Σεπτεμβριανά μεζεδάκια και φέτος

Τον έχω χρησιμοποιήσει ξανά αυτόν τον τίτλο, πριν από πέντε χρόνια, αλλά δεν έβρισκα άλλον, οπότε τον επανέλαβα. Και για να μη μπερδέψουν οι ιστορικοί του μέλλοντος το άρθρο του 2015 με το σημερινό, πρόσθεσα ένα «και φέτος» στο τέλος.

* Και ξεκινάμε με ένα μεγάλο επίτευγμα της αποκαλυπτικής δημοσιογραφίας.

O Κικίλιας, λέει, αποκάλυψε το φύλλο του μωρού.

Δεν ξέρω πώς αντέδρασε το μωρό, αλλά εγώ όταν έπαιζα πόκα θα εξαγριωνόμουν αν κάποιος, ας ήταν κι ο πατέρας μου, φανέρωνε το φύλλο που κρατούσα.

Αυτά τα πράγματα δεν είναι σωστά και πρέπει να στηλιτεύονται. Καλά κάνει ο ιστότοπος που το βγάζει στη φόρα.

(Πάντως, εχω παρατηρήσει, αν και μπορεί να πέφτω έξω, ότι συχνότερο ορθογραφικό λάθος είναι το περίσσιο Λ (πχ. οι σχέσεις των δύο φύλλων) παρά το λειψό Λ (πχ. πέφτουν τα φύλα). Ίσως επειδή στην αμφιβολία «το πολύ δεν βλάφτει»).

* Μπορεί κάποιος που έχει ιδεοληψίες να γράψει ένα ενδιαφέρον άρθρο; Μπορεί. Ιδού ένα παράδειγμα, ένα άρθρο για το Mpemba effect, δηλαδή την παρατήρηση ότι το ζεστό νερό παγώνει γρηγορότερα από το κρύο. Ονομάστηκε έτσι από τον Τανζανό Εrasto Mpemba, που όταν ήταν μαθητής, στο δημοτικό και στο γυμνάσιο (τώρα έχει μεγαλώσει) έκανε αυτή την αντιδιαισθητική εμπειρική παρατήρηση, που αντέβαινε στον νόμο του Νεύτωνα.

Ο Αριστοτέλης είχε πρώτος αναφερθεί στο φαινόμενο αυτό. Οπότε ο συγγραφέας του άρθρου, αφού παραθέσει τον Αριστοτέλη, ξεκινάει μια ιερεμιάδα για τη γλώσσα:

Όλοι γνωρίζουμε ότι πρόβλημα στη διδασκαλία της γλώσσας μας ξεκίνησε με τις κυβερνητικές αποφάσεις πριν 4 δεκαετίες , όπου τότε αποκόψαμε την Αρχαία Ελληνική. Σήμερα η κατάσταση στη χώρα μας δεν έχει αλλάξει, ενω για πάνω από τριάντα χώρες του κόσμου τα αρχαία ελληνικά αποτελούν υποχρεωτικό μάθημα. Τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου διδάσκουν αρχαία ελληνικά και ρητορική….

Ευτυχώς στη συνέχεια σταματάει και αφηγείται την ενδιαφέρουσα αυτή ιστορία (που δεν την ήξερα).

Τι δειχνει όμως η ιστορία αυτή; Αφενός ότι η άγνοια της αρχαίας ελληνικής και του κειμένου του Αριστοτέλη δεν εμπόδισε τον Τανζανό μαθητή να αμφισβητήσει το κύρος των δασκάλων του και να επιμείνει στην αλήθεια που είχε παρατηρήσει. Αφετέρου ότι εξίσου θα ωφελούμασταν από την παρατήρηση του Αριστοτέλη ειτε τη διαβάζαμε στο πρωτότυπο είτε σε μετάφραση. Πάω μάλιστα στοίχημα ότι περισσότεροι θα καταλάβαιναν ακόμα και μια αγγλική μετάφραση παρά το πρωτότυπο.

* Συνεχίζοντας τη συλλογή πανδημικών πινακίδων, παραθέτω αυτήν που μου έστειλε φίλος, που είναι όμως πολύ κακοφωτογραφημένη γιατί τραβήχτηκε ντάλα μεσημέρι.

Απαγορεύεται η είσοδος πάνω από 2 άτομα γιατί θεωρείται συνάθροισης λόγω «κορονοϊού»

* Ο φίλος τράβηξε τη φωτογραφία στη Μυτιλήνη, και μου στέλνει και μια άλλη είδηση που με προβλημάτισε.

Γράφει:

Την περασμένη Δευτέρα έγινε στις Αλυκές Καλλονής μια μαγευτική εκδήλωση με τίτλο «Το Ηλιοβασίλεμα της Λητώς». Το μαγευτικό ήταν το περιβάλλον, η σκηνή είχε στηθεί ανάμεσα στα βουνά από αλάτι που με τον κατάλληλο φωτισμό ήταν υποβλητικό. Η αναγγελία της εκδήλωσης έγινε με την εξής διευκρίνιση στο τέλος:

«Σημείωση*: η χρήση της γενικής «Λητώς» στη δημοτική γίνεται κατά γραπτή επιθυμία της ίδιας».

Απολογείται δηλ. ο ιστότοπος «Στο νησί» που δεν θα τον έλεγες και συντηρητικό για το ότι χρησιμοποιεί την γενική «Λητώς» κι όχι «Λητούς» (ο κ. σπελτσέκερ μου κοκκινίζει το πρώτο ενώ δέχεται αδιαμαρτύρητα το δεύτερο). Δεν ξέρω τι εννοεί με το «της ίδιας», αφού η Λητώ Κατακουζηνού έχει αφήσει τον μάταιο τούτο κόσμο, ίσως ότι το σχετικό ίδρυμα ονομάζεται «Ίδρυμα Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού».

Με προβληματίζει λοιπόν πολύ ότι για τη γενική του ονόματος Λητώ, και μάλιστα όχι για την αρχαια Λητώ της μυθολογίας αλλά για μια σύγχρονή μας Λητώ, θεωρείται αφύσικος ο τύπος «της Λητώς» σε σημείο που ένας όχι συντηρητικός πολιτικά (αλλά και γλωσσικά) ιστότοπος να ζητάει συγγνώμη που (αναγκάζεται να) τον χρησιμοποιεί. Μεγάλη νίκη του ευπρεπισμού το βρίσκω αυτό αν και δεν είμαι βέβαιος για την εκταση του φαινομένου.

Γνώμες;

* Κι άλλη μια πανδημική πινακίδα, δεν θυμάμαι από πού και δυστυχώς κι αυτή δεν διαβάζεται πολύ εύκολα διότι είναι τραβηγμένη από μακριά.

Το πρόβλημα είναι στην αγγλική μετάφραση, είτε με απλά λαθάκια που έχουν πλάκα πχ runny or stuffy noise, είτε με λάθος διατυπώσεις πχ στο 4, που δεν ξέρω τι νόημα βγάζει ο αναγνώστης.

* Και μια πανδημική είδηση με μαργαριτάρι μεταφραστικό. Σε άρθρο για το ρωσικό εμβόλιο διαβάζουμε ότι κάποιος Ρώσος, επικεφαλής των χρηματοδοτών, δήλωσε:

«Όλες οι συσκευασίες έχουν ελεγχθεί» δήλωσε στο Reuters και προσέθεσε «Τώρα… θα αρχίσουμε να κάνουμε εμείς ερωτήσεις για ορισμένα εμβόλια της Δύσης».

Είναι βέβαια σωστό να ελέγχονται οι συσκευασίες, να είναι αποστειρωμένες κτλ., αλλά δεν είναι κάπως πρόωρο για ένα εμβόλιο το οποίο ακόμα βρίσκεται σε φάση δοκιμών;

Πρόωρο είναι αλλά ο Ρώσος δεν μίλησε για συσκευασίες.

Το πρωτότυπο στο Reuters ελεγε:

“All of the boxes are checked,” εννοώντας ότι έχουν ολοκληρωθεί όλα τα βήματα ελέγχου όπως προβλέπεται στο πρωτόκολλο -φανταστείτε έναν που ελέγχει αν ένα προς ένα τα διάφορα στάδια έχουν ολοκληρωθεί και βάζει ένα σημαδάκι (check) στο τετραγωνίδιο (box) που υπάρχει δίπλα σε κάθε στάδιο.

Καμιά σχέση με συσκευασίες -ακόμα!

* Κλεμμένο από τη Λεξιλογία. Δεν ξέρω ποια είναι η σειρά, που υποθέτω πως προβάλλεται στο Νέτφλιξ, αλλά δεν έχει σημασία.

Από επεισόδιο του RuPaul’s Drag Race:

You’ll be drawing names from this iron fist shoe box, which normally holds shoes designed by yours truly.

Ο υπότιτλος:
Θα τραβήξετε ονόματα από αυτό το κουτί παπουτσιών, που συνήθως έχει παπούτσια από τη Γιορς Τρούλι.

Σχολιάζει η φίλη που το αλίευσε: Δεν υπήρχαν καν κεφαλαία στο «yours truly» για να μπερδέψουν τον μεταφραστή και να νομίσει ότι είναι brand. Δεν είχε όμως συναντήσει ποτέ την έκφραση «yours truly» σε υποδείγματα επιστολών; Σε αγγλική λογοτεχνία έστω; Δεν διάβασε ποτέ αμετάφραστη λογοτεχνία θα μου πείτε. Ε, είναι σε λάθος επάγγελμα.

Εγώ δεν έχω τίποτα να προσθέσω, πέρα από το να υποδεχτώ στο ιστολόγιο τη Γιορς Τρούλι, τη διάσημη νομανσλανδιανή σχεδιάστρια παπουτσιών!

* Κι άλλο ένα πανδημικό.

Καλό είναι να ενισχύονται όσοι πλήττονται από την πανδημία, αλλά η διατύπωση «Αντιμετώπιση συνεπειών από τις συνέπειες του Covid-19» κάπου μου φαίνεται να πάσχει, δεν βρίσκετε;

Και αυτή πρέπει να είναι η επίσημη απόδοση, κι αν γκουγκλίσετε τη βρίσκετε σε διάφορα σημεία.

Δηλαδή η δράση (πράξη, που τη λέει) έχει σκοπό να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των συνεπειών;

* Φίλος μου στελνει το εξής απόσπασμα από το ημερολόγιο του Ευκλείδη Τσακαλώτου, που δημοσιεύεται στο tvxs και που έχει πολύ ενδιαφέρον:

«Art Deco, η πίστη στην πρόοδο και η Παναγία. Με τον πατέρα μου στην Κηφισιά, βλέπουμε στην ΕΡΤ μια ταινία με τον Hercule Poirot της Agatha Christie».

Νομίζω ότι πολύ καλύτερα θα διαβαζόταν αν έγραφε Ηρακλής Πουαρό, Αγκάθα Κρίστι ή ακόμη και Αρ Ντεκό, λέει ο φίλος μου.

Συμφωνώ. Αλλά ο Ευ. Τσακαλώτος μάλλον διάβασε την Κρίστι στο πρωτότυπο, οπότε λογικό είναι να λέει Hercule Poirot.

* Και συνεχίζουμε με νομανσλανδιανή γεωγραφία.

Κι αυτό το παίρνω από τη Λεξιλογία, διότι ο Ν. Λίγγρης έχει απομαγνητοφωνήσει και την περιγραφή, αλλά το είδα και αλλού. Σε πρόσφατο επεισόδιο της εκπομπής Happy Traveller, ο πρωταγωνιστής (ο Ευτύχης Μπλέτσας, όχι ο πρωθυπουργός) βρίσκεται στο Πουέρτο Ρίκο. Αφού μας μιλάει για τον Χριστόφορο Κολόμβο, βρίσκεται αντιμέτωπος με εκείνον τον… άγνωστο Cristóbal Colón. Εκεί λοιπόν, γύρω στο 7.50 του βίντεο…

…βλέπουμε ένα άγαλμα που γράφει από κάτω Cristóbal Colón. Και λέει ο Ευτύχης: «Εδώ είναι το πιο κεντρικό σημείο της πόλης, η πιο κεντρική πλατεία. Η πλατεία της κολόνας. Είναι η κολόνα Κριστομπάλ και από πάνω έχουμε και το κάστρο Κριστομπάλ». (Για την ακρίβεια, είναι το κάστρο του άγιου Χριστόφορου.)

Η ατυχία είναι ότι το άγαλμα του Χριστόφορου Κολόμβου (Cristóbal Colón) όντως βρίσκεται πάνω σε κολόνα! Αλλά κι αυτοί οι Ισπανοί, να πάνε να ονομάσουν Colón τον Κολόμβο!

* Ένα περίεργο πράγμα στο αστυνομικό ρεπορτάζ είναι οι αιφνίδιες αλλαγές εθνικότητας.

Eδώ, ας πούμε, ο 37χρονος ημεδαπός ήταν ένας απολύτως εντιμος και ευυπόληπτος πολίτης υπεράνω πάσης υποψίας.

Πέντε λεπτά μετά τη σύλληψή του, είχε γίνει αλλοδαπός!

* Το κακό με τη γενικευμένη τσαπατσουλιά που επικρατεί στο Διαδίκτυο είναι ότι και τραγικές ειδήσεις γίνονται καμιά φορά κωμικές από κάποιο ορθογραφικό ή άλλο λαθάκι.

Παράδειγμα, μια νέα περίπτωση φόνου Αφροαμερικανού στην Αμερική από αστυνομικούς.

Το σχετικό άρθρο αναφέρει:

Δεν σταμάτησε σε αστυνομικό «σήμα» για παραβίαση του Κώδικα Ωδικής Κυκλοφορορίας, άφησε το ποδήλατό του, άρχισε να τρέχει με ρούχα τα οποία κουβαλούσε…

Τραγική η είδηση, τραγελαφική η διατύπωση -με το κερασάκι στον Κώδικα Ωδικής Κυκλοφορίας, που σε κάνει να σκέφτεσαι ότι στην Αμερική, αν τραγουδάς ενώ οδηγείς και είσαι παράφωνος, σου την ανάβουν οι αστυνομικοί.

* Παραβιάζω ιατρικό απόρρητο, αλλά μου το έστειλε μια φίλη από το κρεβάτι του πόνου.

Ο Ορθοπ*δικός (σιγά μην το γράψω ολογράφως να προκαλέσω τον τρίτο Ορθοπ/κό πόλεμο) γνωμάτευσε ότι

«χρήζει αποχής της εργασίας της».

Καλό παράδειγμα για το πώς η μία γενική -που είναι σωστή- έλκει την άλλη, που δεν είναι. Και επηρεασμό ύφους το λες.

*

Ο τίτλος για την άκρως ενδιαφέρουσα είδηση σε αυτό το σάιτ είναι παραπλανητικός.

Turkish Islamic Foundation demolishes Greek Orthodox Church in Bursa

Ο ναός δεν κατεδαφίστηκε από κάποιο Τουρκικό Ισλαμικό Ίδρυμα. Έμπλεξε σε μια διαμάχη ανάμεσα στον Δήμο (που το ήθελε πολιτιστικό ίδρυμα) και στο Ισλαμικό Ίδρυμα (που το ήθελε τζαμί), έμεινε ασυντήρητος επί εφτά χρόνια και τελικά κατέρρευσε. Εχει ευθύνη το ίδρυμα, που την αναφέρει και ο δήμαρχος της περιοχής, αλλά η χρήση του demolish είναι παραπλανητική.

* Δημοσιογράφος έγραψε βιβλίο για τη γαλλική αστυνομία και τις ρατσιστικές πρακτικές της. Το άρθρο είναι ενδιαφέρον, αλλά εδώ στεκόμαστε σε μια παρωνυχίδα:

Αναφέρει ότι έβλεπε αστυνομικούς να επιτίθενται σε νεαρούς – πολύ εκ των οποίων ήταν ανήλικοι – σχεδόν σε καθημερινή βάση.

Θα ήταν πολύ ανήλικοι ίσως. Το μπέρδεμα των ομόηχων «πολύ-πολλοί/πολλή» είναι συνηθισμένο και κάποιες φορές δυσκολοξεδιάλυτο (πχ θέλει πολύ προσοχή -χρειάζεται άρθρο). Σε τέτοια θέση, είναι πιο σπάνιο.

* Και η είδηση για έναν σταρ, τον Ντουέιν Τζόνσον, που βρέθηκε θετικός στον ιό, μας ενημερώνει για ένα νέο είδος φετιχισμού που διαδίδεται στο Χόλιγουντ:

«Φιλάω τα ρούχα μου» δήλωσε, σχολιάζοντας ότι άλλοι γνωστοί του αντιμετώπισαν χειρότερες περιπέτειες.

Όποιος φυλάει τα ρούχα του έχει τα μισά. Όποιος τα φιλάει όμως τα έχει ακέραια.

* Και κλείνω με ένα ακόμα παράδειγμα όπου τα θηλυκά σε -ος γίνονται αντιληπτά ως αρσενικά (βγάζουν μουστάκια, που λέω).

Σε ένα άρθρο για την υπόθεση Ναβάλνι, ο τίτλος: Όλες οι μέθοδοι είναι κατάλληλοι.

Και επειδή δεν γράφει σε υπερκαθαρεύουσα (οπότε θα ήταν «όλαι αι μέθοδοι» ή τίποτα ακόμα χειρότερο) σημαίνει πως ένα μουστακάκι αρχίζει ν’ αχνοφαίνεται…

Καλό σαββατοκύριακο να έχουμε!