Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και… όλα τα άλλα

Επί ξύλου κρεμάμενοι όλοι μας

Posted by sarant στο 12 Απριλίου, 2012


Η γλώσσα μας έχει πάρει πολλά στοιχεία από την εκκλησιαστική φρασεολογία: τύπους και λέξεις αρχαϊκές, φράσεις παροιμιώδεις και έννοιες μεταφορικές, που μπήκαν στη γλώσσα τους προηγούμενους αιώνες όταν η συμμετοχή στις τελετές της εκκλησίας ήταν σχεδόν υποχρεωτική, πολύ μεγαλύτερη απ’ ό,τι στις μέρες μας. Πολλές από τις φράσεις αυτές, μάλιστα, επειδή δεν ήταν η σημασία τους κατανοητή, παρερμηνεύτηκαν και τελικά απέκτησαν νέα σημασία’ για παράδειγμα, το «εν τοις μνήμασι ζωήν χαρισάμενος» του δοξαστικού τροπαρίου της Ανάστασης έδωσε την κοινότατη παροιμιώδη φράση «περνάει ζωή χαρισάμενη» που την είχαμε συζητήσει πρόπερσι το Πάσχα. Μιαν άλλη φράση που έχει μεγαλοβδομαδιάτικη προέλευση θα δούμε σημερα.

Για κάποιον που έχει μείνει φτωχός, μόνος και αβοήθητος, λέμε ότι έμεινε «επί ξύλου κρεμάμενος». Η φράση προέρχεται από τον ύμνο της Μεγάλης Πέμπτης «Επί ξύλου, βλέπουσα, κρεμάμενον, Χριστέ, (…) η σέ ασπόρως τεκούσα εβόα πικρώς». Ξύλο βέβαια είναι ο σταυρός, και στην εδραίωση της φράσης συνέβαλε και ο πασίγνωστός ύμνος «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου ο εν ύδασι την γην κρεμάσας». Ασφαλώς η εικόνα του εσταυρωμένου Ιησού, βασανισμένου, σχεδόν γυμνού, εγκαταλειμμένου, έρχεται στο νου πολλών όταν χρησιμοποιούν την έκφραση.

Ο «κρεμάμενος επί ξύλου» δεν βρίσκεται απλώς σε έσχατη πενία’ επιπλέον, είναι αβοήθητος, χωρίς υποστήριξη υλική και ηθική, χωρίς ανθρώπους να τον συντρέξουν’ σε πολλές περιπτώσεις η φράση χρησιμοποιείται για κάποιον που έμεινε χωρίς ασφαλιστική κάλυψη (την εποχή που κάτι τέτοιο ήταν η εξαίρεση, όχι ο κανόνας όπως πάει να γίνει τώρα). Φαντάζομαι ότι και το ρήμα «κρέμομαι» προσθέτει στην επισφάλεια της θέσης.

Πάντως, η φράση είναι πολύ ζωντανή, σε αντίθεση με άλλες εκκλησιαστικές που έχουν πάρει να ξεχνιούνται. Πριν από μερικά χρόνια, ο συγγραφέας Γιώργος Σκαμπαρδώνης, που του αρέσουν οι λογοπαικτικοί τίτλοι (αν και το παρακάνει -τα διηγήματά του στέκονται έτσι κι αλλιώς μια χαρά) διάλεξε να δώσει σε ένα βιβλίο του τον τίτλο «Επί ψύλλου κρεμάμενος». Όπως είπε πρόσφατα σε μια εκδήλωση που έτυχε να παρακολουθήσω, κάπου άκουσε να το λένε έτσι, δεν το έπλασε ο ίδιος το λογοπαίγνιο. Πάντως στο συγκεκριμένο διήγημα που έδωσε τον τίτλο σε όλη τη συλλογή, ο ψύλλος παίζει κάποιο ρόλο. Ας γυρίσουμε όμως στην έκφραση, να δώσουμε μερικά παραδείγματα χρήσης της.

… ποιος της παραστάθηκε, ούτε αδερφός, σαν έφτασε από τη Γερμανία χήρα επί ξύλου κρεμάμενη, κρατώντας ένα βαλιτσάκι κουρέλια και το πεντάρφανο ανίψι της;
Αλ. Κοτζιάς, Ο γενναίος Τηλέμαχος

Σαν βγήκε από το νοσοκομείο, ήταν επί ξύλου κρεμάμενη, δίχως δραχμή στην μπάντα ή συγγενή να τη βοηθήσει.
Καραγάτσης, Το Δέκα

  Σαν το πήγα, ο Θανάσης βρισκόταν σε κακά χάλια, άρρωστος πολύ. Κουτσομαγείρευε. Δύσκολα φαγητά, τηγανητά και τέτοια, δεν μπορούσε να κάνει. Και ούτε και σε καμιά ασφάλιση ήταν -από ξύλου κρεμάμενος.
Ιωάννου, Η μόνη κληρονομιά. Προσέξτε την παραλλαγή, «από ξύλου».

Και μια άλλη παραλλαγή:

Μα έτυχε η αρρώστια της. Τόσον καιρό στο κρεβάτι, με γιατρούς, με γιατρικά, μ’ άφηκε ’πι ξύλου. Ίδε άνθρωπος!
Θεοτόκης, Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλα

Η απόλυτη πενία, η έλλειψη συμπαράστασης και εξασφάλισης είναι οι κοινοί τόποι.

Μια πιο παλιά ανεύρεση:

Εγώ τώρα, είμαι επί ξύλου κρεμάμενος, κατάχρεος, απένταρος, ελεεινός, εκλογήν θα κοιτάξω;
Η. Καπετανάκης, Ο γενικός γραμματεύς

Αυτή η τελευταία είναι από τα τέλη του 19ου αιώνα, αλλά αυτές οι εκκλησιαστικής προέλευσης φράσεις είναι πολύ παλιότερες. Δεν έχω κάνει εξαντλητική έρευνα στα σώματα κειμένων, πάντως τη βρίσκω σε επιστολή των Σουλιωτών προς τον εγγλέζο αρμοστή της Επτανήσου, γραμμένη μετά τη συνθηκολόγηση:

Ημείς, εξοχώτατε, εν όσω χρόνω διετρίψαμεν εις την πατρίδα μας, τα σκληρά περιστατικά δεν μας εσυγχώρησαν να χορτάσομεν ούτε την ποθηνήν μας πατρίδα, ούτε μικρόν τι εισόδημα ν’ απολαύσομεν από τα υποστατικά μας, αλλά καθώς επήγαμεν, το δη λεγόμενον, επί ξύλου κρεμάμενοι, ούτω και αναχωρήσαμεν εκείθεν.

Η προσθήκη «το δη λεγόμενον» δηλώνει σαφώς ότι η φράση ήταν παροιμιακή ήδη τότε -και πολύ παλιότερα, νομίζω.

Με το πολυετές μεγαλοβδόμαδο που έχει σκεπάσει την πατρίδα μας τα τελευταία χρόνια, πολλοί, πάρα πολλοί βρεθήκαμε, συχνά από τη μια μέρα στην άλλη, επί ξύλου κρεμάμενοι. Φτωχοί ναι, αλλά μόνοι και αβοήθητοι γιατί;

57 Σχόλια to “Επί ξύλου κρεμάμενοι όλοι μας”

  1. Ηρώ Διαμαντούρου said

    Νίκο καλημέρα, ωραίος όπως πάντα. Δες και τη σλανγκ (και μη) παραλλαγή του θέματός σου, βλ. http://www.slang.gr/lemma/show/xristianoslangk_14167.

  2. spiral architect said

    @1: Εξαιρετικό το λήμμα της χριστιανοσλάγκ! 🙂
    Και ναι μεν είμαστε επί ξύλου κρεμάμενοι, αλλά θα αναστηθούμε! To Παπα-Terminator μίλησε! Εκλογές στις 6 Μάη!

    Οπότε θα φτιάξουμε καινούργιο συκώτι με:

    – Τα μούτρα του Αντώνη Σα(χλα)μαρά τη μοιραία νύχτα!
    – Το απότομο ξεφούσκωμα του Βενιζέλου ταυτόχρονα με την απώλεια της ενσωματωμένης γεννήτριας λέξεων!
    – Τον Καρατζαφύρερ να μαλλιοτραβίέται με το Μιχαλολιάκο, Συγγρού και Καλλιρρόης γωνία σε απ’ ευθείας τηλεοπτική μετάδοση και αφήγηση από τον (all time classic) Αλέξη Κωστάλα!
    – Την μετριοφροσύνη απεικονισμένη στο κοκοράκι του μαλλιού του Τσίπρα!
    – Την Ντόρα! Ναι ρε, την Ντόρα! Με εκείνο το σιθρού λευκό παντελόνι λερωμένο από τα βρωμόνερα που της πέταξε ένας απρόσεκτος απελευθερωμένος ταρίφας, που πανηγύριζε κορνάροντας!
    – Τον Ανδρουλάκη να φέρνει βόλτα τα τηλεοπτικά τραπέζια λέγοντας ακαταλαβίστικα για τους πολλούς, αλλά φέρνοντας τις 10 νέες εντολές στους μυημένους!
    – Τον Μεντρέκα με το καλάσνικωφ στο χέρι φορώντας το κλασσικό αμπέχονο του (νέου) ΔΣΕ!
    – Τον Ευαγγελάτο με το ipad στο χέρι, να τον χτυπούν τα 3D γραφικά του Σκάι!
    – Τον Μπάμπη με … κάτι άλλο στο χέρι, να τον χτυπά ο Σιακαντάρης!
    – Τον Πορτοσάλτε να παρακολουθεί άλαλος τα τεκταινόμενα!
    – Με ένα γρήγορο πέρασμα από ένα «φτωχικό» σπίτι στα βόρεια προάστια όπου το Παπα-Terminator θα βρίσκεται εντός αποφορτισμένο και εκτός λειτουργίας! Η ευρύτερη περιοχή έχει διακοπή ρεύματος λόγω απώλειας της τοπικής ανεμογεννήτριας!

    Dum spiro spero και Αμήν Παναϊα μ’!

    Καλή Ανάσταση σε όλους μας!

  3. Επί ξύλου ή επί στύλου; Ήταν πάντα έτσι το κείμενο;
    Ο σταυρός είναι ξύλινος ή και ο στύλος;
    Κυκλοφορεί και κάποια ετυμολογική προσέγγιση για το στυλοειδές σχήμα του σταυρού, re-staur-ation =(;) ανα-στύλ-ωση.

    Γιάννης με πασχαλινές ευχές.

  4. sarant said

    Ευχαριστώ πολύ για τα πρώτα σχόλια!

    Γιάννη, απ’ όσο ξέρω ο σταυρός δεν είχε σχήμα + αλλά πασσάλου, στύλου. Όμως δεν το έχω ψάξει όσο θα ήθελα.

  5. Ναι Νίκο μου αυτό ξέρω και εγώ με τη διευκρίνηση πως το σταυροειδές + σχήμα προκύπτει από τη σύνδεση στύλων Ι Ι Ι Ι Ι Ι που γίνονται ++++++ σταυροειδείς φράχτες.

    Γιάννης

  6. Διαβάζετε τον Jacques Prévert said

    Επί ξύλου κρεμάμενοι και ούτε… ψύλλος στον κόρφο μας.

    Δεν έχουμε, βέβαια, ανεβεί κυριολεκτικά στο ικρίωμα της λαιμητόμου, που οι Γάλλοι αποκαλούσαν ξύλο του δικαίου, της δικαιοσύνης (L’application de la peine de mort en France avant 1981 -La Documentation française) :

    Le décret du 20 mars 1792, toujours en vigueur en 1981, retenait la guillotine comme seul moyen d’exécution – à trois exceptions près : 1° quand la mort était prononcée pour des crimes contre la sûreté de l’État (article 13 de l’ancien Code pénal) ; 2° quand la peine était prononcée par une juridiction des forces armées (article 336 de l’ancien code de justice militaire) ; 3° quand par suite de circonstances de guerre ou de difficultés de communication, les «bois de justice» ne pouvaient être amenés sur les lieux fixés pour l’exécution (ordonnances des 3 mars et 29 novembre 1944).

    Ο Λεό Φερέ μιλάει γι αυτό το ξύλο στο γνωστό Ούτε Θεός ούτε αφέντης

    Ces bois qu’on dit de justice
    Et qui poussent dans les supplices
    Et pour meubler le sacrifice
    Avec le sapin de service…

    που θα μεταφράζαμε ελεύθερα

    … μ’ αυτά τα λεγόμενα ξύλα της δικαιοσύνης που φυτρώνουν στους τόπους των βασανιστηρίων. Kαι για να επιπλώσουν τη θυσία χρησιμοποιούν το πρόχειρο μαλακό ξύλο του έλατου (δηλ. το φέρετρο)

    Τι να ευχηθούμε;
    Το Καλή Ανάσταση παραμένει αιωνίως επίκαιρο! 🙂

  7. Νίκο εγώ θα μείνω στην τελευταία σου πρόταση: «Φτωχοί ναι, αλλά μόνοι και αβοήθητοι γιατί;»

    Έτσι ακριβώς! Ας μην μείνει κανένας μόνος και αβοήθητος πια! Να μην τους κάνουμε την χάρη να μισήσουμε ο ένας τον άλλον. Όλος ο λαός ενωμένος και αλληλέγγυος ενάντια σ’αυτούς που μας θέλουν μόνους και αβοήθητους!

    Καλή Ανάσταση σε όλους μας, με όλες τις έννοιες που μπορεί να έχει η λέξη!

    Να τα περάσετε όλοι υπέροχα! 😀

  8. Αγγελος said

    Δημόσιε Χώρε, η έκφραση απαντά ήδη στην Παλαιά Διαθήκη («κεκατηραμένος υπό Θεού πας κρεμάμενος επι ξύλου», Δευτ. 21,22-23), όπου δεν πρόκειται για τη σταύρωση, που ήταν ρωμαϊκό συνήθειο, παρά για τον απαγχονισμό. Αλλωστε «ξύλον» στη βιβλική γλώσσα σημαίνει και δέντρο (εβρ. עץ).

  9. #8 – Ωραίες παρατηρήσεις Άγγελε.

    Όπως έχουμε παρατηρήσει, το ξύλο σε μερικές γλώσσες ταυτίζεται και με το δάσος (wood, bois).

    Γιάννης με ευχές

    ΥΓ.: Είσαι σίγουρος για το «ΚΕκατηραμένος»;

  10. sarant said

    8: Στο οποίο αναφέρεται και ο Παύλος στην Προς Γαλάτας: επικατάρατος πας ο κρεμάμενος επί ξύλου.

  11. Αρκεσινεύς said

    Ἐὰν δὲ γένηται ἔν τινι ἁμαρτία κρίμα θανάτου καὶ ἀποθάνῃ καὶ κρεμάσητε αὐτὸν ἐπὶ ξύλου, 23 οὐ κοιμηθήσεται τὸ σῶμα αὐτοῦ ἐπὶ τοῦ ξύλου, ἀλλὰ ταφῇ θάψετε αὐτὸ ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, ὅτι κεκατηραμένος ὑπὸ Θεοῦ πᾶς κρεμάμενος ἐπὶ ξύλου· καὶ οὐ μὴ μιανεῖτε τὴν γῆν, ἣν Κύριος ὁ Θεός σου δίδωσί σοι ἐν κλήρῳ.

    Η παράφραση όπως τη δίνει Η Βιβλική εταιρεία:
    και εάν τις έπραξεν αμάρτημα άξιον θανάτου και καταδικασθή εις θάνατον,και κρεμάσης αυτόν εις ξύλον,δεν θέλει μένει το σώμα αυτού όλην την νύκτα επί του ξύλου,αλλά θέλεις εξάπαντος θάψει αυτόν την αυτήν ημέραν,διότι είναι κατηραμένος υπό του Θεού ο κρεμάμενος. δια να μη μολύνης την γην σου,την οποίαν Κύριος ο Θεός σου δίδει εις σε κληρονομίαν.

  12. Immortalité said

    Ωραία και η σημερινή!
    @6 Βλέπω αρχίσανε τα σπόιλερ και οι αναφορές σε παλιές αμαρτίες 😛

  13. capodistria said

    Καλησπέρα. Ένας σύνδεσμος :http://www.stougiannidis.gr/about_cross_10_prt.htm με τίτλο «τον σταυρόν σας», περιέχει αρκετά στοιχεία για το θέμα του σταυρού.

    Και ένα σχόλιο στο @7 με δύο σχόλια από σημερινή πρωινή συζήτηση σε περιοχή της Κυψέλης,όπου και η λαϊκή της κάθε Πέμπτης. Σχολιάζει η πλούσια κυρία στην κυρία, που χρησιμοποιεί στο τεράστιο σπίτι της, ως οικονόμο και της λέει: «τι να σου πω βρε Ο…..μου, είμαι πολύ στενοχωρημένη γιατί αυτή η κρίση δεν έχει πλήξει μόνο εσάς τους φτωχούς αλλά και εμάς τους πλούσιους». Και το δεύτερο σχόλιο στην ίδια λαϊκή αγορά, αλλά προφανώς εδώ, ειπώθηκε σαν χορατό με αρκετό πόνο, η άλλη κυρία ανατπάντησε :»τι να σας πω κυρία τάδε μου, πολύ λυπάμαι που χάσαμε το προνόμιο της φτώχειας». Ο διάλογος αποδίδεται με απόλυτη ακρίβεια.

    Καλή Ανάσταση!

  14. antpap56 said

    Ενδιαφέρουσες και ωραίες (και) οι σημερινές αναφορές. Να προσθέσω ότι και η αγγλική γλώσσα έχει πολλές φράσεις που είναι παρμένες αυτούσιες είτε από την παραδοσιακή αγγλική έκδοση της Γραφής (King James version) είτε από το Book of Common Prayer της αγγλικανικής εκκλησίας. Η εκκλησιαστική γλώσσα, αφενός λόγω του ποιητικού και παραβολικού της χαρακτήρα και αφετέρου λόγω της συχνής χρήσης της (τουλάχιστον σε προηγούμενες εποχές), έχει δανείσει πολλά στοιχεία στην καθομιλουμένη.

  15. babis said

    -Τι είπε η Μαρία η Μαγδαληνή τη Μ. Πέμπτη;
    -Επιτέλους σταύρωσα γκόμενο.

  16. sarant said

    Ευχαριστώ και για τα νεότερα.

    13: Ο σύνδεσμος ενδιαφέρων, αλλά ο διάλογος εξαιρετικός.

    14: Ναι, έτσι είναι.

    15: 🙂

  17. Αρκεσινεύς said

    15. Δε θα ήθελα να γραφτεί σ’ αυτό το ιστολόγιο. Να ‘σαι καλά!

  18. Μαρία said

    16
    Καινούρια μόδα είναι η αναστήλωση με υ; Το βλέπω και στο Στουγιαννίδη.

  19. Λόγω μαγδαληνιαίας επικαιρότητας να μεταφέρω κι εγώ μια παρατήρηση ενός άγγλου συναδέλφου μεταφραστή. Το κολέγιο Magdalen της Οξφόρδης γράφεται χωρίς e όπως Oxford και το αντίστοιχο (ομώνυμο; συνώνυμο;) του Cambridge, δηλαδή το Magdalene, γράφεται με e όπως Cambridge.

    Γιάννης

  20. ππαν said

    16: αντίθετα, είναι παλιό. Ο Κουμανούδης το έχει (1890) σημειώνοντας ότι το σωστό είναι αναστήλ-

  21. ππαν said

    στο 18. Εξάλλου θα τα ξέρεις αυτά που γράφω…

  22. Διαχωρίζω τη θέση μου και τάσσομαι υπέρ του αναστήλωση με η, έστω και αν λαθεμένα το έχω γράψει αναστύλωση. Ευχαριστώ Μαρία και Ππαν.

    Γιάννης

  23. christos said

    Καλησπέρα στην παρέα, σαν επίκαιρο λογοπαίγνιο και σχετικό με το σημερινό θέμα θα μπορούσαμε να πούμε «επι ψήφου κρεμάμενοι».

    Βλέποντας τα κόμματα που διεκδικούν είσοδο στη βουλή με πιάνει τρόμος και σκέφτομαι: «είναι οι 6-7 τους και είμαστε μόνοι μας!»

    7. Στέλιο εγώ πάντως όσο μας βλέπω να ασχολούμαστε με φαμφάρες ανησυχώ και μας βλέπω πολύ μόνους στο τέλος (άσχετο γιατί φαμφάρα και όχι φανφάρα αφου ετυμολογείται απο το ιταλικό fanfara;).

    15. άψογο!!

  24. sarant said

    Χρήστο, ο τύπος «φανφάρα» είναι πολύ συχνότερος.
    Δες κι εδώ:
    http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?10623

  25. […] sarantakos. Share this:TwitterEmailPrintFacebookLike this:LikeBe the first to like this post. […]

  26. πῆγα τὸ πρωὶ στὴν ἐκκλησία, μετὰ ἔκανα μιὰ μακρυὰ καὶ ἀργὴ βόλτα στὴν ἡλιόλουστη παραλία -καιρὸ εἶχα- ξάπλωσα γιὰ λίγο σὲ ἕνα παγκάκι, ἡ ὥρα πέρασε καὶ τὸ βράδυ ξαναπῆγα στὴν ἐκκλησία. ὅλα αὐτὰ τὰ πολιτικὰ σήμερα δὲν μὲ ἀγγίζουν. εὔχομαι καλὴ Ἀνάστασι σὲ ὅλους, μὲ ὅποιο νόημα τῆς δίνει ὁ καθένας.

    11 μία συμβουλή, μὴν ἐμπιστεύεσαι τὴν μετάφρασι τῆς βιβλικῆς ἐταιρίας. μιλῶ γενικῶς, ὄχι γιὰ τὸ ἐν λόγῳ χωρίο.

    8 Ἄγγελε ἡ ἀγχόνη εἶναι ἀτιμωτικὸς θάνατος μέχρι καὶ σήμερα. Οἱ Ναζὶ τῆς Νυρεμβέργης δὲν ζήτησαν νὰ τυφεκιστοῦν; τοὺς κρέμασαν ὅμως.

  27. Αρκεσινεύς said

    26.Και βέβαια δεν την εμπιστεύομαι, όπως και εκείνη της Κ.Δ. του Τρεμπέλα.
    το εταιρεία το βρίσκω παντού με ει.
    ΚΑΛΉ ΑΝΆΣΤΑΣΗ ΣΟΎ ΕΎΧΟΜΑΙ.

  28. τὸ κακὸ εἶναι ὅτι δὲν μπορεῖς νὰ ἐμπιστευτῇς κἀμμία. ὁ Τρεμπέλας εἶχε καλὲς προθέσεις ἀλλὰ κακὲς ἐξαρτήσεις.

  29. #12, #6 Θαρρείτε ότι δεν έχει πάρει χαμπάρι ο ρουφιάνος την (ανα)κίνηση; Αλλά του αλλουνού μάλλον του κάτσανε βαριά τα μύδια.

  30. Immortalité said

    @29 Δεν αμφέβαλα 😉 Άρα ξέρει και πόσοι μείνανε υποθέτω.
    Τα μύδια, τα στρείδια, το αρνάκι στα λεμονόφυλλα, το κρασί, το πεπόνι, ποιος ξέρει;

  31. μιὰ ποὺ μιλᾶμε γιὰ λαιμητόμους, σταυρούς, βασανιστήρια καὶ ἄλλα εὐχάριστα θὰ περίμενα κι ἕνα δυὸ λογάκια γιὰ τὸν τυμπανισμό.

  32. Διαβάζετε τον Jacques Prévert said

    @ 30, 29 : Ρουφιάνε 🙂 και συντέκνισσα, ο «αλλουνός» είναι παρών μέσω μιας άλλης εκκλησιαστικής φράσης : αγρόν ηγόρασε!

  33. […] Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο του κ.Σαραντάκου ΕΔΩ. […]

  34. rosetabook said

    Κύριε Σαραντάκο στη δεύτερη παράγραφο γράφετε [Για κάποιον που έχει μείνει φτωχός, μόνος και αβοήθητος, λέμε ότι έμεινε “επί ξύλου κρεμάμενος”. Η φράση προέρχεται από τον ύμνο της Μεγάλης Πέμπτης “Επί ξύλου, βλέπουσα, κρεμάμενον, Χριστέ, (…) η σέ ασπόρως τεκούσα εβόα πικρώς”. Ξύλο βέβαια είναι ο σταυρός, και στην εδραίωση της φράσης συνέβαλε και ο πασίγνωστός ύμνος της Μεγ. Παρασκευής “Σήμερον κρεμάται επί ξύλου ο εν ύδασι την γην κρεμάσας”.]

    Ο ύμνος “Σήμερον κρεμάται επί ξύλου ο εν ύδασι την γην κρεμάσας” νομίζω ότι είναι την Μεγάλη Πέμπτη και όχι την Μεγάλη Παρασκευή…

    Να είστε καλά…

  35. sarant said

    34: Μπορεί να έχετε δίκιο, αλλά έτσι το βρήκα στα Φρασεολογικά του Α.Παπαδόπουλου -εγώ δεν είμαι ειδικός στα εκκλησιαστικά, ας μας λύσει άλλος τη διαφορά.

  36. ππαν said

    Αυτά που ψάλλονται την Μ. Πέμπτη το βράδυ είναι του όρθρου της Μ. Παρασκευής

  37. #32: Πάντων Ρουφιάνος ο Γούγλης

  38. Μαρία said

    35 Ντροπή σου! Του χρόνου τη Μ. Πέμπτη θα στηθείς στην τιβί να δεις τη στιγμή που βγαίνει η σταύρωση.

  39. Αρκεσινεύς said

    Το «Σήμερον κρεμάται» ψάλλεται τη Μ. Πέμπτη το βράδυ στον όρθρο της Μ. Παρασκευής και επαναλαμβάνεται στον εσπερινό της Μ. Παρασκευής που τελείται το πρωί αυτής της ημέρας.

  40. antpap56 said

    Ορθώς (σχεδόν) απεκρίθη ο Αρκεσινεύς (39). Για την ακρίβεια, το πρωί της Μ. Παρασκευής ψάλλεται ως Δοξαστικό της Ενάτης Ώρας, αλλά μικρό το σφάλμα.
    Καλή Ανάσταση σε όλους, κυριολεκτικά και μεταφορικά!

  41. […] sarantakos Μοιραστείτε τοRedditDiggStumbleUponTwitterPrintEmailFacebookLinkedInTumblrLike this:LikeBe the first to like this post. […]

  42. sarant said

    Καλή Ανάσταση σε όλους!

  43. […] https://sarantakos.wordpress.com/2012/04/12/epiksylou/ […]

  44. τυφλόμυγα said

    Η φράση προέρχεται από τον ύμνο της Μεγάλης Πέμπτης “Επί ξύλου, βλέπουσα, κρεμάμενον, Χριστέ, (…) η σέ ασπόρως τεκούσα εβόα πικρώς”. (…) στην εδραίωση της φράσης συνέβαλε και ο πασίγνωστός ύμνος της Μεγ. Παρασκευής “Σήμερον κρεμάται επί ξύλου ο εν ύδασι την γην κρεμάσας”.

    Και οι δύο ύμνοι που έχετε χρησιμοποιήσει στο κείμενο ψάλλονται το απόγευμα της Μεγάλης Πέμπτης.

    Ακόμα και με την κοινή λογική δεν γίνεται το «επί ξύλου βλέπουσα κρεμάμενον» να προηγείται του «σήμερον κρεμάται επί ξύλου».

  45. sarant said

    Δες 36, 39-40, εγώ δεν είμαι ειδικός στα εκκλησιαστικά.
    Πάντως, σε διάφορα κείμενα αναφέρεται «της Μ. Παρασκευής» παρόλο που ψάλλεται βράδι Μ.Πέμπτης.

  46. Μαρία said

    45 Το Επι ξύλου βλέπουσα… ψάλλεται στον εσπερινό της Μ. Παρασκευής, ενώ τη Μ. Πέμπτη, αμέσως μετά το Σήμερον κρεμάται επι ξύλου ψάλλεται το Ορώσα σε κρεμάμενον, Χριστέ, η σε κυήσασα ανεβόα …
    Άρα στο άρθρο διόρθωσε τη σειρά.

  47. sarant said

    Η σειρά στο άρθρο δεν είναι η χρονολογική σειρά που ψάλλονται τα τροπάρια -το «επί ξύλου βλέπουσα κρεμάμενον Χριστέ» πρέπει να αναφερθεί πρώτο γιατί αυτό έχει αυτούσιες ή περίπου τις λέξεις της έκφρασης.

  48. Μαρία said

    47 Τη σειρά στις μέρες, βρε.

  49. sarant said

    Α, μάλιστα!

  50. Μαρία said

    49 άψογος
    Ψάχνοντας τα σχετικά στο βιβλιαράκι μου της μεγάλης εβδομάδας έπεσα στο Σήμερον ο Ιούδας καταλιμπάνει τον διδάσκαλον … (Μ. Πέμπτη μετά το 2ο ευαγγέλιο) και θυμήθηκα αυτό:

    Ο ρώσος βουλευτής με τη μίνι φούστα

  51. τυφλόμυγα said

    Μπερδευτήκατε νομίζω και με το δίκιο σας.

    Το πρόβλημα ξεκινάει από το απόγευμα της Κυριακής των Βαΐων όπου, εκτός από τον εσπερινό, τελείται ΚΑΙ ο όρθρος (πρωινή ακολουθία) της Μ. Δευτέρας.
    Έτσι συνεχίζεται καθόλη την διάρκεια της Μεγαλοβδομάδας. Οπότε το απόγευμα της Μ. Πέμπτης ουσιαστικά ακούμε τον όρθρο της Μ. Παρασκευής.

    http://www.ec-patr.net/gr/sounds_htm/mebdomas/6orthros.htm -Προσέξτε το δεύτερο και το πέμπτο τροπάριο καθώς και τους τίτλους.

    Το αν το κάποιο τροπάριο, από τα δύο που αναφέρετε στο κείμενο σας, επαναλαμβάνεται και την Μ. Παρασκευή είναι άσχετο κτγμ, αφού (την Μ. Π.) γίνεται η Αποκαθήλωση. Εφόσον τα τροπάρια αναφέρονται στη Σταύρωση, η οποία γίνεται Μ. Πέμπτη, αποτελούν φράση της Μ. Πέμπτης. Και σίγουρα, όπως φαίνεται και στο λινκ, δεν διαχωρίζονται.

    Χρόνια πολλά σε όλους -ξεχάστηκα πριν. 🙂

  52. Μαρία said

    51 Έχεις δίκιο. Τώρα βλέπω οτι το Επι ξύλου βλέπουσα πρωτοακούγεται μετά το 11ο ευαγγέλιο προς το τέλος της ακολουθίας.

  53. Καλαχώρας Λεώνικος said

    @22 Προημερών, με την πρωταπριλιά, είχα θυμήσει ένα αστείο της Εστία με της στήλες του Ολυμπίου Διός παραμορφωμένες φωτογραφικά. Η λεζάντα, που δε θυμάμαι αν έλεγε ‘στύλοι’ ή ‘στῆλαι’ πυροδότησε μια ανταλλαγή απόψεων για αρκετό καιρό. Δυστυχώς δε θυμάμαι τίποτε συγκεκριμένο εκτός από τον πατέρα μου να καταλήγει ‘στῆλαι’ αλλά δεν ξέρω την επιχειρηματολογία

  54. […] κρεμάμενος», αλλά το άρθρο αυτό το έχω ήδη παρουσιάσει πριν από τρία χρόνια. Τέλος πάντων, ίσως αύριο βάλω κάποιο λεξιλογικό του […]

  55. […] Από: https://sarantakos.wordpress.com/ […]

  56. […] https://sarantakos.wordpress.com/2012/04/12/epiksylou/ […]

  57. […] Αναδημοσίευση από το  Ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου […]

Σχολιάστε