Τα γαλλικά του Πάγκαλου

Όταν κάποιος αρχίσει να βρίζει, λέμε ότι «άρχισε τα γαλλικά» ή «του είπε μερικά γαλλικά». Γαλλικά είναι λοιπόν οι βρισιές, ιδίως στο γήπεδο ή στον αέρα, στην τηλεόραση. Δεν είναι η μόνη εμφάνιση της λ. «γαλλικός» στη φρασεολογία μας. Έχουμε, ας πούμε, το γαλλικό κλειδί ή το γαλλικό φιλί (με τη γλώσσα) -και όταν κάποιος φύγει χωρίς να ειδοποιήσει, ενδεχομένως αφήνοντας χρέη, λέμε «το έστριψε αλά γαλλικά», έκφραση αρκετά παλιά αν σκεφτούμε πως την έχει και ο Παπαδιαμάντης για κάποιον παρατρεχάμενο της εκκλησίας που πληρώθηκε για μια δουλειά και μετά έφυγε «γαλλικώ τω τρόπω». Την ίδια έκφραση την έχουν και οι Άγγλοι, to take the French leave, κι όσο κι αν οι Γάλλοι προσπαθούν να πάρουν το αίμα τους πίσω μετατρέποντάς την σε filer à l’anglaise (στρίβω αλά αγγλικά), γεγονός είναι πως κι άλλοι λαοί έχουν την ίδια έκφραση για/με τους Γάλλους. Άλλωστε, για να γυρίσουμε στα γαλλικά της βρισιάς, και στα αγγλικά, όταν κάποιος χρησιμοποιήσει άπρεπες λέξεις μετά ζητάει συγνώμη λέγοντας pardon my French -ίσως μάλιστα από εκεί να το πήραμε κι εμείς δανεικό, γιατί η αίσθησή μου είναι πως δεν είναι και τόσο παλιά η συνήθεια να αποκαλούμε «γαλλικά» τα μπινελίκια.

Εδώ και μερικές μέρες κυκλοφορεί ένα βιντεάκι με συνέντευξη που έδωσε σε ένα γαλλικό κανάλι ο Θεόδωρος Πάγκαλος, αντιπροέδρος της κυβέρνησης Παπαδήμου-ΠΑΣΟΚ-Λάος (ως γνωστόν, η ΝΔ είναι αξιωματική αντιπολίτευση). Στο βιντεάκι αυτό, ο Πάγκαλος μιλάει γαλλικά, όπως φυσικά και ο δημοσιογράφος αλλά και ο αφηγητής. Κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο μία μετάφραση των όσων ειπώθηκαν, αλλά με κάμποσα λαθάκια, που ίσως αλλάζουν το νόημα σε μερικά σημεία. Οπότε, έκανα κι εγώ τη δική μου απομαγνητοφώνηση και μετάφραση και σας την παρουσιάζω εδώ. Αλλά πρώτα, το βιντεάκι, που το βρήκα στο prezatv, που νομίζω ότι αυτό αποκάλυψε αρχικά την ιστορία.

Αν θέλετε να δείτε όλο το γαλλικό ντοκιμαντέρ, που διαρκεί σχεδόν μιαν ώρα, κλικάρετε εδώ, αλλά χωρίς υποτίτλους.

Πλάι στη μετάφραση βάζω και κάποιες ενδείξεις χρονισμού,  που αναφέρονται στο μικρό βιντεάκι. Με πλάγιους χαρακτήρες η φωνή οφ του αφηγητή, μέσα σε [αγκύλες] τα δικά μου σχόλια.

Για τους Έλληνες, τα πάντα είναι καταρχήν λάθος των πολιτικών. Ορίστε ένας από αυτούς -και όχι από τους υποδεέστερους.

[ Η γραμματέα ανοίγει την πόρτα, αναγγέλλει τον δημοσιογράφο, ο Πάγκαλος σηκώνεται και τον χαιρετάει στα γαλλικά: τι κάνετε;]
0.14 Ο αντιπρόεδρος της Ελλάδας, το νούμερο 2 της χώρας, το δεξί χέρι του Παπανδρέου.

0.20 Πάγκαλος: Εγώ, ξέρετε, είπα 4 λέξεις, εξαιτίας των οποίων έγινα διάσημος στην πολιτική αντιπαράθεση στην Ελλάδα, και ίσως απεχθής, μπορώ να πω, για μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού και αυτές οι τέσσερις λέξεις, θα προσπαθήσω να τις μεταφράσω, ήταν οι λέξεις ήταν: «Nous avons gaspillé tous ensemble»

[Σχόλιο δικό μου: Γάλλος δεν είμαι αλλά δεν ξέρω αν το gaspiller ισοδυναμεί απόλυτα με το «τα φάγαμε». Έχει περισσότερο την απόχρωση «τα σπαταλήσαμε».]

0.43 …. Αυτό είναι κάτι που είναι απαράδεκτο, γιατί πολύ λίγες κοινωνικές ομάδες αναγνωρίζουν τη συμμετοχή τους στο τωρινό μας πρόβλημα, δηλαδή τη χρεοκοπία των δημόσιων οικονομικών. Το πρόβλημα της Ελλάδας περιορίζεται σ’ αυτό. Δεν είμαστε μια χώρα φτωχή. Είμαστε μια χώρα όπου το κράτος, για χρόνια, σπατάλησε το δημόσιο χρήμα δαπανώντας περισσότερα απ’ όσα εισέπραττε. Γιατί αυτό το σύστημα…

1.16 Δημοσιογράφος: Το πρόβλημα, συγγνώμη, σας διακόπτω, το πρόβλημα  είναι όταν αυτή η αλήθεια λέγεται από πολιτικούς ηγέτες, τότε είναι λιγότερο…

1.24 Πάγκαλος: Είναι ξεκάθαρο ότι οι πολιτικοί είναι υπεύθυνοι περισσότερο από κάθε άλλον, καταρχάς επειδή βρίσκονται πιο ψηλά, γιατί είναι πιο ευφυείς [plus intelligents]…

Ο δημοσιογράφος διακόπτει: Κανονικά.

1.34 Πάγκαλος: Κανονικά, και Φυσικά. Και επιπλέον γιατί έχουν επωφεληθεί από το σύστημα!

1.40 Φωνή οφ: Αυτό το mea culpa παραλείπει ότι οι μεγάλοι τιμωρημένοι στην υπόθεση είναι οι πιο αδύναμοι, θύματα της σπατάλης που ενορχηστρώθηκε από τους ισχυρούς. [εικόνα από την τελετή έναρξης της Ολυμπιάδας]
1.52 Οι καταστροφές είναι τρομερές στις ελληνικές οικογένειες: διαζύγια, συζυγική βία, έφηβοι παίρνουν κακό δρόμο…

2.00-2.35 [Μιλάει κάποιος με μωσαϊκό στο πρόσωπο, και ο ψυχίατρος Κυριάκος Κατσαδώρος, για τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης στην ψυχική υγεία των Ελλήνων.  (Δεν μεταφράζω επειδή ακούγονται τα ελληνικά)]

2.35 Οι Έλληνες πληρώνουν πολύ ακριβά το λογαριασμό της λιτότητας. Πρέπει όμως, τάχα, όπως λένε οι Αγανακτισμένοι, να αρνηθούν να πληρώσουν το χρέος και να βγουν από την ΕΕ; Η απάντηση του Έλληνα αντιπροέδρου είναι τσουχτερή.

2.48 Πάγκ: Μπορώ να μιλήσω ελεύθερα;
Δημοσ.: Ασφαλώς!
Π: Τόσο ελεύθερα όσο και ο στρατηγός Ντε Γκολ;
Δ: Ναι, ορίστε…
2.55 Π: Αυτοί είναι κομμουνιστές, είναι φασίστες και είναι μαλάκες. [et ce sont des cons]
Πώς [λένε ότι] αυτό το χρέος δημιουργήθηκε, επειδή μας δάνεισαν χρήματα; Μας δάνεισαν χρήματα επειδή είχαμε χρέος! Χα-χα!

3.10 Δημοσιογράφος:
Ας ξανάρθουμε λίγο στον λαό. Έχουν ήδη δεχτεί, αρχίζουν να δέχονται, αυτό το χτύπημα κατακέφαλα.

3.20 Πάγκαλος: Πρέπει να πούμε για τους Γάλλους τηλεθεατές ότι αυτό δεν το κάναμε επειδή δεν είμαστε σαδιστές, έτσι;
Δημ.: Ναι
Π: Βρεθήκαμε μπροστά σε στάση πληρωμών, πήραμε, χάρη στην κοινοτική αλληλεγγύη, ένα δάνειο. Αλλά επέβαλαν ορισμένους όρους …
3.40 Δ: Συμφωνώ αλλά οι πολιτικοί επικρίνονται… [για λίγο μιλάνε ο ένας πάνω στον άλλο]
Π: … κυβέρνηση που εφαρμόζει αυτή την πολιτική, που είναι πολύ γνωστή, που είναι πολύ δυσάρεστη και πολύ δύσκολο να την περάσουμε, αλλά είμαστε αποφασισμένοι να τη φέρουμε σε πέρας.

Μόλις άρχισε να διαδίδεται το βιντεάκι, ο κ. Πάγκαλος έδωσε διευκρινίσεις, ανάμεσα στις οποίες ότι έκανε λόγο για «ηλ’ίθιους», όχι για μαλάκες. Η γαλλική λέξη που χρησιμοποίησε είναι σαφής: con, που βέβαια είναι πολύ διαφορετικό από το απλό ηλίθιος (imbecile), αν και βέβαια όταν αποκαλούμε κάποιον «μαλάκα» τον θεωρούμε και ηλίθιο.

Πρόκειται για λέξη πολύ σημαντική στη γαλλική αργκό, που έχει δυο σημασίες: con είναι όχι μόνο ο μαλάκας, αλλά και το γυναικείο μόριο, το αιδοίο, το μουνί στα λαϊκά, σημασία που ήταν και η αρχική. Κάποτε ταμπού, η λέξη con μετά τον πόλεμο ακούγεται και δημόσια. Η Μαρινέτ του Μπρασένς ήταν το πρώτο τραγούδι όπου ακούστηκε ευθαρσώς η λέξη στα ερτζιανά, το 1956,

ενώ τη λέξη, ως βρισιά, την απεύθυνε πριν από μερικά χρόνια ο Σαρκοζί σε κάποιον που αρνήθηκε να του δώσει το χέρι: Casse-toi, pauvre con! (Χάσου από δω, παλιομαλάκα!)

ενώ κάποιες γαλλικές εφημερίδες έγραψαν ότι έτσι αποκάλεσε και τον Γ. Παπανδρέου μετά την αναγγελία του δημοψηφίσματος.

Ο Πάγκαλος έχει ζήσει στη Γαλλία και ξέρει καλά Γαλλικά, όπως βλέπετε άλλωστε τα μιλάει με άνεση -ξέρει λοιπόν τη σημασία της λέξης. Με προβληματίζει λίγο η αναφορά στον στρατηγό Ντε Γκολ -δεν ξέρω αν ο Ντε Γκολ είχε τη φήμη ανθρώπου αθυρόστομου ή έστω που δεν μασάει τα λόγια του. Όπως έμαθα κι εγώ από τα σχόλια, η αναφορά στον Ντε Γκολ εξηγείται από το ότι ο Ντε Γκολ φαίνεται πως χρησιμοποιούσε συχνά τη γαλλική λέξη. Είδα στη γαλλική Βικιπαίδεια ότι στον πόλεμο, βλέποντας σ’ ένα τζιπ γραμμένο Mort aux cons (θάνατος στους μαλάκες!), σχολίασε: Vaste programme, Messieurs, vaste programme, που νιώθω τον πειρασμό να το αποδώσω, όχι πιστά, «Χαρά στο κουράγιο σας», αν και καλύτερο και απλούστερο είναι το «Πολύ φιλόδοξο πρόγραμμα, κύριοι!» που πρότεινε ένας φίλος στα σχόλια.

Πάντως, αν οι Αγανακτισμένοι χωρίζονται κατά Πάγκαλον σε τρεις κατηγορίες, αριστερούς, δεξιούς και μαλάκες, εύλογα προκύπτει το συμπέρασμα πως στην τρίτη κατηγορία ο κ. Πάγκαλος εντάσσει όσους είχαν ψηφίσει Πασόκ. Πιο ευγενικά, και πιο κοντά στην πραγματικότητα, θα τους λέγαμε κοψοχέρηδες.