα. Την άλλη εξαίρεση θα τη δούμε πιο κάτω.

Παρουσιάζω τώρα και τις υπόλοιπες, χρονολογικά.

mitro05-11-63a

Γελοιογραφία (από τα Νέα ή το Βήμα, δεν έχω κρατήσει σημείωση) μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου 1963. Τότε η ΕΡΕ είχε πάρει 39%, εξού και το λογοπαίγνιο.

Στις εκλογές του Φεβρουαρίου 1964 η νίκη του Κέντρου ήταν αναμενόμενη, οπότε η αριστερή από τις δύο γελοιογραφίες δημοσιεύτηκε τη μέρα των εκλογών. Η άλλη, δυο μέρες αργότερα.

mitro16-02-64mitro18-02-64

Τα δυο επόμενα δείγματα είναι μετά τη μεταπολίτευση, άρα με ΠΑΣΟΚ και ΝΔ και όχι με ΕΡΕ και ΕΚ.

mitro20-10-81Γελοιογραφία από τα Νέα στις 20.10.1981, δυο μέρες μετά την ιστορική νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του Οκτωβρίου 1981. Αρχικά σκεφτόμουν να παρουσιάσω αυτή τη γελοιογραφία ως σχόλιο της σημερινής αναμέτρησης, αλλά το σχόλιο «Έτσι νομίζει!» του Μητρόπουλου φαντάζει αφελές σήμερα. Αντί να κόψω το σχόλιο, διάλεξα την άλλη γελοιογραφία του 1990 για σημερινό σχόλιο.

Και τέλος, γελοιογραφία από τις εκλογές του Ιουνίου 1985.

mitro04-06-85

Πέρασε όμως η ώρα, πάω να κοιτάξω στα έξιτ πολ ποιος βγήκε. Ποιος μπήκε, το βλέπουμε πάνω-πάνω.

93 Σχόλια to “Μην κοιτάς ποιος βγήκε… ποιος μπήκε κοίτα!”

  1. SophiaΟικ said

    Πολύ επίκαιρη η πρώτη γελοιογραφία. Μπράβο που την ξεθαψες.

  2. Μαρία said

    Αφιερωμένο εξαιρετικά στην Ππαν.
    Απ’ το έξιτ πολ έμαθα οτι και το εύρος έχει πληθυντικό, τα εύρη. Ο γούγλης όμως μου έδειξε οτι τα εύρη έχουν μακριά προϊστορία κι εγώ έχω μείνει πολύ πίσω.

  3. μοῦ θυμίζει ἕνα χωριάτικο χωρατό.

    τεντωμένη μπαίνει, ζαρωμένη βγαίνει, τί εἶναι;

    ἡ κάλτσα!

    πάντως ἐπιβεβαιώθηκα ὅτι θὰ ἐνισχυθοῦν ΠΑΣΟΚ καὶ ΛΑΟΣ.

  4. sarant said

    Κορνήλιε, στον Τρίβολο, το μυτιληνιό σατιρικό περιοδικό, είχε συχνά τέτοια επαμφοτερίζοντα αινίγματα και τα συνόδευε με το στερεότυπο
    «Μα το καταπνάρ του λ’μού’σ
    εν είν έφτ’ που βάζ’ ου νούς’σ»

  5. SophiaΟικ said

    2: τα εύρη είναι από τη φυσική, έυρος ζώνης κλπ.
    Κορνήλιε ξέχασες να αναφέρεις ότι με τα μεχρι στιγμής στοιχεια ο ΣΥΡΙΖΑ δε φάινεται να αλλάζει τα ποσοστά του.

  6. Μαρία said

    Κορνήλιε,
    Κοιλιά μι κοιλιά, του μακρύ καν’ δουλειά. Τι είναι;

  7. #5 νομίζω ὅτι βγάζει λιγότερες ἕδρες. νικητὴς σὲ σχέσι τὰ προεκλογικὰ γκάλοπ, ἀλλὰ μἐ βάσι τὸ 2007 νομίζω ἐλαφρῶς ἡττημένος.

  8. #6 τί εἶναι;

  9. SophiaΟικ said

    6: μη μας κρατάς σε αγωνία, πεσμας!
    7: κοίταζα ποσοστά, όχι έδρεσ. Απορία: τα Ζωνιανά είναι στο νομό Ρεθύμνης; ‘Η κάτι άλλο συνέβη εκεί; Γιατι βλέπω ότι ειναι ο νομός με τη μεγαλύτερη μετακίνηση ψηφοφόρων. Κάπου 20% έφυγαν απο ΝΔ κκαι πήγαν προς ΠΑΣΟΚ. Τετοιες μεγάλες μετακινήσεις προφανώς οφείλονται σε κάτι τοπικής σημασίας.

  10. μᾶλλον στὴν νομιμοποίησι τοῦ χασίς ποὺ εἶχε ἀκουστῇ κάποτε ὡς πρότασι τοῦ ΓΑΠ 🙂

  11. Nicolas said

    Ένας παπάρας (ο Καμένος;) στην ΕΡΤ, είπε στέιτζ πάλι. Πότε γίνεται η συναυλία;

  12. Λίγο άσχετο…
    Υπάρχει πουθενά η γνωστή γελοιγραφία (δεν θυμάμαι ποιού) με ένα ανθρωπάκι να κρατάει νέος το σήμα της αναρχίας, μεγαλύτερος το συροδρέπανο και μεγάλος το σήμα της μερσεντές;

  13. Μπουκανιέρος said

    Στην ίδια κατηγορία (#3 και 6) ανήκει και το γνωστό:
    Τι είναι αυτό που μπαίνει με το κεφάλι και βγαίνει με τον κώλο;

  14. bloody amateur said

    #12: Η γελοιογραφία που λες είναι του Κυρ. Στο πρώτο καρεδάκι, έχεις τον πιτσιρικά, με μαλλιά και γένια και στο χέρι ένα πλακάτ με το αλφάδι. Στο δεύτερο, είναι ενήλικας και κρατάει πλακάτ με το σήμα της ειρήνης (όχι σφυροδρέπανο). Και στο τελευταίο, με φαλάκρα και κοιλιά, πλέον κρατάει το σήμα της Μερσεντές.

    (Ξέρω, ξέρω. Μερσέντες.)

  15. voulagx said

    Καταθετω το πρωτο -ελπιζω- μετεκλογικο «φρακο» και παρακαλω τον οικοδεσποτη κι τους επαΐοντες να το ελεγξουν ως προς την αρτιοτητα του:
    «Εξήλθε της εκλογικής αναμέτρησης έχοντας καταγράψει τη χειρότερη επίδοση στην ιστορία της, γεγονός που οδήγησε τον Κώστα Καραμανλή σε παραίτηση ύστερα από 12 χρόνια και έξι μήνες στο «τιμόνι» της συντηρητικής παράταξης.»
    (Απο την ηλε-«Ε»)

    #4 @Σαραντ:Τον 2ο στιχο τον καταλαβαινω, για τον 1ο χρειαζομαι μεταφραση!
    Εν κατεχω πραμα.

    #6 @Μαρια: Η … φουτσα μηπως;
    #13 @Μπουκαν: Ε, ηφτουνου εινι ιεφκουλου: του καρφι

  16. Μαρία said

    Του Μπουκάν είναι νομίζω ο περιπτεράς και πρέπει να είναι νεότερο. Το δικό μου, τουλάχιστον προπολεμικό, παριστάνει έναν άνθρωπο που βγάζει νερό από ένα πιθάρι (κιούπι δηλαδή στη γλώσσα μας)

  17. sarant said

    Voulagx, το καταπ(ι)νάρ(ι) του λαιμού σου, στερεότυπη φράση σε μυτιληνιά αινίγματα, είναι ο οισοφάγος.

    Κι ένα απόσπασμα από ποίημα του παππού μου:

    Ιδού με ποίον τρόπον το τομάρι
    που ήταν κολλημένο σ’ ένα ζο,
    εν άλλο το φορεί τώρα με χάρη
    (χάρη σε κάποιονε χαζό)
    ως κόσμημα επάνω από τη φούστα του
    κι αποκαλείται… δεν πιστεύω να το βρεις
    ποτέ μα του λημού σ’ το καταπνάρ
    όχι αλώπεκος δορά αλλά ρενάρ.

    Το «εξήλθε της εκλογικής αναμέτρησης» είναι όχι διπλό φράκο. Ήδη φράκο απλό θα ήταν το «εξήλθε από την εκλογική αναμέτρηση» αντί για «βγήκε από…». Εδώ έχουμε διπλό φράκο, και μάλιστα φράκο αποκριάτικο, από εκείνα τα παρδαλά, διότι στα κανονικά αρχαία και στην καθαρεύουσα δεν λέγαμε «εξήλθε του + γενική» αλλά «εξήλθεν ΕΚ του», π.χ. εξήλθεν εκ του ναού στο Ευαγγέλιο και όχι «εξήλθε του ναού» όπως πλέον ακούμε σε κάθε μεγαλοκηδεία. Ωραίο θέμα αυτό.

  18. Μπουκανιέρος said

    Ναι, ο περιπτεράς.
    Πιθάρι/κιούπι/στάμνα/ξέστα και άλλες συναφείς λέξεις (όλες κάπως παλεϊκές σήμερα), να ένα ενδιαφέρον θέμα. Τι σημασιολογικές διακρίσεις υπάρχουν και ποιες είναι οι τοπικές/διαλεκτικές προτιμήσεις, εννοώ.

  19. voulagx said

    @Μαρια: το «φουτσα» ηταν αιχμη για καποιο σχολιο σχετικα με τα 99 π, αλλα σε αλλο ποστ, εκανα λαθος στο ποστ. Παλια λεγαμε: Φας φουστης Φατρινος φαλιας φουτανας κλπ. Αλλα για το καρφι ημουνα σιγουρος, την πατησα.
    @Sarant: Αρα ειναι φρακο διπλης… αρτιοτητας!
    Μ΄αρεσουν τα τοπικα ιδιωματα – και ειδικα τα νησιωτικα, ειχα και συγκατοικο Ικαριωτη- αλλα, δυστυχως, ειναι ειδος προς εξαφανιση.

  20. κιοῦπι τὸ λέει ἡ γιαγιά μου. καὶ γκιοῦμι τὸ μετάλλινο. μιὰ φορὰ συνέλαβαν συμμορία ἀρχαιοκαπήλων καὶ τὸ ἔβλεπα στὴν τηλεόρασι μὲ τὴν γιαγιά μου. ἔδειχνε κάτι ἀμφορεῖς καὶ λέει ἡ γιαγιά μου: «ἄι τέτοια κιούπια ἐμεῖς ἔχουμε πολλά».

  21. voulagx said

    Κορνηλιε μηπως ξερεις το γκιουμι απο που προερχεται; Εννοω ειναι τουρκικη λεξη, σλαβικη η αλλο τι;

  22. δὲν ξέρω. ἡ γιαγιά μου στὰ παιδικά της χρόνια μιλοῦσε μιὰ γλῶσσα ποὺ εἶχε μέσα λέξεις τουρκικές, σλαβικές, βουλγαρικές, ἑλληνικὲς κλπ. καὶ μάλιστα ἦταν μικρασιατικῆς καταγωγῆς. ἔλεγαν τὴν γάτα μάτσκα καὶ τὴν κότα κοκόσκα καὶ τὸν σκύλο κοῦτσε καὶ τὴν φωτιὰ ὄτζακ καὶ τὸν καναπὲ σόφα. ἀπαράδεκτα πράγματα. μπορῶ μετὰ νὰ μὴ βγῶ θαυμαστὴς τοῦ λογιωτατισμοῦ; εὐτυχῶς ἡ γιαγιά μου αὐτὴ τὴν γλῶσσα σχεδὸν τὴν ἔχει ξεχάσει. τὴν μιλοῦσε ἡ μάνα της, ὁ πατέρας της μιλοῦσε ἑλληνικὰ καὶ εἶχε πολεμήσει 10 μῆνες καὶ 10 ἔτη. τοιαύτης γενεᾶς εὔχομαι εἶναι. ἐπίσης ἡ γιαγιά μου λέει τὴν λέξι ἴλεμ ποὺ δὲν ξέρω τί σημαίνει, ξέρω ὅμως ἐντστικτωδῶς νὰ τὴν χρησιμοποιῶ. ἐγὼ ὅταν ἤμουν 11-12 χρονῶν τὰ καλοκαίρια στὸ χωριὸ μάζευα τὰ παιδιὰ καὶ τὰ ἔβαζα νὰ ἀντιγράφουν ἀπὸ μιὰ ἐγκυκλοπαίδεια ὅλες τὶς δασυνόμενες λέξεις. κι ὅταν πήγαινα σὲ ξένα σπίτια ἔψαχνα στὶς βιβλιοθῆκες γιὰ παλιὲς ἐγκυκλοπαίδειες ποὺ νὰ ἔχουν τοὺς κανόνες τονισμοῦ. προσπαθοῦσα νὰ καταλάβω τί εἶναι ἡ ἔγκλισι τόνου ποὺ ὅταν συμβαίνῃ βάζουμε ὀξεῖα καὶ ὄχι βαρεῖα.καὶ ἕνα ξάδερφό μου ποὺ πήγαινε γυμνάσιο τὸν ἔβαζα νὰ μοῦ κλίνῃ στὰ ἀρχαῑα διάφορα οὐσιαστικά. αὐτὰ γιὰ τὴν ζωή μου μεταξὺ μιξοβάρβαρης καὶ ἀρχαΐζουσας γλώσσης.

    έπίσης ἀπὸ ἕνα παρμύθι ποὺ μοῦ ἔλεγε ἡ γιαγιά μου θυμᾶμαι αὐτὸ τὸ τραγουδάκι ποὺ ὑποτίθεται ἔλεγε ἕνα σαλιγκάρι πάνω σὲ μιὰ γέφυρα ἐν ᾦ περνοῦσε μιὰ ἅμαξα. δὲν ξέρω τί γλῶσσα εἶναι οὔτε ὰν χωρίζω σωστὰ τὶς λέξεις:

    τάκαρ τάκαρ κὲ πριαταλά(χ) ντουὶ σουλίσπερι ζεμπὲ χαντούμ.

  23. Χασάπης από τα Παλιά said

    Μην τα λες δυνατά αυτά Κορνήλιε και ασχέτως τι καταγωγής νομίζεις πως είναι η γιαγιά σου θα σε βγάλει ο Τρεμόπουλος καταπιεσμένο Μακεδόνα και ποιος σε σώζει μετά! Ακούς εκεί μάτσκα και κούτσε – θα σε ψάχνει ο Γκρουέφσκι να σε δείξει σαν παράδειγμα Γρ’κομάνου προς αποφυγή. 🙂

    Σοβαρά τώρα, αν και όντως ήταν μικρασιατικής καταγωγής και η μάνα της γιαγιάς σου τότε το μόνο που μπορώ να σκεφτώ είναι πως ήταν από τους Τρακατρούκηδες του Κίζδερβεντ:
    http://www.triglia.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=25&Itemid=38&limit=1&limitstart=1
    Ήταν κι ελάχιστοι, όχι τίποτ’ άλλο…

    Αλλιώς να υποθέσω πως η μάνα της ήταν ντόπια σλαβόφωνη και ο πατέρας της ήταν μικρασιάτης;

  24. Περί Κίζδερβερντ δεν ήξερα τίποτα, και αν όντως είχαν έτσι ανάκατη γλώσσα, παρουσιάζει εξαιρετικό γλωσσολογικό ενδιαφέρον. Να ‘σαι καλά Χασάπη!

    Α ρε Κορνήλιε, αρχαΐζουσα γύρευες, μιξοβάρβαρα όμως θα σ’ αναφέρω στο κονάκι μου. Κρίμα μάλιστα, τώρα που εξαρχαΐζω εκεί και Ναστραντίν Χότζα. 🙂

  25. Χασάπης από τα Παλιά said

    Άντε λοιπόν να ασχοληθεί κάποιος με τους Τρακατρούκηδες πριν εκλείψουν γλωσσικά (κι αυτοί, και οι ομιλητές της Καππαδοκικής, και αυτοί της Τσακωνικής της Προποντίδας κλπ.). Παρεκτός από τον προαναφερθέντα δήμο της Χαλκιδικής πήγαινε κατά Πολύκαστρο Κιλκίς πλευρά και θα τους βρεις.
    Είναι και οργανωμένοι:
    http://www.facebook.com/group.php?gid=59790935311
    και υπάρχει και κάποια εργασία για την πάρτη τους:
    http://www.imma.edu.gr/macher/ulit/history/35.html

  26. voulagx said

    @ Κορνηλιος:
    #20: «καὶ γκιοῦμι τὸ μετάλλινο».Μεταλλικό το ηξερα.Υπαρχει και ο τυπος «μετάλλινο»;
    #22: Το αρχικο «δεν ξερω» αρκουσε.

  27. @Χασάπη: Ήδη βρίσκω στη Βικιπαίδεια αναφορά στο Kız-Dervent ως βουλγαροχώρι της Τουρκίας: http://en.wikipedia.org/wiki/Anatolian_Bulgarians . Ο υποφαινόμενος χλωμό το βλέπω να ασχοληθεί πλέον, αλλά ερευνητές που να κατέχουν βουλγαρικά, τουρκικά και ελληνικά στο βαθμό που να μπορούν να κάνουν τη δουλειά, βρίσκονται. Και το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών κάτι θα ‘χει καταγράψει. Τεσπά, θα γράψω ό,τι βρω πρόχειρα στο ιστολόγι μου, τουλάχιστον να περάσει η πληροφορία και στα εγγλέζικα…

    Πού ξέρεις, μπορεί να γράψω και στο Βίκτορ Φρίντμαν! Χε χε…

    @Voulagx: Μωρ’ πάλι καλά που δεν αρκέστηκε ο Κορνήλιος στο αρχικό «δεν ξέρω»! Το θέμα τώρα είναι, ἐτρατακτρούκιζεν καὶ ἡ τοῦ Κορνηλίου προμάμμη, ἢ ἑτέρᾳ ἀποδιδέσθω πηγῇ τὸ γλωσσικὸν τοῦτο κληροδότημα αὐτοῦ ἢ καὶ κελεπούριον, ἵνα μιξοβαρβάρως κἀγὼ διαλεχθῶ, ὃ ἀδίκως ἀποποιεῖται ἀρχαιοφανεστέρου ἔνεκεν;

  28. voulagx said

    Ινα μη αμετοχος της αρχαιοφανειας ω, ανακραζω:
    «Ουκ εα με καθευδειν το του Νικολαου τροπαιον»
    ΥΓ.Μην περιμενεις να … ασελγησω στο ω.Και η αρχαιοφανεια εχει τα ορια της.

  29. Α, και Ηλεφούφουτε, αν διαβάζεις και διατίθεσαι, πριν αναρτήσω ό,τι αναρτήσω περί Κίζδερβεντ, θες να του ρίξεις μια ματιά, μιας και κάτι ψιλά βλέπω στον ιστό και σε αναζήτηση του Къз-дервент βουλγαριστί; Επικοινώνησε αν δέχεσαι στο opoudjis νησσίον γούγλης.

  30. espectador said

    Στο δημοτικο θυμαμαι οταν θελαμε να παμε στην τουαλεττα λεγαμε στην δασκαλα..»κυρια να εξελθω»?..και για ενα μεγαλο διαστημα νομιζαμε οτι το κατουρημα ετσι το λενε στην…καθαρευσουσα 🙂

  31. sarant said

    Εσπεκταδόρ, το 30 είναι εξαίσιο! Θα το χρησιμοποιήσω κάπου, είμαι βέβαιος!

    Voulagx, το γκιούμι είναι…. εγώ θα σου πω την ιστορία του και συ θα μου πεις αν είναι λέξη ελληνική, σλαβική, τουρκική ή λατινική. Εντάξει,σλάβικη δεν είναι.

    Το γκιούμι λέγεται και γκιουγκιούμι, και χίλιες δυο άλλες παραλλαγές, και είναι δάνειο από το τουρκικό güğüm, που σημαίνει το ίδιο πράγμα, ένα μεταλλικό δοχείο για υγρά (και διάφορες άλλες τοπικές σημασίες). Άρα είναι λέξη τουρκική.

    Όμως, η τουρκική güğüm, σύμφωνα με το λεξικό του Ρεντχάουζ και μερικές άλλες πηγές, είναι δάνειο από το μεσαιωνικό ελληνικό κουκούμι(ον). Άρα είναι λέξη ελληνική. Μάλιστα την έχουν δανειστεί και τα βουλγάρικα πριν περάσει στα τούρκικα.

    Όμως, η ελληνική μεσαιωνική λέξη κουκούμιον είναι δάνειο από το λατινικό cucuma, που σημαίνει κάτι σαν καζάνι. Άρα είναι λέξη λατινική.

    Οπότε τι είναι η λέξη; Ελληνική, λατινική, τουρκική; Εξαδιαιρέτου βγαίνει ότι είναι. Να τα βλέπει αυτά ο βλάκας ο Καρατζαφέρης, που έλεγε τις προάλλες ότι οι κουτόφραγκοι μάς χρωστάνε δίδακτρα 2500 ετών.

  32. sarant said

    Χασάπη-ΝικΝικ, πολύ-πολύ ενδιαφέρουσα η συζήτηση. Κορνήλιε, πες περισσότερα!

  33. voulagx said

    #31 Sarant,η απορια μου ηταν αδολη και ειλικρινης, γιατι και στα βλαχικα γκιουμι το λεμε («γκιουμια»-το α στο τελος ειναι το θηλυκο αρθρο).Πολυ καλο το «εξαδιαιρετου»,αλλα βαζεις… ιδεες!Κι αν αρχισουν οι τσακωμοι για τα ποσοστα συνιδιοκτησιας, τι γινεται; Νασαι καλα,κι ευχαριστω.

  34. SophiaΟικ said

    Κορνήλιε, έχω την εντύπωση ότι προσπαθείς να τους δουλέψεις όλους με το ζήτημα της γιαγιάς σου, γιατί τι πληθυσμό είχαν πια αυτά τα μερη- και τι γονιμότητα, για να συναντάς απογόνους τους έτσι έυκολα.

    Αλλά μια που πιάσαμε τα γλωσσολογικα των παππούδων μας, η γιαγιά μου λέει καμια φορά την έκφραση «έγινε γυαλί το γρέκι», με την έννοια ότι καθαρισε ο ουρανός, κυρίως σε σχέση με την κακοκαιρία στη θάλασσα. Όμως, γρέκι βλέπω ότι είναι ο πρόχειρος σταύλος. Μήπως το μπερδέυει με κατι άλλο;

  35. sarant said

    Σοφία, γρέκι είναι πράγματι εκεί που καταυλίζονται πρόχειρα τα κοπάδια.
    Η λέξη υπάρχει και στον Παπαδιαμάντη, με την έκφραση «το έκανε γρέκι», που λέγεται όταν κάποιος συχνάζει σε ένα μέρος.

    Όμως, ευτυχώς είναι λέξη που αρχιζει από Γ κι έτσι υπάρχει στο Ιστορικό Λεξικό της Ακαδημίας (που σταμάτησε, ίσως οριστικά, στο λήμμα ‘δαχτυλωτός’). Έτσι, η έκφραση
    «το ‘καμε γυαλί το γρέκι» λέγεται στην Πελοπόννησο και τη Στερεά «επί ασώτων, καταδαπανώντων την περιουσίαν των», το σκέτο «Γυαλί του γρέκ'» στην Ήπειρο λέγεται «επί πλήρους εκκαθαρίσεως υποθέσεως τινός ή επί κλοπής» και τέλος στην Πελοπόννησο «γυαλί το γρέκι» επί αιθρίας (στο Λιγουριό έχει καταγραφεί). Αυτή η τελευταία χρήση είναι της γιαγιάς σου, και είναι μάλλον μετεξέλιξη των άλλων.

  36. sarant said

    Αλλά για να επιστρέψουμε στα εκλογικά, από τον σημερινό Ναυτίλο:
    (http://www.enet.gr/?i=arthra-sthles.el.home&id=88607)

    Ερχονται ζόρικες μέρες. Στη σύγχρονη εποχή, με τη σύγχρονη τεχνολογία, οι άνθρωποι θα έπρεπε να δουλεύουν έξι ώρες, να αμείβονται καλά και να δουλεύουν όλοι. Αντιθέτως, εμείς εδώ και σ’ όλη την Ευρώπη έχουμε καταντήσει να παλεύουμε να μας «αντέξει η οικονομία»…

    Τόσο βαθιά έχουμε αποδεχθεί το κισμέτ που μας έχουν επιβάλει οι Δυνατοί.

  37. Μπουκανιέρος said

    #31
    Σε μας η κούκουμα είναι το μεγάλο μπρίκι.
    Η έκφραση «βάλε την κούκουμα στη φωτιά» (σε διάφορες παραλλαγές) σημαίνει ότι ήρθαν πολλοί μουζαφιραίοι στο σπίτι.
    Ανοίγω και το Χυτήρη τώρα, που λέει το εξής:
    «κούκουμα η (cuccuma)= μπρίκι με κάλυμμα και σωλήνα εκροής. (κίκυμος).»

    Στα ιταλικά σημαίνει επίσης μπρίκι.
    Ο Τσινγκαρέλης λέει [lat. cuccuma(m) di etim. incerta]
    Δίνει επίσης την απαρχαιωμένη σημασία μνησικακία ή γινάτι στην έκφραση avere la cuccuma (in corpo).

  38. SophiaΟικ said

    35:ευχαριστώ για τη διευκρίνηση!
    36: το μοντέλλο που μας έλεγαν μικροί, ότι δηλαδή η τεχνολογία θα μας επιτρέψει στο μέλλον να καθόμαστε και να κανουν τις δουλειές μας οι μηχανές, είχε βασικό μειονέκτημα ότι δεν λάμβανε υπόψη πολλά πράγματα με σημαντικότερο την ανάγκη του ανθρώπου να διαφέρει από τους γύρω του (προς τα πάνω). Ακόμα κι αν όλοι είχαμε πετύχει αυτό που λες, θα είχαμε εφεύρει νέους τροπους για να διαφέρουμε. Βεβαίως η τεχνολογία εχει κάνει πιο εύκολη τη ζωή, οι γιαγιάδες μας πέρναγαν τη μέρα τους πλένοντας πάνες στη σκάφη π.χ. Από την άλλη η μητέρα μου λέει ότι όταν ήρθε η ώρα να πιασει δουλειά πήγε στο αντίστοιχο του ΟΑΕΔ και της έδωσαν τρεις- τεσσερεις δουλειες να διαλεξει, και της προτειναν να δοκιμάσει αυτή που ήταν πιο κοντα στο σπίτι για να πηγαίνει με τα πόδια. Στις βιτρίνες όλες λέει υπήρχαν ταμπελλιτσες «ζητείται προσωπικό». Με έναν μισθό ζούσε άνετα ολόκληρη οικογένεια. Με δύο, ήταν πλούσιοι.
    FFW μερικες δεκαετίες και παμε σε ένα συνέδριο που είχα παέι, όπυ ένας εκπόσωπος του ερευνητικού τμήματος της Φίλιπς μας έδειχνε τι καλούδια μας ετοιμαζουν για το μέλλον, και μας παρουσιαζει το μπουφάν που το φοράς το πρωί και σου μετράει πίεση, ζάχαρο, χολιστερινη κλπ και επικοινωνέι με το ψυγείο σου και βλέπει τι έχεις και αποφασίζει τι χρειάζεται να αγοράσεις για την υγεία σου. ΚΑι σηκώνει το χέρι του ενας Ινδός θεατής και λέει, ωραια όλα αυτά, αλλα σε ποιούς απευθύνονται;

  39. Μαρία said

    Συνάδερφος της Σοφίας απ’ τη Ν.Τρίγλια διαπρέπει
    http://omogeneia.ana-mpa.gr/press.php?id=7470

  40. δὲν δουλεύω κανένα, λέω ἀλήθεια καὶ μᾶλλον Τρακατρούκισσα ῆταν γιατὶ τὄχω ἀκόυσει αὐτό, ὁτι μιλοῦσαν «τρακατρούκικα».

  41. Ηλεφούφουτος said

    Νικνικ #29, και μετά το γούγλη τι;

    Ό,τι να ‘ναι;

  42. sarant said

    κομ, θαρρώ.

  43. Μαρία said

    Και τι σου φταίγαν τα παιδάκια, Κορνήλιε, και τα τυραννούσες; Αντί τα διασώσεις τα τρακατρούκικα, εσύ κυνηγούσες τις βαρείες. Πάλι καλά που θυμάσαι το σάλιογκα-χαντούμη.

  44. @Ηλεφούφουτε : ναι, opoudjis στο google τελεία com

    Απόψε τεμπελχάνιαζα (είπα να δώσω ευκαιρία στο Κορνήλιο για διευρκίνηση, και τον ευχαριστώ)· αύριο βγαίνω για μιούζικαλ, οπότε οι γκουκλιές αρχίζουν από μεθαύριο. Δόξα να ‘χει ο Γιαραμπής, το Βουλγαρικό βικιπαιδικό για βούλγαρους της Βιθυνίας τουλάχιστον, το google translate δεν το πετσόκοψε όσα τα εφάμιλλα προϊόντα. Οπότε Ηλεφού δεν θα σε ενοχλήσω για κάποιες μέρες.

    Κορνήλιε, κανένα πρόβλημα αν θες και συ να του ρίξεις μια ματιά πριν δημοσιεύσω. (Μη νομίζετε, πολλά πολλά δεν θα πω, απλώς τι θα βρω στον ιστό και κάποιες εικασίες.)

    Βέβαια η υπόθεση φαίνεται πολύ μπλεγμένη, γιατί οι Βούλγαροι τους θέλουν τους Κιζδερβεντιώτες βούλγαρους (και επικαλούνται περιηγητή του 1820), αλλά οι άλλοι ανατολίτες Βούλγαροι έφυγαν το 1914, οπότε σαφώς οι Κιζδερβεντιώτες ελληνοφρονούσαν—αν καν αποτελούσαν ένα λαό στο χωριό και δεν παρέμεναν διαιρεμένοι σε φατρίες κατ’ εθνότητα.

    Χασάπη, σου χρωστώ· λέω να φάω κανά μπάρμπεκιου ριμπς στη Νέα Ορλεάνη εις τιμήν σου, εφόσον ο ξακουστός σου συνονόματος παϊδάκια κατέληξε να πουλά. 🙂 Πάντως και Χασάπη και Κορνήλιε, δέχομαι παραγγελίες για αναρτήσεις σαν αντίχαρη! Καίτοι τὰ ἐμὰ ἀρχαῖα πυθμένα τελοῦσι, ὦ Κορνήλιε [«πάτο»], ἄρ’ ἀπογοητεύσω σε.

    Τέλος πάντων, αρκετά σφετερίστηκα τη φιλοξενία· η συνέχεια αλλού. Σας επιστρέφουμε τώρα στην τακτική σας μετεκλογικολογία…

  45. ποῦ εἶναι αὐτὸ ποὺ θέλεις νὰ δημοσιεύσῃς; μ΄νο μὴ βγῇ πάλι κανένας Δημητρᾶς καὶ πῇ ὅτι μὲ καταπιέζουν καὶ μὲ βάζουν νὰ γράφω ἑλληνικὰ μετὰ τόνων καὶ πνευμάτων δικαίων καὶ τετελειωμένων. 🙂

  46. Μπα, μόνο μια ανάρτηση στο Ἡλληνιστεύκοντος, τίποτα το συνταρακτικό: ενδεχομένως υπήρξε μικτή γλώσσα στη Βιθυνία, πόσο μικτή ρεαλιστικά θα ήταν, τι αξίζει να ψάξει κανείς. Αυτά.

    Ο Δημητράς δεν θα μάθει τίποτα. Για τον Φρίντμαν δεν εγγυώμαι. 🙂

  47. SophiaΟικ said

    39: μαρία, κάτι τέτοια μου προκαλούν κατάθλιψη, γιατί όλες οι δουλειες έχουν παέι εκεί. Θα μου πεις πήγαινε κι εσύ. ναι, αλλά κι αν ακόμα αφήναμε τα άλλα ζητήματα, μπαίνεο το βασικό: δεν σε προσλαμβάνουν απευθείας οι Κινέζοι, σε προσλαμβάνουν οι Ευρωπαίοι και σε στέλνουν στην Κίνα. Που μας επιστρέφει στα δικά μας και στο ότι ορισμενες ειδικότητες μηχανικών έχουν μεγάλο πρόβλημα απασχόλησης στην Ευρώπη. κοινώς, μου έκανες την καρδιά περιβόλι μεσημεριάτικα 😦

  48. Πρῶτα πρῶτα ἐγὼ δὲν εἶμαι ἄξιος νὰ τὰ κρίνω αὐτὰ ποὺ γράφεις. Ἐγὼ ἕνας ταπεινὸς ἐπίδοξος παλινορθωτὴς τῆς καθαρευούσης εἶμαι. Ὁπότε προχώρει στὴν δημοσίευσι ἄνευ ἑτέρου. Κάπου σὲ ἕνα μπλοκάκι σημείωνα ὅ,τι θυμόταν ἡ γιαγιά μου ἀπὸ αὐτὴν τὴν γλῶσσα, ἀλλὰ ποῦ νὰ εἶναι τώρα; θὰ τὴν ῥωτήσω τὴν γιαγιά μου ὅταν πάω στὸ χωριὸ κανένα σαββατοκύριακο. γιὰ τὸ ψάρι εἶχαν 2 ἐκδοχές, μπαλοὺκ καὶ ῥίμπα. ἡ μάνα μου λέει ὅτι ἡ προγιαγιά μου δὲν ἔμαθε ποτὲ ἑλληνικά, ὁπότε μικρὴ ὅταν πήγαινε στὸ χωριὸ τῆς προγιαγιᾶς μου καὶ γιαγᾶς της κάτι λέξεις θὰ ἔμαθε, ἀλλὰ δὲν τὶς θυμᾶται. βρῆκα ὅμως αὐτὸ καὶ θαρρῶ πὼς θυμήθηκα τὸ ὄχτσε, πρέπει νὰ τὸ εἶχα σημειώσει στὸ μπλοκάκι.

    http://www.pardalilexi.gr/dialects.php?id=42

  49. καὶ μάλιστα ἀπὸ τὰ μέρη τῆς Νικομήδειας ἦρθαν στὴν Ἑλλάδα. πρῶτα τοὺς πῆγαν στὴν Κομοτηνή. ὁ προπαππους μου ὅμως δὲν ἤθελε νὰ βλέπῃ τζαμιά, στὴν Μ. Ἀσία τὰ εἶχε σιχαθῇ καὶ ἔφυγαν ἀπὸ κεῖ. ὅλα μοῦ ταιριάζουν τῶρα!

  50. Ηλεφούφουτος said

    γιὰ τὸ ψάρι εἶχαν 2 ἐκδοχές, μπαλοὺκ καὶ ῥίμπα.

    Κορνήλιε, τι τροφή για προκλητικά σχόλια δίνεις! Π.χ., ότι κάπως έτσι εξηγείται το υψηλό ποσοστό της Άκρας Δεξιάς σε συγκεκριμένους, εθνικά ύποπτους νομούς της Βόρειας Ελλάδας, και μάλιστα από τις ίδιες τις εθνικά ύποπτες κοινότητες, π.χ. σλαβόφωνους. Ή εξυπνακίστικες ερωτήσεις τύπου πώς θα λέγανε το αντίστοιχο του «self hating Jew» εν προκειμένω;

    Σοβαρά τώρα, κουβαλάς τέτοιον αυτοκρατορικό πλούτο και, αντί να τον αποθησαυρίζεις, τον ξορκίζεις με καρικατούρες Αρχαίων;!! Δεν έχεις ακούσει ιστορίες με θειάδες (σαν τις δικές μου ή αυτήν απ’ το Σικάγο) που πέταξαν μια μέρα απερίσκεπτες τα έπιπλα των γιαγιάδων τους, σκαλιστά από μασίφ ξύλο, για να πάρουν γιαλαντζί ευρωπαϊκά από κόντρα πλακέ και τώρα κλαίνε;

    Εγώ τα κυνηγάω κάτι τέτοια, ίσως γιατί νιώθω πιο έντονα το κενό. Τα δικά μου σόγια έχουν πιο βαθιά κρυμμένες τις περίεργες καταβολές τους.

  51. Μαρία said

    Σοφία, είδα μια κυρία να καμαρώνει για το πόστο. Πού να φανταστώ οτι θα σου κάνω την καρδιά περιβόλι.

    Κορνήλιε, αν η προγιαγιά σου δε μιλούσε ελληνικά, τότε η γιαγιά σου πρέπει να μιλούσε τρακατρούκικα. Δε μπορεί να χρειάζονταν διερμηνέα για να συνεννοηθούν.
    Άντε σε βλέπω σε κανένα παρατηρητήριο για την προστασία των μειονοτικών γλωσσών.

  52. ὁ καθένας μπορεῖ νὰ θεωρῇ πλοῦτο ὅ,τι θέλει. ἐγὼ δὲν θεωρὼ πλοῦτο τὰ κατάλοιπα τῆς τουρκοκρατίας καὶ τῶν βουλγάρων. πλοῦτο θεωρῶ κάποια δωρικὰ λεξιλογικὰ κατάλοιπα ποὺ εἰσέτι ἐπιβιώνουν σὲ στόματα ἀγραμμάτων χωρικῶν. ὅσο γιὰ τὰ παλιὰ ἔπιπλα, εἶναι ἡ ἀδυναμία μου ὕστερα ἀπὸ τὰ παλιά βιβλία. καὶ δὲν κατάλαβα τί ἐννοεῖς περὶ ἀκροδεξιᾶς; ἡ γιαγιά μου ΠΑΣΟΚ ψηφίζει καὶ οὔτε εἶναι ἐθνικὰ ὕποπτη. ὁ πατέρας της ἤθελε νὰ πάῃ τὸ ’40 στὸν πόλεμο καὶ δὲν τὸν ἔπαιρναν λόγῳ ἡλικίας καὶ τὄ ‘χε παράπονο. εἶχε πολεμήσει στοὺς Βαλκανικοὺς μὲ τὸν Κωνσταντῖνο, ἔχω ἀκούσει καὶ σχετικὲς διηγήσεις τῆς γιαγιᾶς μου.

  53. SophiaΟικ said

    50: Αυτοκρατορικός πλούτος δεν θα έλεγα ότι είναι, γιατί το λεξιλόγιο θα είναι περιορισμένο σε καθημερινά αντικέιμενα και με ελαχιστες αφηρημενες έννοιες. Γλωσσολογικό ενδιαφέρον μπορει να έχει ένα τέτοιο ανακάτεμα, αλλα αυτές οι μεσοβέζικες γλώσσες έιναι συνηθως βραχύβιες γιατι έχουν λίγους ομιλητές και δεν χρησιμοποιούνται έξω απο την ομάδα που τις δημιούργησε. Αν ο Κορνήλιος ασχολείται με τη γλώσσολογία, μπορεί να γραψει μια- δυο μελέτες σχετικές, μέχρι και διδακτορική διατριβή άμα είναι. Αν όχι, δεν χρειαζεται να νιώθει ενοχές.

  54. Μη βαράμε παιδιά, όλοι οι πλούτοι ξεθωριάζουν και αμελούνται. Όταν κάποιος δεν θέλει να είναι δέσμιος της καταβολής του, τι να κάνουμε, σεβαστό κι αυτό· τέτοια κάνω κι εγώ, τέτοια κάνουμε όλοι οι εκμοντερνισμένοι. Αν προτιμά βαρείες, με γεια του με χαρά του. Και γω προτιμώ εγγλέζικα.

    Θυμάμαι μια ομιλία για γιατροσόφια και λαϊκή βοτανολογία στην Ινδονησία που έγινε στο τμήμα γλωσσολογίας. Όλοι εμείς οι δυτικοί λέγαμε τι ωραία και τι γραφικά. Ο Ινδονήσιος φοιτητής βέβαια δυσφορούσε: δεν ήρθε στην Εσπερία από το Ατσέχ για να συνεχίζει να ασχολείται με ιστορίες για αγρίους. Και δεν είχε δα και καμμιά υποχρέωση να παραμείνει «γραφικός».

    Αλλά ο Κορνήλιος κράτησε και μπλοκάκι και κατέθεσε στο pardalilexi.gr· δεν θα τον κατσαδιάσω κι από πάνω, τουναντίον.

    Εξ άλλου, προτιμώ να μην παίρνω ό,τιδηποτε πει ο Κορνήλιος τοις μετρητοίς. Βοηθά και στην ψυχική μου γαλήνη! 🙂

  55. Χασάπης από τα Παλιά said

    Λοιπόν τελικά εντυπωσίασα τον ίδιο μου τον εαυτό με την σωστή υπόθεση που έκανα όσον αφορά την καταγωγή της προγιαγιάς του Κορνήλιου. Τι κάνει λοιπόν σε ένα νοτιοελλαδίτη η ενασχόληση με το Μακεδονικό… Ομολογουμένως οι Τρακατρούκηδες με είχαν εντυπωσιάσει ιδιαίτερα όταν πρωτόμαθα για την πάρτη τους. Είμαι περίεργος να μάθω αν όντως είχαν και αρμένικες γλωσσικές καταβολές.

    Προφανώς και οι Βούλγαροι τους βγάζουν όλους δικούς τους 🙂 Νικ – εδώ και τους σλαβόφωνους πληθυσμούς των Αλβανικών Πρεσπών τους βγάζουν Βούλγαρους (και όντως ορισμένοι αλλά όχι όλοι δηλώνουν Βούλγαροι όπως δήλωναν και οι προπαππούδες τους). Και το ίδιο για τους (Μουσουλμάνους) Γκοράνι του Κοσσυφοπεδίου. Και διαβατήρια έδιναν μάλιστα – τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα.

    Από εκεί και πέρα όταν διαβάζεις για Βασίλι Κάντσωφ αμέσως αντιλαμβάνεσαι πως οι εν λόγω πληθυσμοί είχαν μπει στο παιχνίδι των Βαλκανικών εθνικισμών μια και ο Βασιλάκης ήταν ο εθνογράφος par excellence του Βουλγαρικού εθνικισμού (και η δουλειά του ήταν πολύ λεπτομερής – ο Λιθοξόου δε τον έχει για άγιο). Οπότε από πολιτικής απόψεως προφανώς η Βουλγαρία πήγαινε να τους σταμπάρει ως δικούς της για να τους χρησιμοποιήσει είτε σα μειονότητα μοχλό-πίεσης είτε ως ανταλλάξιμο υλικό (όπως και μάλλον έγινε σε μεγάλο βαθμό). Κάπως όπως η Ρουμανία χρησιμοποιούσε τους Ρουμανόβλαχους (μια και δεν είχε βέβαια τη δυνατότητα να συζητά για Ρουμανία που να φτάνει στο Αιγαίο).

    Το πιο ενδιαφέρον που θέλει ψάξιμο είναι να δει κανείς αν η κόντρα Πατριαρχείου-Εξαρχίας εκτός από Μακεδονία-Θράκη-Πόλη είχε επεκταθεί και στη Βιθυνία και πόσο ακραία (ή ακόμα και βίαια) είχε καταντήσει σε Μικρασιατικά εδάφη. Δεν αποκλείεται αυτοί που έφυγαν να πάνε Βουλγαρία να ήταν ήδη Εξαρχικοί κι αυτοί που έμειναν και πήραν πόδι με την ανταλλαγή πληθυσμών να ήταν Πατριαρχικοί – δηλαδή ο εθνικο-εκκλησιαστικός διαχωρισμός των Οθωμανικών Βαλκανίων να είχε περάσει και στη Μ. Ασία.

    Τα τρακατρούκικα δυστυχώς έχουν πάρει το δρόμο που έχουν πάρει και οι υπόλοιπες διάλεκτοι-γλώσσες του ελληνικού λαού, μόνο που με δεδομένα τα μικρά νούμερα του πληθυσμού και τη διασπορά του στην Ελλάδα, είναι πιο κοντά στην εξαφάνιση από ότι οι περισσότερες άλλες διάλεκτοι-γλώσσες. Καλό θα είναι να μελετηθούν και να καταγραφούν (για να αναστηθούν δε το θεωρώ πλέον ούτε πρακτικό σε τόσο προχωρημένη φάση αλλά ούτε και ευκταίο αν είναι μόνο κάτι που προωθείται από ορισμένους ακτιβιστές και οι απόγονοι των Τρακατρούκηδων αδιαφορούν στην πλειονότητα τους). Αλλά το οφείλουμε στην παράδοση του λαού μας να μη χαθούν τελείως και οι αναμνήσεις των ντοπιολαλιών και του πλούτου τους, πόσο μάλλον όταν είναι ιδιαίτερα ασυνήθιστα.

    Πάντως για το Βίκτωρα Νικ – και συνεργάτης σου να είναι δε κάνει – τζιζ! Θα μαζέψει μετά και την κουστωδία (Ρίκι, Λώρινγκ, Κίθ, Βέμουντ, Κρίστιαν) και θα τους ζαλίσουν στο κήρυγμα της εθναφύπνισης τους Πολυκαστριώτες. Άσε που θα ξεκινήσει κανένα wikipedia edit war για το αν θα πρέπει να είναι Anatolian_Bulgarians ή Anatolian_Macedonians ο τίτλος του άρθρου. Δε λες που θα τη βρούνε μετά την κακομοίρα την Νεοτριγλιώτισσα που μας έγραψε η Μαρία και θα της λένε πως στην πραγματικότητα η καταγωγή της δεν είναι ελληνική και να πάψει να ψεύδεται… Σε μπελάδες θα τους βάλεις τους ανθρώπους. 🙂

    Κορνήλιε σοβαρά μάζευε ό,τι μπορείς να διασώσεις. Εγώ από τα Ανδριώτικα Αρβανίτικα του παππού μου μόνο κάτι λίγες βρισιές αμυδρά θυμάμαι (μια και μόνο τότε τα χρησιμοποιούσε) και το φέρω βαρέως.

  56. #54 Ψεύτης δὲν εἶμαι.

    ἐπιπλέον καθόλου δὲν ἀρνοῦμαι τὶς καταβλές μου. οὔτε τὸ παίζω ἐκμοντερνισμένος. καὶ μὴ νομίζετε ὅτι θέλω νὰ χαθοῦν ὁριστικὰ ἀπὸ τὴν μνήμη τῶν ἀνθρώπων αὐτὲς οἱ λέξεις καὶ ἡ σημασία τους. ἀπὸ τότε ποὺ τὶς σημαίωνα στὸ μπλοκάκι σκεφτόμουν μὲ μιὰ δὀσι μελαγχολίας πὼς μιὰ μέρα δὲν θὰ ζῇ κανεὶς αὐτήκοος αὐτῶν τῶν λέξεων. ἀλλὰ αὐτὸ εἶναι ἄλλο καὶ ἄλλο οἱ βαρεῖες. δὲν μπορεῖ ἐπίσημη γλῶσσα τοῦ κράτους νὰ εἶναι τὰ τρακατρούκικα οὔτε νὰ γραφτῇ σὲ αὐτὰ λογοτεχνία.

  57. κι ὁ παππὸύς μου ἦταν σλαβόφωνος ἀλλὰ Ἕλλην μέχρι μυελοῦ ὀστέων, τόσο ποὺ μὲ πρωτοβουλία αὐτοῦ καὶ τῶν συντοπιτῶν του ἡ ὁδὸς στὸ χωριὸ ὠνομάστηκε ὁδὸς Βουλγαροκτόνου. καὶ δὲν ἦταν ἀκροδεξιός. πολέμησε κατὰ τῶν κομμουνιστῶν ὡς κληρωτὸς καὶ ὅταν τοῦ ἔδωσαν παράσημα μαὶ χωράφια ἀρνήθηκε νὰ τὰ πάρῃ λέγοντας ὅτι πολέμησε ὁμόφυλους καὶ ἀδέρφια καὶ ὄχι ξένο κατακτητή. γενικὰ στὸ σόι μου δὲν εἶχαν οὔτε σλαυικὰ ἐπώνυμα οὔτε συνείδησι ἄλλη πλὴν τῆς ἑλληνικῆς. καὶ οὔτε ἄλλαξαν ἐπώνυμο γιὰ νὰ τὸ ἐξελληνίσουν. αὐτὸ τὸ ἔψαξα καὶ ἔγινε μόνο στὸ σόι τοῦ πατέρα μου ποὺ ἦταν σκέτοι Μικρασιᾶται καὶ ἄλλαξαν τὸ -ογλου.

  58. Χασάπης από τα Παλιά said

    Τα κακεντρεχή σχόλια περί self hating Jews είναι που είναι το πρόβλημα: Δηλαδή η μισή μου οικογένεια είναι self-hating Albanians και είναι και δεξιοί (σε ποσοστό 90% μέχρι 2α ξαδέλφια) επειδή δε δηλώνουν Αλβανοί; Έλεος! Η ταύτιση εθνικής συνείδησης και πολιτισμικών καταβολών είτε προς τη μία (Ελλάς Ελληνόφωνων Ελλήνων Χριστιανών) είτε προς την άλλη (Ελλάς χιλίων δυό μειονοτήτων) είναι που κάνουν τη ζημιά. Εξ’ου και τα σκόρδα σε διάφορους αυτόκλητους εθναφυπνιστές (Αϊ κίχου Βίκτωρα όπως θα έλεγε και ο μακαρίτης ο παπούς) :-).

  59. @54 Κορνήλιε, μιλούσα για όλα σου τα κατά καιρούς λεγόμενα ότι δεν τα παίρνω τοις μετρητοίς, και όχι το συγκεκριμένο. Και τελικά, όντως το ιδιάζον γλωσσικό μείγμα ενός χωριού δεν μπορεί να είναι επίσημη γλώσσα. (Βέβαια, ιδιάζον μείγμα ήταν και η καθαρεύουσα, αλλά άσε…) Αλλά η επίσημη γλώσσα γίνεται με εξωγλωσσικές συγκυρίες. Δλδ, αν μπορούσαμε να δεχτούμε 150 χρόνια καθαρεύουσα, υπό άλλες συνθήκες θα μπορούσαμε να καταλήγαμε και σε επίσημα τρακατρούκικα.

    Με προϋπόθεση ότι δεν θα ‘χαμε κολλήσει στις βαρείες. Μα κι αυτό, εξωγλωσσικός παράγοντας είναι.

    Μια φορά, εγώ σ’ ευχαριστώ πολύ για τις πληροφορίες, χωρίς «μα» και «αλλά».

  60. Γλωσσολάγνος said

    Μπαλούκ (balık) και ρίμπα (риба / riba)! Το πρώτο τουρκικό, το δεύτερο σλαβικό. Ένα – ένα μας τα βγάζεις, Κορνήλιε 🙂

  61. marulaki said

    Με έχετε δελεάσει από το μεσημέρι να ρωτήσω: Από πού προέρχεται η λέξη ‘Τρακατρούκης'(το λέω σωστά);

  62. @55 Χασάπη, you rock. (You rock και επειδή έχεις ακουστά τα τσακωνικά της Προποντίδας· έχω ψώνιο με τα τσακώνικα.) Δεν ασχολήθηκα με το μακεδονικό — μ’ έπιασε αλλεργία, ιδίως με το φανατισμό εκατέρωθεν που προέκυψε εδώ στην Αυστραλία προ δεκαπενταετίας. Το ‘ξερα πάντως το περί ρουμανόφρονων βλάχων, και δεν με εκπλήττει να ‘γινε ανάλογη δραστηριότητα στη Βιθυνία.

    Πλάκα πλάκα με το περί Βίκτωρα, αλλά όντως πρέπει να προσέξω πώς θα το διατυπώσω το όλο θέμα, γιατί θα προωθήσω την ανάρτηση και στο γκρουπ του φέισμπουκ που μου υπέδειξες, και δεν θέλει πολύ να νομίσουν πως τους λέω «ξέρετε, είστε βούλγαροι». Και βέβαιο, το θέμα αν τα σλαβικά των τρακατρούκικων είναι Αχρίδας ή Βάρνας, είναι κάτι που δικαιωματικά θα ασχολούσε και τον Βίκτωρα από γλωσσικής άποψης (ωιμέ, πού ξανοίγομαι)· αλλά να μαζέψει υλικό θα μπορούσε ξέρω γω κι ο Τζιτζιλής, που ‘ναι και στη Θεσσαλονίκη και Βουλγαρομαθής.

    Δεν θα μου ‘κανε έκπληξη να καταγράφηκαν ήδη από κάποιον τα τρακατρούκικα, το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών έχει κάμποσο υλικό. Μόνο που ό,τι δεν ήταν ελληνικό ιδίωμα, δεν κινούσε ανάλογο ενδιαφέρον.

    Στην Άνδρο έχουν εκλείψει ήδη τα Αρβανίτικα δηλαδή;

  63. SophiaΟικ said

    62: Γιατι βρε Νικολαε, έχιες δει πολλούς έλληνες κάτω των 50 ετών να μιλάνε αρβανιτικα; Στην Άνδρο που έχει τόσο εκλεπτυσμένο κόσμο λες να σωθηκαν;

  64. Χασάπης από τα παλιά said

    Θέλει πάρα πολύ προσοχή το πως τα λες γιατί η σύγχυση είναι εύκολο να γίνει (εδώ το ethnic και το national πόσες φορές μεταφράζονται και τα δύο ως εθνικός/ή/ό;) και τότε κατάφερες να απομακρύνεις τους ανθρώπους που προσπαθείς να προσεγγίσεις/ενημερώσεις κλπ. Γι’ αυτό και σου λέω, άσε το Βίκτωρα – που τον έχω και ως bette noir μετά εκείνη τη διαβόητη συνέντευξη του – κακό κάνει. Η Αδάμου (εφόσον θέλεις κάποιον γλωσσολόγο με καρριέρα στο εξωτερικό) είναι πολύ πιο προσεκτική σε τέτοια θέματα.

    Στη Β. Άνδρο τα Αρβανίτικα τα μιλάει μικρό μέρος της γενιάς της μάνας μου (και ελαχιστότατοι της δικής μου, κυρίως από απομακρυσμένα χωριά). Αν δεν ήταν που πλάκωσαν οι Αλβανοί και βγήκαν χρήσιμα στη συνεννόηση (κυρίως για να κουτσοκαταλαβαίνεις τι λένε μπροστά σου – ο λόγος που θεωρώ τα Αρβανίτικα ως την πιο χρήσιμη ντοπιολαλιά στην Ελλάδα 🙂 θα τα είχαν ξεχάσει και οι 60-70άρηδες ακόμα. Η τελευταία πραγματικά δίγλωσση γενιά (και πάλι με περισσότερη έμφαση στα ελληνικά στην καθημερινή χρήση όπως τους έζησα εγώ) γεννήθηκε στις αρχές του 1900 (ο παππούς μου το 1904). Το κακό είναι που είναι ξεχωριστή διάλεκτος με αρκετές διαφορές από τα Στερεοελλαδίτικα/Πελοπονησσιακά και όταν χαθεί πιο πριν από αυτά χάθηκε για τα καλά.

  65. Χασάπης από τα παλιά said

    Τι την ήθελα τη γαλλικούρα; Όνομα rock group μου βγήκε… το bête noire…

  66. π2 said

    Χασάπη, αληθεύει ότι οι αρβανιτόφωνοι συνεννοούνται σχετικά εύκολα με τους Γκέγκηδες αλλά μάλλον δύσκολα με τους Τόσκηδες, ή πρόκειται για urban legend;

  67. Με βάση την προτροπή του τίτλου, είδα Γιώργο Ανατολάκη, Αλέκο Χρυσανθακόπουλο, Άννα Νταλάρα, Άρια Αγάτσα, Γιάννη Βούρο…

    Άσχετο, μέσω τουίτερ, από Μανδραβέλη (δεν άντεξα):

    Papandreou 3G (Ο καλύτερος τίτλος. Από Χουριέτ)

  68. sarant said

    Παπανδρέου 3G, ε; Μήπως όμως είναι alpha έκδοση;

  69. SophiaΟικ said

    67: Ωχ, μόλις διαπίστωσα νοερό ραμόνι… Ολο άκουγα να μιλάνε για τον Άρη Αγάτσα 🙂

    Και για όσους αναρωτιούνται που ζώ, εκτός Ελλάδας, οπότε ούτε τα ονόματα των περισσότερων βουλευτών ξε,ρω ούτε με τι μοιάζουν. Μου έεγε καποιος ‘θα βάλει τον χοντρό σοτ τάδε υπουργείο». Πέρα από το πιθανότατο πολλοί πολιτικοί να είναι υπερβαροι, δεν ξερω ποιός έιναι χοντρός, ποιός είναι ψηλός, ποιός είναι ασχημομούρης κλπ. Κι επειδή πιο πολύ ακούω ραδιόφωνο, προσπαθώ να τους αναγνωρίσω από τη φωνή.


  70. #68: Μπαα, alpha ήταν οι Ζαΐμηδες…

  71. Μάρκος said

    Τους «Ηρακλειδείς του στέμματος» του ξαδέρφου μάλλον δεν τους πρόσεξε κανείς…

    http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=1060506&lngDtrID=244

  72. Καις το αυριανό ποστ…

  73. Μάρκος said

    Εμ, το περιμένω ώρες τώρα με αγωνία… 🙂

  74. Τελευταίος και καταϊδρωμένος επιστρέφω στο εξαιρετικό σχόλιο 31 του Νικοκύρη, για να προσθέσω ότι η cucuma έχει κι άλλον νεοελληνικό απόγονο, τον κυπριακό κουκουμά, που θα πει κουμπαράς. Εδώ μάλιστα φαίνεται να έχουμε απευθείας προέλευση από τα λατινικά, χωρίς τη μεσολάβηση της τουρκικής.

  75. #9: http://www.patris.gr/articles/165158/100961

  76. Ηλεφούφουτος said

    Ούτε κι εγώ πιστεύω ότι γλώσσες, διαλέκτους και ιδιώματα που έχουν πλέον πάρει την άγουσα πρέπει να τα διατηρούμε πάση Θεού στη φορμόλη για να μη μας πουν εθνικιστές ή για λόγους φολκλόρ. Αν οι ίδιοι οι ομιλητές τους ζορίζονται και δεν βολεύονται με δαύτα, ας αφήσουμε τα πράγματα να εξελιχθούν μόνα τους. Πρέπει να σ’ αρέσει κιόλας κάτι για να το τηρείς.

    σχ. 58 Χασάπη, «Τα κακεντρεχή σχόλια περί self hating Jews είναι που είναι το πρόβλημα»
    Συμφωνώ και ελπίζω να ήταν σαφές ότι εγώ έπαιρνα απόσταση από τυχόν ανάλογα σχόλια.
    Κι εγώ έχω σόι με κάποιες αρβανίτικες ρίζες, δεν έχει επιβιώσει τίποτε, ούτε καν ως ανάμνηση από γιαγιά ή προπάππο που έλεγε παροιμίες στα Αρβανίτικα, και το θεωρώ φυσιολογικό.

  77. Να τα διατηρούμε με αναπνευστήρα και τεχνητό νεφρό στη ζωή, όχι. Να τα διατηρούμε στη φορμόλη, όπως θα διατηρούσαμε με θρησκευτική ευλάβεια ένα μαμούθ αν το βρίσκαμε ετοιμοθάνατο στη Σιβηρία και ψοφούσε στα χέρια μας, ναι. Όχι «για να μη μας πουν εθνικιστές ή για λόγους φολκλόρ», αλλά γιατί κάθε έκφραση του κατ’εξοχήν ανθρώπινου φαινομένου που λέγεται γλώσσα είναι ενδιαφέρουσα και αξίζει να καταγραφεί.
    Επίσης, αν τα τρακατρούκικα είναι όντως «κράμα» βουλγάρικων, τούρκικων, ελληνικών και αρμένικων (και όχι απλώς μια νοτιοσλαβική διάλεκτος που αφομοίωσε πολλές τούρκικες, ελληνικές και αρμένικες λέξεις), θα πρόκειται για σπανιότατο αν όχι μοναδικό γλωσσολογικό φαινόμενο. Ένας λόγος παραπάνω να καταγραφούν και να μελετηθούν όσο (και εάν) μιλιούνται ακόμα, έστω και από δέκα γριές.

  78. σήμερα ῥώτησα τὴν γιαγιά μου καὶ μοῦ εἶπε ὅτι ὄχτσε ἔλεγαν τὸ μεγάλο πρόβατο καὶ τὸ μικρὸ τὸ ἔλεγαν κουζία.

  79. Για να παρουσιάσω (επιτέλους) τους τρακατρούκηδες στο ιστολόγιό μου, μετέφρασα στα αγγλικά σχετικά σχόλια από το νημάτιο εδώ. (Κουτσούρεψα ορισμένες διαφωνίες, καθώς και τα περί Φρίντμαν που πιστεύω δεν κολλάνε.) Θα ακολουθήσει μετά άρθρο όπου παραθέτω όσα υπάρχουν στον ιστό σχετικά με τους τρακατρούκηδες.

    Οι εμπλεκόμενοι αν θέλουν να δουν πώς τους μετέφρασα, ας μου γράψουν (opoudjis παπάκι gmail τελεία com): Κορνήλιος, Χασάπης, Voulagx, Σοφία, Ηλεφούφουτος, Άγγελος. Βγαίων στη φόρα, πρώτα ο Θεός, Πέμπτη…

  80. sarant said

    Βγαίων είναι μετοχή; 😉

  81. α! πρ. ενεστώτα είναι, αλλά… ανώμαλο. :^)

  82. Η μετάφραση του νηματίου:

    http://hellenisteukontos.blogspot.com/2010/05/how-i-found-out-about-trakatroukides.html

  83. π2 said

    Nick, απολαυστική η παρουσίαση και η μετάφραση (εξαιρετικό το «Α Butcher of Yore»), και γέλασα πολύ με την παρουσίαση του Κορνηλίου ως πολυτονίζουσας αντιδραστικής αλογόμυγας. Οι σωκρατικές συμπαραδηλώσεις είμαι βέβαιος πως θα τον ενθουσιάσουν. Αναμένουμε τις συνέχειες.

  84. Ευχαριστώ με τη σειρά μου πιδύε· οι συνέχειες αναρτίζονται…

  85. sarant said

    Που σημαίνει ότι οι αναρτήσεις συνεχίζονται, πάντα στο
    http://hellenisteukontos.blogspot.com/

  86. Ηλεφούφουτος said

    Όταν είδα αυτά που είπα μεταφρασμένα στα Αγγλικά αισθάνθηκα το βάρος της ευθύνης στους ώμους μου καταθλιπτικό. Σαν να πέρασαν στην αθανασία, ένα πράμα! Στο εξής θα προσέχω περισσότερο τι λέω. Τουλάχιστον θα φροντίζω να είμαι ξυρισμένος 🙂

    Συμφωνώ με την καταγραφή που λέει ο Άγγελος (77), αυτό άλλωστε εννοούσα όταν έλεγα στον Κορνήλιο ότι έχει διαθέσιμο ένα σπουδαίο πεδίο ενασχόλησης. Όταν μιλούσα για φορμόλη εννοούσα να βάζεις ανθρώπους να μιλούν μια γλώσσα που δεν τη νιώθουν πια δικιά τους άρα δεν είναι βιώσιμη επειδή σύμφωνα με κάποια χ,ψ,ω κριτήρια «θα έπρεπε» να τη μιλούν.

  87. Την Κυριακή ο Μελίκης έχει συνέχεια…

    Εννοείται ότι θα ανέβει εκεί που τα μαζεύω όλα.

    ΥΓ. Όποιος ξέρει αν ο Νικ είναι καλά, ας το πει

  88. sarant said

    Απ’ όσο ξέρω, έχει απομακρυνθεί από τη μπλογκόσφαιρα, αλλά/άρα είναι καλά.

  89. Ντάξει τότε· αλλά τέτοια απομάκρυνση, ούτε μέιλ να κοιτάει!

  90. Να υποψιαστώ ότι σε κάποιους δεν άρεσε η εκπομπή του Μελίκη, κι εξαφανίστηκε από το αυριανό πρόγραμμα; θα δείξει…

  91. Καλά που ανασταίνετε τις αναρτήσεις να τις βλέπουμε κι εμείς.

  92. Μαρία said

    87 Το τρέιλερ ξεκινάει με κόνιαλι 🙂

    90 Μήπως τη μετέθεσαν σε άλλη μέρα; Μυστήριο, γιατί τα μακεδόνικα δεν τα λογόκριναν.

  93. Απεργία δημοσιογράφων της ΕΡΤ ο λόγος, τελικά.

Σχολιάστε