Το νομοσχέδιο για το 45%

Από τις αρχές του μήνα έχει μπει στη διαβούλευση το νομοσχέδιο του υπουργείου Πολιτισμού με τον μακροσκελή τίτλο «Μέτρα για τη διαφύλαξη και την ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, την προστασία και ενίσχυση του ελληνόφωνου τραγουδιού και της ορχηστρικής μουσικής απόδοσης του ελληνόφωνου τραγουδιού και την προστασία και διάχυση της ελληνικής γλώσσας, στο πλαίσιο της διαφύλαξης και ανάδειξης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς«. Θα βρίσκεται σε διαβούλευση μέχρι τις 14 του μήνα, αλλά ήδη έχει προκαλέσει αρκετό θόρυβο στα ελληνόφωνα (επίτηδες έβαλα τη λέξη) μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Είναι βέβαια απλουστευτικός ο τίτλος «νομοσχέδιο για το 45%» που έβαλα στο άρθρο, αλλά πράγματι ο αριθμός αυτός, το ποσοστό αυτό, συγκέντρωσε την περισσότερη προσοχή.

Το νομοσχέδιο, πράγματι, προβλέπει ότι σε μια  σειρά από κοινόχρηστους χώρους, «εφόσον εκτελείται δημόσια μουσική, το ελάχιστο ποσοστό εκτέλεσης ελληνόφωνων τραγουδιών ή ορχηστρικής μουσικής απόδοσης ελληνόφωνων τραγουδιών δεν μπορεί να είναι κατώτερο του σαράντα πέντε τοις εκατό (45%) του συνόλου των εκτελούμενων μουσικών έργων». Οι κοινόχρηστοι αυτοί χώροι είναι, χοντρικά:  χώροι εισόδου, υποδοχής και ασανσέρ σε ξενοδοχεία, εμπορικά κέντρα, χώροι υποδοχής στα καζίνα, χώροι αναμονής επιβατών σε μετρό, τρένα, αεροπλάνα και πλοία. Σε αντίθετη περίπτωση, θα επιβάλλεται πρόστιμο.

Ακόμα, το νομοσχέδιο δίνει κίνητρα στους ραδιοφωνικούς σταθμούς: εάν αυξήσουν το ποσοστό των ελληνόφωνων τραγουδιών τους, αυξάνεται ο διαφημιστικός χρόνος που έχουν στη διάθεσή τους. Επίσης, προβλέπει ότι οι κινηματογραφικές ταινίες, προκειμένου να λάβουν οποιαδήποτε επιχορήγηση από το δημόσιο, «υποχρεούνται να ενσωματώνουν ελληνικά τραγούδια σε ελάχιστο ποσοστό 70% του συνόλου της μουσικής επένδυσης».

Όλο το νομοσχέδιο μπορείτε να το βρείτε εδώ -και ενδεχομένως να σχολιάσετε.

Όπως είπα όμως, την παράσταση την έκλεψε το 45% των  ελληνόφωνων  τραγουδιών -κι έτσι πλημμύρισαν τα σόσιαλ με «τραγούδια της Μενδώνη», ενώ το χάσταγκ Μενδώνη_songs βρέθηκε για καναδυό μέρες στην πρώτη θέση.

Κι έτσι, άρχισαν να πέφτουν βροχή προτάσεις όπως:

• Αντί για το Heart of gold του Neil Young το Καρδιά απ’ ατόφιο χρυσάφι της Γαρμπή
• Αντί για «Mister cab driver» του Λένυ Κράβιτς, «ο Ταξιτζής» του Στρατου Διονυσίου
• Αντί για «Hallowed be thy name» από Iron Μaiden, «Που να ‘ναι ο ίσκιος σου θεέ» από Κλειώ Δενάρδου
• Αντί για Blue Monday από New Order, Βουρκωμένη Δευτέρα από Ελένη Ροδά
• Αντί για Τ.Ν.Τ. από AC/DC , Θα γίνω δυναμίτης απόψε στο κορμί της από Γιώργο Τσαλίκη

Επίσης, βγήκαν μιμίδια, όπως αυτό της φωτογραφίας, που είναι  μεταμιμίδιο, αφού πάνω σε  μια γνωστή φωτογραφία του Γ. Μπαμπινιώτη, που έχει χρησιμέψει σε αμέτρητα μιμίδια, έχει φωτοσοπηθεί το πρόσωπο της  κ. Λίνας  Μενδώνη.

Και γιουτουμπάκια βγήκαν, όπως αυτό όπου ένας τυπάκος έχει ξεκινήσει να λέει σε λάιβ το Great balls of fire, και στα μισά του τραγουδιού (ή ίσως στο 55%) το γυρίζει σε ελληνικό στίχο!

Στο γλέντι πήρε μέρος και ο γελοιογράφος Ανδρέας Πετρουλάκης, που με πνεύμα μποστικό (διότι ο Μποστ έκανε κάτι τέτοια παράλογα παντρέματα) συνδύασε το νομοσχέδιο της Μενδώνη με το (αντισυνταγματικό, κι ας ψηφίστηκε) νομοσχέδιο για τα ιδιωτικά μη πανεπιστήμια.

Γέλασα πολύ με όλα αυτά, παρόλο που πραγματολογικώς υπήρχαν λάθη -ας πούμε, το νομοσχέδιο δεν αφορά τα λάιβ, οπότε μπορεί κανείς να συνεχίσει να παίζει άφοβα οποιοδήποτε ξένο τραγούδι θέλει. Υπήρξαν και σοβαρές τοποθετήσεις στα σόσιαλ, πιο πολύ στο Φέισμπουκ που αφήνει περισσότερο χώρο για αναλύσεις -και αυτές, σχεδόν ομόφωνα επικριτικές,  έως χλευαστικές.

Οι μόνοι που είδα να συμφωνούν  με το νομοσχέδιο ήταν κάποιοι καλλιτέχνες, συνθέτες κυρίως, που έχουν δημόσιο βήμα στα σόσιαλ. Πιο μαχητικός ίσως, ο τραγουδοποιός Στάθης Δρογώσης, που δεν  απέφυγε υπερβολές όπως «είχατε και στα χωριά σας τζαζ;», απαντώντας σε όσους αντιπαρέθεταν τη τζαζ και άλλα προχωρημένα  είδη μουσικής στον Βέρτη και τον Τσαλίκη. Ο Δρογώσης βέβαια, και δεν το κρύβει, είναι και μέλος του Δ.Σ. ενός εισπρακτικού οργανισμού, οπότε η αμείλικτη συλλογική χλεύη έπλασε αμέσως τον όρο «δρογώσημο» (απίθανο λογοπαίγνιο!) που, υποτίθεται, θα καλούνται να πληρώνουν στο εξής όσοι θέλουν να ακούν ξένα τραγούδια.

Εγώ πάλι, ενώ γελούσα με όλα τα παραπάνω, που τα έβρισκα πολύ πετυχημένα, αισθανόμουν αμφιθυμία, διότι στο βάθος συμφωνούσα με τη λογική του νομοσχεδίου. Και όχι μόνο εγώ: όλοι οι συνδικαλιστικοί φορείς των καλλιτεχνών και δημιουργών είναι υπέρ του νομοσχεδίου, δικές τους θέσεις περιλαμβάνει, και προσωπικά με εξέπληξε που μια κυβέρνηση οικονομικά νεοφιλελεύθερη φέρνει ένα  μέτρο σοσιαλιστικής χροιάς. Εγώ είμαι μπρεζνιεφικό απολίθωμα και συμφωνώ με τέτοιου είδους «χαράτσια», αλλά οι φιλελεύθεροι πώς;

Δεν συμφωνώ με όλα. Η πρόβλεψη για τις κινηματογραφικές ταινίες αποτελεί παρέμβαση  σε καλλιτεχνική δημιουργία, κι έτσι είναι απαράδεκτη. Να  μην το κάνουμε σαν τις παλιές ελληνικές ταινίες που πολύ συχνά διέκοπταν  τη ροή της  ταινίας και έβαζαν ζωντανό τραγούδι. Κάποιοι αναρωτήθηκαν επίσης σε ποια βάση θα υπολογίζεται το 45%, αλλά από την επόμενη παράγραφο τεκμαίρεται ότι θα είναι ανά 15θήμερο.

Κάποια προβλήματα υπάρχουν στον όρο «ελληνόφωνο τραγούδι» -φαίνεται ότι μένουν εκτός νυμφώνος οι Έλληνες καλλιτέχνες που παίζουν αγγλόφωνη ροκ, ας πούμε, όπως άλλωστε και π.χ. το Χαμόγελο της Τζοκόντας, αφού δεν αποτελεί «ορχηστρική μουσική απόδοση» ελληνόφωνου τραγουδιού. Υποθέτω ότι η επιμονή στο «ελληνόφωνο» είναι για να μη μπορεί κάποιος ξενοδόχος να ξεφύγει ισχυριζόμενος ότι παίζει στοκατζίδικη οργανική μουσική ελευθερη δικαιωμάτων. Ίσως μπορεί να  γίνει κάποια αλλαγή ώστε να συμπεριληφθούν περισσότεροι καλλιτέχνες.

Θα πείτε: Γιατί να προστατεύεται το ελληνικό τραγούδι και όχι, π.χ., τα ελληνικά παπούτσια; Την απάντηση τη δίνουν οι Γάλλοι που μιλάνε για exception culturelle, εξαίρεση του πολιτιστικού τομέα, όπως και διάφορες χώρες που έχουν  όντως επιβάλει ποσοστώσεις στο ραδιόφωνο ή στον κινηματογράφο τους. Στη Γαλλία, ας πούμε, τα 4 στα 10 τραγούδια των ραδιοσταθμών πρέπει να είναι στη γαλλική  γλώσσα.

Διότι, υπάρχει και κάτι που λέγεται πολιτιστικός ιμπεριαλισμός -έναν όρο που είδα να τον  χρησιμοποιεί μόνο ο σκιτσογράφος Σπύρος Δερβενιώτης (ο οποίος, δυσκλαιμάρω, έχει συμφέρον διότι είναι κληρονόμος του μέγιστου Θόδωρου Δερβενιώτη. Ο Έλληνας ακούει από χίλιες μεριές την αγγλόφωνη ποπ ενώ ο Τζιμ από το Μπρίστολ έχει  πολύ λιγότερες ευκαιρίες να γνωρίσει ελληνικό τραγούδι.

Και βέβαια αστοχούν όσοι αντιπαραθέτουν στη τζαζ ή στην  όπερα ή στην ψαγμένη ροκ τον  Τσαλίκη και τον Βέρτη -διότι εμπορικό ξένο τραγούδι θα παιζεται στα καζίνα και στα ξενοδοχεία, όχι δύσκολα είδη.

Εισπρακτικό είναι βέβαια το μέτρο, αλλά προσωπικά δεν  μ’ ενοχλεί να πληρώσουν μερικά ψίχουλα οι μεγαλοξενοδόχοι και οι καζινάδες για να πληρωθούν οι οργανισμοί διαχείρισης των δικαιωμάτων των καλλιτεχνών.

Και μας έμειναν και κέρδος τα γουστόζικα μιμίδια -το τερπνόν μετά του ωφελίμου, που λένε.