Μασάζ στα μυαλά

Τις αμέσως επόμενες μέρες, αύριο ίσως, θα έρθει στη Βουλή προς ψήφιση, σε ένα άρθρο όπως φαίνεται, το νομοσχέδιο για τα νέα μέτρα των πρώην εντεκάμισι και τώρα δεκατριών ή δεκαπέντε ή, ποιος ξέρει, δεκαέξι ή δεκαοχτώ, γενικώς βάλτε τώρα που γυρίζει, δισεκατομμυρίων. Θα έρθει, αλλά δεν είναι απόλυτα βέβαιο ότι θα περάσει.

Δεν είναι απόλυτα βέβαιο ότι θα περάσει, αφενός επειδή ο μικρότερος εταίρος του ημιτρικομματικού κυβερνητικού συνασπισμού, η ΔΗΜΑΡ του κυρίου Κουβέλη, έχει δηλώσει ότι θα αρνηθεί να ψηφίσει τα εργασιακά, έστω και με διατυπώσεις που αφήνουν να διαφανεί ότι μπορεί να αλλάξει γνώμη ή ίσως ότι θέλει να αλλάξει γνώμη· αφετέρου όμως επειδή και στα άλλα δύο κόμματα υπάρχει απροσδιόριστος αριθμός βουλευτών που προβληματίζονται, που το σκέφτονται, που αμφιταλαντεύονται, που δεν είναι σίγουρο ότι θα ψηφίσουν τα τελευταία (μέχρι τα επόμενα) μέτρα.

Όπως θα διαβάσετε αλλού, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε άλλες φορές, τούτη τη φορά οι αμφιταλαντευόμενοι δεν έχουν βγει στα κεραμίδια να προαναγγείλουν την αμφιταλάντευσή τους (ειδικώς από τα κεραμίδια είναι και επικίνδυνο, μπορεί να πέσουν), ίσως επειδή είδαν ότι τις άλλες φορές όσοι το είχαν προαναγγείλει υπέστησαν τόσες και τέτοιες πιέσεις που τελικά πολλοί από αυτούς μεταπείστηκαν. Όμως, Κυριακή κοντή γιορτή, σε λίγες μέρες θα ξέρουμε αν θα ψηφιστούν από τη Βουλή τα μέτρα (ενδεχόμενο που το θεωρώ πολύ πιθανό, αλλά όπως είπα όχι βέβαιο). Στο μεταξύ, έχει ήδη αρχίσει εντατικά, από το επιτελείο τουλάχιστον της Νέας Δημοκρατίας, η διαδικασία που λέγεται στην πολιτικοδημοσιογραφική διάλεκτο  «μασάζ». Επιχείρηση μασάζ για να προλάβουν διαρροές τιτλοφορείται σχετικό άρθρο ειδησεογραφικού ιστοτόπου, ενώ για πολιτικό μασάζ κάνει λόγο και πρόσφατο άρθρο του Βήματος.

Κι επειδή εδώ προτιμάμε να λεξιλογούμε παρά να πολιτικολογούμε, σκέφτηκα να πω σήμερα μερικά γι’ αυτή τη λέξη και γι’ αυτή τη σημασία, που δεν έχει καταγραφεί στα συμβατικά λεξικά, ίσως επειδή είναι σημασία πολύ καινούργια, ας πούμε της τελευταίας πενταετίας. Είπα για συμβατικά λεξικά, επειδή πρέπει κανείς να σηκωθεί πολύ πρωί για να πιάσει στον ύπνο τ0 φοβερό slang.gr, το οποίο έχει καταχωρήσει (ή καταχωρίσει αν είστε από την άλλη φράξια) τη σημασία της λέξης εδώ και ένα χρόνο. Όπως λέει το πολύ καλό οικείο λήμμα, μασάζ είναι η άσκηση επιρροής προς διαφωνούντες από ιεραρχικά ανώτερο, με σκοπό την κάμψη των αντιρρήσεων και την συμμόρφωσή τους και εφαρμόζεται συχνά στις κοινοβουλευτικές ομάδες κομμάτων, με αποτέλεσμα οι βουλευτές που περνάνε από αυτό το χαλαρωτικό μασάζ να κάνουν γαργάρα τους παραθυρικούς λεονταρισμούς τους και να ψηφίζουν σύμφωνα με τη γραμμή του κόμματος.

Υποθέτω ότι η σημασία αυτή γεννήθηκε από τις  κατ’ ιδίαν συναντήσεις που έχουν οι ύποπτοι για παρασπονδία βουλευτές με τους κομματικούς υπεύθυνους, συναντήσεις στις οποίες ο υπεύθυνος παρουσιάζει τα κομματικά επιχειρήματα με την αμείλικτη επιμονή και την αστείρευτη υπομονή του μασέρ που μαλάζει τους σφιγμένους μυς και καταφέρνει τελικά, επαναλαμβάνοντας ξανά και ξανά τις ίδιες μαλάξεις, να χαλαρώσει τον αρχικά απείθαρχο σύντροφό του και να τον κάνει να επιστρέψει μακάριος στην αγκαλιά της κομματικής ορθοδοξίας. Αυτό είναι δική μου εικασία, αλλά μου φαίνεται εύλογη.

Η ίδια η λέξη μασάζ, τώρα, με την κυριολεκτική σημασία της, ήρθε στη γλώσσα μας δάνειο από τα γαλλικά, massage. Η γαλλική λέξη κατά πάσα πιθανότητα είναι δάνειο από τα αραβικά, από ένα ρήμα massa που σημαίνει ακριβώς «μαλάζω». Λέω «κατά πάσα πιθανότητα» επειδή οι πρώτες εμφανίσεις της λέξης έρχονται από την Ανατολή, από γαλλικά κείμενα ταξιδιωτών στην Ινδία. Πάντως, έχει επίσης διατυπωθεί η άποψη ότι μπορεί να είναι δάνειο από τα πορτογαλικά της Γκόα, από το amassar = ζυμώνω, που βέβαια έχει απώτερη ελληνική αρχή, τη μάζα, που ήταν ένα είδος ζύμης -αλλά αυτό είναι θέμα για άλλο άρθρο θαρρώ.

Στα ελληνικά το μασάζ πρέπει να μπήκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Δεν υπήρχαν τότε ινστιτούτα μασάζ, αλλά υπήρχε φυσικοθεραπεία ενώ επίσης γίνονταν καρδιακές μαλάξεις, κι έτσι στις εφημερίδες της εποχής βλέπει κανείς τον όρο, φυσικά γραμμένον τότε με δύο σίγμα, μασσάζ. Μάλιστα, στο Σκριπ της 14.5.1901 βρίσκω και μια προσπάθεια απόδοσης στα ελληνικά. Μιλώντας για διάφορες μεθόδους θεραπείας των αρθριτικών, και αφού εξετάσει διάφορες άλλες, ο συντάκτης γράφει: «Μένουν η υδροθεραπεία και η ανάτριψις (μασσάζ), αι οποίαι θα ήσαν τα τελειότερα μέτρα όλων εάν ενηργούντο υπό ιατρών αυτοπροσώπως, διότι τίποτε δεν είναι επικινδυνωδέστερον της κακής χρήσεως αυτών». Αυτή την ανάτριψη την είχαν κι οι αρχαίοι, τη βρίσκουμε στα συγγράμματα του Ιπποκράτη και του Γαληνού και άλλων μεγάλων γιατρών της αρχαιότητας, αλλά νομίζω ότι σήμερα, αν θέλουμε να πούμε ελληνοπρεπώς το μασάζ θα πούμε μαλάξεις ή ίσως εντριβές. Βέβαια, και το μασάζ μια χαρά λέξη είναι. Έχουμε τον μασέρ και τη μασέζ, τους επαγγελματίες του είδους, ενώ η μασατζού και το μασατζίδικο ίσως λέγονται περισσότερο για τα καταστήματα που δεν κάνουν μόνο μασάζ.

Ο μασατζής είναι πολύ σπανιότερος τύπος, βέβαια, οπότε θα μπορούσε κανείς να προτείνει, φυσικά μεταξύ σοβαρού και αστείου,να τον κρατήσουμε για τον κομματικό υπεύθυνο που κάνει το πολιτικό μασάζ στους δυσκολοπειθάρχητους βουλευτές. Να δούμε λοιπόν αν οι μασατζήδες θα φέρουν αποτέλεσμα στην ψηφοφορία που έρχεται…