Ένα τηλεφώνημα απογνώσεως πριν από 45 χρόνια (Μποστ)

Σήμερα κλείνουν 45 χρόνια από τα Ιουλιανά, την ανατροπή της εκλεγμένης κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου στις 15 Ιουλίου 1965 και την περίοδο πολιτικής ανωμαλίας που ακολούθησε. Για πολλούς λόγους, στην περίοδο εκείνη σημειώθηκε μια χωρίς προηγούμενο άνθιση της πολιτικής σάτιρας, τόσο της επώνυμης, από τις στήλες των εφημερίδων και το σανίδι της επιθεώρησης, όσο και της ανώνυμης, όπως σε αυτό εδώ το πανό φοιτητών, με το ευφυέστατο σύνθημα που παντρεύει τον τίτλο μιας επιτυχημένης κινηματογραφικής ταινίας (Πράκτωρ 007 εναντίον Δρος Νο) με το όνομα του αποστάτη πρωθυπουργού και το σύνθημα 1-1-4 (το τότε ακροτελεύτιο άρθρο του Συντάγματος). Η φωτογραφία είναι απαράδεκτα αχνή (από σκαναρισμένη εφημερίδα της εποχής) αλλά την κεντρική ιδέα μάλλον την πιάνετε: ο πράκτωρ 114 ντυμένος τσολιάς πιάνει στην απόχη τον Δρ Νό-βα που φοράει κουστούμι και παπιγιόν.

Πέρσι τέτοιον καιρό, στο αντίστοιχο επετειακό άρθρο για τα Ιουλιανά, παρουσίασα γελοιογραφίες του Κώστα Μητρόπουλου και του Φωκίωνα Δημητριάδη. Σήμερα, θα παρουσιάσω μία γελοιογραφία του Μποστ, που σχετίζεται με το προχτεσινό μου σημείωμα, μια και έχει τίτλο «Η ποίησις του Νόβα» και αναφέρεται στο περίφημο δίστιχο «από την εποχή της Αλώσεως» (τα «γαργάλα τα» δεν είχαν ακόμα κατασκευαστεί).

Ιδού λοιπόν το σκίτσο του Μποστ, που δημοσιεύτηκε στην Αυγή στις 25 Ιουλίου 1965, δέκα μέρες μετά την αποστασία.

Πάνω στο πατρόν του δίστιχου  «Από την εποχήν της Αλώσεως, δεν είδαμε τέτοιο εργοστάσιο εμφιαλώσεως», ο Μποστ φτιάχνει ολόκληρο «τηλεφώνημα απογνώσεως» του Νόβα, που βλέπει ότι δεν μπορεί να προσελκύσει ικανό αριθμό βουλευτών, προς τον βασιλιά Κωνσταντίνο που παραθερίζει στην Κέρκυρα. Η «νεκροφόρος» είναι αναφορά στη δολοφονία του αριστερού φοιτητή Σωτήρη Πέτρουλα στις 21 Ιουλίου. Το «πολτρονίσιμο» είναι αναφορά στον ισχυρισμό που είχε προβάλει ο Νόβας στη Βουλή, ότι η δική του κυβέρνηση είναι ανώτερη και δημοκρατικότερη της προηγούμενης, όπως ακριβώς στα ιταλικά θέατρα το πολτρονίσσιμο (οι θέσεις της πρώτης σειράς) είναι ανώτερες από τις κοινές πολυθρόνες! Ποντικονήσιμο, βέβαια, η Κέρκυρα, άρα ο θρόνος.

Στην «καμπάνα» που νοίκιαζε η εκδότρια Ελένη Βλάχου στα Αστέρια Γλυφάδας είχε γίνει μυστική σύσκεψη για προετοιμασία της διάδοχης κατάστασης, κι αυτό δίνει στον Μποστ αφορμή για το λογοπαίγνιο με την πένθιμη καμπάνα, ενώ δεν έχω ξεδιαλύνει ποιος ήταν ο Τσολιάς. Την επόμενη Τρίτη, 27 Ιουλίου, επρόκειτο να γίνει νέα πανεργατική απεργία.

Το τηλεφώνημα παρακολουθούν κατηφείς ο ναύαρχος Τούμπας, υπουργός Δημόσιας Τάξης που είχε θεωρηθεί άμεσα υπεύθυνος για τη δολοφονία του Πέτρουλα και ο Κ. Μητσοτάκης έχοντας στη μασχάλη την «Ελευθερία», την εφημερίδα που τον υποστήριζε προσωπικά και που είχε ταχθεί υπέρ της κυβέρνησης των αποστατών. Ειρωνική ανθυπολεπτομέρεια: το μυθιστόρημα που δημοσίευε σε συνέχειες η Ελευθερία τις μέρες εκείνες είχε τίτλο… «Ιουλιανός ο παραβάτης»!

Σαν υστερόγραφο: ένας επιπόλαιος μελετητής θα έβγαζε το συμπέρασμα ότι η αποστασία συμβάλλει στη μακροβιότητα. Από τους τρεις εικονιζόμενους, ο μεν Μητσοτάκης, που ήταν και νεότερος, ζει και θα μας θάψει όλους, οι δε άλλοι δύο έφτασαν -και οι δύο, κατά σύμπτωση- στα 94 χρόνια τους -για του λόγου το αληθές: Νόβας 1893-1987 και Τούμπας 1901-1995.