Η μαθήτρια οφείλει να δεικνύη ευταξίαν, πειθαρχίαν, κοσμιότητα και γενικώς διαγωγήν αρίστη

Ο τίτλος είναι παρμένος από το κείμενο που θα σας παρουσιάσω σήμερα· από τη γλώσσα, το περιεχόμενο, αλλά ακόμα και την ορθογραφία (-η στο τρίτο πρόσωπο της υποτακτικής) καταλαβαίνετε ότι το κείμενο δεν είναι τωρινό, αλλά τα έχει τα χρονάκια του. Τις προάλλες συζητούσαμε κάποιοι φίλοι για σχολεία αρρένων και θηλέων, πηλήκια και ποδιές, και άλλα τέτοια της εκπαίδευσης της νιότης μας (δεκαετίες του ’60-’70), οπότε η φίλη Μαρία μάς αποκάλυψε ότι έχει κρατήσει τον κανονισμό του (εξαταξίου) Γυμνασίου στο οποίο φοίτησε, και μάλιστα σε δύο εκδοχές, επί Καραμανλή (1963) και επί χούντας (1967). Λίγο ντροπιασμένος, επειδή εγώ δεν κράτησα τον ανάλογο κανονισμό του δικού μου Γυμνασίου, αλλά και εδώ που τα λέμε δεν θυμάμαι αν μας τον είχαν μοιράσει, της ζήτησα να μου δώσει το κείμενο να το παρουσιάσουμε εδώ, έτσι ώστε «να θυμούνται οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι», που λέει και το παλιό κλισέ.

Μια κάπως σχετική συζήτηση είχαμε κάνει παλιότερα, με αφορμή άρθρο του Κ. Γεωργουσόπουλου, ο οποίος υποστήριζε ότι παρά τις τραγικές υλικοτεχνικές συνθήκες (π.χ. τις τάξεις των 90 μαθητών) και το αυταρχικό κλίμα της δεκαετίας του 1950, εκείνος και οι συμμαθητές του «έμαθαν πολλά και γερά γράμματα». Εγώ βέβαια έχω την άποψη ότι συγκρίνουμε ανόμοια πράγματα, μια και τότε απολυτήριο (6ταξίου) γυμνασίου έπαιρνε ένα μικρό ποσοστό των παιδιών. Επίσης, δεν πιστεύω ότι η αγραμματοσύνη σήμερα (αν υποθέσουμε ότι έχει βρεθεί μέτρο για να τη μετρήσουμε) είναι μεγαλύτερη απ’ ό,τι πριν από 50 χρόνια, κάθε άλλο. Απλώς τα σημερινά γλωσσικά μαργαριτάρια των μαθητών τα θυμόμαστε, ενώ τα τότε μαργαριτάρια έχουν ξεχαστεί.

Όμως τα πολλά λόγια είναι φτώχεια, παραθέτω τους δυο εσωτερικούς κανονισμούς του Γυμνασίου Θηλέων Σερρών σε δυο στήλες, αριστερά του 1963 και δεξιά του Οκτωβρίου 1967. Διατηρήθηκε η ορθογραφία του πρωτοτύπου, με εξαίρεση το πολυτονικό. Οι δυο κανονισμοί δεν έχουν και τόσο μεγάλες διαφορές, πολλά άρθρα διατηρήθηκαν αυτολεξεί. Όπου το άρθρο είναι εντελώς ίδιο, δεν επαναλαμβάνεται στη δεξιά στήλη.

ΓΥΜΝΑΣΙΟΝ ΘΗΛΕΩΝ ΣΕΡΡΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΣΕΡΡΑΙ 1963

ΧΟΥΝΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1967

Άρθρον 1ον Αι μαθήτριαι δια της εγγραφής των, η οποία γίνεται με την συγκατάθεσιν των γονέων ή του κηδεμόνος των, αναλαμβάνουν να συμμορφώνονται προς όλας τας υποχρεώσεις, αι οποίαι προκύπτουν από τους σχολικούς νόμους και κανονισμούς. Άρθρον 2ον Οφείλουν να φοιτούν τακτικώς εις το σχολείον και να παρακολουθούν όλα τα εις την τάξιν των διδασκόμενα μαθήματα, να συμμετέχουν εις την σχολικήν ζωήν με προθυμίαν και να εκτελούν τας διαταγάς των ανωτέρων των άνευ συζητήσεως. Άρθρον 3ον Όταν η μαθήτρια απουσιάση εις έν ή περισσότερα μαθήματα, οφείλει ευθύς μετά την επάνοδόν της εις το σχολείον να προσέλθη εις το γραφείον και να δικαιολογήση τας απουσίας της δια καταθέσεως εγγράφου σημειώματος του γονέως της ή του κηδεμόνος της ή βεβαιώσεως σχολικού ιατρού ή ιδιωτικού τοιούτου, η οποία όμως να έχη θεωρηθή παρά του σχολικού ιατρού, όταν προβάλλεται ως δικαιολογία ασθένεια. Άρθρον 4ον Μαθήτριαι βραδύνασαι να προσέλθουν εις το μάθημα αποκλείονται του μαθήματος υποχρεούνται δε κατά την προσεχή ώραν να δικαιολογήσουν την βραδύτητα. Άρθρον 5ον Όλαι αι μαθήτριαι είναι ίσαι απέναντι των σχολικών νόμων και διατάξεων, μόνη δε διάκρισις μεταξύ αυτών είναι εκείνη η οποία προκύπτει από την διαγωγήν και επιμέλειαν εκάστης. Άρθρον 6ον Όλαι αι μαθήτριαι υποχρεούνται να φορούν την υπό του συλλόγου των καθηγητών καθορισθείσαν ποδιάν με τον σχετικόν γιακάν και το διακριτικόν σήμα του σχολείου και να έχουν την κόμην των κτενισμένην σεμνοπρεπώς περιβαλλομένην υπό κυανής κορδέλλας. Άρθρον 7ον Αι μαθήτριαι οφείλουν να είναι καθαραί εντός και εκτός του σχολείου. Γενικώς δε οφείλουν να διατηρούν άμεμπτον καθαριότητα και εις το προαύλιον του σχολείου, τας εισόδους, διαδρόμους, κλίμακας, τοίχους, θύρας· να μη πτύουν καταγής, να φέρουν δε μανδήλιον. Άρθρον 8ον Άμα τη κρούσει του κώδωνος δι’ είσοδον αι μαθήτριαι παρατάσσονται κατά τάξεις εις την ωρισμένην θέσιν και μετά την κοινήν προσευχήν εισέρχονται εις το σχολείον συντεταγμέναι και σιωπηλαί. Άρθρον 9ον Μετά την είσοδον εις τας αιθούσας έκαστη μαθήτρια κατευθύνεται αμέσως εις την θέσιν της, η οποία είναι ωρισμένη εξ αρχής του σχολικού έτους υπό του καθηγητού της τάξεως. Άρθρον 10ον Εκάστη μαθήτρια είναι υπεύθυνος διά την καθαριότητα της θέσεως εις την οποίαν κάθηται. Όλαι δε αι μαθήτριαι είναι υπεύθυνοι διά την τυχόν καταστροφήν των επίπλων ή των οργάνων ή και άλλων αντικειμένων της τάξεως, υποχρεούνται δε, εκτός της πειθαρχικής τιμωρίας, εις αποζημίωσιν ή αντικατάστασιν των καταστραφέντων πραγμάτων. Άρθρον 11ον Άμα τη κρούσει του κώδωνος εξόδου εξέρχονται εκ της αιθούσης και κατέρχονται εις το προαύλιον του σχολείου παραμένουσαι επ’ αυτού καθ’ όλον το διάστημα του διαλείμματος. Είσοδος εις την αίθουσάν των ή άλλην τοιαύτην ή παραμονή εις τους διαδρόμους δεν επιτρέπονται. Άρθρον 12ον Έξοδος εκ της αιθούσης κατά την ώραν της διδασκαλίας γίνεται κατόπιν αδείας του διδάσκοντος. Άρθρον 13ον Κατά την διάρκειαν του μαθήματος και γενικώς κατά την παραμονήν εις το σχολείον η μαθήτρια οφείλει να δεικνύη ευταξίαν, πειθαρχίαν, κοσμιότητα και γενικώς διαγωγήν αρίστην. Άρθρον 14ον Άνευ αδείας του γυμνασιάρχου ή του αναπληρωτού του δεν επιτρέπεται η μαθήτρια να εισέρχεται εις την αίθουσαν άλλης τάξεως. Άρθρον 15ον Μετά την λήξιν του μαθήματος αι μαθήτριαι εξέρχονται αμέσως εκ της αιθούσης πλην των δύο επιμελητριών και παραμένουν εις το προαύλιον, εφ’ όσον ο καιρός το επιτρέπει, χωρίς να απομακρύνωνται εκ του σχολείου. Άρθρον 16ον Αι επιμελήτριαι ορίζονται υπό του φιλολόγου της τάξεως μεταξύ των μαθητριών εκάστης τάξεως δι’ ωρισμένων χρόνον, η δε υπηρεσία των είναι υποχρεωτική. Άρθρον 17ον Αι επιμελήτριαι εισέρχονται πρώται εις την αίθουσαν και φεύγουν τελευταίαι. Φροντίζουν διά την τακτοποίησιν των θρανίων και λοιπών επίπλων της αιθούσης. Μεταφέρουν εις την αίθουσαν τα όργανα διά την διδασκαλίαν ως και χάρτας, εικόνας και ό,τι άλλο σχετικόν. Φροντίζουν διά τον αερισμόν της αιθούσης και διά την καθαριότητα του μαυροπίνακος. Επίσης φροντίζουν διά την ευκοσμίαν και ησυχίαν των μαθητριών, καταγγέλλουν δε τας τυχόν ατακτούσας κατά την απουσίαν του καθηγητού. Άρθρον 18ον Αι επιμελήτριαι ή άλλαι δύο επί τούτω οριζόμεναι μαθήτριαι αναγράφουν εις το ημερήσιον απουσιολόγιον τας απουσίας των μαθητριών εν εκάστω μαθήματι. Άρθρον 19ον Αι επιμελήτριαι είναι υπεύθυνοι διά πάσαν ζημίαν ή απώλειαν η οποία ήθελε συμβή εις την αίθουσαν της διδασκαλίας, κατά τας ώρας λειτουργίας του σχολείου. Άρθρον 20ον Κατά τας Κυριακάς και γενικώς τας εορτάς, καθ’ ας το σχολείον αργεί, όλαι αι μαθήτριαι υποχρεούνται να προσέρχωνται κατά τας ωρισμένας ώρας εις το σχολείον δι’ εκκλησιασμόν, αι δε απουσιάζουσαι σημειούνται ως απούσαι εις το μάθημα των Θρησκευτικών. Άρθρον 21ον Μετά το τέλος των μαθημάτων εκάστης ημέρας αι μαθήτριαι κατευθύνονται εις τας οικίας των με τάξιν, ησυχίαν και κοσμιότητα. Άρθρον 22ον Η συμπεριφορά των μαθητριών μεταξύ των πρέπει να είναι ευγενής και αδελφική, η δε διαγωγή των εντός και εκτός του σχολείου καλή και σεμνή. Έχουν δε καθήκον ν’ απονέμουν τον προσήκοντα χαιρετισμόν εις τους καθηγητάς και γενικώς εις τους ανωτέρους των, διότι ούτω δεικνύουν ότι έχουν καλήν ανατροφήν. Πας εμπαιγμός, ύβρις, απρεπής αστεϊσμός και χειροδικία μαθητρίας προς μαθήτριαν τιμωρείται αυστηρώς και παραδειγματικώς. Η ενοχλουμένη μαθήτρια παρ’ άλλης τοιαύτης οφείλει να καταγγείλη εις τον καθηγητήν της τάξεώς της ή εις τον διευθυντήν την αταξίαν, η οποία γίνεται εις βάρος της, δεν επιτρέπεται δε να χειροδικήση, διότι τότε τιμωρείται αύτη περισσότερον από την πρώτην. Άρθρον 23ον Μαθήτριαι αι οποίαι καταγγέλλονται ότι εκτός του σχολείου ή και προς την οικογένειάν των φέρονται απρεπώς και εν γένει απειθαρχούν ή διαταράσσουν οπωσδήποτε την οικογενειακήν ησυχίαν τιμωρούνται αυστηρώς. Άρθρον 24ον Απαγορεύεται εις τας μαθητρίας πας περιττός στολισμός ως δακτυλίδια, σκουλαρίκια, βραχιόλια και γενικώς παν το σχετικόν προς τα τοιαύτα. Άρθρον 25ον Απαγορεύεται εις τας μαθητρίας να παραμένουν ή να συχνάζουν εις καφενεία, ζαχαροπλαστεία και εις κέντρα διασκεδάσεως, εις χοροδιδασκαλεία, εις κινηματογράφους και εις θέατρα. Δύνανται όμως να μεταβούν εις ζαχαροπλαστείον κατά τας Κυριακάς και εορτάς, όταν συνοδεύωνται υπό των γονέων των. Άρθρον 26ον Η άσκοπος περιφορά των μαθητριών ανά τας οδούς και μάλιστα ομαδικώς απαγορεύεται. Άρθρον 27ον Η άνευ λόγου παραμονή των μαθητριών εκτός των οικιών πέραν της κεκανονισμένης υπό του συλλόγου των καθηγητών ώρας απαγορεύεται. Άρθρον 28ον Απαγορεύεται εις τας μαθητρίας να συμμετέχουν εις συλλόγους ή σωματεία ή να συνενώνωνται εις ομάδας προς σχηματισμόν φατρίας. Δύνανται όμως να συνέρχωνται κατόπιν αδείας του σχολείου διά να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικάς με την σχολικήν ζωήν. Η εις τα κατηχητικά σχολεία και εις τον οδηγισμόν συμμετοχή των μαθητριών επιτρέπεται. Άρθρον 29ον Απαγορεύεται εις τας μαθητρίας ν’ αναφέρωνται εγγράφως προς τους διδάσκοντας ή προς τας εκπαιδευτικάς αρχάς επί τυχόν παραπόνων των. Τούτο επιτρέπεται μόνον διά μέσου των γονέων ή κηδεμόνων των. Άρθρον 30ον Αι μαθήτριαι διατηρούν την ιδιότητά των και κατά τον χρόνον των θερινών διακοπών. Συνεπώς υποχρεούνται εις την εφαρμογήν του κανονισμού του σχολείου των. Εν εναντία περιπτώσει υπόκεινται εις τας νομίμους ποινάς κατά την έναρξιν του επομένου σχολικού έτους. Άρθρον 31ον Εις τας μαθητρίας αι οποίαι παραβαίνουν τας σχολικάς διατάξεις επιβάλλονται αι εξής ποιναί: α) Σύστασις, β) επίπληξις, γ) προσωρινή αποβολή μέχρι 8 ημερών, ε) προσωρινή αποβολή μέχρι ενός έτους από σχολεία του κράτους, ζ) οριστική αποβολή από το σχολείον ή από τα σχολεία ωρισμένης περιοχής ή από όλα τα σχολεία του κράτους.

Άρθρον 1ον Το ίδιο Άρθρον 2ον Αι μαθήτριαι πρέπει να είναι εις πάσαν στιγμήν και εις πάντα τόπον σεμναί, ευγενείς, σοβαραί, κόσμιοι, αξιοπρεπείς, εμπνεόμεναι εις τους λόγους και πράξεις των από τα ιδεώδη του Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού, του Ανθρωπισμού και του Ορθοδόξου Χριστιανισμού. Άρθρον 3ον Αι μαθήτριαι οφείλουν απεριόριστον σεβασμόν προς τους Γονείς των, τους Καθηγητάς, τους Ιερείς και γενικώς προς εξέχοντας εις ηλικίαν και αξίωμα. Άρθρον 4ον Αι μαθήτριαι πρέπει να συμπεριφέρωνται ως πολιτισμένοι και ψυχικώς καλλιεργημένοι άνθρωποι. Να τιμούν τους Γονείς των, να αγαπούν τον πλησίον των, να βοηθούν τους πτωχούς, τους αδυνάτους και τους πάσχοντας. Να σέβωνται τους γέροντας, εις τους οποίους πρέπει να προσφέρουν την βοήθειάν των εις τον δρόμον και την θέσιν των εις το αυτοκίνητον. Άρθρον 5ον Αι μαθήτριαι πρέπει να είναι πρόθυμοι διά πάσαν ευγενή, ανωτέραν και καλήν πράξιν. Πρέπει να γνωρίζουν καλώς ότι η καταστροφή της ξένης περιουσίας είναι ίδιον βαρβάρου και αμορφώτου ανθρώπου. Άρθρον 6ον Το ίδιο Άρθρον 7ον Το ίδιο με άρθρο 2ο Άρθρον 8ον (βλ. αρθρ. 3ο) Όταν η μαθήτρια απουσιάση εις έν ή περισσότερα μαθήματα, οφείλει ευθύς μετά την επάνοδόν της εις το σχολείον να προσέλθη εις το Γραφείον συνοδευομένη υπό του γονέως ή κηδεμόνος της και να δικαιολογήση τας απουσίας της διά καταθέσεως εγγράφου σημειώματος αυτών. Εις περίπτωσιν ασθενείας οφείλει να προσκομίση βεβαίωσιν ιατρού συνοδευομένη ωσαύτως υπό του γονέως ή κηδεμόνος της. Αι μαθήτριαι πρέπει να αποφεύγουν τας άνευ σοβαράς αιτίας απουσίας, διότι αι συνέπειαι της ελλιπούς φοιτήσεως είναι θλιβεραί και ανεπανόρθωτοι δι’ αυτάς. Άρθρον 9ον Το ίδιο με άρθρο 4ο Άρθρο 10ον Το ίδιο με άρθρο 5ο Άρθρο 11ον Το ίδιο με άρθρο 7ο Άρθρο 12ον Το ίδιο με άρθρο 8ο Άρθρο 13ον Το ίδιο με άρθρο 9ο Άρθρο 14ον Το ίδιο με άρθρο 10ο Άρθρο 15ον Το ίδιο με άρθρο 11ο Άρθρο 16ον Το ίδιο με άρθρο 12ο Άρθρο 17ον Το ίδιο με 13ο Άρθρον 18ον Το ίδιο με άρθρο 14ο Άρθρον 19ον Το ίδιο με άρθρο 15ο Άρθρον 20ον Το ίδιο με άρθρο 17ο Άρθρον 21ον Η απουσιολόγος επιμελήτρια αναγράφει εις το ημερήσιον απουσιολόγιον τας απουσίας των μαθητριών εν εκάστω μαθήματι. Άρθρον 22ον Το ίδιο με άρθρο 19ο Άρθρο 23ον (βλ. αρθρ. 20ο) Κατά τας Κυριακάς και γενικώς τας εορτάς, καθ’ ας το σχολείον αργεί, όλαι αι μαθήτριαι υποχρεούνται να προσέρχωνται δι’ εκκλησιασμόν κατά τας ωρισμένας ώρας. Οφείλουν να παρακολουθούν με ευλάβειαν και κατάνυξιν την Θείαν Λειτουργίαν, ώστε να συντελήται η πλήρης θρησκευτικής ανατάσεως έξαρσις της ψυχής και η επικοινωνία αυτής μετά του Δημιουργού προς τον οποίον η μαθητιώσα νεολαία οφείλει να αναπέμπη την προσευχήν της και να ζητή την προστασίαν και βοήθειαν. Άρθρον 24ον Το ίδιο με άρθρο 21ο Άρθρον 25ον Το ίδιο με άρθρο 22ο Άρθρον 26 Το ίδιο με άρθρο 23ο Άρθρον 27ον Το ίδιο με άρθρο 24ο Άρθρο 28ον (βλ. άρθρ. 25ο) Απαγορεύεται εις τας μαθητρίας να παρακολουθούν έργα ακατάλληλα και να συχνάζουν εις κέντρα διασκεδάσεως, λέσχας και να παρακολουθούν ρεσιτάλ ελαφράς μουσικής μόναι ή μετά των γονέων των. Άρθρον 29ον Το ίδιο με άρθρο 26ο Άρθρον 30ον Ώραι κυκλοφορίας των μαθητριών ορίζονται η 8 μ.μ. μέχρι τέλους Μαρτίου και η 8:30 μ.μ. μέχρι τέλους Ιουνίου. Άρθρον 31ον (βλ. άρθρ. 28ο ) Απαγορεύεται εις τας μαθητρίας να συμμετέχουν εις συλλόγους ή σωματεία ή να συνενώνωνται εις ομάδας προς σχηματισμόν φατρίας. Δύνανται όμως να συνέρχωνται κατόπιν αδείας του σχολείου διά να λαμβάνουν αποφάσεις σχετικάς με την σχολικήν ζωήν. Η εις τα Κατηχητικά Σχολεία, τον Οδηγισμόν και εις τας ομάδας του Ερυθρού Σταυρού συμμετοχή των μαθητριών όχι μόνον επιτρέπεται αλλά και συνιστάται. Άρθρον 32ον (βλ. άρθρο 30ο) Ο κανονισμός αυτός ισχύει όχι μόνον κατά την διάρκειαν των μαθημάτων αλλά και κατά τας διακοπάς των Χριστουγέννων, του Πάσχα και του θέρους και όχι μόνο εν τη πόλει των Σερρών αλλά και εις τας πόλεις και κωμοπόλεις, όπου διαμένουν αι μαθήτριαι του Γυμνασίου. Άρθρον 33ον Το ίδιο με άρθρο 31ο Άρθρον 34ον Μιμηθήτε μόνον τας καλάς συμμαθητρίας σας εις τας πράξεις των. Αι τιμωρίαι είναι το έσχατον μέσον προς νουθεσίαν των παρεκτρεπομένων και παραδειγματισμόν των άλλων. Άρθρον 35ον Το Γυμνάσιον πιστεύει ότι αι μαθήτριαί του θα θελήσουν μετά προθυμίας και ενθουσιασμού να εφαρμόσουν τας παραγγελίας αυτάς, αι οποίαι αποβλέπουν εις το καλόν αυτών των ιδίων και γενικώτερον της Κοινωνίας και της Πατρίδος μας.