Η Ιφιγένεια της Αγίας Παρασκευής

Καθώς γράφονται οι γραμμές αυτές, έχουν αρχίσει να πέφτουν ο ένας μετά τον άλλον οι πομποί της ΕΡΤ και να χάνεται το σήμα σε μεγάλες περιοχές της χώρας (στη Λέρο, λέει ο δήμαρχος, τώρα πια πιάνουν μόνο τούρκικα κανάλια) ύστερα από την πρωτοφανή και πιθανότατα παράνομη απόφαση της κυβέρνησης, ή μάλλον του μεγαλύτερου τμήματος της κυβέρνησης, να κλείσει μέσα σε μια νύχτα η δημόσια τηλεόραση, η ΕΡΤ. Την ίδια στιγμή, απρόσμενα μεγάλο πλήθος κόσμου έχει κατακλύσει το προαύλιο της ΕΡΤ στην Αγία Παρασκευή σε ένδειξη συμπαράστασης στη μελλοθάνατη δημόσια ραδιοτηλεόραση.

Η σπουδή του Υπουργείου Οικονομικών να διακόψει τη λειτουργία της ΕΡΤ πριν ακόμα κυρωθεί από τη Βουλή η πράξη νομοθετικού περιεχομένου, και ενώ δεν είναι καθόλου βέβαιη η ψήφισή της από τη Βουλή, δεν είναι παρά μία ακόμα πραξικοπηματική ενέργεια στην αλυσίδα των αυθαιρεσιών, μια ενέργεια που επιδιώκει προφανώς να δημιουργήσει τετελεσμένα γεγονότα. Όμως, και η ίδια η διαδικασία της πράξης νομοθετικού περιεχομένου αποτελεί συνταγματική εκτροπή. Όπως έχουμε ξαναγράψει, οι πράξεις νομοθετικού περιεχομένου προβλέπονται από το Σύνταγμα σε πολύ συγκεκριμένες και εντελώς εξαιρετικές περιπτώσεις, και συγκεκριμένα (άρθρο 44, παρ. 1 του Συντάγματος) «σε έκτακτες περιπτώσεις εξαιρετικώς επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης». Προσέξτε με πόσα ασυνήθιστα επίθετα θωρακίζει ο συνταγματικός νομοθέτης την περίσταση: η ανάγκη δεν πρέπει να είναι απλώς επείγουσα αλλά εξαιρετικά επείγουσα και απρόβλεπτη. Ολοφάνερα, η ανάγκη για εξορθολογισμό και εξυγίανση της ΕΡΤ και των λοιπών ΔΕΚΟ δεν μπορεί να χαρακτηριστεί επείγουσα εφόσον υπάρχει εδώ και χρόνια, αλλά κυρίως δεν μπορεί να θεωρηθεί «απρόβλεπτη», όσο κι αν τεντώσουμε τα όρια της λογικής. Εξίσου ολοφάνερα, η κατάργηση της ΕΡΤ με πράξη νομοθετικού περιεχομένου είναι συνταγματικός βιασμός.

Θα μου πείτε, δεν είναι ο πρώτος. Πράγματι, η σημερινή κυβέρνηση έχει αναγάγει τις πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, από έκτακτο μέσο αντιμετώπισης απρόβλεπτων καταστάσεων, σε συνήθη τρόπο νομοθέτησης. Μια φίλη νομικός που έχει μέθοδο και υπομονή μέτρησε ότι η χτεσινή ήταν η 19η (!!) τέτοια πράξη. Και δεν θα είναι ο τελευταίος, αν τουλάχιστον ευοδωθεί το σημερινό κυβερνητικό πείραμα, διότι η πράξη νομοθετικού περιεχομένου δεν αφορά ειδικώς την ΕΡΤ Α.Ε. αλλά κάθε δημόσιο οργανισμό. Όπως έκλεισε μέσα σε μια νύχτα η ΕΡΤ, χωρίς συζήτηση, χωρίς γενική συνέλευση των μετόχων (έστω κι αν ο μέτοχος είναι ένας, το κράτος), χωρίς ορισμό εκκαθαριστή, η ίδια τύχη περιμένει και άλλους δημόσιους φορείς -αν περάσει το αποψινό.

Επιπλέον, η συγκεκριμένη πράξη νομοθετικού περιεχομένου με την οποία καταργείται η ΕΡΤ είναι διπλά προβληματική, διότι δεν υπογράφεται από όλα τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου και, όπως όλα δείχνουν, δεν έχει την επιδοκιμασία ή έστω την ανοχή των άλλων δύο κυβερνητικών εταίρων. Για να κάνουμε μια όχι αταίριαστη πιστεύω κοινοβουλευτική μεταφορά, η πράξη που καταργεί την ΕΡΤ δεν έχει τη δεδηλωμένη, αφού, ακόμα κι αν την ψηφίσει το σύνολο των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας και της Χρυσής Αυγής δεν συγκεντρώνει την έγκριση 150 βουλευτών. Και αυτή η έλλειψη δεδηλωμένης υποστήριξης καθιστά ακόμα περισσότερο πραξικοπηματική την αιφνιδιαστική, βίαιη διακοπή της λειτουργίας της.

Η οποία, τώρα που γράφω, έχει πλέον ολοκληρωθεί. Στα σχόλια που έγιναν στο προηγούμενο άρθρο του ιστολογίου ή σε κοινωνικά μέσα οι αλλεπάλληλες ανακοινώσεις των φίλων όπως “κόπηκε το σήμα στον πομπό του Αιγίου”, “κόπηκε το ρεύμα στην ΕΤ3″, “εκπέμπουμε ακόμα από την ΕΤ1, αλλά δεν ξέρουμε για πόσο ακόμα”, αναπόφευκτα έφεραν σε πολλών το νου, έστω κι αν δεν το είχαν ζήσει οι ίδιοι, τη θρυλική τελευταία εκπομπή της Ελληνικής Ραδιοφωνίας όταν έμπαιναν οι Γερμανοί στην Αθήνα το 1941. Οπότε, η ΕΡΤ έχει πάψει πια να λειτουργεί, και η διακοπή αυτή θα κρατήσει πιθανώς επί πολλούς μήνες αν ευοδωθούν τα κυβερνητικά σχέδια, αφήνοντας όχι αμελητέα τμήματα του ελληνικού χώρου χωρίς τηλεόραση, αφού τα μόνα κανάλια που πιάνουν είναι τα τούρκικα (τα οποία, σε αντίθεση με τα δικά μας ιδιωτικά, δεν βάζουν υποτίτλους στα σίριαλ που προβάλλουν).

Να πούμε εδώ παρεμπιπτόντως ότι σε ένα νον πέιπερ, που κυκλοφορεί από κυβερνητικούς κύκλους, τονίζεται ότι η απόφαση για το κλείσιμο της ΕΡΤ έχει παρθεί εδώ και καιρό, «Όμως, περιμέναμε να ολοκληρωθούν οι υποχρεώσεις της ΕΡΤ ως προς την μετάδοση των θεμάτων των πανελλαδικών εξετάσεων, για να μην διακινδυνευτεί η ομαλή διεξαγωγή τους». Καταρχάς, αυτή η ομολογία, αν είναι ειλικρινής, διαψεύδει το σκεπτικό για «εξαιρετικά επείγουσα και απρόβλεπτη ανάγκη» που υποτίθεται ότι επέβαλε την πράξη νομοθετικού περιεχομένου -μια απόφαση που έχει ληφθεί από καιρό δεν είναι ούτε απρόβλεπτη ούτε εξαιρετικά επείγουσα! Δεύτερον, οι πανελλαδικές εξετάσεις δεν έχουν ολοκληρωθεί ή τουλάχιστον δεν έχουν ολοκληρωθεί για όλους. Τα ειδικά μαθήματα, στα οποία συμμετέχουν δεκάδες χιλιάδες υποψήφιοι, ολοκληρώνονται, αν δεν κάνω λάθος, την Παρασκευή, και ακολουθούν οι επαναληπτικές εξετάσεις. Δεν κινδυνεύει τάχα η ομαλή διεξαγωγή τους με το κλείσιμο της ΕΡΤ;

Νομίζω ότι έδειξα για ποιο λόγο θεωρώ αντισυνταγματική τη διαδικασία που ακολουθήθηκε για την κατάργηση της ΕΡΤ. Ίσως κάποιοι συμφωνούν με την ουσία της απόφασης, δηλαδή με το κλείσιμο της ΕΡΤ αλλά η πικρή πείρα δεκαετιών έχει δείξει ότι συνήθως ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα, αντίθετα η χρήση παράνομων μέσων ακυρώνει ακόμα και τους σωστούς σκοπούς. Στη σχοινοτενή δήλωσή του, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος υποστήριξε ότι η ΕΡΤ «είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση μοναδικής αδιαφάνειας και απίστευτης σπατάλης». Εδώ έχει κάποιο δίκιο, και φαντάζομαι ότι η δήλωσή του πρέπει να εκληφθεί ως αυτοκριτική, διότι μόνο υπό καθεστώς αδιαφάνειας και απίστευτης ευνοιοκρατίας θα έφτανε στη θέση του διευθυντή ενημέρωσης ο κ. Αιμίλιος Λιάτσος, περισσότερο γνωστός από την προϋπηρεσία του σε ρεπορτάζ παραλίας. Κατά τα άλλα, αναρωτιέμαι ποιον συμβολισμό κρύβει το γεγονός ότι η θανατική καταδίκη της δημόσιας τηλεόρασης ανακοινώθηκε από τον άνθρωπο που έχει συνδέσει το όνομά του με μερικές, αν όχι από τις χειρότερες, πάντως από τις πιο φαιδρές στιγμές της ιδιωτικής τηλεόρασης. Όμως, για την όποια αδιαφάνεια και σπατάλη στην ΕΡΤ ασφαλώς η πολιτική ηγεσία όχι απλώς δεν είναι άμοιρη ευθυνών, αλλά έχει και την πρωταρχική ευθύνη. Στο κάτω-κάτω, δεν τελούσε υπό καθεστώς…. αυτοδιαχείρισης η ΕΡΤ ως τώρα· κάτω από ασφυκτικό κρατικό έλεγχο βρισκόταν!

Και δεν αρνείται κανείς την ανάγκη για εξυγίανση και εξορθολογισμό της λειτουργίας της ΕΡΤ -και όχι μόνο της ΕΡΤ, αν σκεφτούμε ότι υπάρχει ένα ακόμα μέσο ενημέρωσης, με πολύ μικρότερη ακροαματικότητα από τα κανάλια της ΕΡΤ, το οποίο διατηρείται περιέργως στο απυρόβλητο, το κανάλι της Βουλής. Εξυγίανση όμως, όχι κατάργηση και κυρίως όχι με διαδικασίες που κατάφωρα παραβιάζουν τη συνταγματική νομιμότητα και που υποβάλλουν έντονα την ιδέα ότι ο μόνος λόγος που επισπεύστηκε η κατάργηση είναι για να παρουσιαστούν μερικές χιλιάδες κεφ… ονοματεπώνυμα απολυμένων του δημόσιου τομέα στους εκπροσώπους των δανειστών μας.

Και βέβαια, η απόφαση αυτή πάρθηκε από μια κυβέρνηση που δεν είναι μονοκομματική, αλλά κυβέρνηση συνεργασίας και, όπως όλα δείχνουν, πάρθηκε παρά και ενάντια στις απόψεις των άλλων δύο κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση, του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ. Τα δυο αυτά κόμματα εξέφρασαν, σε υψηλούς τόνους την έντονη αντίθεσή τους με την πράξη νομοθετικού περιεχομένου, αλλά οι αντιρρήσεις αυτές, όσο μένουν στα λόγια είναι κενές περιεχομένου. Να θυμίσω ότι με βάση το Σύνταγμα η πράξη νομοθετικού περιεχομένου μπορεί να κάνει έως και σαράντα μέρες για να υποβληθεί στη Βουλή, και τρεις μήνες ώσπου να κυρωθεί, διάστημα στο οποίο θεωρητικά η κυβέρνηση θα μπορεί να την εφαρμόζει επί δικαίους και αδίκους, όχι μόνο στην ΕΡΤ αλλά σε κάθε δημόσιο οργανισμό.

Επομένως, η αντίθεση των δύο πολιτικών αρχηγών δεν μπορεί να εκφραστεί μόνο όταν έρθει η ώρα της ψήφισης της Πράξης στη Βουλή. Πρέπει να δηλωθεί τώρα έμπρακτα, και αυτό ένα μόνο πράγμα μπορεί να σημαίνει: να άρουν τα δυο κόμματα την εμπιστοσύνη τους από την κυβέρνηση. Θα μου πείτε: αξίζει να ρίξεις την κυβέρνηση για την ΕΡΤ;  Το ερώτημα αυτό μπορεί κανείς να το θέτει διαρκώς (για το ασφαλιστικό; για το αντιρατσιστικό; για τις επιστρατεύσεις; ) αν όμως εξετάσει το σωρευτικό αποτέλεσμα όλων αυτών των μέτρων θα τρομάξει. Κι έπειτα, όπως δείξαμε, η συγκεκριμένη πράξη ν.π. δεν αφορά μόνο την ΕΡΤ αλλά δεκάδες δημόσιους οργανισμούς. Και άλλωστε, τίποτε δεν μας λέει ότι δεν θα υπαναχωρήσει η ΝΔ.

Κι έπειτα, αν δεν εναντιωθούν ούτε τώρα τα δυο κόμματα, πότε θα το κάνουν; Η κατάσταση μού θύμισε ένα παλιό ανέκδοτο. Στους μεγάλους βομβαρδισμούς του Λονδίνου, μια γερμανική βόμβα είχε ισοπεδώσει ένα σπίτι. Τα συνεργεία της πυροσβεστικής που έψαχναν στα χαλάσματα, ανακάλυψαν μια γριούλα στην κρεβατοκάμαρά της σε κατάσταση σοκ. Όταν είδαν ότι δεν έχει τραυματιστεί, έψαξαν να βρουν κάτι να τη συνεφέρουν, και ανοίγοντας το ντουλάπι του μπουφέ έβγαλαν ένα μπουκάλι παλιό κονιάκ και έβαλαν ένα ποτηράκι να της το δώσουν. — Μη, μη! ψέλλισε αδύναμα η γριά. Αυτό το φυλάω για μια ώρα ανάγκης!

Όμως για τα δυο κόμματα, η ώρα της ανάγκης είναι τώρα. Η κρίση με την ΕΡΤ τους δίνει και μια μεγάλη ευκαιρία, να αποδείξουν ότι έχουν λόγο ύπαρξης. Αν θέλουν να συνεχισουν να υπάρχουν ως αυτοτελείς πολιτικοί οργανισμοί, πρέπει να το δείξουν τώρα.