Τo πνεύμα και η πρακτική της αντίστασης

Το άρθρο αυτό του πατέρα μου, Δημ. Σαραντάκου, δημοσιεύτηκε χτες, 6.7.2010, στην εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ της Μυτιλήνης. Παρεμπιπτόντως, αν κανείς έχει περισσότερα στοιχεία για τη γέννηση της φράσης «Δεξιότερα, Κουροπάτκιν!» (δηλ. π.χ. σε ποια εφημερίδα δημοσιεύτηκε κύριο άρθρο με τέτοιο τίτλο), ας το αναφέρει στα σχόλια!

Σε παλαιότερα σημειώματά μου στο «Εμπρός» είχα γράψει πως το πρώτο μέλημα όσων πλήττονται από την κρίση, δηλαδή της συντριπτικής πλειοψηφίας του ελληνικού λαού, είναι να αντισταθούν σ’ αυτήν και σε εκείνους που την προκάλεσαν. Το είπα μέλημα και όχι «καθήκον», γιατί δε θέλω να μεταχειριστώ έναν όρο που παραπέμπει σε άλλους καιρούς. Είχα μάλιστα προτείνει πως το πρώτο βήμα σ’ αυτήν την πορεία αντίστασης θα έπρεπε να αρχίζει με την αποδοκιμασία, την πρόγκα και το ξεφώνημα των πρωταιτίων.

Φυσικά δεν έχω την πετριά πως θα μπορούσα, εγώ ο ελάχιστος, αρθρογραφώντας σε μιαν επαρχιακή εφημερίδα να καθοδηγήσω τα πλήθη σε όλη την Ελλάδα. Εκτός του ότι έχω, εδώ και δεκαετίες, απαρνηθεί κάθε είδους καθοδήγηση, δεν φιλοδοξώ τις δάφνες εκείνου του αρθρογράφου της αθηναϊκής εφημερίδας του 1904, που σε μνημειώδες άρθρο του επιγραφόμενο «δεξιότερα Κουροπάτκιν», έκανε υποδείξεις και έδινε συμβουλές… στον αρχιστράτηγο του ρωσικού στρατού για το πώς έπρεπε να αντιμετωπίσει τους Ιάπωνες, στον ρωσοϊαπωνικό πόλεμο. Εκτός αυτού λοιπόν, βλέπω πως αυτό το πρώτο βήμα άρχισε να γίνεται.

Φαίνεται πως, γράφοντας αυτά, τα περί πρόγκας και ξεφωνήματος, έπιασα το πνεύμα του κόσμου, γιατί με ικανοποίηση βλέπω αυτές τις μέρες πως παντού: σε εγκαίνια έργων, σε τελετές έναρξης ή λήξης συνεδρίων, σε αίθουσες διδασκαλίας, γενικώς όπου εμφανίζονται εκπρόσωποι των νυν ή των τέως κυβερνώντων, να αποδοκιμάζονται έντονα από το κοινό, σε σημείο να έχουν ματαιώσει πολλές εμφανίσεις τους. Καλό σημάδι αυτό. Πριν τους κλείσει η Δικαιοσύνη στη φυλακή, που κι αυτό θα γίνει κάποτε, θα κλειστούν μόνοι τους στο σπίτι τους.
Το δεύτερο βήμα στην πορεία της αντίστασης είναι η προσφυγή στους νόμους. Ήδη διαπρεπείς νομομαθείς και έγκυροι συνταγματολόγοι έχουν επισημάνει πως όλα σχεδόν τα νομοθετήματα, που ψηφίστηκαν ή ετοιμάζονται να ψηφιστούν από την Βουλή, έχουν καταρτιστεί με τόση προχειρότητα, τσαπατσουλιά και άγνοια της νομολογίας, που θα μπορούσαν εύκολα να ακυρωθούν με κατάλληλες προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το Ελεγκτικό Συνέδριο ή άλλα ανώτατα Δικαστήρια.
Να μην υποτιμούμε την προσφυγή στους νόμους. Μπορεί η Δικαιοσύνη έτσι που λειτουργεί να είναι απελπιστικά αργοκούνητη, όταν όμως ο τροχός της αρχίζει να γυρίζει, τίποτα δεν τον σταματά. Υπάρχουν άλλωστε πολλά ιστορικά προηγούμενα. Ξέρετε πώς καταργήθηκαν, επί ΕΡΕ, τα στρατόπεδα εξορίστων στον Άι-Στράτη και αλλού; Με προσφυγή των εξορίστων στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Διαπιστώθηκε πως η παράταση του χρόνου εξορίας κάθε ατόμου, που κατά κανόνα γινόταν με απλές αποφάσεις των αρμοδίων τοπικών Επιτροπών Ασφαλείας, πριν ακόμα λήξει και πριν ο εξόριστος επιστρέψει στον τόπο του, ήταν πράξη παράνομη, γιατί σκοπός της εξορίας, που δεν ήταν ποινικό αλλά διοικητικό μέτρο, ήταν να απομακρυνθεί προσωρινά από τον τόπο του κάποιος που με τη δράση του ήταν επικίνδυνος. Πώς όμως θα ήταν επικίνδυνος, εφόσον δεν είχε καν επιστρέψει στον τόπο του; Έτσι μέσα σε ένα μήνα με απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, άδειασαν οι τόποι εξορίας.
Το τρίτο, και το δυσκολότερο, βήμα στην πορεία της αντίστασης, είναι να αλλάξουμε τρόπο ζωής. Ευτύχημα θα ήταν να μιμηθούμε τους Ισλανδούς, που αντικατέστησαν το αυτοκίνητο με το ποδήλατο και σταμάτησαν τις αγορές εισαγομένων πολυτελών αγαθών, αλλά το βλέπω λίγο χλωμό, έτσι κακομαθημένοι που γίναμε. Θα μπορούσαμε όμως να κάνουμε πολλά άλλα προς αυτή την κατεύθυνση:
Πρώτα-πρώτα να θυμηθούμε την κοινωνική αλληλεγγύη. Όχι την επίσημη, που δυστυχώς μεταφράζεται σε ψίχουλα προς τους έχοντες ανάγκη και σε γερές κονόμες στους αρμόδιους, αλλά στην πραγματική, αυθόρμητη και οργανωμένη αρωγή προς τους ανήμπορους. Να δημιουργηθούν σε κάθε γειτονιά, σε κάθε χωριό, σε κάθε υπηρεσία, σε κάθε χώρο δουλειάς, κοινότητες αντίστασης και επιβίωσης, στη βάση της αγάπης και της αλληλοβοήθειας.

Κατόπιν να ιεραρχήσουμε τις ανάγκες μας. Δεν προτείνω να μιμηθούμε τον Σωκράτη, που έμπαινε ταχτικά στα μαγαζιά της Αθήνας χωρίς ποτέ να αγοράζει τίποτα, καταγράφοντας απλώς τα τόσα πολλά πράγματα που δεν είχε την ανάγκη τους, αλλά να παρακολουθήσουμε για μια ή δυο φορές τις διαφημίσεις της τηλεόρασης, για να δούμε πως τα 90% των διαφημιζομένων αγαθών μάς είναι τελείως άχρηστα. Να καταργήσουμε τις πιστωτικές κάρτες και τα άσκοπα τραπεζικά δάνεια, αφού μάλιστα διαβάσουμε, με μεγεθυντικό φακό, τα «ψιλά γράμματα» που είναι τυπωμένα στο πίσω μέρος των σχετικών συμβολαίων.

Γενικά να τους «γράψουμε» κανονικά και αυτούς και τα παπαγαλάκια τους. Να κάνουμε παρέες για τις δύσκολες μέρες. Να συζητάμε πολύ και να βλέπουμε τηλεόραση λίγο. Να περπατάμε περισσότερο και να τρώμε λιγότερο, ξαναγυρνώντας μάλιστα στην πατροπαράδοτη φασολάδα, την ντοματοσαλάτα και το ψωμοτύρι. Εκτός των άλλων, κάνουν καλό στην υγεία μας.

Να μου το θυμάστε: και καλύτερα θα περάσουμε, και τα σχέδιά τους θα χαλάσουμε.