Μηνολόγιον Σεπτεμβρίου λοιπόν

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως είναι αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα (για παράδειγμα, η θανή του Φιλύρα ήταν στις 9.9.1942).

Δε  1	Απελλού του ζωγράφου
Τρ  2	†  Κωνσταντίνου  Κανάρη του πυρπολητού
Τε  3	Ιωάννου Μακρυγιάννη συγγραφέως και αγωνιστού
Πε 4	Πρώτη έκδοσις της «Παπίσσης Ιωάννας» υπό Εμμανουήλ Ροϊδου
Πα  5	Αρχιλόχου του Παρίου και θανή Νίκου Νικολαΐδη του σκηνοθέτη
Σα  6	Τα Σεπτεμβριανά της Πόλης
Κυ  7	Αρτέμιδος και Ενυαλίου
Δε 8	Παγκόσμιος Ημέρα κατά του Αναλφαβητισμού
Τρ 9	Γενέσιον Μιχαήλ Θερβάντες
Τε 10	† Ρώμου Φιλύρα του κατηραμένου ποιητού
Πε 11	†  Ανατροπή και φόνος Σαλβατόρ Αλλιέντε
Πα 12	Γενέσιον Μαυρικίου Σεβαλιέ
Σα 13	†  Δάντου Αλιγκέρι
Κυ 14	Ίδρυσις της Φιλικής Εταιρείας και θανή Μ. Καραγάτση και Στέλιου Καζαντζίδη
Δε 15	Ανακάλυψις της πενικιλίνης υπό Φλέμιγκ
Τρ 16	† Κοίμησις Μαρίας Κάλλας, της αξεπέραστης ντίβας (1977)
Τε 17	†  Μάνου Λοΐζου του γλυκύτατου μελωδού
Πε 18	Έναρξις Μεγάλων Μυστηρίων εν Ελευσίνι
Πα 19	† Κοίμησις Νικολάου Σκαλκώτα του μουσουργού (1949) και αυτοπυρπόλησις Κωνσταντίνου Γεωργάκη, φοιτητού εν Ιταλία (1970)
Σα 20	Γενέσιον Ευριπίδου
Κυ 21	Διεθνής Ημέρα Ειρήνης
Δε 22	Γενέσιον Μιχαήλ Φαρανταίη
Τρ 23	Της εν Σαλαμίνι ναυμαχίας και της νίκης εν Ιμέρα
Τε 24	†  Παρακέλσου
Πε 25	Γενέσιον Δημητρίου Σοστακόβιτς
Πα 26	Γενέσιον Αλβέρτου Μοράβια
Σα 27	Ίδρυσις του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου
Κυ 28	†  Θανή Λουδοβίκου Παστέρ
Δε 29	† Κοίμησις Αιμιλίου Ζολά
Τρ 30	Καρόλου Δαρβίνου

Ο Σεπτέμβριος είναι ο ένατος μήνας του χρόνου, παρόλο που ετυμολογικά παραπέμπει στον (λατινικό) αριθμό εφτά. Βλέπετε, στο παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο, που είχε πρώτο μήνα του τον Μάρτιο, ήταν όντως ο έβδομος μήνας. Όταν μετά προστέθηκαν ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος στην αρχή, οι ονομασίες των άλλων μηνών δεν άλλαξαν κι έτσι οι μήνες από τον Σεπτέμβριο ως τον Δεκέμβριο βρίσκονται σε ετυμολογική αναντιστοιχία. Στα βυζαντινά χρόνια, το πολιτικό και το εκκλησιαστικό έτος άρχιζαν τον Σεπτέμβρη και επιβίωση αυτού έχουμε στο ημερολόγιο που τη σημερινή μέρα τη χαρακτηρίζει «αρχή ινδίκτου».

Από τις λαϊκές ονομασίες που έχει ο Σεπτέμβρης, η γνωστότερη είναι Τρυγητής, διότι τότε γίνεται ο τρύγος, η συγκομιδή των σταφυλιών, μέγιστο γεγονός στον παλιό αγροτικό κόσμο. Στην πόλη, ο Σεπτέμβρης είναι ο μήνας που ανοίγουν τα σχολεία, που επιστρέφει ο κόσμος από τις διακοπές, είναι δηλαδή ο μήνας ενός νέου ξεκινήματος -αρχίζει η νέα ακαδημαϊκή χρονιά, ενώ ακόμα βλέπει κανείς το “ραντεβού τον Σεπτέμβρη” των παλιότερων χειμερινών κινηματογράφων. Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του έλεγαν παλιότερα για το άνοιγμα των σχολείων.

Ο Σεπτέμβρης είναι μήνας που έχει δικό του ουσιαστικό: τα Σεπτεμβριανά είναι το πογκρόμ εναντίον των Ρωμιών της Πόλης το 1955. “Μαύρος Σεπτέμβρης”  ονομάστηκε η αιματηρή καταστολή των Παλαιστινίων στην Ιορδανία τον Σεπτέμβριο του 1970 και στη συνέχεια η μαχητική παλαιστινιακή οργάνωση που πραγματοποίησε τα επόμενα χρόνια μια σειρά από θεαματικά τρομοκρατικά χτυπήματα, μερικά απ’ αυτά σχετικά με τον ελληνικό χώρο -και με διασημότερο και σοβαρότερο την επίθεση στους Ισραηλινούς αθλητές στο Μόναχο κατά τη διάρκεια της Ολυμπιάδας του 1972.

Βέβαια, υπάρχουν και πάμπολλες παροιμίες, φράσεις, τραγούδια, διηγήματα, μυθιστορήματα, ταινίες με τον Σεπτέμβρη.

Θα βάλω μερικά για προσάναμμα και περιμένω από εσάς να συμπληρώσετε. Από τραγούδια, ας θυμηθούμε το “Κάθε Σεπτέμβρη” του Δεληβοριά, το «Τον Σεπτέμβριο θυμάμαι» του Μίκη από το θεατρικό έργο «Ένας Όμηρος», το απαραίτητο «Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες» (τρεις του Σεπτέμβρη να περνάς) του Ανδριόπουλου (ενώ φέτος κλείνουν και τα σαράντα χρόνια από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ), καθώς και το «Φίλοι κι αδέρφια» απ’ το Μεγάλο μας τσίρκο, αλλά και το «Θυμήσου το Σεπτέμβρη» του Σπανού.

Από ποιήματα, θα θυμίσω ότι ο Καβάφης (αν και στα κρυμμένα του ποιήματα) απαθανάτισε τον Σεπτέμβρη του 1903. Βιβλία υπάρχουν πολλά με τον Σεπτέμβρη στον τίτλο τους, αλλά δεν ξεχωρίζω κανένα. Από ταινίες, θα αναφέρω τον Σεπτέμβριο του Γούντι Άλεν.

Κατά σύμπτωση, η πρώτη μέρα του μήνα είναι Δευτέρα -οπότε, καλό μήνα και καλή βδομάδα!