Αφού το έγραψε η εφημερίδα!

Η 21 Ιουνίου 2009 δεν ήταν μόνο η μεγαλύτερη μέρα του χρόνου, θα μείνει επίσης και ως η μέρα του μεγάλου φιάσκου των ελληνικών (και όχι μόνο) εφημερίδων. Αν και τα περιστατικά είναι γνωστά στη μπλογκόσφαιρα, δεν τα έχω δει κάπου συγκεντρωμένα, οπότε λέω να τα μαζέψω εδώ, να υπάρχουν.

Το συμβάν: Με την ευκαιρία των εγκαινίων του Μουσείου Ακρόπολης, το βράδυ του Σαββάτου 20 Ιουνίου, είχε προγραμματιστεί επίσκεψη του Τούρκου πρωθυπουργού, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και συνάντησή του με τον Έλληνα ομόλογό του.  Την τελευταία στιγμή, ο κ. Ερντογάν ακυρώνει την επίσκεψη επικαλούμενος πρόβλημα υγείας (υψηλή αρτηριακή πίεση). Το αν πρόκειται για αληθινή ή διπλωματική ασθένεια δεν το ξέρουμε και δεν μας ενδιαφέρει στο σημείωμα αυτό.

Το πρόβλημα:Όπως ξέρουν όσοι περνούν από το Σύνταγμα ή την Ομόνοια το σαββατόβραδο, οι κυριακάτικες εφημερίδες πουλιούνται από τους εφημεριδοπώλες ήδη από τα μεσάνυχτα του Σαββάτου, μπορεί και νωρίτερα. Αυτό σημαίνει πως είναι ανθρωπίνως αδύνατο να καλύψουν γεγονότα που συμβαίνουν το βράδυ του Σαββάτου. Παλιότερα, όταν υπήρχαν ποδοσφαιρικά ματς το απόγευμα-βράδυ του Σαββάτου, οι εφημερίδες είτε έβαζαν μόνο το αποτέλεσμα, έχοντας κρατήσει ανοιχτή μια σελίδα επιτούτου, είτε έγραφαν ότι το αποτέλεσμα δεν ήταν γνωστό την ώρα που έκλεισε η ύλη.

Το άρθρο του Βήματος στην πρώτη έκδοση

Το κόλπο. Καθώς η επίσκεψη Ερντογάν ήταν προγραμματισμένη για το απόγευμα του Σαββάτου, θα μπορούσε ίσως να καλυφθεί εφόσον κρατούσαν ανοιχτή τη σελίδα εκείνη ως το τέλος -αλλά η συνάντηση Καραμανλή-Ερντογάν δεν είναι ποδοσφαιρικό ματς, να γράψεις Ολυμπιακός – Λάρισα 2-1. Έτσι κι αλλιώς, δηλώσεις δεν επρόκειτο να γίνουν, ούτε να διαρρεύσουν τα όσα ειπώθηκαν. Ο πειρασμός είναι μεγάλος να βάλεις ένα άρθρο κονσέρβα, γραμμένο από τα πριν, που να αναλίσκεται σε γενικότητες -στο κάτω-κάτω, ποιος θα το καταλάβει; Και βρέθηκαν τουλάχιστον τρεις εφημερίδες που έκαναν ακριβώς αυτό! Το Βήμα, το Έθνος, η Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία.

Το φιάσκο. Μόνο που ο Ερντογάν ακύρωσε την επίσκεψή του -και τα τρία έξυπνα πουλιά πιάστηκαν από τη μύτη μου, διότι οι τρεις πονηροί αμέλησαν να αφαιρέσουν το σχετικό άρθρο τους! Το αστείο είναι ότι χρόνος υπήρχε, εφόσον η αναγγελία της ακύρωσης έγινε λίγο μετά το μεσημέρι του Σαββάτου.  Μυαλό δεν υπήρχε, ούτε ευσυνειδησία. Ίσως πάλι να ήταν θεία δίκη.

Τα έξυπνα πουλιά. Το Βημα ανακάλυψε ψυχρότητα που δεν την έκρυψαν τα χαμόγελα. Αυτά, στην πρώτη έκδοση που κυκλοφορεί στην επαρχία. Στη δεύτερη έκδοση είχαν το φιλότιμο να αλλάξουν τελείως το στήσιμο του δισέλιδου και να αναφερθούν εκτενώς στην ακύρωση της επίσκεψης. Έτσι οι Αθηναίοι αναγνώστες δεν αντιλήφθηκαν το κάζο -εκτός αν παρακολουθούν ιστολόγια.

Το Έθνος έγραψε για υποδοχή που δεν είχε καμιά σχέση με την προηγούμενη επίσκεψη το 2004. Δεν έχω δει τη χάρτινη έκδοση, αν κάποιος τη σκανάρει και τη στείλει θα του χρωστάω χάρη. Η Ελευθεροτυπία αφιέρωσε λιγότερες γραμμές στο συμβάν, αλλά βρήκε χώρο να γράψει ότι η συνάντηση κράτησε μια ώρα μαζί με τη μετάφραση.

Παρόμοιες δημοσιογραφικές απάτες γίνονταν από παλιά. Ο Παντελής Μπουκάλας σε παλιότερο άρθρο του μάς θυμίζει το πάθημα του δημοσιογράφου που είχε αναλάβει να καλύψει τον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου στην Τήνο το 1940, αλλά προτίμησε να εκδράμει σε πιο κοντινό μέρος με την καλή του και έστειλε ένα εικονικό ρεπορτάζ στην εφημερίδα, στο οποίο περιέγραφε την ατμόσφαιρα κατάνυξης που επικράτησε στον εορτασμό, δηλώνοντας μάλιστα ότι έγιναν «τα συνήθη θαύματα», αλλά φυσικά δεν έγραψε λέξη για τον τορπιλισμό της Έλλης! Πιο παλιά (δεν το γράφει ο Μπουκάλας και το μεταφέρω από μνήμης οπότε δεν παίρνω όρκο για την αλήθεια του) ο βασιλεύς Γεώργιος Α’ είχε προγραμματίσει επίσκεψη σε νησί και η τοπική εφημερίδα δεν προλάβαινε το τυπογραφείο οπότε το ρεπορτάζ γράφτηκε από τα πριν.  Περιέγραφε την πανηγυρική υποδοχή και τον απερίγραπτο λαϊκό ενθουσιασμό, μόνο που λόγω κακοκαιρίας το πλοίο που μετέφερε τον εστεμμένο δεν μπόρεσε να πιάσει στο λιμάνι και η επίσκεψη δεν έγινε ποτέ. Αν ολοκληρος βασιλιάς αναγκάζεται να αθετήσει την υπόσχεσή του, τι περιμένετε από ταπεινούς δημοσιογράφους της επαρχίας, έγραψε στο επόμενο φύλλο ο διευθυντής της εφημερίδας.

Δυστυχώς, τέτοια περιστατικά συμβαίνουν αν όχι εις Παρισίους πάντως στο Λονδίνο. O Paul Anast, ανταποκριτής της αγγλικής Τέλεγκραφ, έγραψε μεν ότι ο Ερντογάν ακύρωσε την τελευταία στιγμή την επίσκεψή του, πρόσθεσε όμως ότι και ο Μπαρόζο, ο πρόεδρος της Κομισιόν, ήταν ανάμεσα στους επιφανείς απόντες (δείτε την τρίτη παράγραφο του άρθρου) κι ας είδαμε όλοι στην τηλεόραση τον Μπαρόζο να μιλάει και ελληνικά, και μάλιστα όχι με ερασμιακή προφορά αλά Ζισκάρ ντΕστέν.  Έτσι, το ρεζιλίκι του γραπτού τύπου ήταν πανευρωπαϊκό, όχι απλά ελληνικό (αν και Έλληνας φαίνεται να είναι ο ανταποκριτής της αγγλικής εφημερίδας).

Αν όμως από την επαρχιακή εφημερίδα του 1880 δεν είχαν πολλές απαιτήσεις οι αναγνώστες, από το Βήμα, το Έθνος και την Ελευθεροτυπία του 2010 περιμένουμε περισσότερα. Διότι, εύλογα αναρωτιόμαστε: έσπασε ο διάολος το ποδάρι του και ξεσκεπάστηκε η κονσέρβα που μας σερβίρατε’ πόσες άλλες κονσέρβες τις έχουμε καταπιεί χωρίς να το πάρουμε είδηση; Πόσα ψεύτικα ρεπορτάζ μάς έχετε ταΐσει; Κι αν ο διευθυντής της επαρχιακής εφημερίδας βρήκε το θάρρος να παραδεχτεί το πάθημά του, εσείς θα ζητήσετε ένα συγνώμη;

Κάποτε έλεγε ο κόσμος για ένα γεγονός: «Αλήθεια είναι, αφού το έγραψε η εφημερίδα!» Δεν θέλει πολύ να αρχίσουμε να λέμε: «Δεν το πιστεύω, το διάβασα στο Βήμα».