Η οργάνωση (Δημήτρης Σαραντάκος)
Posted by sarant στο 31 Ιουλίου, 2012
Tο σημερινό είναι το δέκατο τέταρτο απόσπασμα από τα “Εφτά ευτυχισμένα καλοκαίρια”, το ανέκδοτο αυτοβιογραφικό πεζογράφημα του πατέρα μου, του Δημήτρη Σαραντάκου. Δημοσιεύτηκε την Παρασκευή που μας πέρασε στο Εμπρός της Μυτιλήνης, την εφημερίδα με την οποία συνεργαζόταν για πολλά χρόνια ο πατέρας μου. Το προηγούμενο απόσπασμα μπορείτε να το βρείτε εδώ.
Από το χειμώνα τού ‘42 άρχισε να κυκλοφορεί στον κόσμο η φήμη για την Οργάνωση. Κανείς δεν έλεγε τ’ όνομά της και κανείς δεν ήξερε τα μέλη της, όλοι όμως μάντευαν πως ανάμεσά μας υπήρχε και δρούσε κάποια αόρατη δύναμη, που δε λογάριαζε τους Γερμανούς και τα τσιράκια τους. Πολλά σημάδια μαρτυρούσαν την ύπαρξη και τη δράση της Οργάνωσης. Κάποιες αποδράσεις κρατουμένων μέσα από την Γκεστάπο, η συστηματική διοργάνωση συσσιτίων για τα παιδιά και τους άπορους, η ίδρυση καταναλωτικών συνεταιρισμών σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες και τις τράπεζες, το άνοιγμα από άγνωστα χέρια κάποιων κρυφών αποθηκών που ανήκαν σε μαυραγορίτες και η λεηλασία τους από το ανώνυμο πλήθος που ειδοποιημένο από άγνωστα στόματα έτρεξε εν ριπή οφθαλμού, το ξαφνικό ζωντάνεμα συλλόγων που επί χρόνια αδρανούσαν.
Έκπληκτος διαπίστωσα πως ο συνήθως λαλίστατος πατέρας μου, που μετά το βραδινό φαΐ σχολίαζε με τη μάνα μου όλα τα γεγονότα της μέρας, έγινε επιφυλακτικός και λιγομίλητος και σε λίγο κι η μητέρα μου μυήθηκε σ’ αυτή τη συνομωσία της σιωπής, αφήνοντας τις αδελφές της παραξενεμένες.
Το καλοκαίρι τού ‘43 άρχισε να μου κάνει παρέα ο Τάκης ο Γιαννακόπουλος, που τον φωνάζαμε Γιαννάκα, συμμαθητής μου στο Γυμνάσιο. Ήταν ωραίο παιδί, με πλατύ μέτωπο, θεληματικό σαγόνι και γκρίζα μάτια. Ήταν ο τέταρτος και μικρότερος γιος ενός εργολάβου οικοδομών από την Ανατολή. Ο πρώτος και μεγαλύτερος αδελφός του ζούσε στην Αθήνα και οι δύο μεσαίοι είχαν περάσει στη Μέση Ανατολή. Ο Γιαννάκας, σα μικρότερος, ήταν το χαϊδεμένο παιδί της οικογένειας αλλά και πολύ αγαπητός στους συμμαθητές μας. Μαζί του δεν είχα ως τότε πολλές φιλίες, γιατί εκείνος μεν ήταν φίλαθλος και ποδοσφαιριστής, με μέτριες επιδόσεις στα μαθήματα, εγώ δε ήμουν αγύμναστος, αντιπαθούσα το ποδόσφαιρο και μου άρεσε μόνο το κολύμπι και η πεζοπορία.
Οι διαφορές μας αυτές γεφυρώθηκαν από τη συμμετοχή μας στην κοινή υπόθεση, όταν τελικά μου έσκασε το μυστικό. Μου είπε πως ήταν οργανωμένος σε μια νεολαιίστικη οργάνωση, την Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων, και μου πρότεινε να οργανωθώ κι εγώ. Δέχτηκα χωρίς κανένα δισταγμό και το ίδιο βράδυ τα είπα όλα στον πατέρα μου, που αποδείχτηκε πως ήταν απόλυτα ενήμερος της στρατολογίας μου από το Γιαννάκα, μια που αυτή η νεολαιίστικη οργάνωση ανήκε σε μιαν ευρύτερη, στην καθαυτό Οργάνωση, στην οποία ήταν κι ο ίδιος οργανωμένος από τα τέλη τού ‘41: στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο. Ώστε αυτό ήταν το όνομα της Οργάνωσης: ΕΑΜ.
Όπως γράφω πιο πάνω, κανείς δεν έλεγε το ΕΑΜ με το όνομά του, τουλάχιστον ως τα μέσα τού ‘43. Ο πολύς ο κόσμος ίσως να μην ήξερε στ’ αλήθεια το όνομα, ενώ τα οργανωμένα μέλη, φυσικά, δεν έλεγαν λέξη. Οι Γερμανοί, που βεβαίως ξέρανε, από όσα γίνονταν στην άλλη Ελλάδα, την ύπαρξη του ΕΑΜ, είχαν φάει τα λυσσακά τους να εξακριβώσουν αν υπήρχε και στο νησί μας. Έτσι όσους πέφτανε στα χέρια τους, για οποιαδήποτε αιτία, δεν παραλείπαν να ρωτάνε αν ήξεραν ή είχαν ακούσει για το ΕΑΜ. Όλοι χωρίς εξαίρεση δήλωναν πλήρη άγνοια. Μια φορά όμως κάποιος, στην τυπική πια ερώτηση:
«Ξέρεις ή έχεις ακούσει τίποτα για κάποιο ΕΑΜ;»,
απάντησε με μεγάλη προθυμία,
«Φυσικά και ξέρω»
«Και ποιοι είναι σ’ αυτό; Πού βρίσκονται, μπορείς να μας πεις;», τον ρώτησαν, μη πιστεύοντας τα αυτιά τους.
«Βεβαίως. Αύριο αν θέλετε πάμε μαζί να σας δείξω.»
Την άλλη μέρα το πρωί, ο τύπος οδήγησε μια κουστωδία ένοπλους γκεσταπίτες στην Απάνω Σκάλα και τους έδειξε ένα κτήριο με την επιγραφή «Εταιρεία Αλιπάστων Μυτιλήνης – ΕΑΜ».
«Να εκεί είναι», τους λέει. «Παστώνουν σαρδέλες», προσέθεσε εμπιστευτικά…
Την άλλη βδομάδα ο Γιαννάκας με ειδοποίησε πως την Τετάρτη το βράδυ, 25 Νοεμβρίου 1943 (θυμάμαι ακόμα την ημερομηνία) θα συνεδρίαζε για πρώτη φορά η ομάδα μας. Πήγα με καρδιοχτύπι και με κάποια έξαρση. Θα συμμετείχα σε κάτι πρωτόγνωρο και σημαντικό, που είχε όμως πολλά στοιχεία ρομαντισμού. Κάτι σα συνομωσία κατά του καταχτητή, κάτι που ανακαλούσε μνήμες από τη Φιλική Εταιρεία. Συναντηθήκαμε στον Ταρλά και καθώς είχε πέσει το σκοτάδι, για να αναγνωριστούμε σφυρίζαμε μια μελωδία από τον «Πέερ Γκυντ», που την είχαμε ακούσει την προηγούμενη βραδιά, όταν είδαμε στη «Σαπφώ» μια γερμανική ταινία μ’ αυτόν τον τίτλο, που μας άρεσε πολύ, ιδίως η μουσική της. Δεν ήταν η κλασσική μουσική του Γκρηγκ, αλλά κάποια άλλη, σύγχρονη και πολύ όμορφη.
Το ίδιο είχε γίνει με την «Κάρμεν», επίσης γερμανική ταινία, που είχαμε δει δύο χρόνια πιο μπροστά. Και σ’ αυτήν η μουσική δεν ήταν του Μπιζέ, αλλά κάποιου σύγχρονου συνθέτη, ωραιότατη πάντως. Τα τραγούδια της: «Αντόνιο Βάργκα Χερέντια», «Τα κορίτσια της Σιέρρα Μορένα» και άλλα, είχαν γίνει δημοφιλέστατα.
Η συνεδρίαση έγινε στο σπίτι του Χρήστου του Σαραντίδη, που είχε τελειώσει πέρσι το Πρακτικό Λύκειο και τώρα δούλευε ηλεκτροτεχνίτης. Το Χρήστο τον ήξερα ελάχιστα, κυρίως γιατί τον έβλεπα στα εργαστήρια του Μάριου του Κρητικόπουλου ή του Αλέκου του Κοντήβεη, όπου σύχναζε ταχτικά ο πατέρας μου. Από τα άλλα παιδιά της ομάδας, εκτός από το Γιαννάκα, ήξερα μόνο τον Τάκη τον Παπαθανασίου, που τον φωνάζαμε Απτάλη.
Τελευταίος ήρθε ο καθοδηγητής, ο Αντρέας, ένας λεπτός ξανθός νεαρός, γύρω στα είκοσι. Χωρίς καμμιά εισαγωγή μπήκε κατ’ ευθείαν στο θέμα. Μας προσφώνησε «συναγωνιστές», μας εξήγησε τους σκοπούς και τα ιδανικά τής ΕΠΟΝ, μας έδωσε τους κανόνες του συνωμοτισμού και μας έβαλε τα πρώτα καθήκοντα μας, κυρίως να συγκεντρώνουμε πληροφορίες για τις κινήσεις των Γερμανών, για τυχόν συνεργάτες τους και πώς θα οργανώναμε τη διάδοση των ανακοινωθέντων των ξένων ραδιοσταθμών.
Τον παρατηρούσα και τον άκουγα με κάποια απογοήτευση. Περίμενα κάτι το θερμότερο και πιο συναισθηματικό και το κοφτό και απότομο ύφος του, καθώς και τα ψυχρά γκριζογάλανα μάτια του, με απώθησαν. Όταν ο Κώστας τον ρώτησε αν θα μας έδιναν όπλα και αν θα βγαίναμε στο βουνό, του εξήγησε με το ίδιο ύφος πως για την ώρα και με τις δοσμένες πολιτικοστρατιωτικές συνθήκες, τέτοιο ζήτημα δεν μπαίνει για μας.
Ο Κώστας δεν είπε τίποτα, αλλά ζάρωσε λίγο.
(Για την ταινία Κάρμεν, ακριβέστερα Ανδαλουσιανές νύχτες στα γερμανικά ή Carmen la de Triana διεθνώς, και τη μουσική της που γνώρισε απίθανες περιπέτειες, δείτε ένα παλιό θαυμάσιο ποστ του Αλλού Φαν Μαρξ, στο οποίο ακούγεται να τραγουδάει και ο πατέρας μου).
Ορεσίβιος said
«… Θα συμμετείχα σε κάτι πρωτόγνωρο και σημαντικό, που είχε όμως πολλά στοιχεία ρομαντισμού. Κάτι σα συνομωσία κατά του καταχτητή, κάτι που ανακαλούσε μνήμες από τη Φιλική Εταιρεία.,,»
Αυτό μου θύμισε το στίχο του Γιάννη Ρίτσου;
» …Λοιπόν αφήστε με να ξαναπώ τ’ άρθρα τής πίστης μας με την απλή ιερατικότητα μαθητευόμενου,
με το γλυκύ ενθουσιασμό τού νέου προσήλυτου…» (Η γέφυρα).
dimosioshoros said
Συναρπαστικό.
Γιάννης με καλημέρες
sarant said
Ευχαριστώ για τα πρώτα σχόλια!
Να σημειωθεί ότι ο Γιαννάκας της αφήγησης είναι ο μικρός αδελφός του Σταύρου Γιαννακόπουλου (δηλ. του λογοτέχνη Πέτρου Ανταίου).
Αγγελος said
Συγκινητικό, όπως συνήθως — «τότε που ζούσαμε», έλεγε ο κοινός φίλος των πατεράδων μας ο Ασημάκης Πανσέληνος — αλλά διαβάζοντας είπα «στάσου, κάτι μου θυμίζει…». Και όντως,
κάτι μου θύμιζε — δημοσιευμένο μάλιστα σαν σήμερα πρόπερσι!
Αγγελος said
Οι λέξεις «σαν σήμερα πρόπερσι!» να διαγραφούν από την πρώτη φράση.
Ορεσίβιος said
Στο σχ.1 από λάθος στην πληκτρολόγηση προέκυψε ερωτηματικό, αντί για άνω και κάτω τελεία.
Ηλεφούφουτος said
Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις εκατόν τόσες ταινίες παραγωγής UFA επί Χίτλερ ελάχιστες είχαν πολιτικό περιεχόμενο. Οι περισσότερες ήσαν ευχάριστες ταινίες για όλη την οικογένεια. Ένα καλό από τη συμμαχία Χίτλερ – Φράνκο (λέμε τώρα) ήταν κάποιες ταινίες που γυρίστηκαν με συνεργασία της UFA και των Ισπανών και βλέπονται ευχάριστα και σήμερα.
Εγώ τις έμαθα χάρις στο Διαδίκτυο και τις διαδικτυακές κοινότητες σινεφίλων, διότι λόγω αμαρτωλού παρελθόντος αλλά και λόγω εθνικότητας δεν θα είχαν πρόσβαση στην τηλεόραση ούτε τις πήρα χαμπάρι ποτέ σε κανένα κιν/φικό φεστιβάλ σχετικό.
Εδώ, πάλι η Ιμπέριο Αρχεντίνα, σε άλλη γερμανο-ισπανική συμπαραγωγή, «Το τραγούδι της Αϊσά», γυρισμένο στο ισπανικό Μαρόκο.
http://www.youtube.com/watch?v=onTWuBVqpJw
Ηλεφούφουτος said
7, εε, τα παραπάνω μού ήρθαν με αφορμή την ταινία Κάρμεν, που αναφέρει ο Δ.Σ.
Σκύλος της Β.Κ. said
Αυτή την επικίνδυνη φάρσα με την «Εταιρεία Αλιπάστων Μυτιλήνης -ΕΑΜ» όσες φορές και να την διαβάσω, μούρχεται ένα χαμόγελο στη μνήμη. Προς τιμήν εκείνου του γενναίου, που τόλμησε να τρολάρει τους Ναζήδες.
sarant said
Ευχαριστώ για τα νεότερα!
4: Να σου πω, δεν είχα συνειδητοποιήσει ότι ήταν σαν σήμερα! (Έκανα και τη διόρθωση, αν αυτό ζητούσες)
9: Κι εγώ θαυμάζω την άγνοια κινδύνου του άγνωστου μυτιληνιού.
Aris-tourgimata said
ΕΑΜ-ΕΑΜ (σαρδέλες)
ΕΠΟΝ-ΕΠΟΜ (Ούζο)
Θα μας τρελάνουν αυτοί οι Μυτιληνιοί…
ppan said
Πολύ ωραίο!
ppan said
Να βάλω κι εγώ ένα κομμάτι, ο Πεερ Γκυντ του Γκριγκ -που είναι απο τους αγαπημενους μου συνθέτες, όταν κάνω την σνομπ o αγαπημενος- πειραγμένος
Νέο Kid Στο Block said
Όπως πάντα εξαιρετικός και συγκινητικός ο πατέρας του Νικοκύρη!
Η φάση με την τρολιά στους γκεσταπίτες ,απίστευτη!
Μου θύμισε κάτι πλακατζηδες που είχα γνωρίσει πριν αρκετά χρόνια που με είχαν τρελάνει στις παρωδίες ακρωνυμίων. Θυμάμαι ότι πετούσαν με Sex And Satisfaction (SAS Scandinavian Airlines System), οδηγούσαν Obvious Pollution and Environmental Leak (ΟPEL) και Killing Instantly Anybody (KIA)
Βέβαια κάποτε την πάτησαν σαν τους γκεσταπίτες κι’αυτοί. Ήταν στα Εμιράτα και τους κλείσανε δωμάτιο στο LMAA (and I fuck the hotels, by the beach! Le Meridien Al Aqah) αλλά το απέρριψαν τα κορόιδα, γιατί LMAA είναι κακιά κουβέντα για τους Γερμανούς. (Leck Mich Am Arsch!) 😳
ΤΟ ΠΙΤΣΙΡΙΚΙ said
Reblogged this on ΤΟ ΠΙΤΣΙΡΙΚΙ.
sarant said
Ευχαριστώ και για τα νεότερα!
11: Πράγματι!
Zoumias said
Έχετε δει βρέφος 23 ετών;
http://news247.gr/eidiseis/kosmos/news/megalwne_vrefos_poy_eixe_apagagei_prin_23xronia_kai_katadikasthke.1875177.html
«Μεγάλωνε βρέφος που είχε απαγάγει πριν 23χρονια και καταδικάστηκε»
Μία νέα υπόθεση απαγωγής βρέφους από το 1987 συγκλονίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μεγάλωνε βρέφος που είχε απαγάγει επί 23 χρόνια και της ασκήθηκε δίωξη. Το δράμα των βιολογικών γονιών που κατέληξε σε διαζύγιο.
Είμαι υπερβολικός;
cronopiusa said
ΤΟ ΞΥΠΟΛΥΤΟ ΤΑΓΜΑ (1953) http://www.youtube.com/watch?v=8GJV-XKUseo&feature=relmfu
7
Imperio Argentina – Carmen la de Triana – Los piconeros http://www.youtube.com/watch?v=z0w2BjGullE&feature=related La niña de tus ojos Fernando Trueba,1998 Los piconeros http://www.youtube.com/watch?v=9JbO3nhfLOk&feature=related
Penelope Cruz en La niña de tus ojos (alemán) http://www.youtube.com/watch?v=K8wr8jOlVac
Κατερίνα Περρωτή said
Ο κ. Δημήτρης μας μιλάει κατευθείαν!
Πολύ τον ευχαριστούμε!
Σαν η αντίσταση να είναι κάτι τόοοσο μέσα στη φύση μας!!!
Σαν να μπορούμε να είμαστε ήρωες ακόμα και μες στην άγνοιά μας!
(Πολύ τον συμπονώ τον δύστυχο που οδήγησε τους γερμανούς στα αλίπαστα!! Τι να απόγινε άραγε…?)
Κατερίνα Περρωτή said
(μα δεν μπορω ν’αφήσω την cronopiusa … αναπάντητη!
Κατερίνα Περρωτή said
Να είσαι καλά κοριτσάκι…
Ευχαριστούμε το Νικοκύρη που μας επιτρέπει…παρεκτροπές!
Εχω την εντύπωση πως θα το επέτρεπε και ο κ. Δημήτρης!
Κατερίνα Περρωτή said
teşekkürler!!
kırmızı gül
Κατερίνα Περρωτή said
Αν θέλετε, ακούστε το!!! Είναι όμορφο, σας λέω !!!
sarant said
Καλημέρα Κατερίνα και οι άλλοι!
Καλαχώρας Λεώνικος said
Τι ωραίοι είστε όλοι
S.T. said
Δεν ξερω,αλλα τις ιστοριες απο την Αντισταση,τις εχω συνδυασει με χαρτι.
Εχετε σκεφθει να κανετε μια αυτοεκδοση? Πολλοι αγωνιστες εκαναν.
sarant said
Είναι μεγάλο το βιβλίο για αυτοέκδοση, αλλά το έχουμε σκεφτεί!