Το σύστημα νοσεί και θα αντικατασταθεί
Posted by sarant στο 6 Ιανουαρίου, 2011
Το άρθρο αυτό του πατέρα μου, Δημ. Σαραντάκου, δημοσιεύτηκε προχτές 4.1.2010, στην εφημερίδα Εμπρός της Μυτιλήνης και αποτελεί το δεύτερο μέρος μιας δυάδας, που πρώτο της μέρος είναι αυτό.
Όπως έγραφα στο προηγούμενο σημείωμά μου, το τελευταίο του Δεκέμβρη, έχω την πεποίθηση πως οι μέρες του οικονομικού και πολιτικού συστήματος, που επικρατεί στις χώρες του υπαρκτού καπιταλισμού, είναι μετρημένες, για ένα και μοναδικό, αλλά αποφασιστικής σημασίας, λόγο: πως το σύστημα αυτό δε συμφέρει πια.
Μπορεί αυτό να φάνηκε σε πολλούς υπερφίαλα αισιόδοξο, αλλά βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και το υποστηρίζουν αναλύσεις εγκύρων δημοσιολόγων.
Πραγματικά ο σημερινός, ο υπαρκτός, καπιταλισμός, διαφέρει τελείως τόσο από τον κλασσικό καπιταλισμό που μελέτησε ο Κάρολος Μαρξ, αλλά και από τον καπιταλισμό των αρχών του 20ού αιώνα, που μελέτησε ο Μαξ Βέμπερ. Τότε ο μεγάλος πλούτος παραγόταν στα εργοστάσια, στα εργοτάξια, στις εμπορικές επιχειρήσεις, στις μεγάλες φάρμες, ενώ οι τράπεζες ήταν οργανισμοί που διευκόλυναν απλώς τις οικονομικές συναλλαγές. Έβαζαν οι εργαζόμενοι τη δουλειά τους και οι κεφαλαιούχοι τα κεφάλαιά τους (ιδιοποιούμενοι φυσικά την παραγόμενη υπεραξία) και το αποτέλεσμα ήταν χρήσιμα προϊόντα: μηχανήματα, σπίτια, έπιπλα, ρούχα.
Σήμερα, όμως, ο μεγάλος πλούτος παράγεται στις τράπεζες, που μεταβλήθηκαν σε κυρίαρχους και ρυθμιστές της οικονομίας και γεννιέται από μεταφορά κεφαλαίων από χώρα σε χώρα, από χρηματιστηριακά κόλπα, από ξέπλυμα μαύρου χρήματος, ακόμη και από απάτες, και το αποτέλεσμα είναι τοξικά προϊόντα, που οδήγησαν πολλές χώρες στην οικονομική κρίση.
Το ότι ο υπαρκτός καπιταλισμός νοσεί το λένε σχεδόν όλοι, ακόμα και πειθήνιοι υπηρέτες του συστήματος, όπως ο Σαρκοζί. Το σύστημα, έτσι που λειτουργεί σήμερα, δε συμφέρει πια. Διχάζει την κοινωνία, δημιουργώντας πρωτοφανείς ως τώρα ανισότητες, καταστρέφει το περιβάλλον, ενισχύοντας το φαινόμενο του θερμοκηπίου και μολύνοντας τα υδατικά αποθέματα. Προκαλεί δηλαδή ζημιές που πλήττουν το σύνολο των κατοίκων του πλανήτη και οι οποίες είναι πολλαπλάσιες από τα κέρδη, που καρπώνονται ελάχιστοι.
Το πρόβλημα είναι πως κανείς δεν προτείνει κάποια λύση, δηλαδή ποιο σύστημα θα διαδεχτεί τον υπαρκτό καπιταλισμό. Και στο σημείο αυτό η σιωπή της Αριστεράς δεν είναι μόνο εκκωφαντική, αλλά κυριολεκτικά απαράδεκτη.
Μελετώντας την ιστορία θα ανακαλύψουμε πως όταν ένα οικονομικό σύστημα έπαψε να συμφέρει, καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε με άλλο. Και η αλλαγή αυτή συνέβη δυο φορές ως τώρα στην ιστορία της ανθρωπότητας και δεν έγινε με επανάσταση ούτε την προκάλεσαν οι υφιστάμενες την εκμετάλλευση τάξεις.
Για πέντε και πάνω χιλιάδες χρόνια πηγή πλούτου και δύναμης ήταν η κατοχή δούλων. Η δουλική εργασία προσπόριζε αμύθητα πλούτη στους δουλοκτήτες. Έφτασε, όμως, κάποτε ο καιρός που δε συνέφερε πια. Οι δούλοι, όταν απέτυχαν οι ηρωικές απόπειρές τους να απελευθερωθούν με τα όπλα, πέρασαν στην παθητική αντίσταση. Δραπέτευαν, καταστρέφανε τα εργαλεία τους, δούλευαν με νωθρότητα. Οι δουλοκτήτες τότε καθιέρωσαν να τους αλυσοδένουν ανά πέντε ή ανά δέκα, να τους φρουρούν με ειδικούς επιστάτες και τους έδιναν βαριά και χοντροφτιαγμένα εργαλεία. Τι κέρδη όμως να βγούνε με τέτοιες συνθήκες;
Έτσι το δουλοκτητικό σύστημα καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από το φεουδαρχικό. Τώρα πηγή πλούτου δεν ήταν πια η κατοχή δούλων αλλά η κατοχή γης. Για οχτώ περίπου αιώνες το σύστημα δούλευε. Οι φεουδάρχες, που ήταν ουσιαστικά οι απόλυτοι κύριοι της γης τους, που την καλλιεργούσαν οι κολίγοι τους, παίρνανε το μισό και πάνω από την παραγωγή και είχαν επιπλέον πλήθος άλλα προνόμια σε βάρος τους, από τις απλήρωτες αγγαρείες ως το δικαίωμα της πρώτης νύχτας του γάμου. Κακόμαθαν και προσαρμόστηκαν σε μια σπάταλη ζωή και στο τέλος τα όσα βγάζανε από τη γη δεν τους έφταναν κι άρχισαν να δανείζονται από τους εμπόρους και τους βιοτέχνες, που δεν είχαν μεν γη αλλά είχαν κεφάλαια.
Έτσι, πριν από τριακόσια περίπου χρόνια οι κάτοχοι κεφαλαίων πήραν το επάνω χέρι και σε λιγότερο από έναν αιώνα υποσκέλισαν τους φεουδάρχες και πήραν τη θέση τους. Και αυτό δεν έγινε μόνο στη Γαλλία, με επανάσταση, αλλά και στην Αγγλία και την Πρωσία, εκεί μάλιστα χωρίς επανάσταση. Πηγή πλούτου έπαψε να είναι η κατοχή γης και έγινε η κατοχή κεφαλαίων.
Στις μέρες μας γίνεται για τρίτη φορά αυτή η αλλαγή. Η κατοχή κεφαλαίων ως πηγή πλούτου αντικαθίσταται από την κατοχή της Γνώσης, που μεταβλήθηκε σε παραγωγική δύναμη. Ο εργάτης δεν μπορούσε να σηκώσει μιαν ατμομηχανή και να την πάει σπίτι του, ο τεχνοκράτης όμως μπορεί, παίρνοντας τον σκληρό δίσκο του κεντρικού υπολογιστή μιας επιχείρησης, να την αχρηστέψει. Ήδη έχει εμφανιστεί ένα καινούργιο «αντάρτικο» στο Διαδίκτυο, με τους «χάκερ» ή όπως αλλιώς λέγονται, που προκαλούν τεράστιες ζημιές στο σύστημα.
Πολύ σύντομα θα γίνει κοινή πεποίθηση πως οι επιχειρήσεις μπορούν μια χαρά να λειτουργούν χωρίς τους κεφαλαιούχους, δεν μπορούν όμως να σταθούν ούτε μία μέρα χωρίς τους κατόχους της Γνώσης και τους εφαρμοστές αυτής της νέας παραγωγικής δύναμης, δηλαδή τους τεχνοκράτες και τους λοιπούς εργαζομένους. Και όταν γίνει αυτό, ο καπιταλισμός θα λήξει.
Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία 
John said
Δεν συμφωνώ με την άποψη που εκφράζεται στο άρθρο. Οι βασικές μου διαφωνίες συνοψίζονται στα εξής ζητήματα:
1. Έχουμε δει πολλούς κατόχους Γνώσhς να πεινάν, όμως κανέναν κεφαλαιούχο να πεινάει.
2. Η νέα τεχνολογία βασίζεται στην παλιά. Η παλιά υπάρχει και χωρίς τη νέα. Το αντίστροφο δεν ισχύει.
3. Αν ένας «τεχνοκράτης» πάρει τον δίσκο του κεντρικού υπολογιστή μιας επιχείρησης, το πιο πιθανό θα είναι να καταστρέψει την «τεχνοκρατική» καριέρα του. [αυτή η υπόθεση (της κλοπής) μπάζει λίγο, διότι οι μεγάλες επιχειρήσεις α) δεν έχουν μόνο έναν «κεντρικό» υπολογιστή, β) έχουν πάντα backup, γ) οι σκληροί δίσκοι είναι φυλαγμένοι καλά. Ανάλογη υπόθεση θα ήταν εδώ αν «ένας τεχνοκράτης σηκώσει τα κεφάλαια της επιχείρησης»…]
Το πρόβλημα δεν είναι η εξάρτηση. Εξαρτήσεις υπάρχουν πάντα. Αν ήταν έτσι, τότε οι αγρότες, οι κτηνοτρόφοι και οι αλιείς θα ήταν η Νο1 δύναμη, διότι με βάση την υπόθεση «αν κατέστρεφαν τις σοδειές/ζώα τους, θα μας σκότωναν όλους» θα ήταν οι κυρίαρχοι του παιχνιδιού. Ή οι κάτοχοι σούπερ μάρκετ και οι αρτοποιοί. Το ζήτημα είναι η ισχύς. Η ισχύς του ενός μπορεί να είναι μεγαλύτερη της ισχύος χιλίων ανθρώπων. Και αυτή καθορίζεται από ένα σωρό παράγοντες (υποδομές, οικονομία, εκτιμήσεις για το εγγύς μέλλον, οργάνωση, στρατηγική). Δεν μπορούμε να τα απλοποιούμε έτσι τα πράματα (όπως στο άρθρο).
Dralion said
Συγχαρητηρια κυριε Σαραντακο, περιγραφετε πολυ καλα μερικες σκεψεις που εχω κι εγω εδω και καιρο.
Η μονη μου επιφυλαξη (χωρις αυτο να μειωνει την ορθοτητα των λογων σας) ειναι οτι ο καπιταλισμος εχει μεχρι σημερα βρει τροπους (α) να κραταει τις ζημιες απο τους επονομαζομενους χακερ σχετικα μικρες και (β) να ενσωματωνει τους κατοχους της Γνωσης στις ταξεις του, ωστε να γινονται ακινδυνοι.
Οι κατοχοι της Γνωσης σημερα ειναι εξειδικευμενοι σε μεγαλο βαθμο, πραγμα που τους καθιστα ευαλωτους σε εξαρτησεις. Για παραδειγμα, ενας κορυφαιος της νανοτεχνολογιας εχει συνολικα 5-10 «πορτες» που μπορει να χτυπησει για να βρει δουλειά. Ολες αυτες οι πορτες ανηκουν σε καπιταλιστες. Αν κλεισουν, ο κατοχος της Γνωσης θα μεταμορφωθει ταχιστα σε επαιτη.
Επισης, οι κατοχοι της Γνωσης ανηκουν σε μια κοινωνικη / μορφωτικη ελιτ που τους φερνει μακρυα απο μαζικα κινηματα και ταξικη συνειδηση. Ενας μοριακος βιολογος και ενας αστροφυσικος δεν εχουν τιποτα κοινο που θα μπορουσε να τους «κατεβασει στους δρομους» και να τους ενωσει σε μια κοινη προσπαθεια εναντιον του υπαρκτου καπιταλισμου. Σαν μεμονωμενα ατομα ομως, κανενας μας δεν μπορει να κανει τιποτα.
Τελευταιο αφησα το παραδειγμα της δουλειας μου (πληροφορικη). Οι περισσοτεροι ανθρωποι αγνοουν, οτι στην πληροφορικη η πραγματικη Γνωση (και η Ισχυς) βρισκεται ΕΞΩ απο το ιντερνετ. Ολα οσα βλεπουμε εντος ιντερνετ, ειναι πραγματα που ειτε εξαγοραζονται ευκολα απο τους καπιταλιστες ειτε ειναι ανωδυνα γι αυτους.
Η πραγματικα Ισχυρη Γνωση βρισκεται εκτός ιντερνετ – αποκλειστικα στα χερια καπιταλιστων. Που χρησιμοποιουν τους ειδικους σαν καλο-πληρωμενους υπηρετες των συμφεροντων τους. Χωρις οι τελευταιοι να μπορουν να βλαψουν τον εργοδοτη τους – αν υποθεσουμε οτι καποτε το θελησουν.
Χρηστος Κ. said
Συγνωμη αλλα αυτο το αρθρο ειναι ισοπεδωτικα απλοϊκο. Το συστημα δε θα καταρευσει γιατι δε συμεφερει. Συμφερει και παρασυμφερει τους κατοχους του κεφαλαιου και των μεσων παραγωγης.
Οπως και η μεσσιανικη αντιληψη για τους κατοχους της γνωσης δε ανταποκρινεται στη πραγματικοτητα.
Χωρις ιδεολογικες αναφορες οδηγουμαστε σε γενικοτητες που θολωνουν την πραγματικοτητα που υπαρχει αυτη τη στιγμη στη κοινωνια.
ΣοφίαΟικ said
Πιστέυω ότι η μόνη ανωμαλία του συστηματος είναι ότι ξέρουμε που βρισκομαστε και ποιοί έιμαστε μέσα στο σύστημα και δε μας αρέσει η θέση μας. Ενώ πριν δυο-τρεις γενιές δεν περναγε καν από το μυαλό μας το καλύτερα. Αναπόφευκτο πρόβλημα της παιδείας. Μάθουμε να λύνουμε εξισώσεις μαθαίνουμε και φιλοσοφία πακέτο. Ευτυχώς όχι όλοι.
Γιάννης Κτενίδης said
«Μελετώντας την ιστορία…»Από την ανάλυση απουσιάζει μια ακόμη επαναστατική ανατροπή του συστήματος:αυτή που κατάφεραν τα κομμουνιστικά κόμματα σε πολλές χώρες του πλανήτη, από την Ρωσία του 1917 μέχρι την Κούβα του 1960.Ανεξάρτητα από την αποτυχία του υπαρκτού σοσιαλισμού και την κατάρρευσή του, ήταν πλέον η εργατική τάξη «και οι σύμμαχοί της» που πήραν την εξουσία και άλλαξαν τις σχέσεις παραγωγής. Αυτά για τη συμπλήρωση της ενδιαφέρουσας ανάλυσης.
Κατά τα λοιπά:ναι, ο καπιταλισμός νοσεί!Πράγματι, η δύναμη συσσωρεύθηκε στις χρηματοπιστωτικές αγορές που παράγουν αέρα κοπανιστό για την πλειοψηφία των λαών και αμύθητο πλούτο για τους ελάχιστους.Οι κλιματικές μεταβολές και η περιβαλλοντική καταστροφή αποτελούν τον κορυφαίο κίνδυνο για την ζωή στον πλανήτη.Παρόλα αυτά, ο καπιταλισμός (όπως έχει διαμορφωθεί πλέον) ξέρει να ελίσσεται και να επιβιώνει!Το αν θα είναι η Γνώση της σύγχρονης τεχνολογίας αυτή που θα του καταφέρει το καίριο πλήγμα, δεν το ξέρω.Η κοινή λογική λέει ότι η σωρευμένη οργή κι η ανάγκη της επιβίωσης, τα ένστικτα δηλαδή, θα «οπλίσουν» το χέρι που θα ανατρέψει την σημερινή κατάσταση της «ανισορροπίας»…
Lurker said
Πράγματι το σύστημα νοσεί, αλλά η μόνη περίπτωση να πεθάνει θα είναι όταν γίνει πιο κερδοφόρο για το μέσο πολίτη να είναι έξω από αυτό παρά μέσα σε αυτό. Δηλαδή, όταν ή απόκτηση καταναλωτικών αγαθών μέσω δανεισμού γίνει εντελώς ασύμφορη και όταν η κατάθεση σε τράπεζες δεν αποφέρει πλέον τίποτα, τότε ο πολίτης θα σταματήσει να συναλλάσεται με το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Και μόλις το σύστημα μείνει από οξυγόνο, κατευθείαν θα καταρρεύσει και η κοινωνία δε θα πάθει την παραμικρή ζημιά γιατί θα βρίσκεται εκτός του βρόχου. Αλλά μέχρι στιγμής ο δρόμος που ακολουθούμε είναι ο ακριβώς αντίθετος. Ο βαρμός εξάρτησής μας μεγαλώνει αντί να μικραίνει και η δυνατότητα διαφυγής γίνεται όλο και μικρότερη. Για όσο ο μέσος πολίτης βολεύεται με την τωρινή κατάσταση και εξακολουθεί να είναι εξαρτημένος, ακόμα κι αν δεν είναι τόσο καλό το κοινωνικό συμβόλαιο με όσο ήταν πριν μερικά χρόνια, το σύστημα δεν πρόκειται να πάθει τίποτα.
Qq said
“οι επιχειρήσεις μπορούν μια χαρά να λειτουργούν χωρίς τους κεφαλαιούχους, δεν μπορούν όμως να σταθούν ούτε μία μέρα χωρίς τους κατόχους της Γνώσης και τους εφαρμοστές αυτής της νέας παραγωγικής δύναμης, δηλαδή τους τεχνοκράτες και τους λοιπούς εργαζομένους. Και όταν γίνει αυτό, ο καπιταλισμός θα λήξει.”
Σαν ήμασταν μικρά παιδιά, με τέτοια παραμυθιαζόμασταν. Σαν μεγαλώσαμε, μάθαμε ότι και το κεφάλαιο χρειάζεται, διαφορετικά δεν θα κλείνανε τόσες και τόσες επιχειρήσεις ελλείψει κεφαλαίων. Να το πω πιο απλά, και με το κερί βλέπαμε, τι χρειαζόμαστε το ιντερνέτ. Βάση κάθε πολιτισμού είναι οι γεωργία. Αν σταματήσουν να παράγουν οι γεωργοί και κτηνοτρόφοι, θα πεινάσουν δισεκατομμύρια, και δεν μας σώζουν οι κάτοχοι γνώσης. Ξέχωρα όπως είπα σε ΄άλλη ανάρτηση, κεφαλαιοκράτες στην σημερινή κοινωνία είναι οι μάζες τις κατώτατης τάξης με τις αποταμιεύσεις τους να κτίσουν το σπιτάκι και να αγοράσουν το αμαξάκι τους. Αυτοί τροφοδοτούν τα χέντζ φάντς.
EmilofCrete said
Εγώ πάλι λέω ότι «το σύστημα δεν νοσεί (ούτε πεθαίνει), οι άνθρωποι όμως ναι».
Ειδικά οι άνθρωποι που επηρεάζονται από αυτό και όχι εκείνοι που το ελέγχουν…
Εκείνοι που το ελέγχουν, που το ορίζουν, ή που με κάποιο τρόπο συμμετέχουν σε αυτό είναι μια χαρά!
Οι άλλοι, οι πολλοί, είναι από άσχημα έως (πολύ όμως) χάλια.
Βέβαια τα πράγματα βελτιώνονται.
Μέσα από την εξέλιξη όλο και κάτι καλό βγαίνει.
Παλιότερα οι ‘ελέγχοντες’ ήταν λιγότεροι και οι έλεγχόμενοι’ περισσότεροι.
Η γνώση δυσκολότερη και σπανιότερη και η εξαθλίωση μεγαλύτερη.
Βέβαια, η εξέλιξη είναι γρηγορότερη από την δυνατότητα παρακολούθησηςκαι η εξειδίκευση αναγκαστική, πράγμα που είναι μάλλον καλύτερο, γιατί η συνεργασία γίνεται υποχρεωτική.
Επίσης η επικοινωνία είναι μακράν καλύτερη από παλιότερα, πράγμα εξαιρετικά αισιόδοξο.
Θεωρώ πως όλο και περισσότερο οι άνθρωποι έχουν την δυνατότητα να ασκούν την κρίση τους από ότι πριν, έστω και μεσα σε ένα κυκεώνα πληροφοριών.
Μάλλον λοιπόν το «σύστημα» θα εξελιχθεί νομοτελειακά σε κάτι άλλο κλπ κλπ…
Οι προβλέψεις πάντως είναι ιδιαίτερα επισφαλείς και παρακινδυνευμένες γιατί το τυχαίο υπάρχει και δεν είναι προβλέψιμο.
Αισιοδοξείτε λοιπόν και κάνετε ό,τι καλύτερο μπορείτε (πραγματικά όμως), πρώτα σε ατομικό επίπεδο και μετά σε οικογενειακό, κοινωνικό και πάει λέγοντας.
Ας συνειδητοποιήσουμε κάποια στιγμή ότι πράγματα όπως «η Δεξιά» και «η Αριστερά», όπως οι θρησκείες και ό,τι άλλο οπαδικό πιο πολύ μας χωρίζει παρά μας ενώνει.
Ας ξυπνήσουμε κάποτε για να αντιληφθούμε ότι κάποιο έχουν οφέλη από το να μας χωρίζουν ενώ εμείς όχι.
Μυαλό και σύνεση χρειάζεται και, οι ‘επαναστάσεις’ μπορούν πολύ απλά με το να επικεντρωθούμε στις επιλογές που έχουμε και όχι σε εκείνες που θα θέλαμε (στα όνειρά μας)…
Η κλάψα (ειδικά ‘πάνω από το χυμένο γάλα’) και η κακομοιριά είναι αυτοάνοσα νοσήματα και αυτοπολλαπλασιαζόμενα.
Ας μάθουμε κάποτε να μιλάμε αντί να φοβόμαστε την απόρριψη και να καταλάβουμε ότι μόνο οι πεθαμένοι δεν κάνουν λάθη.
Η διαφορά βρίσκεται στην αναγνώριση ή όχι των λαθών μας και στο εάν (εφόσον τα παραδεχτούμε) και κατά πόσο μαθαίνουμε από αυτά.
Η θεωρία (ή οι θεωρίες) εξ άλλου είναι τόσο καλή όσο η πράξη (ή οι πράξεις) που ακολουθεί και την επαληθεύει.
Αλλιώς είναι ‘παραμυ-θ-εωρία’…
Νομίζω πως η λέξη-κλειδί που θα έχει τη μέγιστη αξία στο μέλλον είναι η «διαχείριση».
Χωρίς άλλους -πια- τίτλους για το (εκάστοτε) σύστημα.
Καμβύσης said
Αν πει κανείς ότι οι σημερινοί κάτοχοι της γνώσης παίζουν τον ίδιο ρόλο με αυτόν που αίζανε στην Ευρώπη οι διανοούμενοι,θα δούμε ότι αυτοί ακριβάς είναι αυτοί που ΔΕΝ προκαλούν την επαναστατική αλλαγή. ΓΙΑΤΙ: διότι η αλλαγή ΔΕΝ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ και ΔΕΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ στο λεκτικό πεδίο που είναι το πεδίο ΚΑΙ της γνώσης ΚΑΙ της παράδοσης, αλλά στο ΕΞΩΛΕΚΤΙΚΟ, to EMPEIRIKO και το ΥΠΑΡΞΙΑΚΟ πεδίο.
Καμβύσης said
Σημ. Όταν εννοώ «εξωλεκτικό» δεν εννοώ τίποτε μεταφυσικό εννοώ την απλή θέαση του κόσμου μέσω της αντίληψης.
Κυριάκος said
Αγαπητοί μου,
το μόνο που καταφέρνει να μας κοινοποιήσει το άρθρο και νομίζω ότ δεν θα διαφωνήσετε, είναι ότι πάντα μια μειοψηφία έλεγχε και ελέγχει την «δύναμη» της κάθε εποχής (π.χ κεφάλαιο, πρώτες ύλες, ενέργεια, φαΐ, νερό, Θρησκεία, κλπ).
Μία μειοψηφία είναι πάντα στην κορυφή της τροφικής πυραμίδας (για αυτό τον λόγο παρομοιάζεται με πυραμίδα) και όσα συστήματα και να έρθουν αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει γιατί υπάρχει η πρωταρχικής σπουδαιότητας ανάγκη του ανθρώπου για επιβίωση του ιδίου και του γένους αυτού.
Τα υπόλοιπα είναι απλώς φιλολογίες.