Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και… όλα τα άλλα

Posts Tagged ‘Σύμη’

Κλεώνεια μεζεδάκια

Posted by sarant στο 15 Ιουλίου, 2023

Κλεώνεια, βέβαια, επειδή από προχτές χτυπάει τη χώρα ο  καύσωνας που τον είπαμε Κλέωνα, κι έτσι αφθονούν οι τίτλοι του τύπου «Επέλαση του Κλέωνα» ή «Πού θα χτυπήσει ο Κλέων» -αν και κάποιοι προς  στιγμή σκέφτηκαν τον  ηθοποιό Κλέωνα Γρηγοριάδη, πρώην βουλευτή του ΜΕΡΑ25.

Σα να μη μας έφτανε  η αφόρητη ζέστη, έχουμε και το πώς κλίνεται ο Κλέων, ένα ερώτημα που δεν θα το είχαμε αν λέγαμε «ο Κλέωνας». Επειδή όμως πληρώνουμε τον φόρο τρισχιλιετίας, λέμε «ο Κλέων», οπότε όπως είναι αναμενόμενο αρκετοί τον αφήνουν άκλιτο:

Aυτό ήταν αναμενόμενο,  είπα. Λιγότερο αναμενόμενη για μένα  ήταν η δεύτερη παραλλαγή, που και την  άκουσα και τη διάβασα: του Κλέοντα -παράδειγμα:

Δεν την  είχα ξανασυναντήσει, αλλά αν  γκουγκλίσετε θα δείτε ότι υπάρχουν  ανευρέσεις του «Κλέοντα» και τωρινές αλλά και σε παλιά κείμενα (εννοώ του 19ου αιώνα), με τον τύπο «Κλέοντος». Και, εδώ που τα λέμε, αφού ο λέων κάνει «του λέοντος» γιατί ο Κλέων να μην κάνει του Κλέοντος;

Δεν κάνει,  και αυτά τα μαθαίνεις απέξω, δεν έχουν λογική με το γυμνό  μάτι. Πολύ  περισσότερο που ο Κρέων  κάνει πράγματι «του Κρέοντος».

Φανταστείτε διάλογο, κάποιος που λέει «του Κλέοντος». Τον διορθώνουμε: του Κλέωνος. Οπότε μετά λέει  «και του Κρέωνος». Οπότε τον διορθώνουμε: του Κρέοντος. Και εκεί ξεσπάει ο άνθρωπος, και με το δίκιο του, ότι τον  κοροϊδεύουμε.

Και ο κλαίων κάνει «του κλαίοντος», βέβαια. Προς στιγμή είχα σκεφτεί να  βάλω  τίτλο «Κλαίοντα μεζεδάκια» αλλά κλαίοντες είμαστε εμείς, τουλάχιστον όσοι ακόμα δεν έχουν πάει σε κάποια παραλία.

* Κι ένα φοβερό μαργαριτάρι  μίγμα ακλισιάς και αμηχανίας για τους έμφυλους τύπους, δυστυχώς από  το left.gr.

Άγαλμα της πρώτης γυναίκα δύτρια με σκάφανδρο στο λιμάνι της Σύμης

Στη Σύμη έστησαν άγαλμα στην Ευγενία Μαστορίδου, η οποία το 1863 φόρεσε σκάφανδρο και  έκανε κατάδυση στο λιμάνι της Σύμης για να πείσει τους (άνδρες βεβαίως) δύτες να φορούν κι εκείνοι σκάφανδρο και  να μη βουτάνε γυμνοί -και δεν το έκανε  από σεμνοτυφία  βέβαια.

Η ακλισιά, εντάξει,  είναι παρωνυχίδα. Αλλά η «γυναίκα δύτρια»; Υπάρχουν και άντρες δύτριες;

Επειδή διαβάζω στο κείμενο και για «άνδρες δύτες» σκέφτομαι μήπως πρόκειται για μετάφραση από τα αγγλικά, όπου πράγματι θα γινόταν λόγος για woman / female diver και για male / men divers.

Κατά τα άλλα, το άρθρο έχει ενδιαφέρον για την  ιστορία της χρήσης σκαφάνδρων από τους σφουγγαράδες των Δωδεκανήσων -τα σκάφανδρα, λέει, επέτρεπαν στον βουτηχτή να μαζέψει περισσότερα σφουγγάρια, αλλά απαιτούσαν ειδική εκπαίδευση για την ασφαλή χρήση τους και τον πρώτο καιρό ήταν πολλοί οι σφουγγαράδες με σκάφανδρο (οι «μηχανικοί», υπάρχει και ο σχετικός  χορός) που έμειναν παράλυτοι ή βρήκαν τον θάνατο.

* Κι ένα γραπδάμ (γραπτό σαρδάμ) σε τίτλο:

 

Η Ουκρανία ανέβαλε την  ευθύνη, αντί «ανέλαβε».

Εκτός πια  αν ανέβαλε την ανάληψη της ευθύνης, τι να πω.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Θηλυκό γένος, Μαργαριτάρια, Μεταφραστικά, Μεζεδάκια, Ποίηση, Το είπε/δεν το είπε | Με ετικέτα: , , , , , | 246 Σχόλια »

Κουντρασταδόροι, ένα διήγημα του Νίκου Κάσδαγλη

Posted by sarant στο 19 Ιουλίου, 2020

Αναζητούσα ένα διήγημα θαλασσινό, ναυτικό, μια και το καλοκαίρι είναι η εποχή που οι περισσότεροι βρισκόμαστε ή θέλουμε να βρεθούμε στη θάλασσα. Η εύκολη λύση είναι ο Καρκαβίτσας, αλλά είπα να διαλέξω κάτι λιγότερο γνωστό. Σκέφτηκα λοιπόν τα ναυτικά διηγήματα του Νίκου Κάσδαγλη. Ο Κάσδαγλης (1928-2009) ήταν σημαντικός συγγραφέας και μεταφραστής της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, με γνωστότερο έργο του το μυθιστόρημα «Κεκαρμένοι», μια σκληρή αφήγηση με θέμα τη στρατιωτική ζωή.

Γεννήθηκε στην Κω και πολλά από τα έργα του έχουν θέμα τη θάλασσα και τους ναυτικούς. Συνδέεται κατά κάποιο τρόπο με το ιστολόγιο, αφού πέθανε στις 16.2.2009, τη μέρα που άρχισε να λειτουργεί το ιστολόγιο. Κι έτσι, ένα από τα πρώτα άρθρα του ιστολογίου ήταν μια σύντομη νεκρολογία του, την επόμενη μέρα.

Σε εκείνο το άρθρο είχα δημοσιεύσει την αρχή από το διήγημα του Κάσδαγλη «Κουντρασταδόροι», που η συνέχειά του βρισκόταν στον παλιό μου ιστότοπο. Το διήγημα είναι παρμένο από τη συλλογή «Σπιλιάδες» (1952) με τέσσερα ναυτικά διηγήματα.

Δημοσιεύω λοιπόν σήμερα όλο το διήγημα. Κουντρασταδόροι είναι οι ναυτικοί που κάνουνε κουντράστα με τις βάρκες τους, που είναι το ανάλογο της κόντρας για τις μηχανές. Όπως και οι κόντρες, έτσι και τα κουντράστα είναι επικίνδυνη υπόθεση.

Το νησί δεν κατονομάζεται, αλλά νησάκι Νήμος υπάρχει δίπλα στη Σύμη.

Κουντρασταδόροι

του Νίκου Κάσδαγλη

Εμείς οι ντόπιοι το λέμε όμορφο το νησί μας και τ΄ αγαπούμε. Όσο ζούμε εδώ δε θέλουμε να φύγουμε, και σα μας σφίξει η ανάγκη – φτωχός μαθές ο τόπος – πάντα τόνε θυμούμαστε με μεράκι.

Δεν έχει άλλον τρόπο να ζήσεις, από την τέχνη τη θαλασσινή. Είμαστε ψαράδες, σφουγγαράδες, ναύτες. Όχι πως η θάλασσά μας είναι πλούσια· τα καΐκια μας παγαίνουν μακριά, στη Μπεγγάζη, για σφουγγάρι, και τα φορτηγά βγαίνουν από τη ρότα τους για να πιάσουν στο νησί.

Λιμάνια μόνο έχουμε μπόλικα. Βαθιά λιμάνια, σίγουρα σε όλους τους καιρούς, τριγυρισμένα από κοφτερούς βράχους – στο νησί δε θα βρεις μιαν ακρίτσα αμμουδιά – αποκούμπι για τους ψαράδες στα μελτέμια, που βαστούν τους πιο πολλούς μήνες του χρόνου. Δύσκολα θα πετύχεις στον καιρό τους και μια μονάχα μέρα μπουνάτσα – κι είναι άγρια. Βοηθάει και το νησί, βλέπεις. Γιομάτο απότομα βουνά και βαθιές χαράδρες, αλλού απαγκιάζει ολότελα, κι αλλού μαζεύει τη δύναμη του ανέμου και τόνε ξαπολάει σα φίδι που σφυρίζει. Μέρες μέρες ο καιρός δυναμώνει τόσο, που κλείνει στο λιμάνι όλα τα πανάδικα και τις βάρκες.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Διηγήματα, Θαλασσινά, Ναυτικά, νησιά | Με ετικέτα: , , , | 81 Σχόλια »