Χριστουγεννιάτικα μεζεδάκια

Από γαλοπούλα δηλαδή; Όχι βέβαια, αλλά αφού σερβίρονται σήμερα και θα πιάσουν όλη την επόμενη εβδομάδα, λογικό είναι να τα πούμε έτσι. Μεζεδάκια λοιπόν τούτες τις γιορτάσιμες μέρες, καθώς τελειώνει ένας δύσκολος χρόνος και ανατέλλει ένας ακόμα δυσκολότερος -και να σας θυμίσω ότι συνεχίζεται η ψηφοφορία για τη Λέξη της χρονιάς 2012, και έχουν βέβαια ψηφίσει πολύ περισσότεροι από πέρσι και πρόπερσι, αλλά η ψήφος σας ακόμα μετράει αφού η μάχη για την πρώτη θέση είναι εξαιρετικά αμφίρροπη, ενώ αβεβαιότητα υπάρχει και για τα υπόλοιπα πλασαρίσματα στην πρώτη δεκάδα.

Ίσως διαβάσατε την περασμένη εβδομάδα το σημαντικό ρεπορτάζ του Ρόιτερ για τη διαπλοκή της εξουσίας στην Ελλάδα. Αισθάνθηκα εθνική υπερηφάνεια, βλέποντας ότι ύστερα από τόσα χρόνια η ακένωτη δεξαμενή της ελληνικής γλώσσας άρχισε και πάλι να γονιμοποιεί την αγγλική γλώσσα, μια και στο άρθρο υπάρχει τρεις φορές η λέξη haratsi, μάλιστα τις δυο φορές ως σύμπλοκο «the haratsi tax». Και μη μου πείτε ότι το haratsi είναι τουρκική λέξη, διότι οι άγγλοι από εμάς το πήρανε και στην ελληνική μορφή του. Άλλωστε, όπως έχουμε γράψει παλιότερα, και η τουρκική λέξη κατά πάσα πιθανότητα είναι ελληνικής αρχής.

Στο protagon.gr είχαν την ιδέα να παρουσιάσουν σύνοψη του άρθρου, μεταφράζοντας ορισμένα κομμάτια, αλλά (φυσικά!) θεώρησαν περιττό να δώσουν να το μεταφράσει το κείμενο μεταφραστής, τη στιγμή που ο γιος της τηλεφωνήτριας έχει πάρει Λόουερ. Κι έτσι το κείμενο είναι γεμάτο μαργαριτάρια, και πάλι καλά που δεν το είδε ο κ. Π. Καμμένος, να βάλει (και με το δίκιο του) τις φωνές, διότι το ελληνικό κείμενο τον παρουσιάζει να λέει ασυναρτησίες, και συγκεκριμένα ότι: «Τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης είναι υπό τον έλεγχο των ανθρώπων που εξαρτώνται από την κατάσταση. Τα μέσα ενημέρωσης ελέγχουν την κατάσταση και το κράτος ελέγχει τα μέσα ενημέρωσης είναι μια εικόνα ενός αμοιβαίου εκβιασμού». Το αγγλικό κείμενο βγάζει πολύ περισσότερο νόημα: «The Greek media is under the control of people who depend on the state. The media control the state and the state controls the media. It’s a picture of mutual blackmail.» Βλέπετε, state σημαίνει και κράτος και κατάσταση, και μπερδεύτηκε το παιδί που έκανε τη μετάφραση.

Και πάλι από το protagon, ο Σταύρος Θεοδωράκης δείχνει ότι δεν έχει καταλάβει πώς λειτουργεί το φορολογικό σύστημα ή θέλει να μας κάνει να πιστέψουμε ότι δεν το έχει καταλάβει. Μιλώντας για το μέτρο του Ολάντ να φορολογείται με 75% το εισόδημα άνω του 1 εκατ. ευρώ (και μόνο για δύο χρόνια, εκτάκτως), που προκάλεσε την φυγή του Ζεράρ Ντεπαρντιέ στο Βέλγιο, ο Σ.Θ. γράφει ότι ο Ολάντ απειλεί ότι όποιος [πολύ πλούσιος] δεν φύγει «θα ζει με το 25% των χρημάτων που κερδίζει». Όχι βέβαια. Το 75% ισχύει μόνο για το κλιμάκιο άνω του 1.000.0οο ευρώ. Βέβαια, αν κάποιος δηλώνει π.χ. 20 εκατ. ευρώ, τότε ο συνολικός του φόρος πράγματι πλησιάζει το 75%, αν όμως δηλώνει π.χ. 2 εκατ. ευρώ τότε πληρώνει φόρο πολύ χαμηλότερο. Και να πω με την ευκαιρία ότι με παραξενεύει η κατακραυγή για το μέτρο του Ολάντ, που και δημευτικό χαρακτηρίστηκε, όταν ξέρουμε ότι έως και τη δεκαετία του 1960 στις ΗΠΑ ο ανώτερος φορολογικός συντελεστής ήταν πολύ πιο πάνω από 75%, έφτανε τα 90% -και όχι εκτάκτως, αλλά σε μόνιμη βάση. Φαίνεται ότι υπάρχουν πολύ περισσότεροι πολυεκατομμυριούχοι δημοσιογράφοι απ’ ό,τι νόμιζα, που εκφράζουν έτσι την αλληλεγγύη τους προς τα φορολογούμενα αδέρφια τους.

Στη μόνιμη στήλη του στην Καθημερινή, ο Β. Αγγελικόπουλος οργίζεται εναντίον όσων χρησιμοποιούν τον αναλογικό τύπο «να παράξει»: Να «παράξει» και ξερός. • Μάθανε τώρα όλοι • παραμορφωμένοι • «θα παράξει» «να παράξει». • Που να τους ταράξει αφωνία. • Διαρκείας. • Μέλλων διαρκείας «θα παράγει», στιγμιαίος «θα παραγάγει». • «Θα παράξω» είναι • έγραψε εύστοχα στην «Κ» ο τέως βουλευτής Νικ. Λιναρδάτος • «φουστανέλα πάνω από χλαμύδα». Χαίρομαι που ο αναλογικός τύπος χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο, αλλά δεν καταλαβαίνω γιατί είναι «φουστανέλα πάνω από χλαμύδα», μια μεταφορά που τη βρίσκω άστοχη -αν κάποιος την καταλαβαίνει, ας μου την εξηγήσει.

Πάλι στην Καθημερινή, η κ. Μ. Μαργωμένου προσπαθεί (όχι με μεγάλη επιτυχία) να βγάλει γέλιο από τις χειρόγραφες δηλώσεις πόθεν έσχες των βουλευτών. Δεν λέω, κάτι πρέπει να γράψει για να μπαζώσει τη σελίδα, αλλά μια και μπήκε στα χωράφια μας απορώ με το εξής, που το παραθέτει ύστερα από ορισμένα (υπαρκτά) μαργαριτάρια: Φυσικά, κανείς τους δεν μπορεί να σταθεί απέναντι στη γραμματική μεγαλοφυΐα του Μάριου Σαλμά. Ο οποίος υπερήφανα ενημερώνει το έθνος πως «τα κτίσματα ευρίσκοντο στο στάδιο των μπετών»… Μόνο που δεν μας λέει η κ. Μαργωμένου πώς θα το έλεγε η δική της μεγαλοφυΐα. Αν το μπετό κλίνεται και δίνει στον πληθυντικό τα μπετά, πώς αλλιώς θα είναι η γενική; Παρεμπιπτόντως, τη φράση «το κτίριο βρίσκεται στα μπετά» την περιλαμβάνει ως παραδειγματική φράση το λεξικό του ιδρύματος Τριανταφυλλίδη (ΛΚΝ). Δεν ρώτησαν την κυρία Μαργωμένου, βλέπετε.

Τα μεταξωτά βρακιά της εβδομάδας στον Γ. Σιδέρη, που κατασκεύασε στο άρθρο του στο protagon.gr τη δοτική «Ουαί τοις αφελοίς«, που προϋποθέτει τον τύπο «ο αφελός, του αφελού» -τάχα αυτός που δεν είναι φελ(λ)ός;

Σύμφωνα με τον Αντώνη Καρπετόπουλο, οι προπονητές χρειάζονται προέδρους που να κάνουν «ένα στοιχειώδες σχεδιασμό». Στο ίδιο άρθρο παρακάτω είδα με ενδιαφέρον τον όρο «παρκαρισμένες μετοχές», που θα ήθελα να μάθω τι ακριβώς σημαίνει.

Ο παραπλανητικός τίτλος της εβδομάδας στο εξής ρεπορτάζ: «Χωρίς ίντερνετ κινδυνεύει να μείνει η Ελλάδα«. Κι αν διαβάσετε το άρθρο, θα δείτε ότι η Ελλάδα δεν κινδυνεύει και τόσο να μείνει χωρίς Διαδίκτυο, βρίσκεται στην κατηγορία των χωρών χαμηλού (αλλά όχι μηδενικού) κινδύνου.

Μαργαριτάρι από καλό και σοβαρό γραφιά είναι σπάνιο φαινόμενο, οπότε δίκαια καμαρώνει ο φίλος Ρογήρος που το ψάρεψε. Γράφοντας στα Νέα με αφορμή το σίριαλ Σουλεϊμάν, ο Δημοσθένης Κούρτοβικ μας λέει για τον «Στσιπιόρσκι με τους διωγμούς των αιρετικών και των μαγισσών στην πολωνική πόλη Αράς τον 15ο αιώνα». Και απορεί με το δίκιο του ο Ρογήρος: Ποια είναι αυτή η άγνωστη «πολωνική πόλη»; Βρέθηκε η πολωνική λέξη με περισσότερες της μίας συλλαβές που δεν τονίζεται στην παραλήγουσα; Τι συμβαίνει; Διάβασε πράγματι ο γνωστός συγγραφέας το μυθιστόρημα του Στσυπιόρσκι;

Φυσικά, δεν υπάρχει κανένα Αράς στην Πολωνία, υπάρχει μόνο η γνωστή γαλλική πόλη Αρράς, στη γαλλική Φλάνδρα (κάποτε πρωτεύουσα της επαρχίας του Αρτουά και σήμερα στον γαλλικό νομό του Πα ντε Καλαί). Αυτή είναι και η πόλη του εξαιρετικού μυθιστορήματος του Στσυπιόρσκι » Msza za miasto Arras», 1971 (δηλ. «Λειτουργία για την πόλη του Αρράς», γαλλ. τίτλος «Messe pour la ville d’Arras», μετάφραση F. Rosset, έκδ. l’Âge d’Homme, 1987/ ελλ. τίτλος «Η Λειτουργία της Αρράς», μετάφρ. Μ. Αγγελίδου, εκδ. Aquarius, 1992). Ο ήρωας του μυθιστορήματος κατάγεται από τη Γάνδη, έχει μεγαλώσει και ζήσει στο Αρράς και «συγγράφει» στη Μπρυζ.

Όσο για την «πολωνική πόλη Αρράς» αυτή πρέπει να πάει στη Νομανσλάνδη ή μάλλον στη Χώρα των Αγνώριστων. Και, να συμπληρώσω, το Αρράς το ξέρουμε και από τους Αθλίους του Β. Ουγκό. Αλλά βέβαια, και ο Όμηρος νυστάζει καμιά φορά.

Και κλείνω με μιαν απλολογία που δεν την είχα συναντήσει ξανά, αλλά βλέπω ότι έχει χιλιάδες γκουγκλιές. Ο υπουργός Ευρ. Στυλιανίδης εξάγγειλε «Επανεργοποίηση 1.000 έργων στους δήμους«. Επανενεργοποίηση είναι ο συχνότερος τύπος, αλλά αυτό το «ενεν» είναι κατεξοχήν υποψήφιο για απλολογία, κι έτσι προκύπτει η επανεργοποίηση. Η απλολογία είναι πανάρχαιο φαινόμενο, κι όταν έχει συντελεστεί πριν από εικοσπέντε-τριάντα αιώνες και η τετράπεζα έχει γίνει τράπεζα ή ο αμφιφορεύς έχει κουτσουρευτεί σε «αμφορεύς» θαυμάζουμε το ανώτερο γλωσσικό αίσθημα των αρχαίων μας προγόνων που τόσο αριστοτεχνικά διόρθωσαν τη δυσαρμονική επανάληψη των παρόμοιων συλλαβών. Όταν όμως η απλολογία συντελείται σήμερα, και ο περιβαλλοντολόγος γίνεται περιβαντολόγος ή η επανενεργοποίηση επανεργοποίηση, τότε οικτίρουμε τον ανελλήνιστο ομιλητή, που κουτσουρεύει τις λέξεις και απομακρύνεται από το αρχαίο ιδανικό!