Πριν από πενήντα χρόνια: Ο Μποστ σχολιάζει την αναχώρηση Καραμανλή για το Παρίσι

Ο Μποστ αρέσει στο ιστολόγιο και, ελπίζω, σε αρκετούς αναγνώστες και φίλους. Εδώ και λίγο καιρό σκέφτηκα να ανεβάζω, πότε-πότε, σκίτσα του Μποστ που να σχολιάζουν σημαντικά γεγονότα που συνέβηκαν πριν από 50 χρόνια. Το προηγούμενο σκίτσο αυτής της σειράς, αφιερωμένο στη δολοφονία του Τζον Κένεντι, το είχαμε δημοσιεύσει στις 22 Νοεμβρίου.

Το σκίτσο που ανεβάζω σήμερα αφορά ένα γεγονός της εσωτερικής πολιτικής σκηνής, την αιφνιδιαστική αναχώρηση του Κ. Καραμανλή για το Παρίσι στις 9 Δεκεμβρίου 1963, δηλαδή πριν από 50 ακριβώς χρόνια.

Το σκίτσο, που το βλέπετε αριστερά,  δημοσιεύτηκε πρωτοσέλιδο στην Αυγή, με την οποία συνεργαζόταν ο Μποστ, στις 10 Δεκεμβρίου 1963, την επομένη της αναχώρησης του Κ. Καραμανλή για το Παρίσι. Να σημειωθεί ότι το σκίτσο δημοσιεύτηκε εκτάκτως, αφού η 10η Δεκεμβρίου ήταν (όπως και φέτος) μέρα Τρίτη, ενώ ο Μποστ κανονικά δημοσίευε σκίτσο κάθε Κυριακή. Αλλά το γεγονός ήταν τόσο βαρυσήμαντο, που επέβαλλε να δημοσιευτεί έκτακτο σκίτσο.

Εκτός των άλλων, η αναχώρηση του Καραμανλή ήρθε αναπάντεχα. Ένα μήνα και κάτι μετά την ήττα του στις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου 1963, που όμως δεν έδωσε αυτοδύναμη πλειοψηφία στην Ένωση Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου, και χωρίς να προειδοποιήσει τους βουλευτές του, ο Κ. Καραμανλής δήλωσε ότι παραιτείται από αρχηγός της ΕΡΕ και αποχωρεί από την πολιτική. Χαρακτηριστικό είναι αυτό που κυκλοφόρησε στις εφημερίδες εκείνων των ημερών, ότι οι θέσεις είχαν κρατηθεί στο όνομα «κ. και κα Τριανταφυλλίδη», μια λεπτομέρεια που δεν θα παρέλειπαν να του υπενθυμίζουν οι πολιτικοί του αντίπαλοι στο μέλλον (και που ακόμα ακούγεται).

Η αποχώρηση προκάλεσε σεισμό στην ΕΡΕ. Εδώ εμφανίζεται ο Παν. Κανελλόπουλος, που ο Καραμανλής έχρισε διάδοχό του στην ηγεσία του κόμματος, να τον αποχαιρετά κλαίγοντας στο αεροδρόμιο.

Ο Καραμανλής αποκαλεί «θείο» τον Κανελλόπουλο, επειδή πράγματι ο πατρινός πολιτικός ήταν θείος της τότε συζύγου του, της Αμαλίας (μετέπειτα Μεγαπάνου), και «αηδόνι του Μορέως» επειδή είχε φήμη δεινού ρήτορα. Και τα δυο παρατσούκλια τα έχει χρησιμοποιήσει κατ’ επανάληψη ο Μποστ.

Η Μπιγκ Λιφτ ήταν στρατιωτική άσκηση των Αμερικανών οι οποίοι, τον Οκτώβριο του 1963, είχαν μεταφέρει με αερογέφυρα μια ολόκληρη τεθωρακισμένη μεραρχία στη Γερμανία μέσα σε λίγες ώρες. Υπήρχαν φήμες λεγόταν ότι ανάλογη άσκηση θα γινόταν στην Ελλάδα.

Ο Μποστ θυμίζει και την προηγούμενη φυγή του Καραμανλή, τον Ιούνιο του 1963, όταν είχε παραιτηθεί από πρωθυπουργός και είχε αναχωρήσει για τη Ζυρίχη. Παραλληλίζει τις πολλές βαλίτσες του Καραμανλή με τις έδρες της ΕΡΕ, καθώς υπήρχαν έντονες φυγόκεντρες τάσεις στο κόμμα μετά την ήττα, με μαζικές ανεξαρτητοποιήσεις βουλευτών. Γίνεται επίσης αναφορά στη μετάβαση του αρεοπαγίτη Αντ. Φλώρου για δικαστική επιθεώρηση στη Θεσσαλονίκη, που είχε προκαλέσει την έντονη αντίδραση της ΕΡΕ.

Θυμίζω ότι στις εκλογές της 3.11.1963 η Ένωση Κέντρου είχε κερδίσει 138 έδρες, δηλαδή δεν είχε αυτοδύναμη πλειοψηφία, ούτε και ήθελε να στηριχτεί στις 28 έδρες της αριστερής ΕΔΑ. Η ΕΡΕ είχε 132 έδρες στη Βουλή (και άλλες 2 οι Προοδευτικοί του Σπ. Μαρκεζίνη), και κάποιοι βουλευτές της, τουλάχιστον 11 σύμφωνα με τις εφημερίδες, είχαν δηλώσει ότι θα ψήφιζαν την ΕΚ ή και θα προσχωρούσαν σε αυτήν, όμως ο Γεώργιος Παπανδρέου ήταν ανένδοτος υπέρ της διεξαγωγής νέων εκλογών, πράγμα που τελικά έγινε στις 16.2.1964 οπότε και πέτυχε θρίαμβο με 52,7% και συγκέντρωσε φαινομενικά ακλόνητη πλειοψηφία 171 εδρών, που όπως αποδείχτηκε τον Ιούλιο του 1965 ήταν πολύ λιγότερο ισχυρή απ’ όσο έδειχναν τα μαθηματικά.

Το Κιούπκιοϊ (κατά λέξη «χωριό των πιθαριών» αφού κιουπ είναι το κιούπι και κιοϊ / köy το χωριό) είναι το παλιό όνομα (πριν από το 1927) της Πρώτης Σερρών, της γενέτειρας του Κ. Καραμανλή. Προδικτατορικά το όνομα Κιούπκιοϊ το χρησιμοποιούσαν πολύ συχνά οι γελοιογράφοι και ευθυμογράφοι, αλλά σήμερα μάλλον έχει ξεχαστεί, αν και οι ντόπιοι θα το ξέρουν.