Το περιφρονημένο φρούτο
Posted by sarant στο 16 Μαΐου, 2011
Προχτές στη λαϊκή είχαν φέρει ωραία, μεγάλα μούσμουλα Κορινθίας, ακριβούτσικα μάλιστα -ίσως δεν είναι ακόμα εντελώς η εποχή τους. Οπότε, σκέφτηκα να γράψω γι’ αυτό το περιφρονημένο φρούτο -μεταξύ άλλων για να δω αν όντως είναι περιφρονημένο. Διότι σκεφτόμουν πως αν κάναμε, στο ιστολόγιο, δημοψήφισμα για το λιγότερο αγαπημένο φρούτο, το μούσμουλο έχει σοβαρή πιθανότητα να βρεθεί σε μια από τις πρώτες, δηλαδή τις τελευταίες, θέσεις. Μπορεί όμως να πέφτω έξω.
Είναι βέβαια αρωματικό, δροσερό και νόστιμο το μούσμουλο, αλλά έτσι όπως έχει πολλά και υπερμεγέθη κουκούτσια και σχετικά λιγοστή, φτενή σάρκα, δεν βρίσκεται στις πρώτες μου αγάπες, όσο κι αν είναι πολύ ωραίο το θέαμα της φορτωμένης με καρπούς μουσμουλιάς, προς το τέλος της άνοιξης. Οι σημερινές μουσμουλιές ανήκουν στην μεσπιλέα την ιαπωνική, που ήρθε στα μέρη μας τον 19ο αιώνα, και όχι στην παλαιότερη μεσπιλέα τη γερμανική, που παρά το βοτανικό της όνομα είναι αυτοφυής της Μικράς Ασίας και πρέπει να ήρθε στα μέρη μας την κλασική εποχή· τότε λεγόταν, και λέγεται στην καθαρεύουσα, μεσπιλέα, αν και κάποια αρχαία ποικιλία ήταν η αμαμηλίς ή επιμηλίς. Για να μη μπερδευόμαστε, την παλιότερη ποικιλία θα την αναφέρω ως «μέσπιλα» και «μεσπιλιά» το αντίστοιχο δέντρο, αλλά να έχετε υπόψη ότι αυτή τη διάκριση τώρα τη σκέφτηκα, δεν εφαρμόζεται από άλλους.
Τα μέσπιλα δεν τα είχαν και σε πολύ μεγάλη εκτίμηση οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, πάντως σημειώνουν τις στυπτικές τους ιδιότητες. Δεν τους αδικώ, διότι το μέσπιλο της αρχαιότητας ήταν σκληρό και στυφό, σχεδόν δεν τρωγόταν, παρά μόνο υπερώριμο. Τα μούσμουλα που τρώμε σήμερα είναι της νεότερης ποικιλίας, της ιαπωνικής, που υποκατέστησε την παλιότερη σχεδόν παντού. Οι δυο τύποι έχουν και εμφανισιακά μεγάλη διαφορά, αφού το μέσπιλο είναι στρογγυλό με πλατιά σέπαλα στην ουρά του, όχι ωοειδές.
Η διάκριση ανάμεσα σε μούσμουλο και μέσπιλο είναι εμφανής μόνο στην αγγλική γλώσσα, αφού το μέσπιλο λέγεται medlar, ενώ τον νεότερο καρπό, το μούσμουλο, το λένε loquat, όνομα κινεζικής αρχής, που έχει το ίδιο δεύτερο συνθετικό με το κουμ-κουάτ. Πάντως, ακόμα και στα αγγλικά η διάκριση συχνά δεν τηρείται –πάρα πολλές φορές, θα δείτε να αποκαλούν medlar τα μούσμουλα, και στα λεξικά. Στις περισσότερες άλλες γλώσσες, υπάρχει μία λέξη και για τις δύο ποικιλίες, οπότε πρέπει να έχουμε κατά νου ότι όλες οι αναφορές που διαβάζουμε σε ευρωπαϊκά συμφραζόμενα έως περίπου το1900 περίπου αφορούν το παλαιότερο είδος, ενώ μετά το 1900 το νεότερο είδος.
Η λέξη μέσπιλον της αρχαίας είναι άγνωστης ετυμολογίας. Πέρασε στα λατινικά ως mespilum και από εκεί διαδόθηκε στις δυτικοευρωπαϊκές γλώσσες, ωστόσο με πολλές παραφθορές σε σημείο που να είναι σχεδόν αγνώριστη. Στα γαλλικά το μούσμουλο (και το μέσπιλο) λέγεται nèfle, αλλά υπήρξαν και πολλές άλλες παραλλαγές, και από μια παλαιογαλλική παραλλαγή, medler, προέκυψε η σημερινή αγγλική λέξη, medlar. Αντίθετα, στα τούρκικα, το μούσμουλο λέγεται musmula, ολοφάνερο δάνειο από τα ελληνικά (δανείστηκαν τον πληθυντικό αριθμό, αλλά το musmula είναι ενικός!) και η ίδια λέξη έχει περάσει στα ρώσικα και στα σερβοκροάτικα.
Το μέσπιλον έγινε μέσπουλον και μούσπουλον στα μεσαιωνικά χρόνια. (Στον Πωρικολόγο ο Μούσπουλος είναι ένας από τους γραμματικούς). Η τροπή από το π στο σημερινό μ οφείλεται σε αφομοίωση, αν και ο Ψυχάρης υποστήριξε ότι μεσολάβησε δανεισμός και αντιδανεισμός από τα τουρκικά, δηλαδή ότι η λέξη «μούσμουλο» είναι αντιδάνειο. Αυτό δεν φαίνεται πολύ πιθανό, ωστόσο άλλες ελληνικές ονομασίες του μούσμουλου είναι σίγουρα αντιδάνεια. Από το ιταλικό nespola, στα Εφτάνησα ακούγονται τύποι όπως «η μέσπολα» (Κεφαλονιά), «νέσπολα» σε Παξούς και Κέρκυρα, ενώ στην Κρήτη, που κι αυτή γνώρισε Ενετοκρατία, έχουμε τον τύπο «οι δέσπολες». Αν υπάρχουν άλλες τοπικές παραλλαγές της ονομασίας του μούσμουλου, θα σας παρακαλούσα να τις αναφέρετε.
Στα τούρκικα τα μούσμουλα λέγονται και Malta erigi (μαλτέζικα δαμάσκηνα, κατά λέξη) ενώ στην Κύπρο λέγονται (ή λέγονταν) μέσπιλα, μόσφιλα αλλά και πολεμίδια ή πομηλίδια (υπάρχει και χωριό Πολεμίδια). Αυτά τα πολεμίδια δεν έχουν καμιά σχέση με τον πόλεμο, αλλά εικάζω πως είναι εξέλιξη του αρχαίου «επιμηλίδες».
Σχετικά με το μέσπιλο, το medlar, υπάρχει ένα αρκετά γνωστό άσεμνο απόσπασμα στο «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» του Σέξπιρ:
If love be blind, love cannot hit the mark.
Now will he sit under a medlar tree,
And wish his mistress were that kind of fruit
As maids call medlars, when they laugh alone.
O Romeo, that she were, O that she were
An open-arse, thou a pop’rin pear!
Στα αγγλικά της εποχής, medlar ήταν vulgarism for female genitalia, αλλά και τα μούσμουλα τα αποκαλούσαν, λόγω του σχήματός τους, open-arse. Το ‘pop’rin pear’ είναι αχλάδι από το Poperinghe, αλλά και αργκό για την ψωλή. Ο τελευταίος στίχος παλαιότερα διορθωνόταν συχνά σε «open etcetera» (θα τον βρείτε έτσι και στο Διαδίκτυο καμιά φορά). Να δούμε κανα-δυο αποδόσεις, που είχε την καλοσύνη να μου στείλει ο Νίκος Λίγγρης στη Λεξιλογία:
Άμα ο έρωτας είναι τυφλός, δεν βρίσκει τον στόχο του.
Τώρα θα ’χει ξαπλώσει κάτω από μια μουσμουλιά
και θα παρακαλάει να γίνει με την καλή του αυτό
που οι κοπέλες ρωτάνε κρυφά η μια την άλλη: «Την κούνησες
εσύ τη μουσμουλιά;» Ρωμαίο, σου εύχομαι χωρίς δόλο
να γίνεις ζουμερό αχλάδι και να της μπεις στον κώλο!
(Μετ.: Ερρίκου Μπελιέ)
Ο Μπελιές μεταφράζει χωρίς περιστροφές και με πολύ καλό αποτέλεσμα, ενώ ο Ρώτας, αναγκασμένος λόγω εποχής σε μεγαλύτερη σεμνότητα, αποφεύγει τις κακοτοπιές:
Αν είν’ ο Έρωτας στραβός, ο Έρωτας δε βρίσκει
τον στόχο. Να, θα κάτσει κάτω από μια μουσμουλιά
και θα παρακαλιέται να ’τανε η καλή του
φρούτο, από κείνα που τα λένε μούσμουλα οι κοπέλες
όταν γελάνε μεταξύ τους. –Ε, Ρωμαίο,
να ’ταν, ω να ’τανε το φρούτο μες στο στόμα
κι ας ήτανε κι αχλάδι παραγινωμένο.
(Μετ.: Βασίλη Ρώτα)
Βέβαια, τον προπερασμένο αιώνα, ο Άγγ. Βλάχος είναι ακόμα σεμνότερος:
Αν τυφλός
ο έρως είνε, θ’ αστοχήση του σκοπού.
Τώρα υπό μηλέαν που θά κάθηται,
της ερωμένης του ονειρευόμενος
τα μήλα.
Ας περάσουμε τώρα στα δικά μας φρασεολογικά. Μια παλιά έκφραση με τα μούσμουλα, είναι η «έφαγε τα μούσμουλα» ή «έφαγε τα μούσμουλα ξινά», που λεγόταν για ερωτευμένο που δεν βρήκε ανταπόκριση, εντελώς αντίστοιχη με τη σημερινή «έφαγε τη χυλόπιτα». Την έκφραση την έχω αποδελτιώσει στον Φιάκα του Μισιτζή, θεατρικό έργο του 19ου αιώνα, οπότε είναι πιθανό να αναφέρεται στα μέσπιλα, που ήταν πολύ πιο ξινά από τον σημερινά μούσμουλα.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό για τα μούσμουλα είναι ότι ακόμα κι αν πάτε στο πιο πλούσιο και πολυποίκιλα εφοδιασμένο παγωτατζίδικο, μου φαίνεται πως δεν θα βρείτε παγωτό με γεύση μούσμουλο· όπως επίσης δεν θα βρείτε χυμό μούσμουλο, ούτε μαρμελάδα μούσμουλο ή γλυκό κουταλιού, τουλάχιστον στο εμπόριο· είναι φρούτο χωρίς παράγωγο προϊόν. Μόνο το μουσμουλί χρώμα έχει τη δική του λέξη, αλλά κι αυτήν δεν θα τη βρείτε στα λεξικά, παρά μονάχα στο ρεμπέτικο τραγούδι για το Ερηνάκι με το μουσμουλί γοβάκι, που έχει τρελάνει τον μερακλή του τραγουδιού, γιατί εκείνος του μιλάει μα αυτή δεν μιλιέται, σκάει απ’ τα γέλια κι όλο κουνιέται. Και φοράει και γοβάκι που δεν το έχουν τα λεξικά, η αφιλότιμη!
Μερόπη said
Πράγματι, στην Κύπρο λέγονται και σήμερα μέσπιλα, το δε δέντρο μεσπιλιά.
Υ.Γ. Το φρούτο στη δεύτερη φωτο δεν μου φαίνεται ότι είναι μέσπιλα
Τεμπελόσκυλο said
Καλημέρα!
Να θυμίσω και το παιδικό αστειάκι:
-Ποια λέξη έχει 4 «ου»; Το μούσμουλο.
-Μα έχει 2.
-Και 2 το κουκούτσι του.
tamistas said
«Μπαίνει ένας μπάτσος με το κούφιο και ρίχνει μούσμουλα στο ρούφο»: από την «Υπόγα», παλιό ρεμπέτικο (με πρώτη ηχογράφηση, μάλλον, το 1935 στην Αμερική), όπου μούσμουλα είναι οι σφαίρες, κούφιο το όπλο και ρούφος, θέλω να πιστεύω, ο αργιλές ή κάποιο εξάρτημά του. Το τραγούδι έχει γνωρίσει πολλές εκτελέσεις, η πιο πρόσφατη που μου άρεσε ήταν του Δημήτρη Μυστακίδη.
Άλλο: στην ταινία «η Παριζιάνα», η γνωστή ατάκα – απάντηση του Χρόνη Εξαρχάκου στην ερώτηση «τι φρούτα βγάζει η Καλαμάτα;»…
Δεν έχω ήχο, οι έχοντες θα μπορούσαν να γιουτουμπίσουν. Καλημέρα.
Γιώργος Λυκοτραφίτης said
Καλημέρα!
Εμείς, μικροί, τα λέγαμε μέσκουλα.
(Και κάτι απολύτως αληθές: χθες, αγοράζοντας δύο κιλά γιατί πολύ μου αρέσουν, σκέφτηκα «ο Σαραντάκος δεν έχει γράψει ακόμα τίποτα γι’ αυτά».
Γι’ αυτή τη ροή τηλεπαθείας, ευχαριστώ!)
Immortalité said
Ε! όχι και περιφρονημένο το δέσπολο! Τέτοιο νόστιμο φρούτο!
Όπως έχετε καταλάβει, φρούτο και να μη μ’ αρέσει δύσκολο πράμα. 🙂
Νίκο νομίζω λέμε το δέσπολο,η δεσπολιά. Τις δέσπολες πρώτη φορά τις βλέπω. Και θαρρώ πως έχει δίκιο η Μερόπη, το δεύτερο δεν μου φαίνεται δέσπολο. Παραδόξως πάντως και εδώ για περιφρονημένα τα λογαριάζει…
Immortalité said
Το τραγούδι του Ταμίστα
gbaloglou said
3
!!!αργιλές;
Μαρία said
6
Ο Χαλκιδικιώτης έκανε ρούχο το ρούφο=ταβάνι(ρουφ) στα ελληνοαμερικάνικα.
Οι στίχοι αποδίδονται στον Τέτο Δημητριάδη, αδερφό του Φώκου.
http://www.musipedia.gr/index.php/%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%B7%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B7%CF%82_%CE%A4%CE%AD%CF%84%CE%BF%CF%82
tamistas said
Ψάχνοντας ανορθόδοξα και βιαστικά για το ρούφο (την είχα δει την εκδοχή για προέλευση από το roof, αλλά δεν με έπεισε), βρήκα γλυκό με συστατικό μούσμουλα!!!
bernardina said
Tα μούσμουλα που πουλάνε στα σούπερ μάρκετ είναι κάτι τέρατα σε μέγεθος ροδάκινου χωρίς καμία γεύση, αφού το δέντρο είναι «πουσαρισμένο». Έπεσε κι αυτό θύμα, όπως και η κοντούλα (άλλο λατρεμένο μου φρούτο), σε έναν τρόπο καλλιέργειας που σκοτώνει όλη τη γεύση.
Το μούσμουλο κανονικά έχει ελάχιστο ψαχνό (Νίκο, θυμάσαι μια φράση του Τσιφόρου που έγραψα σε ένα άλλο ποστ και σου άρεσε πολύ, για το κουκούτσι που τρώει τη σάρκα;)αλλά με συμπυκνωμένη γεύση.
Έχω τη χαρά να καμαρώνω μια τόση δα μουσμουλίτσα πίσω από το σπίτι μου που μεγαλώνει μόνο με νεράκι του θεού αλλά είναι φορτωμένη μουσμουλάκια. Και τώρα περιμένω ανυπόμονα να χρυσίσουν για να τα τρυγήσω 🙂 .
gpointofview said
Συμφωνώ απολύτως με την Bernardina. Πάντως φέτος τα (νορμάλ) μούσμουλα άργησαν λόγω καιρού, δεν έχουν ωριμάσει στις μουσμουλιές μου ούτε στην Αθήνα ούτε στο χωριό. Τα μούσμουλα όπως και τα βερύκοκα έχουν άλλο άρωμα και γεύση όταν τα κόβεις ώριμα από το δένδρο, του μανάβη συνήθως δεν λένε.
Δρ Γεώργιος ο Βούς said
«Mούσμουλα» απάντησε ο Χρόνης Εξαρχάκος σε κάτι μάγκες που
τον πείραζαν ρωτώντας τον τι φρούτα βγάζει η Καλαμάτα.
Έκανε την συκιά… στο έργο, και μέχρι τότε απαντούσε σύκα… Τα μούσμουλα ήτανε το πέρασμα από αδελφή… σε άντρα….
Βέβαια εμείς εδώ στην Καλαμάτα σήμερα σε αντίστοιχη ερώτηση απαντάμε φραγκόσυκα…
«σιγά τα μούσμουλα» άλλη μια φράση που λέγεται περιπαικτικά, ειρωνικά και συμπληρώνεται… «τα κατάπιε αμάσητα».
Χαιρετισμός, σε όλους από την ανοιξιάτικη Καλαμάτα.
εδώ το βιντεάκι με την κλασική πλέον ατάκα του Εξαρχάκου
Γιώργος Λυκοτραφίτης said
Πάντως, Δρ,
καλό είναι να μην ξεχνάμε ότι η Καλαμάτα, ευτυχώς, βγάζει και σύκα και μούσμουλα.
(Αυτό θα μπορούσα ν’ απαντήσω και στον «άγιο» Πειραιώς, που λέγαμε…)
Γιώργος Λυκοτραφίτης said
…α!, Νίκο, και κάτι άλλο:
ο «Σέξπιρ» με «ε» και «ι» είναι λίγο «σκληρός». Δεν θά ‘θελες να βάλεις λίγο νερό στο κρασί σου και να τον αφήσεις «Σαίξπηρ», όπως τον ξέραμε;
Στέλιος said
Ας προσθέσω κι εγώ τις μουσμουλικές μου γνώσεις! 🙂
Στα Τούρκικα εκτός από Malta eriği τα λένε και yeni dünya (νέος κόσμος), ειδικά αυτά που μοιάζουν με ροδάκινα, αλλά τα λένε και muşmula, αγνοώντας βέβαια ποιος το δανείστηκε από ποιον.
Την καλημέρα μου!
AnD said
Άσχετο κιόλας αλλά μήπως το «φιάκας» που λέμε εδώ στη Θεσσαλονίκη έμεινε από το θεατρικό; Γιατί αν κατάλαβα καλά είναι παρατσούκλι στο έργο.
Στο slang de βρίσκω σωστό ορισμό http://www.slang.gr/lemma/show/fiakas_1053:%CF%86%CE%B9%CE%AC%CE%BA%CE%B1%CF%82 καθώς δεν το χρησιμοποιούμε μ’αυτή την έννοια που αναφέρεται εκεί.
Φιάκας, φιακού και φιακάκι είναι μάλλον περιπαιχτικά ενώ σε κάποιες περιπτώσεις έχουν όντως να κάνουν και με την τάση τους για επίδειξη.
BobLoopas said
Και στο «Τέρμα της πλάνης», το τελευταίο βιβλίο με ποιήματα του Χριστόφορου Λιοντάκη το «ληθοκτόνο άρωμα της μουσμουλιάς» και το «σπίτι με τη μουσμουλιά» του Τζιοβάνι Βέργκα σε ‘κεινα τα κοντόχοντρα άσπρα βιβλία του εξάντα. Κάτι μου λέει πως και στην επικράτεια του Καρούζου έχει μια μουσμουλιά αλλά δεν έχω τώρα το σθένος να τη γυρέψω.
Immortalité said
Μικρός Ναυτίλος, Και με φως και με θάνατον [15-21]
16
Πού να τα πω νύχτα μες στον αέρα
Στα δέσπολα των άστρων στη μαυρίλα που μυρίζει
Θάλασσα πού να τα πω τα ελληνικά της πίκρας
Με δέντρα κεφαλαία πού να τα γράψω
Οι σοφοί να ξέρουν ν’ αποκρυπτογραφήσουν
Ανάμεσ’ από δεύτερο και τρίτο κύμα
Έναν τέτοιον διακαμό βαρύ από πέτρες που δε βούλιαξαν
@17 Τι μου θύμισες τώρα… Πόσο κλάμα είχα ρίξει στο «Σπίτι με τη Μουσμουλιά»…
Μαρία said
16 Με ποια σημασία το λέτε στη Θεσ/νίκη;
Τη λέξη την ξέρω μόνο απ’ το θεατρικό και νομίζω οτι αποδίδει τη γαλλική faiseur (απο φανφαρόνος, ραδιούργος μέχρι κομπιναδόρος και απατεώνας), που είναι και τίτλος θεατρικού έργου του Μπαλζάκ. Δεν ξέρω αν ο Μισιτζής το είχε υπόψη του ούτε αν ήξερε γαλλικά, ο ήρωάς του πάντως μοιάζει με το μπαλζακικό.
aerosol said
#4
Μέσκουλα και μεσκουλιά το δέντρο το συνάντησα πολύ και στην Αχαϊα. Δεν ξέρω αν το χρησιμοποιούν οι νεότεροι.
babis said
Τα μούσμουλα σαν σφαίρες τα αναφέρει κι ο Τσιφόρος στα Παιδιά της πιάτσας: Τα μούσμουλα και η σφεντόνα.
BobLoopas said
18: τα ίδια και ΄γω. Και με όλο το, πως να το πω, τρίγωνο Βέργκα, Λαμπεντούζα, Πιραντέλο.
Και στο Μικρό Ναυτίλο λοιπόν. Θα φάω τα κομμάτια μου που με πρόλαβες (πλάκα κάνω). Και στα 2 τελευταία; Ή με ‘χει πάρει η κάτω βόλτα της κρυπτομνησίας;
Immortalité said
@22 Δύο τελευταία;
BobLoopas said
23: Εκ του πλησίον + Δυτικά της λύπης
Γιώργος Λυκοτραφίτης said
@20,
εγώ από Μεσσηνία μεριά -οπότε, η Πελοπόννησος, τουλάχιστον, το κατοχυρώνει (κάτι σαν ονομασία προέλευσης, να πούμε…)
AnD said
19
Mε την έννοια του κομπιναδόρου όμως περιπαιχτικά, για πράγματα ασήμαντα. «Το έφαγες όλο και δε λες τίποτα,ε; Τι φιάκας είσαι!»
Επίσης, κάποιοι και για να χαρακτηρίσουν τους δήθεν.
«Δεν πάω στη Μύκονο, εκεί μαζεύονται όλοι οι φιάκες.»
BobLoopas said
Βλέπω επίσης (να ναι καλά το google) πως εκτός από περιφρονημένα είναι και …γεμάτα κακία.
«Επειτα, ήταν τά λουλούδια τού δέντρου καί τά μούσμουλα. Μά τά μούσμουλα ήταν ξινά, στυφά, γεμάτα κακία, ενώ τά λουλούδια μοσκοβολούσανε μέλι…»
(Μιμίκα Κρανάκη, Contre-Temps)
Δύτης των νιπτήρων said
Στο 18 και ο διακαμός που συζητούσαμε πρόσφατα.
Γιώργος Λυκοτραφίτης said
Το είδα κι εγώ, Δύτη, αλλά είπα να το περάσω στο … ντούκου, μάλλον από ντροπή, αφού σ’ εκείνη την κουβέντα μας τότε είχα μιλήσει ευθαρσώς για «άλλη μια νέα λέξη». (Τι διάβαζα όταν διάβαζα τον Μικρό Ναυτίλο; Τι καταλάβαινα;)
Μαρία said
26 Ευχαριστώ. Το α. είναι σαν το μπαγάσα. Το β. σαν το γαλλικό, προστάδιο του απατεώνα, αυτός που παριστάνει κάτι που δεν είναι.
Όταν λες στη Θεσσαλονίκη, ξέρεις αν λέγεται απο παλιούς Σαλονκιούς ή μόνο απο πρόσφυγες;
Γιώργος Λυκοτραφίτης said
Και επειδή θυμηθήκαμε τον Τζοβάννι Βέργκα (βρε πού μπορούν να σε πάνε οι μουσμουλιές!), αξίζει να σημειώσουμε εδώ, νομίζω, ότι με την Cavalleria Rusticana του ξεκινάει τις φετεινές παραστάσεις του το Φεστιβάλ Αθηνών, την 1η του Ιούνη.
AnD said
@30
Ναι, στο α είναι πιο πολύ προς το «ατιμούτσικο» πιο χαριτωμένο από το μπαγάσα που είναι συνήθως πιο σοβαρό και λέγεται με άλλο ύφος. Δεν είναι συνώνυμα στη χρήση τους.
Λέγεται από όλους, πρόσφυγες και μη, αν και δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό. Είναι πολλοί αυτοί που δεν ξέρουν τι σημαίνει ακόμα κι εδώ, στη Σαλονίκη.
ti zoe sauto to blog said
#16 και 19.
Τον φιάκα τον λέει ο Ταχτσής στο 3ο στεφάνι, με την έννοια φανφαρόνος. Είναι στην περιγραφή της Εκάβης για τον (πρώην) άντρα της.
Άρα είναι αρκετά παλιά, λαϊκή λέξη.
Αν θέλετε να βρω την σελίδα.
ti zoe sauto to blog said
« Δεν υπήρχε μεγαλύτερος φιάκας απ’ αυτόν σ’ όλο τον κόσμο. »
3ο στεφάνι, σελ. 68, έκδοση ΕΡΜΗΣ ’86.
Πολύ πιθανό η αρίθμηση των σελίδων να είναι ίδια και σε παλιότερες εκδόσεις.
betatzis said
Εγώ το έχω ακουσει (και το χρησιμοποιώ) και ως θηλυκό ουσιαστικό, συντασσόμενο με το κάνω, δηλαδή κάνω τη φιάκα μου, με την έννοια κάνω το κομμάτι μου, επιδεικνύομαι.
Γιώργος Λυκοτραφίτης said
:έτσι είσαστε όλοι οι μπετατζήδες!
sarant said
Σας ευχαριστώ για τα πολύ ωραία σχόλια!
Μια επισήμανση, με αφορμή τα σχόλια 1 και 5. Το φρούτο της δεύτερης φωτογραφίας είναι το «παλιό» μούσμουλο, αυτό που υπήρχε στην Ευρώπη από την αρχή ως το 1900 περίπου, που σχεδόν δεν τρωγόταν, ο καρπός της Μεσπιλέας της γερμανικής.
Το σημερινό μούσμουλο, που τρώμε σήμερα, είναι ο καρπός της μεσπιλέας της ιαπωνικής, και ήρθε στα μέρη μας από το 1900 (ή λίγο νωρίτερα) και μετά. Οι καινούργιες μουσμουλιές μπολιάστηκαν πάνω στις παλιές. Επειδή και το μεν και το δε το λέμε μούσμουλο, είπα το παλιό να το λέμε (εδώ, σ’ αυτό το άρθρο) μέσπιλο. Στα αγγλικά (και μόνο) υπάρχει διάκριση (όταν την τηρούν), το παλιό είναι medlar και το καινούργιο είναι loquat. Έχει μια σημασία να ξέρουμε για ποιο είναι -όταν ο Σέξπιρ λέει για ανοιχτούς πισινούς, έχει το παλιό μούσμουλο (το μέσπιλο) στο νου του.
sarant said
Γιώργο Λ., σκληρός ο Σέξπιρ, sed lex. Ή θέλεις να γράφουμε Νήτσε;
babis said
Και φκιάκας, φκιακαλής, φκιακαλίδικος κτλ: τάχαμου, δήθεν, ντεμέκ ξερωγώ.
Μισιρλού... said
Νίκο, κάπου είχα πετύχει παλιότερα στα διαβάσματά μου -κι είχα εντυπωσιαστεί και γιαυτό το συγκράτησα- πως το μούσμουλο ήταν παλιότερα Μαϋσπιλον, γιατί έχει σχέση με τον Μάη.
Και πράγματι, τότε δίνει καρπούς το δένδρο. Πού να το βρω όμως τώρα;!
Ενδιαφέρουσα, ωραία θεωρία, προς έρευνα.
*
Όμορφα κι αναλυτικότατα τα λέει και ο μέγας Κοραής [http://tinyurl.com/6gpvctf] :
ΤΡΙΚΟΚΚΙΑ, τα Μέσπιλα ή το γένος Μεσπίλων, Μέσπιλα, Ελλ. (nefles) δια τους περιεχομένους εις τον καρπόν τρεις κόκκους. … Το φυτόν Μεσπίλη, κατά τον Θεόφραστον, Μέσπιλον κατά τον Διοσκορίδην….
Το Τρικόκκια είναι παλαιόν των Μεσπίλων όνομα κατά τον Διοσκορίδην (Ι, 169) «Μέσπιλον… καρπόν φέρον μικρώ μήλω όμοιον, ηδύν, έχοντα τρία οστάρια ένδοθεν, αφ’ ων και ΤΡΙΚΟΚΚΟΝ τινες αυτό ονομάζουσι, κτλ».
**
@8 – Μπράβο βρε Μαρία! Επιτέλους, να ξεκαθαρίσει αυτή η «Υπόγα», που όλοι την αποδίδουν μόνο στον Κωστή Μπέζο (Α. Κωστής).
Ο Τέτος (Θεόδοτος) Δημητριάδης χρησιμοποιούσε για τα «χασικλίδικα» και περιθωριακά τραγούδια τα ψευδώνυμα Νώντας Σγουρός, Τάκης Νικολάου, Tendi, Τέντης.
Η «Υπόγα» υπογράφεται από τους Α. Κωστής-Τέντης. Καθώς και το τραγούδι στην άλλη πλευρά του δίσκου «Ήσουνα ξυπόλητη».
Άρα, μιλάμε για συνδημιουργίες των δυο αυτών πρωτοπόρων «αστέρων»!
Και μάλιστα, ο Τέτος ήταν αυτός που έβαλε τον Μπέζο στη δισκογραφία, και όπως όλα δείχνουν με αυτόν τον δίσκο.
@3 – Και μια μικρή διόρθωση:
Η ηχογράφηση της «Υπόγας» είναι από τα τέλη του 1929 -με 1930. (και επανεκδόθηκε ο δίσκος και το 1932-33).
sarant said
Ότι ο Τέτος Δ. ήταν αδελφός του Φωκίωνα, ομολογώ ότι δεν το ήξερα. Ευχαριστώ Μαρία.
Μισιρλού... said
Βέβαια Νίκο! Και μάλιστα λέγεται πως ο Φωκίων σύστησε τον Μπέζο στον αδελφό του, όταν ήρθε από την Αμερική στην Αθήνα, περί το 1929.
Τα δυο αδέλφια κάνανε και δισκογραφικές μπίζνες!
Στην εξαίρετη σελίδα Recording Pioneers, του Hugo Strötbaum, θα δεις μέχρι και τη διεύθυνσή του !!!
(Address: Odos 3 Septemvriou 133)
Stazybο Hοrn said
Μικροί, απ’ τις μουσμουλιές της γειτονιάς, τρώγαμε μόνο απ’ της κάτω φωτογραφίας, κι αναρωτιόμαστε πολλά παιδιά γιατί επιμένουν διάφοροι πόσο νόστιμα είναι αυτά τα στιφά άνοστα πράγματα. Μετά βρήκαμε και την πάνω…
ti zoe sauto to blog said
Της Ωραίας Κοιμωμένης σήμερα , σύμφωνα με το μηνολόγιο. Οπότε να της αφιερώσουμε και το βαλς του Πιότρ Ίλιτς.
Μισιρλού... said
@41 & @42 – Για αδελφούς Δημητριάδη
Δες: <a href="http://www.recordingpioneers.com/docs/INNEStext_23juli2010.pdf"Innes Report pp. 98-100 (for Phokion: pp. 6, 98-100, 105-107, 129)
Και ειδικά, σελ. 105, το πολύ ενδιαφέρον > INVESTIGATIONS CONCERNING THE BROTHERS DEMETRIADES
Μαρία said
42 Κοίτα τι μαθαίνουμε! Ο Νίκος δεν ήξερε οτι είναι αδερφός του Φώκου κι εγώ οτι είναι το ίδιο πρόσωπο με τον Τάκη Νικολάου! Στη μάνα μου άρεσε πολύ το θέλω να δω τον πάπα.
Θα στείλουμε το Χασάπη να του πάει λουλούδια στον τάφο.
Ξαναβάζω το λίκνο, για ν’ ανοίγει, ελπίζω, και τσοκ μερσί Μισιρλού.
Click to access INNEStext_23juli2010.pdf
Μαρία said
Γιατρέ, τώρα που σε πετυχαίνω η φράση απ’ το τρίτο στεφάνι είναι εκεί που περιγράφει την εξωτερική του εμφάνιση; Μου έχει απομείνει μόνο η μετάφραση του Λακαριέρ και θέλω να επιβεβαιώσω την απόδοση στα γαλλικά.
Immortalité said
Για τη μαμά της Μαρίας 🙂
@43 Εγώ πάλι ποτέ δεν την είχα ματαδεί την κάτω.
Γιάννης said
Εμείς στα Πλωμάρια (Μυτιλήνη) μούσμουλα λέμε τα κορόμηλα! Ενώ αυτά (της φωτογραφίας) τα λέμε φραγκόμηλα (και μ’ ένα γκούγκλισμα βλέπω πως γενικά έτσι συμβαίνει στη Μυτιλήνη!
ti zoe sauto to blog said
#47, ναι, εκεί που λέει για σκληρό κολάρο, αρζαντέ γραβάτα , διαμαντένια καρφίτσα κλπ
Κυριάκος said
Μεγάλωσα σε ένα χωριό των Σερρών. Τότε ως μούσμουλο ήξερα μόνο το μέσπιλο (της κάτω φωτογραφίας). Τα γιαπωνέζικα ήταν άγνωστα και ακόμη και τώρα δεν υπάρχει καμία γιαπωνέζικη μουσμουλιά στο χωριό μου, υποθέτω ότι δεν ευδοκιμούν λόγω κρύου. Η γεύση του μέσπιλου (που το λέγαμε μούσμουλο) μπορεί να ήταν στυφή αλλά ήταν μοναδική. Επίσης δεν είχε καμία σχέση με τη γεύση του γιαπωνέζικου μούσμουλου. Γιαπωνέζικη μουσμουλιά (δεσπολιά) είδα πρώτη φορά στην Κρήτη και μάταια προσπαθούσα να πείσω τους φίλους μου ότι αυτό το δέντρο δεν είναι μουσμουλιά!
tamistas said
Αν και ρεμπετολάτρης, ρεμπετολόγος με τίποτα δεν είμαι. Έτσι, αν και ήξερα εδώ και δεκαετίες την «Υπόγα», δεν ήξερα τον συνδημιουργό της. Όπως δεν ήξερα και τη … χαβανέζικη πλευρά τού Μπέζου, για την οποία πληροφορήθηκα πρόσφατα από απίθανη πηγή, δεν θυμάμαι καν πώς έφτασα ως εκεί, όπου άκουσα για πρώτη φορά και τα «Πάμε στη Χονολουλού» και «Άσπρα Πουλιά».
Όσο για το «Θέλω να δω τον Πάπα», το έμαθα από τους Χειμερινούς Κολυμβητές, το λένε συχνά σε συναυλίες (δεν υπάρχει σε δίσκο) και είναι, μάλλον, αγιουτούμπιστο.
Μαρία said
48 Το φάντασμα της μάνας μου σ’ ευχαριστεί.
50 οκ. Η μετάφραση «On n’ aurait pu trouver sur terre un etre plus dandy que lui» (Υπενθυμίζω οτι ο Λ. είχε συνεργαστεί με τον συγγραφέα.)
Μισιρλού... said
@52
Αγαπητέ Ταμίστα, άρα δεν διαβάζεις Σαραντάκο συχνά !
Έχουνε ειπωθεί ωραία πράματα εδώ για τον Μπέζο (Κωστή), και για τις χαβάγιες του και για τη μποέμικη ζωή του :
sarantakos.wordpress.com – Μπέζος
Ευχαριστούμε και για τον λίκνο σου!
Συγκινητικά ενδιαφέρον!!!
Μαρία said
51 Τώρα καταλαβαίνω γιατί δε μ’ άρεσαν τα μούσμουλα.
52 Είδες, ρε συ, συνδυασμός. Ισχύει και για τον Τέτο, απ’ την υπόγα στον πάπα!
Ρεμπετολόγος σ’ αυτό το μαγαζί είναι μόνο η ακριβοθώρητη Μισιρλού.
Μισιρλού... said
Το ενδιαφέρον…πήγαινε στο ουδέτερο λινκ !!!
😳
sarant said
Πολύ ωραία σχόλια, δεν ξέρω τι να πρωτοσχολιάσω!
Για τον Πάπα, δεν πρέπει να είναι πρώτος διδάξας ο Τέτος Δημητριάδης, αφού η οπερέτα αυτή ανέβηκε το 1921 νομίζω. Ήταν όμως διαχρονική επιτυχία και παιζόταν πολλά χρόνια μετά.
Υπάρχει κάποιο υπονοούμενο εκεί, όχι; Πάντως ο Λαπαθιώτης το έχει παρωδήσει εξαιρετικά, στη σειρά του Αντωνάκη, αλλά δεν μπορώ να το βγάλω δημόσια διότι φανερώνονται προσωπικά δεδομένα.
Μαρία, ίδιο είναι dandy και φιάκας; Dandy είναι ο δανδής, ουδέτερο, καμιά φορά και θετικό -νόμιζα ότι ο φιάκας είναι αρνητικό.
51: Κυριάκο, σ’ ευχαριστώ πολύ -ώστε, όπως λέει και ο Στάζιμπος στο 43, υπάρχουν ακόμα μεσπιλιές στη Βόρεια Ελλάδα. Αλλά εκτός εμπορίου, φαντάζομαι.
Μισιρλού, φοβερό εύρημα αυτό με τις δισκογραφικές!
sarant said
Γιάννη Μ. δεν ήξερα ότι στην πατρίδα του πατέρα μου λένε φραγκόμηλα, σ’ ευχαριστώ!
ti zoe sauto to blog said
#53, δανδής λοιπόν ; ο φιάκας ;
Παναγιά της Λούρδης ! 🙂
Μισιρλού... said
@55 Μαρία μου, όχι και ρεμπετολόγος! Μια απλή ρεμπετολάγνα !!!
@57 Νίκο,
ο Τέτος ηχογράφησς πολλά επιθεωρησιακά «σουξέ» και νούμερα.
Η ηχογράφηση του «Θέλω να δω τον πάπα» με τον Τέτο, είναι το 1922 !
Μισιρλού... said
@57 Νίκο,
μόλις πήρα «είδηση» πως ο Τέτος έχει παρουσία σε μπόλικες οπερέτες και επιθεωρήσεις ! Άρα, πριν φύγει για Αμερική (ή και στα ταξίδια του στην Αθήνα) συμμετείχε σε νούμερα και τραγούδια.
π.χ.
«Παγκόσμια Παναθήναια του 1915», «Παπαγάλος 1917», «Παπαγάλο» του 1919, «Αρλεκίνος του 1924″…
Και μάλιστα παίζει και τραγουδάει και στην πρώτη ομιλούσα ελληνική ταινία : «Η Γροθιά του Σακάτη» (1930).
Στην οπερέτα εις τρεις πράξεις «Θέλω να δω τον Πάπα» του Θεόφραστου Σακελλαρίδη, συμμετέχει και με ένα άλλο τραγούδι, το : «Οι Γεροπαντρεμένοι».
Μαρία said
57, 59 Όπως είπα παραπάνω, ήξερα μόνο το φιάκα/faiseur μόνο φιλολογικά.
Η απόδοση του Λακ. όμως ταιριάζει με την περιγραφή και τα συμφραζόμενα. Η Εκάβη περιγράφει ένα τύπο κομψευόμενου.
60 Του Τέτου δηλαδή είναι η πιο παλιά ηχογράφηση;
Σίγουρα υπάρχει υπονοούμενο με τον βαρβάτο. Άραγε αυτό είναι ακριβές;
http://www.musipedia.gr/wiki/%CE%98%CE%AD%CE%BB%CF%89_%CE%BD%CE%B1_%CE%B4%CF%89_%CF%84%CE%BF%CE%BD_%CE%A0%CE%AC%CF%80%CE%B1
Μαρία said
61 Και τραγούδησε και τη Μισιρλού!
Μισιρλού... said
@62, Μαρία ναι. Η του Τέτου είναι η «αρχαία» !
@63, Βεβαίως, και εδώ ο πρώτος διδάξας! (1927, αν θυμάμαι). Και γιαυτό του έχουμε περισσή αδυναμία!
sarant said
Μισιρλού, αν είναι του 1922 τότε είναι ο πρώτος. Το έργο πρέπει να ανέβηκε 1921, το θυμάμαι σε κάτι εφημερίδες που αποδελτίωνα.
Μαρία said
65 Για τον τραυματισμό του καθολικού (στο 62) διάβασες κάτι;
57 Στο εύρημα με τις δισκογραφικές εμφανίζονται και οι Σαλονικιοί Αμπραβανέλ & Βενβενίστε.
Μαρία said
Μπε…
sarant said
66: Δεν τα έχω πρόχειρα, κάτι θυμάμαι αλλά όχι για σκοτωμό. Θα το ψάξω όμως εν καιρώ, μήπως και γράψουμε κάτι.
Μισιρλού... said
@66, Ναι, ήδη τότε οι Βενβενίστε και Αμπραβανέλ είχαν μπει για τα καλά στην ελληνική βιομηχανία δίσκου.
@66, Mαρία ναι! Με ενθουσίασε αυτός ο λίκνος σου, με την απαγόρευση του τραγουδιού και μόλις ψαχουλεύω να δω κατιτίς στον τύπο, αλλά δεν… Τίποτα σχετικό!
Όμως, προκύπτει, πως :
Φαίνεται η απαγόρευση να γίνεται λόγω του θανάτου του Πάπα Βενέδικτου (ΕΘΝΟΣ 9/1/1922)
Αυτό το θεωρώ μια καλή εκδοχή και όχι το γραφόμενο περί τσακωμού…
Θα δείξει, αν πετύχουμε κανα σχετικό.
Μισιρλού... said
Πωπωωω… ξέχασα να βάζω λίκνους ;!
😡
:doh:
Τεσπα. Δείτε για το θάνατο του Πάπα Βενέδικτου ΙΕ΄ στα φύλλα.
Την οπερέτα, ακόμα δεν την έχω πετύχει Δεκέμβρη 1921-Γενάρη 1922.
Άρα, μην και είναι καλοκαιρινή του ’21. Θα ψάξω αύριο!
😦
Μαρία said
70 Στα γρήγορα σε πρωτοσέλιδο του Σκριπ. Το θύμα λεγόταν Ραγκούσης 🙂
http://www.nlg.gr/digitalnewspapers/ns/pdfwin_ftr.asp?c=123&pageid=-1&id=55597&s=0&STEMTYPE=0&STEM_WORD_PHONETIC_IDS=ARsASEASYASJASa&CropPDF=0
Λεπτομέρειες αργότερα.
sarant said
Μισιρλού, έχω βρει τους στίχους «θέλω να δω τον Πάπα» σε χρονογράφημα, τάχα ότι το τραγουδούσε κάποιος, που όμως δεν το έχω φωτογραφήσει ολόκληρο, στην εφημ. Χρονικά στις 13.6.1921. Μπορεί να είναι και χειμερινή περίοδος 1920-21, ή θερινή 1921.
sarant said
71: Μαρία, μπράβο! Άρα, ο Πάπας απασχόλησε όλο το 1921 την επικαιρότητα.
Τώρα, για να πω κι εγώ τον καημό μου, αν πρόσεξες, στο πρωτοσέλιδο του Σκριπ που δίνεις στο 71 στο άκρο αριστερό υπάρχει μια επιστολή που υπογράφεται «Παπαδόπουλος – Γαριβαλδινός». Με τόνο στη λήγουσα βέβαια, όπως ήταν πάντα.
Μισιρλού... said
@71 Τέλεια Μαρία !!!
Αλλά, ζηλεύω, γιατί παιδεύομαι!
Πώς σε σένα υπογραμμίζεται η λέξη «πάπας» και το βλέπεις εύκολα στη σελίδα, και εμένα απλά μου βάζει ένα ροζ πλαίσιο σ’ όλη τη σελίδα -και πρέπει να στραβωθώ να διαβάζω;!
Τι δεν έχω ρυθμίσει άραγες;
π.χ. (κοίτα το αντίστοιχο φύλλο σε μένα)
http://www.nlg.gr/digitalnewspapers/ns/pdfwin_ftr.asp?c=123&pageid=-1&id=55597&s=0&STEMTYPE=0&STEM_WORD_PHONETIC_IDS=ARsASEASYASJASaARsASEASYASJASaARsASEASYASJASaARsASEASYASJASaARsASEASYASJASaARsASEASYASJASaARsASEASYASJASaARsASEASYASJASa&CropPDF=0
Μαρία said
73, 74 Ήμουν κωλόφαρδη, γιατί πονηρά μεν πήγα στο Σκριπ, επειδή το θεωρώ κουτσομπολίστικο, αλλά το πέτυχα με την 1η ανοίγοντας το 1ο πρωτοσέλιδο. Είχα όμως μια δουλίτσα και δεν διάβασα λεπτομέρειες, ούτε τους Γαρβαλδινούς.
74 Μήπως φταίει η …ακίνδυνη πατέντα; 🙂
tamistas said
54: είναι αλήθεια ότι μέχρι το τέλος της περασμένης χρονιάς περιοριζόμουν, περιστασιακά, στις αναρτήσεις χωρίς να δίνω σημασία στα σχόλια του ιστολογίου. Μετά, ήταν να μη γίνει η αρχή. Αν και το να παρακολουθώ όλα τα σχόλια όλων των αναρτήσεων (μού) είναι πρακτικά αδύνατο. Το καταπληκτικό είναι ότι ξεκινάμε, πχ, από τα μούσμουλα και φτάνουμε στον Πάπα. Εσείς, Μισιρλού, με το μπλογκ μαγική, ξωτική ομορφιά, ή 4misirlou, σχετίζεσθε ή απλή συνωνυμία;
Ά, έχω και ένα κακό συνήθειο. Μερικές φορές κάνω το σχόλιό μου και την κάνω. Πάντως, κάποια στιγμή επανέρχομαι.
Επειδή για το άσμα περί Πάπα αναφέρθηκα στις εκτελέσεις του από τους Χειμερινούς Κολυμβητές και επειδή, αν δεν κάνω λάθος, γράφτηκε πιο πάνω ότι ίσως έχει αλληγορική σημασία, οι Χ.Κ. το παίζουν ολοφάνερα σκωπτικά και πάντα πέφτει γέλιο.
Μαρία said
Το έγκλημα έγινε πράγματι τη μέρα των Χριστουγέννων(12/12) για τους καθολικούς. Εμείς πηγαίναμε ακόμα με το παλιό.
http://www.nlg.gr/digitalnewspapers/ns/pdfwin_ftr.asp?c=123&pageid=-1&id=55489&s=0&STEMTYPE=0&STEM_WORD_PHONETIC_IDS=ASSASJASQASXASTASRASSASmASV&CropPDF=0
Τάμι, εσύ τα φταις με την υπόγα.
Καλέ τι αλληγορική, για πονηρή γράφτηκε. Δες και το δημοσίευμα του Σκριπ στο 71.
tamistas said
77: Ναι, σωστά, πονηρή. Βρε παιδί μου, τι σελιδοποίηση είχαν αυτές οι (παμ)πάλαιες εφημερίδες. Για να βρω το τέλος τού χρονογραφήματος πήγα σε άλλη σελίδα, έψαχνα, εψαχνα… Πού να φανταστώ ότι ήταν πάνω δεξιά. Παραλίγο να χάσω και τον αχτύπητο τελευταίο αφορισμό τού χρονογράφου, περί πέτρας που σκοντάφτεις κλπ.
Όσο για την υπόγα, την έβαλα στο σχόλιο επειδή δίνει μια άλλη σημασία τού μούσμουλου, που είναι το θέμα μας (και όχι ο Πάπας, ο οποίος συνεχίζει έκτοτε να έχει μεγάλη ζήτηση, φαίνεται)…
Παναγιώτης Κονιδάρης said
Άρα το μεγανησιώτικο μεσπολιά (που κάνει μέσπολα), προέρχεται από την αρχαία ονομασία. Μά’στα.
sarant said
Τι λέει η Μεγανησιακή Εγκυκλοπαίδεια; Δεν είναι σαφές το «μέσπολο». Η κεφαλλονίτικη μέσπολα πρέπει να είναι δάνειο από τα ιταλικά διότι έχει αλλάξει γένος. Το ίδιο και η κορφιάτικη νέσπολα. Αλλά το μέσπολο θα μπορούσε να είναι και αδιαταράκτως ελληνικό, από το μέσπουλο.
barbakas said
Καλημέρα.Να πω και γω κάτι για τα μούσμουλα.Πιτσιρικάδες τρώγαμε τα αυτιά των γονιών μας για να μας αγοράσουν τσίχλες και καραμέλες.Όταν ωρίμαζαν τα μούσμουλα είτε για να μας ξεφορτωθούν,είτε για να μας κάνουν πλάκα μας έλεγαν.
Θα πάρετε το κουκούτσι απο το μούσμουλο θα το ξεφλουδίσετε και θα το κρατήσετε μια εβδομάδα στο στόμα σας.Άλλη μια εβδομάδα θα το βάλετε στο ξύδι.Και την τελευταία θα το αφήσετε στόν ήλιο και έπειτα θα γίνει τσίχλα.Δεν γνωρίζω αν αληθεύει πάντως κανείς μας δεν τα είχε καταφέρει.Συνήθως τα χάναμε η τα μπερδεύαμε,πάντως οι γονείς μας για δυο τρείς εβδομάδες είχαν το κεφάλι τους ήσυχο.Ίσως εκείνοι στα χρόνια τους να το είχαν καταφέρει,μάλλον θα είχαν πιο μεγάλο πείσμα η υπομονή.
Στράβων Αμασεύς said
Εμείς εδώ στον Βορά τα νέα μούσμουλα τα αγνοούμε. Τρώμε τα παλιά καλά μούσμουλα (ποντιακά: μουshμουλα (μακρύ το πρώτο ‘ου’) και μόνον υπερώριμα.
Ο όρος υπερώριμα δεν ξέρω εάν είναι σωστός καθώς δεν υπερωριμάζουν πάνω στο δένδρο αλλά μαζεύονται σκληρά και ωριμάζουν στο σπίτι.
Το φρούτο δεν αποθηκεύεται, δεν συντηρείται.
Εγώ θα έλεγα ότι μάλλον ημισάπια είναι παρά υπερώριμα (μάλλον μύκητας την κάνει την δουλειά). Εάν δεν είναι καλά γινωμένα ρίχνουν την πίεση ενώ συνίσταται η έμμετρη κατανάλωση προς αποφυγήν δυσαρέστων επιπτώσεων στο κάτω πεπτικό σύστημα.
Μια φορά είναι πεντανόστιμα.
Στράβων Αμασεύς said
Να συμπληρώσω: υπάρχει ένα από τα δεκάδες είδη απιδιών, το οποίο καταναλώνεται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο. Είναι χειμερινό και αφήνεται να παραωριμάσει. Και αυτό εμείς το λέμε μούσμουλο, απίδι μεν, μούσμουλο δε.
ο θειος (ξερετε ποιος) said
Στην ακρη ολοι, εχω ενα με 7 ι (ρεκορ) και μαλιστα ολων των ειδων (ι,η,οι,ει).
Πιριποιηθήτιμι
(περιποιηθείτε με)
bernardina said
Θείε (ξέρω ποιε :lol:) να σε πιριποιηθώ εγώ καλέ μου.
Μια ξεγυρισμένη μερίδα ντολμαδάκια; 😉
Ηλεφούφουτος said
Είχαμε ξανακάνει κουβέντα για μούσμουλα. Θυμάμαι ότι είχα αναφέρει κάτι κορίτσια γειτονόπουλα που φορούσαν μάρτηδες στο χέρι και έλεγαν τα μούσμουλα λωτούς.
Μάλιστα η κάτω φωτογραφία μοιάζει με τον άλλο λωτό, που επίσης βλέπω ότι σχετίζεται με την Ιαπωνία.
Την ιστορία για το αιματηρό επεισόδιο με τον πάπα θυμάμαι ότι την είχα πρωτοδιαβάσει σε Ιό από το Έψιλον της Ελ/πίας.
Όντως παίζει και η αλληγορία. Απ ό,τι έχω ακούσει, «πάπας» στην αστική αργκό της εποχής ήταν το πέος. Αν προσέξετε και τους στίχους του τραγουδιού υπ αυτό το φως, το νόημα γίνεται διαυγέστερο.
Πάντως ούτε κατά διάνοια δεν μου είχε περάσει από το μυαλό η σχέση του τραγουδιού με ρεμπέτες. Πίστευα ότι η οπερέτα δεν έκανε τέτοιες κακές παρέες.
sarant said
Ηλεφού, ότι πάπας ήταν το πέος στην αστική αργκό της εποχής το έχω ακούσει κι εγώ… αλλά από σένα, οπότε δεν πιάνεται 🙂 Πιθανό ταιριάζει πάντως.
Μαρία said
87 Ίσως μετά το τραγούδι. Πάπα το λέμε τώρα!
86 Διαυγέστερο μπορεί αλλά όχι απαραίτητο για το πονηρό του άσματος 🙂
Με την ευκαιρία, το άλλο προπολεμικό, που ακούγεται και στην Καφετζού (στη σκηνή με τον αποκριάτικο χορό), «τον άντρα πρέπει να τον τρέμετε/γιατί απο κείνον πάντα κρέμεται/…η ευτυχία κι η χαρά» ξέρει κανείς απο ποια οπερέτα ή επιθεώρηση είναι;
anomia said
Το παραθέτω από μνήμης:
«Κι επιτέλους μια κυρία που χει μόλις παντρευτεί
Σαν της τύχει η ευκαιρία εις τη Ρώμη να βρεθεί
Θα ειπεί στο σύζυγό της τώρα που ρθαμε ως εδώ
Τον Ποντίφηκα εν πρώτοις θέλω αχ θέλω ν΄ασπαστώωωωω»
ό,τι κι αν σήμαινε στην αστική αργκό, στο τραγούδι έχει συγκεκριμένη σημασία.
Αντίστοιχης σημασίας η ερώτηση που έκαναν στα μπαιν μιξτ τα κορίτσια προς τον ωραίο λουόμενο: «Καλέ πατώνεις;»
Capybara said
Εμείς στην Πάργα τα λέμε νέσπουλα.
Ηλεφούφουτος said
σχ 88, από τότε που πρωτόδα την ταινία αναρωτιόμουνα τι έλεγε εκείνο το τραγούδι! Επιτέλους τώρα το μαθαίνω.
Πού το ‘ξερες, Μαρία; Στην ταινία δεν ακούγεται καθόλου καθαρά.
Μαρία said
91 Με τον ίδιο τρόπο που εσύ ήξερες το «υπο το βλέμμα του Βούδα» στο Γρηγόρη και Σταμάτη. Έβλεπα την ταινία με παρέα, που το τραγουδούσε καθαρά.
panikos said
Στη Κυπρο λεγετε μεσπιλια οι αλλες ονομασιες που γραφεις ειναι διαφορετικα δεντρα που δεν εχουν σχεση -απο τι γνωριζω και αν δεν εχω λαθος αυτα τα πιο μεγαλου μεγεθους ειναι διαφορετικη ποικιλια
Το καπυμπάρα θυμάται… « //ΠαραλληλοΓράφος// said
[…] Εμείς βέβαια δε μασήσαμε. Στο περιβόλι μας είχαμε μια νεσπουλιά και κάθε καλοκαίρι όταν ανέβαινε ο πατέρας μου να […]
hardcoreworld2 said
[…] Εμείς βέβαια δε μασήσαμε. Στο περιβόλι μας είχαμε μια νεσπουλιά και κάθε καλοκαίρι όταν ανέβαινε ο πατέρας μου να […]
Chr. Karstens said
‘mispel’ στα Ολλανδικά (το αρχαίο είδος, που τρώγεται μόνο ‘σάπιο’). Το νέο είδος λέγεται ‘mesmel’ από τους berbers, όπως πληροφορήθηκα πρόσφατα ..
sarant said
Μέσπιλα και μούσμουλα δηλαδή -ευχαριστώ!
Ποιος θέλει να δει τον Πάπα; – Νίκος Σαραντάκος « contramee said
[…] μετά το φονικό η παράσταση της οπερέτας, αλλά την προηγούμενη φορά που είχαμε συζητήσει το θέμα, στα σχόλια ενός άρθρου για τα μούσμουλα (!) η Μισιρλού […]
nikos said
H μουσμουλιά Eriobotrya japonica βοτανικά θεωρείται είδος του γένους Eriobotrya ενώ η μεσπιλιά Mespilus germanica είδος του γένους Mespilus. Βοτανικά συγγενή τα γένη, ανήκουν στην ίδια οικογένεια, αλλά σε καμμιά περίπτωση δεν μπορούμε να αναφερόμαστε στα δύο είδη σαν διαφορετικές ‘ποικιλίες’. Είναι άλλα είδη άλλων γενών. Σαν ‘ποικιλία’ αναφερόμαστε πάντα σε παραλλαγές του ιδίου είδους.
nikos said
Για το πώς καταναλώνεται το μέσπιλο δέστε το Wikipedia entry για ‘bletting’.
sarant said
Χαίρε συνονόματε, χρόνια πολλά!
Γιώργος Εφραίμ said
Στην Κύπρο λέγεται μεσπιλια το δέντρο και μεσπιλα ο καρπός. Σε πάρα πολλά σπίτια κάποιος θα δει στις αυλές μεσπιλιες. Τα Μοσφιλα και τα Πολεμίδια είναι διαφορετικά φρούτα. Τα Πολεμίδια πρέπει να είναι η αρχαια ποικιλία. Τα μεσπιλα γίνονται ωραία μαρμελάδα που κυκλοφορεί στο εμπόριο. Το ίδιο και τα Μοσφιλα η μαρμελάδα των οποίων φέρει την ονομασία λαδαπι.
Φίλιππος Στυλιανού said
Κύπριος με μεσπιλιά στην αυλή του.
Φίλε, πολύ ενδιαφέρουσα η μεσπιλολογία ή μουσμουλολογία σου, μόνο που στην Κύπρο τα μέσπιλα, γλωσσολογικά τουλάχιστον, δεν έχουν καμμία σχέση με τα μόσφιλα, τα οποία είναι μικρούτσικα σε σύγκριση, φύονται από μόνα τους και φτιάχνουν την καλύτερη μαρμελάδα, ούτε με το πολεμίδια, τα οποία είναι ένα είδος άγριου αχλαδιού σε μικρογραφία και τρώγονται πολύ ώριμα.
Σωκράτης Σ. said
Εξ όσων γνωρίζω στην Κύπρο «μεσπιλιά» λέμε τη μουσμουλιά και «μοσφιλιά» την κουδομηλιά (Κράταιγο τον αζάρολο).
ΕΦΗ - ΕΦΗ said
104ω>> «μοσφιλιά» την κουδομηλιά (Κράταιγο τον αζάρολο).
Τα νόστιμα κουδούμαλα της ορεινής Κρήτης
Στην Ελλάδα έχουμε περίπου οκτώ αυτοφυή είδη του Κράταιγου, μεταξύ αυτών και ο Crataegus azarolous var.aronia γνωστός ως μουρτζιά, τρικουκιά, κωδωμηλιά, κουδουμαλιά .
https://www.e-storieskritis.gr/2018/10/blog-post_10.html