Ο άγνωστος ποιητής Άχθος Αρούρης – Το χτίσιμο του σπιτιού

Εδώ και κάμποσο καιρό έχω αρχίσει να δημοσιεύω, κάθε δεύτερη Τρίτη, αποσπάσματα από το βιβλίο του πατέρα μου, του Δημήτρη Σαραντάκου, “Ο άγνωστος ποιητής Άχθος Αρούρης” (εκδ. Ερατώ, 1995, εξαντλημένο), που είναι μια βιογραφία του παππού μου, του Νίκου Σαραντάκου (1903-1977), ο οποίος είχε το ψευδώνυμο Άχθος Αρούρης (που είναι ομηρική έκφραση και σημαίνει ‘βάρος της γης’). Η σημερινή συνέχεια είναι η τεσσαρακοστή έβδομη και είναι η τρίτη του δέκατου κεφαλαίου, που επιγράφεται «Ανασυγκρότηση». Η προηγούμενη συνέχεια βρίσκεται εδώ. Βρισκόμαστε στα 1949-50, στην Αθήνα, όπου ο παππούς μου έχει πιάσει δουλειά στο εγκυκλοπαιδικό λεξικό του Ηλίου (ένα θέμα που μας απασχόλησε στις δύο προηγούμενες συνέχειες.

Στο οικόπεδο που αγόρασε στην Αμφιθέα, ο Νίκος έχτισε την άνοιξη του 49 ένα ευρύχωρο και φωτεινό σπίτι, που τέλειωσε τον Οχτώβρη και την 1η Νοεμβρίου μετακόμισαν εκεί από το γιαπί της Νέας Σμύρνης. Ηταν ένα σπίτι μακροστενο, την πρόσοψη του οποίου έπιανε ένα μεγάλο σαλόνι 6 Χ 4 μέτρα. Αμέσως μετά ήταν η τραπεζαρία η κουζίνα, το λουτρό και στο πίσω μέρος δύο υπνοδωμάτια. Κάτω από τα υπνοδωμάτια είχε φτιάσει ένα μεγάλο υπόγειο. Το υπόγειο αυτό ήταν το πρώτο κομμάτι του σπιτιού που ολοκληρώθηκε κι όταν το είδαν στεγασμένο, η Ελένη είπε με αγαλλίαση

— Τώρα, ό,τι και να γίνει, έχουμε ένα μέρος δικό μας να μείνουμε.

Στο υπόγειο αυτό ο ποιητής εγκατέστησε το εργαστήριό του. Μόλο που δε συνέχισε τη «βιοτεχνία πλαγγονιδίων», όπως την έλεγε χωρατεύοντας, διατήρησε τον εξοπλισμό της κι έφτιαχνε για το κέφι του επίχαλκα αγαλματίδια και ανάγλυφα, αντίγραφα των αρχαίων.

Το σπίτι εγκαινιάστηκε με μεγάλο γλέντι, όπου εκτός από το σόι που ήρθε σύσσωμο, παραβρέθηκαν πολλοί γνωστοί και φίλοι, ο γείτονας τους πλέον Γιώργος Βαλέτας, ο Νίκος ο Σωτηράκης, που σύντομα εγκαταστάθηκε κι αυτός κοντά τους, ο Κώστας ο Μάκιστος, ο Ηλίας ο Παρασκευαϊδης και άλλοι Μυτιληνιοί φερμένοι από τη φορά των γεγονότων στην Αθήνα.

Ο αγώνας για την επιβίωση και οι πολιτικές εξελίξεις τον είχαν αναγκάσει να ξεκόψει από την ενεργό ανάμιξη στην πολιτική. Οι οργανώσεις του κόμματος και του ΕΑΜ είχαν διαλυθεί μετά το 48 και η αδιάκοπη λαθολογία σε συνδυασμό με την καταγγελία ηρωικών αγωνιστών όπως του Νίκου Πλουμπίδη, του Βαβούδη, του Καλούμενου και άλλων ως χαφιέδων και πρακτόρων τον είχε απογοητεύσει . Ουδέποτε όμως αποκήρυξε τις αρχές του και από το 51, μετά την ίδρυση της ΕΔΑ, έγινε οπαδός της χωρίς να ενταχθεί οργανωτικά, την ενίσχυε οικονομικά και φυσικά την ψήφιζε.

Στο μεταξύ ζήτησε να ακυρωθεί η απόλυσή του από την Τράπεζα, στηριζόμενος σε μια διάταξη του Νόμου 1540/50. Η ειδική επιτροπή τού ζήτησε να προτείνει στην Ασφάλεια της Μυτιλήνης, (αρμόδια καθ’ ύλην να γνωματεύσει υπέρ ή κατά της ακύρωσης) μάρτυρες για να ανασκευάσουν τις αποδοθείσες σ’ αυτόν κατηγορίες. Ο Νίκος, που ενδόμυχα δεν επιθυμούσε την επάνοδό του στην Τράπεζα αλλά μόνο τη βαθμολογική του αποκατάσταση έγραψε το παρακάτω γράμμα στο Διοικητή της Ασφάλειας, στο οποίο δεν πρότεινε τίποτα και φυσικά δεν αποκήρυττε τις πεποιθήσεις του:

Εν Αθήναις τη 16 Ιουνίου 1951

Π Ρ Ο Σ
τον κ. Διοικητή του Τμήματος Ασφαλείας

Μ υ τ ι λ ή ν η ν

——————-

Κύριε Διοικητά,

Η Επιτροπή του Νόμου 1540/1950, δια του υπ’ αριθ. 18015/1951 εγγράφου της, μοι καθιστά γνωστόν ότι διεβίβασεν υμίν την αίτησίν μου περί ακυρώσεως της εκ της Αγροτικής Τραπέζης Ελλάδος απολύσεώς μου και μοι συνιστά να προτείνω υμίν μάρτυρας προς εξέτασιν επί της υποθέσεως ταύτης.

Κατόπιν τούτου, λαμβάνω την τιμήν να πληροφορήσω υμάς ότι, αποβλέπων μετ’ εμπιστοσύνης εις την υμετέραν ευθυδικίαν, ουδένα προτείνω μάρτυρα, εξουσιοδοτών υμάς όπως εξετάσητε οιονδήποτε κρίνετε κατάλληλον.

Επί τη ευκαιρία, προς κατατοπισμόν σας, δεν κρίνω άσκοπον να θέσω υπ’ όψιν υμών τα ακόλουθα:

Αι κατηγορίαι εφ’ ων εστηρίχθη η απόφασις της απολύσεώς μου είναι αι εξής:

1) ότι κατέλαβον αιθαιρέτως το αξίωμα του Γραμματέως της Νομαρχιακής Επιτροπής και του Διευθυντού των Φιλανθρωπικών Καταστημάτων και υπό την ιδιότητά μου ταύτην κατεπίεσα πάντα αντιφρονούντα κλπ,.

2) ότι ως αρθρογράφος των τότε εκδιδομένων εφημερίδων, έσπειρα το μίσος μεταξύ των πολιτών και ούτω συνέβαλον θετικώς εις την έκρηξιν του Δεκεμβριανού κινήματος,

3) ότι μετά τη συμφωνίαν της Βάρκιζας, εξήγειρα τα πλήθη κατά του νομίμου Κράτους,

4) ότι έλαβον μέρος, ως αρχηγός, εις την κατά του Διευθυντού της Νομαρχίας στάσιν.

Επί τούτων έχω ν’ απαντήσω τα ακόλουθα:

1) Ουδέποτε υπήρξα Γραμματεύς Νομαρχιακής τινος Επιτροπής ή Διευθυντής Φιλανθρωπικών Καταστημάτων. Απλώς μετείχον του Διοικ. Συμβουλίου αυτών, διορισθείς υπό του Νομάρχου Λέσβου, επανειλημμένως δε υπέβαλον παραίτησιν διότι ο όγκος της παρά τη ΑΤΕ υπηρεσίας μου απέκλειε πάσαν άλλην απασχόλησιν.

2) Ουδέποτε έγραψα πολιτικόν άρθρον. Σποράδην μόνον εδημοσίευον χρονογραφήματα ευθύμου περιεχομένου, τούτο δε είναι γνωστόν εις πάντας τους απασχολουμένους με τον τύπον εν Μυτιλήνη.

3) Η ασάφεια της αντιστοίχου κατηγορίας, ουδέν συγκεκριμμένον γεγονός επικαλουμένης, καθιστά αδύνατον αλλά και περιττήν την αναίρεσίν της.

4) Το γεγονός ότι εδικάσθην υπό των εν Σύρω Συνέδρων και εκρίθην αθώος δια της υπ’ αριθ. 9/1947 αποφάσεως, ήν επισυνάπτω, νομίζω ότι αποδεικνύει ψευδή και την κατηγορίαν ταύτην.

Περαίνω την παρούσαν έχω να διατυπώσω την θερμήν παράκλησιν όπως η υμετέρα προς την Επιτροπήν απάντησις διαβιβασθή όσον το δυνατόν ταχύτερον, καθόσον η προθεσμία κρίσεως των αιτήσεων λήγει εντός του προσεχούς μηνός.

Ευχαριστών, διατελώ μετά πλείστης τιμής.

Η απάντηση της Ασφάλειας του έμεινε άγνωστη γιατί διαβιβάστηκε στην Τράπεζα υπηρεσιακώς. Περιέργως φαινεται πως ήταν θετική, γιατί στο τέλος του 52 τού ανακοινώθηκε η ακύρωση της απόλυσης του, η προαγωγή του στο βαθμό του τμηματάρχη Γ’ και η τοποθέτησή του στο υποκατάστημα Αταλάντης, με την υπόσχεση να γίνει σύντομα υποδιευθυντής του. Ο ποιητής για τυπικούς λόγους παρουσιάστηκε στη νέα του θέση, από την οποία έφυγε αυθημερόν υποβάλλοντας την παραίτησή του. Πήρε φυσικά τη διαφορά μεταξύ των μισθών αρχιλογιστή και τμηματάρχη Γ’ και του εφάπαξ που πήρε όταν τον απολύσαν, όλα αυτά αναδρομικά από το 1948! Με τα λεφτά αυτά επεξέτεινε το σπίτι του κατά τρία δωμάτια, ένα στο ισόγειο και δύο στον όροφο. Αισθανόταν απελευθερωμένος και σίγουρος για τον εαυτό του. Η δουλειά που έκανε στο Λεξικό του άρεσε, είχε δικό του άνετο σπίτι, μια αγαπημένη οικογένεια και βρισκόταν δίπλα στ’ αδέλφια του. Ο γιος του τριτοετής του Πολυτεχνείου και με έφεση στο γράψιμο είχε αρχίσει να γράφει λήμματα σχετικά με την επιστήμη του στο εγκυκλοπαιδικό λεξικό, εξασφαλίζοντας έτσι το χαρζηλίκι του. Ο Νίκος λοιπόν δε σκόπευε να ανταλλάξει τη σημερινή του κατάσταση, ακόμα και με τη θέση διευθυντή σε μεγάλο κατάστημα της τράπεζας.