Μεζεδάκια μετά το ηλιοστάσιο

Δεν έβρισκα πώς αλλιώς να ονοματίσω τούτο το σαββατιάτικο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο, οπότε επέλεξα την ασφαλή αν και βαρετή λύση του ημερολογίου. Δεν φαίνεται αμέσως, αλλά από τις αρχές της εβδομάδας που τελειώνει κάθε μέρα διαρκεί έστω και ελάχιστα λιγότερο από την προηγούμενη, παρόλο που ακόμα η διάρκεια της ημέρας είναι λίγο μικρότερη από 15 ώρες (14.47 στην Αθήνα χτες).

Kαι ξεκινάμε με ένα πολυμαργαριτάρι από το τηλεοπτικό ρεπορτάζ για την υπόθεση του ψευτογιατρού.

Στον Σκάι μετέγραψαν τα λόγια του ψευτογιατρού όπως ακούγονταν σε κάποια συνομιλία με συγγενή ενός θύματος, και κατάφεραν να κάνουν τρία λάθη σε 18 λέξεις. Το κόμμα στο «ό,τι», την περιττή απόστροφο στο «εν» και βεβαίως το «(εν) Χριστώ».

Στις συζητήσεις στα κοινωνικά μέσα, όπου ο λόγος είναι «οιονεί προφορικός» έχω προσέξει πως λίγοι βάζουν την υποδιαστολή στο αναφορικό ό,τι. Η απόστροφος στο «εν» είναι… επιρροή από το «εξ» που επίσης δεν θέλει απόστροφο, αλλά τη βάζουν αρκετοί. Κι όταν η δοτική έχει αφήσει τον μάταιο τούτο κόσμο, δύσκολο είναι να κρατηθεί η ορθογραφία της τη στιγμή που υπάρχει ομόηχος τύπος.

* Ο Μέφρι έπιασε δουλειά. Σε «άρθρο γνώμης» στην Καθημερινή, ο αρθρογράφος Ανδρ. Δρυμιώτης θέλει να ψέξει τον Αλέξη Τσίπρα ο οποίος, σε πρόσφατη ομιλία του, είπε «δεν υπάρχουν άλυτες εξισώσεις».

Και ειρωνεύεται, ο επαΐων Δρυμιώτης τον «άσχετο» Τσίπρα:

«δεν υπάρχουν άλυτες εξισώσεις»! Πάμε για Nobel Μαθηματικών! Πίστευα ότι υπάρχουν άλυτες εξισώσεις, αλλά η δήλωσή του με προβλημάτισε.

Τηλεφώνησα σε δύο μαθηματικούς φίλους και με διαβεβαίωσαν ότι ορισμένες εξισώσεις δεν έχουν αναλυτική λύση και τότε φυσικά κατάλαβα ότι είτε έχουμε να κάνουμε με μια νέα μαθηματική διάνοια που δικαιούται το Nobel, είτε έχουμε να κάνουμε με μια άλλη μεγάλη γκάφα του τέως πρωθυπουργού μας που είναι και μηχανικός.

Υπάρχει βέβαια η πολιτική εμπάθεια, αλλιώς η επισήμανση του Δρυμιώτη θα ήταν εξίσου έγκυρη όσο εκείνων που λένε πως δεν πρέπει να λέμε «στρουθοκαμηλισμός» διότι η στρουθοκάμηλος δεν κρύβει το κεφάλι της στην άμμο.

Ο Μέφρι όμως κάνει την εμφάνισή του εκεί που ο κ. Δρυμιώτης προτείνει τον Τσίπρα για Νόμπελ μαθηματικών, χωρίς να ξέρει, ο πανεπιστήμονας, ότι Νόμπελ μαθηματικών δεν υπάρχει! Υπάρχει το μετάλλιο Fields, που έχει χαρακτηριστεί «Νόμπελ των μαθηματικών» αλλά έχει πολλές διαφορές από το Νόμπελ και κυρίως το όριο ηλικίας, αφού απονέμεται στους κάτω των 40, και όχι κάθε χρόνο αλλά κάθε 4 χρόνια. Οπότε, ο κ. Δρυμιώτης έπεσε θύμα του Μέφρι.

Αλλά και επί της ουσίας δεν νομίζω να έχει δίκιο. Η φράση «δεν υπάρχουν άλυτες εξισώσεις» δεν είναι λάθος. Οι μαθηματικοί φίλοι του κ. Δρ. ήταν πιο προσεχτικοί ή λιγότερο εμπαθείς από αυτόν, αφού επισήμαναν ότι υπάρχουν εξισώσεις χωρίς αναλυτική λύση. Τον καιρό της κτηνώδους δύναμης των υπολογιστών, ιδίως όταν κάποιος είναι μηχανικός, δεν κάθεται να χολοσκάει με αναλυτικές λύσεις -βάζει τιμές και παίρνει αποτέλεσμα.

Αλλά επειδή εδώ έχουμε πολλούς μαθηματικούς και φίλους των μαθηματικών δεν λέω περισσότερα και περιμένω τα σχόλιά σας.

* Φίλος μου στέλνει την οθονιά από ιστότοπο που είχε διοργανώσει ποιητικό διαγωνισμό.

(Το μέγεθος είναι μικρό, ελπίζω να φαίνονται τα γράμματα).

Διαβάζουμε λοιπόν ότι η αξιολόγηση των ποιημάτων «εν τέλη βασίστηκε κυρίως σε αντικειμενικά κριτήρια, όπως γνώση και εφαρμογή της ελληνικής γραμματικής, συντακτικού και ορθογραφίας….»

Ομολογώ πως με παραξενεύει αυτή η ιεράρχηση των κριτηρίων και αναρωτιέμαι αν θα έκοβαν το «Επέστρεφε και παίρνε με» του Καβάφη, που «παραβιάζει» κανόνες της γραμματικής.

Αλλά, βρε αδερφέ, όταν βάζεις πρώτο το κριτήριο της ορθογραφίας, είναι λιγάκι κωμικό να κάνεις ορθογραφικό λάθος στην ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού!

Εν τέλει βασίστηκε, χώρια που μάλλον σαν παραγέμισμα χρησιμοποιείται ο όρος.

Ο φίλος που έστειλε το μεζεδάκι με πληροφορεί πως οι διαγωνιζόμενοι σε αυτόν τον ποιητικό διαγωνισμό δεν έπρεπε απλώς να τηρήσουν την ελληνική γραμματική και ορθογραφία, αλλά και να πληρώσουν 10 ευρώ ως δικαίωμα συμμετοχής, πράγμα που κάνει ακόμα πιο κωμικό (ή εξοργιστικό, δεν ξέρω) το λαθάκι.

* Διαβάζω σε ρεπορτάζ για μια ασυνήθιστη υπόθεση όπου ο διαρρήκτης κατάφερε μεν να μπει στο κατάστημα που είχε βάλει στόχο αλλά μετάνιωσε και… κάλεσε την αστυνομία να τον συλλάβει.

Το περίεργο είναι ότι σε κάποιο σημείο διαβάζουμε ότι ο ιδιοκτήτης του καταστήματος «επιβεβαίωσε τις πληροφορίες για τη μοναδική αυτή ληστεία», ενώ και τα ταγκ του άρθρου στην αρχή και στο τέλος γράφουν «ληστεία» (και όχι «διάρρηξη»).

Όμως η ληστεία διαφέρει από τη διάρρηξη και έχει και διαφορετική ποινική αντιμετώπιση.

Το ευχάριστο είναι ότι ο ιδιοκτήτης του καταστήματος δεν θέλησε να κάνει μήνυση και έδωσε και ένα μικρό ποσό στον «διαρρήκτη (και οχι ληστή) με φιλότιμο».

* Από ετικέτα καταστήματος η φωτογραφία, την είδα σε κάποιον τοίχο στο Φέισμπουκ.

Πωλείται «Ταινία τρόμου για πουλιά»!

Τι εννοεί όμως;

Φυσικά, όσοι σχολίασαν ανέφεραν «Τα πουλιά» του Χίτσκοκ, που είναι ταινία τρόμου και έχει φυσικά ως θέμα της τα πουλιά.

Αλλά η ετικέτα δεν φαίνεται να αφορά την ταινία του Χίτσκοκ και γενικότερα δεν φαίνεται να αφορά καμιά κινηματογραφική ταινία!

Υποθέτω πως με την (τελικά) παραπλανητική αυτή περιγραφή εννοούν ταινίες, αυτοκόλλητες ή όχι, δηλαδή λωρίδες, κορδέλες, που τις βάζουμε στα μπαλκόνια για να τρομάζουν τα πουλιά!

Ταινίες κι αυτές, που σκοπό έχουν να προκαλέσουν τρόμο, αλλά όταν ακούμε «ταινία τρόμου» άλλο σκεφτόμαστε!

* Από το Βήμα και το in.gr η νιοστή επανάληψη ενός λογιοστρεφούς λάθους.

Σε άρθρο για την εξωτερική πολιτική της ΕΕ, διαβάζουμε ότι Στον απόηχο της γαλλοτουρκικής έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Υβ Λε Ντριάν ζήτησε από την ΕΕ να ενσκήψει χωρίς ταμπού στο θέμα της σχέσης Βρυξελλών και Άγκυρας.

Τα έχουμε πει, κανονικά η καταιγίδα ενσκήπτει, αφού το ρήμα αυτό χρησιμοποιείται για κάτι κακό που εκδηλώνεται βίαια και απότομα. Αλλά το σκέτο «να σκύψει» μας φαινεται μπανάλ ή και χυδαίο, ενώ το «να εγκύψει» δεν το ξέρουν.

* Και μια πινακίδα που διαφημίζει ράφια «βαρέου τύπου», που είναι η εκδίκηση του λαϊκού ανθρώπου που τον έκαναν να ξεμάθει τον τύπο «του βαριού» και να μάθει με το ζόρι τον τύπο «βαρέος» (που οι περισσότεροι τον γράφουν «βαρέως» σαν το επίρρημα).

Κι επειδή γενική αρσενικού σε -ος δεν υπάρχει στα ελληνικά που έχουμε μέσα μας, ο λαϊκός άνθρωπος την ομαλοποιεί σε -ου, βαρέου τύπου, το λέει συνεχώς και καμιά φορά το γράφει κιόλας.

Οι βαρέοι είναι ωραίοι!

* Κι ένα μεταφραστικό.

Διαβάζουμε ότι «Η βρετανική κυβέρνηση ανακοίνωσε μια διετή επέκταση αποθήκευσης για τα ωάρια, το σπέρμα και τα έμβρυα για να δώσει στους ανθρώπους επιπλέον χρόνο για πρόσβαση σε υπηρεσίες γονιμότητας, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζει την πανδημία του κορωναϊού.»

Αλλά τι θα πει επέκταση αποθήκευσης;

Υποθέτω πως σημαινει «παράταση του χρόνου διατήρησης/αποθήκευσης.

* Στην προσπάθεια για να φτάσουμε τα 5 εκατομμύρια λέξεις πρέπει να επιστρατεύσουμε και τον ελληνισμό της διασποράς.

Από ελληνική εφημερίδα της Aυστραλίας αυτή η διαφημιστική αγγελία ενός «Πλασταδόρου» που προσφέρει τις υπηρεσίες του.

Καταλαβαίνουμε ότι ο πλασταδόρος, από το αγγλικό plaster, είναι ο γυψαδόρος, ίσως και ο σοβατζής. Η λέξη δεν γκουγκλίζεται παρά μόνο μία φορά, που είναι η επισήμανσή της στα Υπογλώσσια, απ’ όπου πήρα κι εγώ τη φωτογραφία.

Λογικά οι Έλληνες της Αυστραλίας θα έχουν φτιάξει πολλές ακόμα λέξεις, αν και δεν ξέρω αν έχει γίνει κάποια μελέτη για το θέμα.

* Κι ένα πολιτικομεταφραστικό. Ίσως ασχοληθούμε και σε άλλο άρθρο με το κείμενο του συμβιβασμού στην υπόθεση Νοβάρτις, και με τις μεταφραστικές του πτυχές, αλλά ας πάρουμε μια πρώτη γεύση.

Διαβάζω άρθρο της iefimerida που ειρωνεύεται την αγγλομάθεια των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ. Ο τίτλος είναι Τα αγγλικά του ΣΥΡΙΖΑ μεταφράζουν τους employees ως αξιωματούχους.

Και μέσα στο άρθρο: Μάλιστα, ο ΣΥΡΙΖΑ μεταφράζει την λέξη employees (υπάλληλοι) που αναφέρονται στο κείμενο της Αμερικανικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, ως αξιωματούχους, σε μία απέλπιδα προσπάθεια να δικαιολογήσει την φιλολογία ετών για εμπλοκή πολιτικών προσώπων.

Αλλά το κείμενο του συμβιβασμού έχει πολλές αναφορές σε foreign officials και προφανώς η λέξη official είναι που αποδίδεται, και σωστά, ως «αξιωματούχος», όχι η λέξη employee.

Αν με τον όρο officials εννοούνται πολιτικά πρόσωπα ή όχι, αυτό είναι ένα θέμα που αξίζει να συζητηθεί σε άλλο άρθρο. Πάντως, η απόδοση «αξιωματούχος» είναι σωστή.

* Και κλείνω με ένα σουπεράκι.

Aστυνομικοί σκότωσαν με teaser 29χρονο Έλληνα.

Στις ΗΠΑ βεβαίως έγινε αυτό, αλλά δύσκολα μπορεις να σκοτώσεις άνθρωπο με teaser, πρέπει να είναι πολύ κακόγουστο και να του το προβάλλεις αδιάκοπα.

Διότι βέβαια taser λέγεται το αμφιλεγόμενο όπλο της αστυνομίας που σε ακινητοποιεί (και καμιά φορά σε θανατώνει).

Τeaser είναι η διαφήμιση που έχει σκοπό να σου τραβήξει το ενδιαφέρον -και που μάλιστα δεν αποκαλύπτει αρχικά το αντικείμενό της ή ολόκληρο το μήνυμά της.

Μακάρι να μας έβαλλαν πάντοτε με teaser και ποτέ με taser.