Λερναίο αρχονταρίκι, ή πώς μας πήραν φαλάγγι οι Λιθουανοί

Μερικά πράγματα μόνο αν τα χάσεις καταλαβαίνεις την αξία τους. Για παράδειγμα, την εκπομπή της ΕΤ1 «Αρχονταρίκι», που την παρουσίαζε ο επίσκοπος Δημητριάδος, δεν την είχα δει ποτέ στα 19 χρόνια που προβαλλόταν· κι όμως, μόλις κόπηκε, άρχισα να παίρνω ηλεμηνύματα διαμαρτυρόμενων (ορθόδοξων) πολιτών, που μ’ έκαναν να συνειδητοποιήσω τι κελεπούρι έχασα. Απόρησα βέβαια πώς είναι δυνατόν να λείπει η εκπομπή της ορθόδοξης εκκλησίας από την κρατική τηλεόραση, ενώ θα συνεχιστούν απρόσκοπτα οι εκπομπές των καθολικών, των διαμαρτυρομένων, των ευαγγελικών, των εβραίων, των μουσουλμάνων και των δωδεκαθεϊστών, διότι γι’ αυτές δεν διάβασα να κόπηκαν, άρα συνεχίζονται. Νομίζω ότι πρόκειται για απαράδεκτη διάκριση εναντίον της ορθοδοξίας και διαμαρτύρομαι εντονότατα.

Πέρα όμως από θέματα ισοτιμίας, το Αρχονταρίκι, όπως μου λένε, ήταν εκπομπή σπάνιας ποιότητας. Και προς επίρρωση, στον ιστότοπο cosmo.gr βλέπω ένα απόσπασμα, που υποθέτω πως είναι διαλεγμένο έτσι που να παρουσιάζει μια από τις καλύτερες στιγμές της εκπομπής –και μάλιστα με θέμα γλωσσικό… και λερναίο!

Ο κύριος που μιλάει είναι ο Παναγιώτης Μητροπέτρος, που παλιότερα, ως γυμνασιάρχης στο Κερατσίνι, είχε οργανώσει με τους μαθητές του μιαν αξιόλογη εργασία για τον Πλάτωνα (το ξέρω επειδή δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Νέμεσις), και που μπορείτε να τον βρείτε στο γιουτούμπ να αναλύει θέματα ελληνικής γλώσσας (αν δεν σφάλλω, είχε συμμετάσχει και σε εκπομπή του έγκριτου διανοητή Κ. Χαρδαβέλλα για τα κρυμμένα μυστικά της γλώσσας μας).

Μπορείτε να ακούσετε τον κ. Μητροπέτρο, αλλά έτσι κι αλλιώς θα δώσω αναλυτικότατη περιγραφή των όσων λέει (αν και όχι πιστή απομαγνητοφώνηση), βάζοντας σε αγκύλες […] κάποια δικά μου σχόλια.

Καταρχάς, μας λέει ότι οι Ιάπωνες δεν κατάργησαν τα ιδεογράμματά τους [ποιος τους το ζήτησε τάχα;] Έπειτα, αναφέρει ότι υπάρχει ένα απλό τεστ για να δούμε τη διανοητική ανάπτυξη ενός ατόμου: παίρνουμε μια έκθεση ιδεών ή ένα άλλο κείμενό του, και μετράμε πόσες προτάσεις περιλαμβάνει. Τώρα, αν οι περισσότερες από τις προτάσεις αυτές είναι κύριες (π.χ. Παίζω. Πηγαίνω σχολείο. Διαβάζω το βιβλίο μου), αυτό σημαίνει πως το ενλόγω άτομο βρίσκεται μόλις και μετά βίας στο πρώτο, το κατώτερο, σκαλοπάτι διανοητικής ανάπτυξης. Στο δεύτερο σκαλοπάτι βρίσκεται κάποιος όταν οι δευτερεύουσες προτάσεις (επειδή, για να, ο οποίος…) είναι περισσότερες από τις κύριες. Στο τρίτο σκαλοπάτι ανεβαίνουμε όταν πολλές από τις δευτερεύουσες προτάσεις είναι υποθετικές (εάν, ενπεριπτώσει που…)

[Ως εδώ δεν υπάρχει καμιά αντίρρηση, είναι ολοφάνερο ότι κείμενα που αποτελούνται κατά μεγάλο μέρος από κύριες προτάσεις, όπως τα μυθιστορήματα του Χεμινγουέι ή η Γυναίκα της Ζάκυθος, ωχριούν μπροστά στα υψηλά νοήματα που βρίσκουμε σε κείμενα του τρίτου επιπέδου, όπως: Παρόλο που σε συμπαθώ, αν δεν μου γυρίσεις μέχρι αύριο τα λεφτά που μου χρωστάς θα σε κάνω να βλαστημήσεις την ώρα που γεννήθηκες, κι ας με κλείσουν φυλακή.]

Υπάρχει όμως και τέταρτο επίπεδο, ή μάλλον υπήρχε. Το είχαμε, αλλά το χάσαμε ή μάλλον «το καταργήσαμε» [ποιος κερατάς πήρε την απόφαση να το καταργήσει, ήθελα να ξέρω]. Είναι «το μακροπερίοδον της γλώσσης μας». Αν πάρετε τον Θουκυδίδη τον παππού μας [τον δικό μου τον λέγανε Νίκο], θα δείτε ότι πολλές φορές μία «σελίς» είναι μία περίοδος· «όποιος κατάφερνε να καταλάβει με μια ματιά μια σελίδα ολόκληρη, ποια νοήματα περιείχε, αυτός δεν χρειαζότανε τίποτε άλλο να εξασκηθεί, αυτός είχε ήδη τόσο κοφτερό μυαλό που μπορούσε να κάνει τεχνολογία αιχμής, να φτιάξει ηλεκτρονικούς υπολογιστές». [Αυτό το θυμάμαι κι εγώ: επί επταετίας, είχαμε γεμίσει με ειδικούς που έφτιαχναν ηλεκτρονικούς υπολογιστές (στο τμήμα μου στη δευτέρα γυμνασίου είχαμε τέσσερις-πέντε). Μόλις ήρθε ο Ράλλης το 1976 και έκανε τη μεταρρύθμιση, κατέρρευσαν όλα].

[Κι ενώ η συζήτηση έχει μπει για τα καλά στα μονοπάτια του Λερναίου, ο κ. Μητροπέτρος κάνει μια παρέκβαση, όμως πολύ διαφωτιστική. Μιλάει για τους λεκτικούς τύπους]. «Η αγγλική, αν μετρήσεις πόσους μονολεκτικούς τύπους χρησιμοποιεί στην ενεργητική της φωνή, ή στη μέση, ή και στις δύο» [ας φανούμε γενναιόδωροι], «έχει ένα άλφα ποσοστό» [ή ποσό;]. «Η λατινική έχει 2α. Η ελληνική έχει περίπου έξι άλφα, εξαπλάσιο. Έχουμε κάπου 250 μονολεκτικούς τύπους για την ενεργητική και τη μέση μας φωνή. Αυτό τι δείχνει; Ότι η γλώσσα μας, η ίδια, όχι επειδή είμαστε Έλληνες, και Τούρκοι να ήμασταν το ίδιο θα λέγαμε, είναι καθαρά μαθηματική και γεωμετρική γλώσσα με αποτέλεσμα…»

[Διακόπτω την αφήγηση για να θαυμάσουμε όλοι αυτό το ολυμπιακών διαστάσεων λογικό άλμα: επειδή η γλώσσα μας έχει περισσότερους μονολεκτικούς ρηματικούς τύπους από τα λατινικά, άρα είναι καθαρά μαθηματική και γεωμετρική. Και μετά τη στιγμιαία διακοπή, βυθιζόμαστε πια μέχρι το λαιμό στα ιερά νάματα της Λέρνης:]

…με αποτέλεσμα, οι μεγάλες εταιρείες της Ιαπωνίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, οι εταιρείες αιχμής του χαρντγουέρ και του σοφτγουέρ, του τεχνολογικού και του λογισμικού των ηλεκτρονικών υπολογιστών, όταν ζητούν στελέχη για να επανδρώσουνε τα ανώτατα επίπεδα των εταιρειών αυτών λένε, να ’χουνε μάστερ τάδε, τεχνολογίας, διδακτορικό τάδε, και να είναι και κάτοχοι της αρχαίας ελληνικής, της αρχαίας ελληνικής· αυτό γιατί το λένε; έχουμε καταχωρήσεις απ’ την Ουάσινγκτον Ποστ, από εφημερίδες των Ηνωμένων Πολιτειών, γιατί το λένε; κορόιδα είναι αυτοί που το λένε; κι εμείς πάμε και τα καταργούμε, όχι μόνο τα αρχαία ελληνικά, αλλά και τα νέα ελληνικά, διότι αυτό που ομιλείται είναι ένα ιδίωμα της κακιάς ώρας, τέτοια γλώσσα μιλάει μόνο ο Μίκι Μάους και ο Ντόναλντ Ντακ, με γρυλλισμούς σε λίγο θα συνεννοούμαστε, είναι καλό αυτό το πράγμα;

Και μ’ αυτά τα λόγια του κ. Μητροπέτρου κλείνει το στιγμιότυπο από το Αρχονταρίκι. Και έχω να πω ότι χαίρομαι χαρά μεγάλη, γιατί τόσα χρόνια που κυκλοφορεί το Λερναίο κείμενο δεν είχα βρει καμιά τεκμηριωμένη αναφορά στις περίφημες εταιρείες που έχουν στελεχώσει τα ανώτατα κλιμάκιά τους με αρχαιομαθείς κομπιουτεράδες, και ομολογώ ότι είχα αμφιβολίες· τώρα όμως, που με διαβεβαιώνει ο κ. Μητροπέτρος, που είναι επώνυμος παράγοντας της πνευματικής ζωής και άνθρωπος που σέβεται το όνομά του, θα πάψω να αμφιβάλλω, αρκεί βέβαια να μου στείλει σκαναρισμένη μια σελίδα αγγελιών της Ουάσινγκτον Ποστ, με μια τέτοια αγγελία· δεν θέλω πολλές, αρκεί μία. Όμως να είναι από την Ουάσινγκτον Ποστ, όχι από την Τουέντιεθ Σέντσουρι Μποστ. Παρακαλώ τον κ. Μητροπέτρο αν διαβάζει να στείλει το συνημμένο με την αγγελία· κι αν διαβάζει κανείς γνωστός του, ας τον ειδοποιήσει.

Βέβαια, αν το πλήθος των λεκτικών τύπων συνεπάγεται και πλούτο της γλώσσας και ευφυΐα των ομιλητών της, τότε φοβάμαι πως πάλι δεύτεροι βγήκαμε. Για παράδειγμα, η λιθουανική γλώσσα, διαβάζω στη Βικιπαίδεια, έχει εφτά πτώσεις, ενώ η αρχαία έχει πέντε (τα πανάρχαια χρόνια είχε παραπάνω, αλλά πήγανε οι βλάκες και τις καταργήσανε), οπότε έχει περισσότερους λεκτικούς τύπους στα ουσιαστικά της· ενώ στα τούρκικα, όπως βλέπετε εδώ, κάθε ρήμα έχει εκατοντάδες λεκτικούς τύπους, ίσως περισσότερους από τα ελληνικά –κάτι ήξερε ο κ. Μητροπέτρος πιο πάνω που είπε «και Τούρκοι να ήμασταν το ίδιο θα λέγαμε»· το ίδιο, αλλά για τα τουρκικά.

Και νομίζω ότι έχω μιαν εξήγηση για αυτή την πρωτοφανή οικονομική καθίζηση που έπαθε η χώρα μας μετά το 2004 αλλά και για το οικονομικό θαύμα που είχε προηγηθεί, για το οποίο κάποιοι ανεύθυνοι αναλυτές επαίνεσαν είτε την εργασία των μεταναστών είτε τη δημιουργική λογιστική της κυβέρνησης Σημίτη. Λοιπόν, η αλήθεια είναι η εξής: η μεγάλη οικονομική άνθιση της δεκαετίας του 1990 δεν οφείλεται ούτε στις κοινοτικές επιδοτήσεις, ούτε στην απλήρωτη εργασία και υπερεκμετάλλευση των μεταναστών, ούτε στους χειρισμούς της κυβέρνησης Σημίτη, αλλά στις αθρόες προσλήψεις αρχαιομαθών Ελλήνων κομπιουτεράδων στις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, φυσικά με παχυλούς μισθούς. Εύλογα, αυτή η ευημερία μετακυλίστηκε στην υπόλοιπη οικονομία, καθώς οι χιλιάδες αρχαιομαθείς Κροίσοι του Διαδικτύου αγόραζαν μανιωδώς αυτοκίνητα, έχτιζαν βιλάρες που τις στόλιζαν με  ακριβά έπιπλα και έργα τέχνης, παρέθεταν πολυτελή γεύματα με εκατοντάδες καλεσμένους, απασχολούσαν στρατιές οικιακών βοηθών. Όμως, ήρθε το καταραμένο 2004, και η είσοδος της Λιθουανίας στην ΕΕ. Σιγά-σιγά, οι πολυεθνικές εταιρείες, βλέποντας πως οι Λιθουανοί κομπιουτεράδες (που τώρα είχαν κοινοτικό διαβατήριο κι έτσι δεν έπιαναν θέση ξένου) είχαν περισσότερους λεκτικούς τύπους στη φαρέτρα τους, και μάλιστα ως μητρική τους γλώσσα, άρχισαν να απολύουν τους συμπατριώτες μας –οι οποίοι, εννοείται, είχαν κάνει μεγάλα ανοίγματα και ήταν αδύνατο να προσαρμοστούν αμέσως στον νέο τρόπο ζωής.

Κι έτσι, απολύθηκαν οι Κροίσοι και άρχισε η κρίση, καθώς έπαψε να μπαίνει στη χώρα πολύτιμο συνάλλαγμα, της τάξεως των 20 δισεκ. ετησίως (υπολογίστε, χίλιες εταιρείες, από είκοσι κατά μέσο όρο αρχαιομαθείς κομπιουτεράδες η κάθε μία, από ένα εκατομμύριο ετήσιο μισθό ο καθένας), κι έτσι, ενώ οι δρόμοι του Βίλνιους και του Κάουνας πλημμυρίζουν με αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού, εμείς φτάσαμε εδώ που βρισκόμαστε σήμερα… Άτιμοι Λιθουανοί!

ΥΓ: Πολλά απ’ όσα γράφω είναι ειρωνικά· προτίμησα να μην τα σημαδέψω με ειδικό χρώμα…

ΥΓ2: Κύριε Μητροπέτρο, περιμένω την αγγελία της Ουάσινγκτον Ποστ!