Ποδαρικό στα φετινά μεζεδάκια

Ο τίτλος του καθιερωμένου άρθρου μας είναι αυτονόητος και ο ίδιος επαναλαμβάνεται σχεδόν κάθε χρονιά -για να πρωτοτυπήσω φέτος πρόσθεσα τη λέξη «φετινά». Θα μπορούσα επίσης να τα πω «διακοσιοστά μεζεδάκια» επειδή τούτο εδώ, κατά σύμπτωση, είναι το 200ό άρθρο -όχι από τότε που άρχισα να σερβίρω μεζεδάκια αλλ’ από τότε που άρχισα να τα μετράω. Και βέβαια τα σημερινά μεζεδάκια είναι ετεροχρονισμένα, επειδή δεν δημοσιεύονται το συνηθισμένο Σάββατο αφού λόγω εορτών η ρουτίνα μας διαταράχθηκε.

Ποδαρικό στα φετινά μεζεδάκια, αλλά το περιεχόμενο της πιατέλας απαρτίζεται, κατά κύριο λόγο, από περσινό υλικό -λογικό είναι αυτό, αφού η καινούργια χρονιά μόλις άρχισε και μάλιστα με μέρες αργίας.

* Την περασμένη Κυριακή, ας πούμε, στο δελτίο του Σκάι άκουσα να λένε για τον νέο πρωθυπουργό του Καναδά, τον Τζάστιν Τρυντώ, που έκανε κάποια επικοινωνιακή κίνηση τώρα με τις γιορτές, ότι «προσπαθεί να οικειοποιηθεί τον κόσμο». Δεν μου φαίνεται σωστή η χρήση του ρήματος. Το «οικειοποιούμαι» σημαίνει ότι σφετερίζομαι κάτι, ότι κάνω δικό μου κάτι που δεν μου ανήκει. Ο Τρυντώ, υποθέτω, προσπαθούσε να γίνει οικείος στους πολίτες -ή όχι;

* Ένα ενδιαφέρον και πολύπλοκο μεζεδάκι, αλλά και τοξικό, μου στέλνει ένας φίλος. Όπως έγραψε η Lifo, σε πρόσφατη συναυλία του Ενρίκε Ιγκλέσιας στο Κολόμπο της Σρι Λάνκα συνέβησαν έκτροπα από υπερεκδηλωτικές θαυμάστριες του τραγουδιστή, με αποτέλεσμα ο Πρόεδρος της χώρας να θεωρήσει απαραίτητο να επιληφθεί του θέματος. «Δεν εκτιμώ ότι οι γυναίκες αυτές που πέταξαν τα εσώρουχά τους πρέπει να μαστιγωθούν με τοξικά μαστίγια, αλλά εκείνοι που διοργάνωσαν τη συναυλία πρέπει να τιμωρηθούν με αυτόν τον τρόπο» είπε. Και το ρεπορτάζ μάς πληροφορεί ότι «Να σημειωθεί πως το μαστίγωμα με τοξικές ουρές αποτελούσε συνήθη πρακτική που εφαρμοζόταν τα παλαιότερα σε σκληρούς εγκληματίες της Σρι Λάνκα και σήμερα έχει καθιερωθεί σαν έκφραση, όταν γίνεται λόγος για μια πάρα πολύ σκληρή τιμωρία ως αντίποινα σε λάθος πράξεις».

Τοξικά μαστίγια, μαστίγωμα με τοξικές ουρές… καταλαβαίνετε τίποτα; Αν πάμε στον ξενόγλωσσο τύπο θα δούμε πως ο Πρόεδρος μίλησε για toxic stingray tails, δηλαδή για δηλητηριώδεις ουρές σαλαχιών (ή ουρές δηλητηριωδών σαλαχιών). Τώρα βγαίνει λίγο περισσότερο νόημα, και μάλιστα η Βικιπαίδεια μάς πληροφορεί ότι και σε άλλα μέρη του (ευρύτερου) Ινδικού ωκεανού χρησιμοποιούσαν παλιότερα ως μαστίγιο την ουρά του σαλαχιού.

Ευτυχισμένη χώρα η Σρι Λάνκα, αν το σοβαρότερο που έχει να κάνει ο πρόεδρός της είναι να ασχολείται με ξεγυμνώματα σε συναυλίες!

* Και ένα φετινό μεζεδάκι, στη νεκρολογία ενός δικού μας ανθρώπου, και το λέω αυτό όχι μόνο επειδή ο Στέφανος Στεφάνου ήταν αριστερός, αλλά επειδή ήταν άνθρωπος των γραφτών και των βιβλίων, ο πατριάρχης των διορθωτών και των επιμελητών, όπως σωστά τον χαρακτηριίζει η νεκρολογία της Καθημερινής.

Ωστόσο, η νεκρολογία συνεχίζει λέγοντας ότι ο Στεφάνου «αγάπησε τα όνειρα και τις ιδέες της Αριστεράς όταν δεν ήταν πολυτέλεια να είναι κανείς αριστερός και έζησε όλες τις περιπετειώδεις διαδρομές της».

Όταν δεν ήταν πολυτέλεια; Μήπως θέλει να πει «όταν δεν ήταν ανώδυνο» ή «όταν δεν ήταν ένα απλό χόμπι»;

* Στην Ιταλία, μια γιαγιά αναγκάστηκε από την ανέχεια να κλέψει καραμέλες από το σουπερμάρκετ για να χαρίσει στα εγγόνια της -την αντιλήφθηκαν όμως και κάλεσαν τους καραμπινιέρους, οι οποίοι, σε μια χειρονομία αρκετά σπάνια ώστε να θεωρείται είδηση, πλήρωσαν εκείνοι τον λογαριασμό.

Καλά όλα αυτά, αλλά πού βρίσκεται το μεζεδάκι; Στο σχετικό άρθρο του in.gr, ο συντάκτης αμφιταλαντεύεται αν και πώς πρέπει να κλίνει τη λέξη που δηλώνει τους Ιταλούς αστυνομικούς. Ξεκινάει με εξελληνισμένο τύπο (κλήθηκαν οι καραμπινιέροι), όπως θα έκανα κι εγώ, αλλά μετά το μετανιώνει και επιστρέφει στην ιταλοπρεπή κλίση «δυο καραμπινιέρι έφτασαν…».

Και ο υλατζής, ίσως επειδή βλέπει στη φωτογραφία που συνοδεύει το άρθρο την επιγραφή CARABINIERI πάνω στο αυτοκίνητο της αστυνομίας, ρίχνει την αποφασιστική ψήφο υπέρ του ιταλοπρεπούς, βάζοντας στον τίτλο: «οι καραμπινιέρι πλήρωσαν…».

Στα ιταλικά, είναι il carabiniere (ενικός), i carabinieri (πληθυντικός). Όμως εμείς μιλάμε ελληνικά, και στα ελληνικά η λέξη έχει προσαρμοστεί εδώ και καιρό στο τυπικό μας: ο καραμπινιέρος, οι καραμπινιέροι, των καραμπινιέρων, τους καραμπινιέρους.

* Και μια παρωνυχίδα από το ίδιο άρθρο. Τους καραμπινιέρους, λέει, τους κάλεσε «η διοίκηση» του σουπερμάρκετ. Διοίκηση; Δεν είναι στρατιωτική μονάδα θαρρώ.

* Όταν γράφουμε μια λέξη στο λατινικό αλφάβητο (κάτι που πρέπει να γίνεται με φειδώ, κατά τη γνώμη μου), απαραίτητο είναι να τη γράφουμε σωστά.

Σε πρόσφατο άρθρο διαβάσαμε ότι η κυβερνητική εκπρόσωπος, όταν ρωτήθηκε «για τα… were abouts» του Αλέξη Τσίπρα απάντησε ότι ο πρωθυπουργός ξεκουράζεται.

Να δεχτώ ότι το αγγλικό whereabouts δεν αποδίδεται μονολεκτικά στα ελληνικά -αν και κανείς δεν υποχρεώνει τον δημοσιογράφο να χρησιμοποιήσει τον όρο, εφόσον μάλιστα δεν μεταφράζει από τα αγγλικά αλλά γράφει πρωτότυπο ελληνικό λόγο.

Αλλά, αν είναι να το γράψεις στα ξένα, αγαπητέ, γράψε το σωστά! Και σε μία λέξη, μη σε πιάνει η σχιζολεξία.

* Κάποιες φορές οι προτάσεις που συντάσσονται με «ως» θέλουν το κατηγορούμενο σε γενική πτώση, αφού πρέπει να τηρείται το ομοιόπτωτο. Κάποιοι, για να είναι μέσα, βάζουν γενική κι εκεί που δεν χρειάζεται. Παράδειγμα πρόσφατο από την αθλητική σελίδα της ΕφΣυν, όπου διάβασα ότι «ο Πανιώνιος έχει το δικαίωμα να επιλέξει έναν εκ των Τριανταφυλλόπουλου, Χουχούμη ή Δώνη ως έμψυχου ανταλλάγματος» για τη μεταγραφή του Μπουμάλ.

Όχι, δεν υπάρχει λόγος για τη γενική, το ομοιόπτωτο εδώ ζηταει αιτιατική («έναν»). Άρα, ως έμψυχο αντάλλαγμα.

* Θα περίμενε κανείς τα ελληνικά παραρτήματα μεγάλων διεθνών ειδησεογραφικών ιστοτόπων να πληρώνουν κάπως καλά τους συντάκτες τους και να έχουν κάπως προσεγμένη ποιότητα στην ειδησεογραφία τους.

Δεν ξέρω αν συμβαίνει το πρώτο, όμως ασφαλώς δεν ισχύει το δεύτερο, τουλάχιστον για το Χάφιποστ (που το λέω εγώ), το οποίο διαπρέπει στην τσαπατσουλιά. Τελευταίο κρούσμα, σε ένα άρθρο για ένα περιστατικό του αστυνομικού δελτίου, όπου ο παθών είναι «νεαρός από την Mpumalanga, της Βόρειας Αφρικής». Ασφαλώς της Νότιας Αφρικής, που είναι και κρατική οντότητα. Προσέξτε όμως λίγο το άρθρο, πόσα λαθάκια έχει, λες κι έχει μεταφραστεί από μηχανάκι χωρίς να το ξανακοιτάξει άνθρωπος -αν και το λάθος της Βόρειας Αφρικής δεν το κάνει μηχανάκι, μόνο άνθρωπος.

Ανάμεσα στ’ άλλα, και η κακιά συνήθεια να μη βάζουν τόνο στο ερωτηματικό «πού» και στο «πώς». Ο νεαρός λέει ότι «δεν ξέρει πως το βίντεο κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο» -ενώ το ξέρει πως κυκλοφόρησε, αλλά δεν ξέρει πώς κυκλοφόρησε. Ή έχει καεί αυτή η απαραίτητη διάκριση;

* Διαβάζω σε άρθρο για την επιδείνωση του καιρού στο in.gr:

Με χιόνια και «πολικές» θερμοκρασίες φεύγει το 2015

Πιστεύει κανείς ότι εξυπηρετούν κάτι τα εισαγωγικά; Και τι;

* Λέγαμε πιο πάνω για τα ελληνικά παραρτήματα διεθνών μεγαϊστοτόπων, που θα έπρεπε να εγγυώνται κάποιο μίνιμουμ ποιότητας αλλά δεν, και αναφέραμε το Χάφιποστ. Αλλά και το ελληνικό CNN δεν πάει πίσω, Τις προάλλες δημοσίευσε άρθρο με τίτλο: «Γραμμή Μαζινό» οι κύριες συντάξεις για το ασφαλιστικό, παραπέμποντας σε δηλώσεις Κατρούγκαλου.

Θα ήταν αστείο, διότι βέβαια η γραμμή Μαζινό, όσο κι αν ήταν αξιοθαύμαστη ως τεχνικό έργο, στην πράξη ελάχιστα βοήθησε, οπότε το να παρομοιάζεις μια κόκκινη γραμμή με τη γραμμή Μαζινό είναι σαν να παινεύεις το κυβερνητικό σκάφος αποκαλώντας το «Τιτανικό».

Ωστόσο, στις δηλώσεις του υπουργού δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά σε γραμμή Μαζινό. Μόλις έπεσε το σχετικό κράξιμο στη μπλογκόσφαιρα, οι… σοβαροί συντάκτες του cnn.gr απλώς έσβησαν την είδηση σαν τη γάτα που σκεπάζει τα σκατά της νομίζοντας ότι δεν φαίνονται. Φαίνονται όμως.

* Tο άρθρο μου για τις 200 τούρκικες λέξεις το αναδημοσιεύουν συχνά πυκνά. Γέλασα προχτές με μια αναδημοσίευση σε κυπριακόν ιστότοπον, όπου διάβασα ότι «Γράφει ο συγγραφέας Νίκος Σαραντάκος στο κοστολόγιο του sarantakos.wordpress.com…»

Πάλι καλά που δεν έγραψαν «στην ιστιοσανίδα του».

* Mου γράφει φίλος:

Μερικές φορές, μια ανορθογραφία σε μπερδεύει τόσο, που χρειάζεται να διαβάσεις μεγαλόφωνα το κείμενο για να μαντέψεις τι θέλει να πει. Ιδού ένα παράδειγμα από φυλλάδιο του Ιασώ General με τις περιπτώσεις όπου ενδείκνυται να γίνει πελματογράφημα, το οποίο σαφώς μου πήρε πάνω από μισό λεπτό για να το καταλάβω.

Ουτοσώστε. Δώστε και ουτοσώστε.

* Και κλείνω πάλι με το CNN.gr το οποίο για κάποιο λόγο αποφάσισε να γράψει τον Αμερικανό χιουμορίστα Jerry Seinfeld στη Στρατιά των Αγνώριστων, αφού τον λέει και τον γράφει «Σέινφιλντ» αντί για «Σάινφελντ».

Δεν ήταν πάρα πολλά τα μεζεδάκια αυτής της χρονιάς, το άλλο Σάββατο ελπίζω να’χουμε περισσότερα. Ως τότε, να είστε καλά!