Ανοιξιάτικα (;) μεζεδάκια

Αύριο το μεσημέρι (στις 3.33 μ.μ. για την ακρίβεια) έχουμε την εαρινή ισημερία στο Βόρειο Ημισφαίριο, άρα μπαίνουμε και επίσημα στην άνοιξη.

Μπαίνουμε αλήθεια; Ο καιρός μάλλον χειμωνιάτικος είναι, ο πόλεμος ρίχνει τη βαριά σκιά του, οι τιμές έχουν πάρει την ανηφόρα σε όλα τα είδη, από το φυσικό αέριο μέχρι το ηλιέλαιο, ενώ η πανδημία, που λέγανε ότι έφυγε και τελείωσε, σηκώνει πάλι κεφάλι. Γι’ αυτό και έβαλα το ερωτηματικό στον τίτλο -ανοιξιάτικα είναι αυτά;

Τέλος πάντων, ας ξεκινήσουμε.

Και ξεκινάμε με ένα πολύ αστείο μεταφραστικό λάθος, που παραλίγο να με παρακινήσει να δώσω στο σημερινό μας άρθρο τον τίτλο «Ακριβή μεζεδάκια».

Η οθονιά προέρχεται από την αγγλική έκδοση του Πρώτου Θέματος, όπου ο ελληνικός τίτλος

Μήνυμα (ή διάγγελμα) Μητσοτάκη για τα μέτρα κατά της ακρίβειας

αποδόθηκε

PM Mitsotakis message on measures against accuracy

Βάζω οθονιά επειδή, στις μέρες που μεσολάβησαν, και ύστερα από τον ορυμαγδό που προκλήθηκε στο Τουίτερ, η εφημερίδα έσπευσε να διορθώσει το λάθος, παρόλο που τη λαθεμένη έκδοση μπορείτε ακόμα να τη βρείτε σε αναδημοσιεύσεις.

Κάθε φορά που βλέπω τόν τίτλο γελάω μόνος μου σαν σκέφτομαι ποια θα μπορούσαν να είναι τα measures against accuracy, αν και ύστερα ξανασκέφτομαι ότι δεν έχουμε, ως κράτος, ανάγκη από άλλα μέτρα στον τομέα αυτόν!

Eδώ βλέπετε και λίγο από το κείμενο της είδησης όπως είχε αρχικά μεταφραστεί από τον Panos:

Από τον Panos μεταφράστηκε, αλλά με την καθοριστική συμβολή του Google Translate. Έκανα το τεστ, εβαλα στο Google Translate τη φράση

Το νέο πλαίσιο στήριξης απέναντι στην ακρίβεια που δοκιμάζει τις αντοχές ελληνικών νοικοκυριών και επιχειρήσεων

και πήρα τη μετάφραση:

The new framework of support for accuracy that tests the resilience of Greek households and businesses

Θα έλεγε κανείς βέβαια ότι έτσι που είναι μεταφρασμένο, το νόημα είναι πως το πλαίσιο δοκιμάζει τις αντοχές, αλλά τέλος πάντων.

* Και συνεχίζω με ένα οικολογικό μεζεδάκι, που το είδα να επισημαίνεται σε μια σελίδα φίλων του Γιάννη Μακριδάκη στο Φέισμπουκ (μπορεί να το επισήμανε κι ο ίδιος ο συγγραφέας).

Λοιπόν, ο υφυπουργός Μεταφορών και Υποδομών κ. Γιώργος Καραγιάννης δήλωσε:

«Αυξάνουμε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα καθώς θα προχωρήσουμε σε 3.000 δενδροφυτεύσεις και αστικές αναπλάσεις σε συνολική επιφάνεια 85.000τ.μ. Στόχος μας είναι να “πρασινίσουμε” τον Δήμο της Αθήνας αλλά και τους τέσσερις δήμους από τους οποίους θα διέρχεται η Γραμμή 4 του Μετρό».

Η εξαγγελία είναι βέβαια καλοδεχούμενη. Ωστόσο, ο όρος περιβαλλοντικό αποτύπωμα ενός έργου, χρησιμοποιείται εδώ εντελώς λάθος από τον υφυπουργό, αφού καλό ειναι πάντοτε να κάνουμε έργα με μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, δηλαδή όσο γίνεται πιο φιλικά στο περιβάλλον.

* Κι ένα ακόμα παράδειγμα «προστακτικής με αύξηση», στον τίτλο ενός σεμιναρίου «αυτοβελτίωσης».

Απέκτησε τον έλεγχο σε δύσκολες συνθήκες

Στη γλωσσική ομάδα όπου το είδα, καναδυό μέλη έσπευσαν να σχολιάσουν: Ποιος απέκτησε;

Ωστόσο, το πρόβλημα δεν είναι η σύμπτωση αορίστου και προστακτικής, ούτε μπορούμε να την αποφύγουμε. Όλοι θα συμφωνούσαν π.χ. με τις φράσεις «Περίμενε να έρθω» ή «Απάντησε πότε σε βολεύει» παρόλο που και σε αυτές έχουμε σύμπτωση.

Έπειτα, πολλοί ομιλητές της νεοελληνικής θεωρούν πιο οικείους και πιο δόκιμους τους τύπους της «εναύξητης» προστακτικής, αν και όχι σε όλα τα ρήματα (άλλο το «επέστρεφε» ή το «συνέλαβε» κι άλλο το «απήντησε», με κάμποσες ενδιάμεσες βαθμίδες).

Εγώ παλι, θεωρώ φυσικότερο και προτιμώ τον αόριστο «απόκτησα» όπως και την προστακτική «απόκτησε». Πάλι σύμπτωση δηλαδή.

* Έχουμε πολλές φορές επισημάνει αμφισημία σε τίτλους. Φίλη στέλνει ένα ακόμα παράδειγμα.

Ιταλία: Kατασχέθηκε από Ρώσο ολιγάρχη το μεγαλύτερο γιοτ του κόσμου.

Υπάρχει αμφισημία; Τυπικά ναι αφού μπορεί να σκεφτεί κανείς ότι ο Ρώσος ολιγάρχης εκτέλεσε την κατάσχεση. Στην ουσία, δεν είμαι και τόσο βέβαιος.

* Μου γράφει φίλος:

Σήμερα ακούστηκε τέσσερεις φορές από τρεις διαφορετικούς συνεργάτες του καναλιού Open Beyond ότι κάποιες δίοδοι κρατιούνται ή διατηρούνται «ανοιχτοί». Βέβαια ήταν προφορικές οι αναφορές, όχι γραπτές, οπότε, υποθέτω, είμαστε πιο επιεικείς;

Εγώ από την πλευρά μου νομίζω πως αυτό το παράδειγμα, που δεν είναι το μοναδικό, κάθε άλλο μάλιστα, δείχνει την ιδιόμορφη θέση των θηλυκών σε -ος.

* Πολύ ωραίο μεταφραστικό, που επισήμανε φίλος στο Τουίτερ. Αγνοώ από ποια σειρά προέρχεται:

«Γεια σου, φίλε! Ο Μοριτούρι σε χαιρετάει».

Ποιος είναι ο Μοριτούρι;

Ένας από τη Νομανσλάνδη, δεν τον ξέρετε.

(Πρόκειται φυσικά για τη λατινική ρήση (Ave Imperator,) Morituri te salutant ή κάποια παραλλαγή της, δηλ. Χαίρε Καίσαρ/Αυτοκράτορα, οι μελλοθάνατοι (morituri) σε χαιρετούν. Ο υποτιτλιστής δεν το αντιλήφθηκε (ίσως η φράση να συνεχιζόταν σε άλλη γλώσσα από τα λατινικά) κι έτσι γεννήθηκε ο μυστηριώδης Μοριτούρι!

* Σε ρεπορτάζ για την παράταση της εκπομπής της Ρέας Βιτάλη (οι καλοί δεν πάνε χαμένοι) διαβάζουμε:

Η ΕΡΤ, μάλιστα, μας αποκαλύπτει ότι η «Ρέα Βιτάλη, που είχε τη σύλληψη της “Κεραίας” ως “τάμα ζωής”, ενσκήπτει με πάθος στην έρευνα κάθε θέματος και ακολούθως παρουσιάζει».

Η εντός εισαγωγικών φράση προφανώς είναι από το δελτίο τύπου της ΕΡΤ. Ασυνήθιστη βρίσκω τέτοια επίθεση της ΕΡΤ προς τη δημοσιογράφο, που την παρομοιάζει με καταιγίδα που χτυπάει ορμητικά και ξαφνικά και προκαλεί καταστροφές!

(Πλάκα κάνω βέβαια -για μιαν ακόμα φορά έχουμε το μπέρδεμα, να χρησιμοποιείται το ρήμα «ενσκήπτω» σαν να σημαίνει «εγκύπτω, σκύβω πάνω από»).

* Από την τέως εγκριτη Καθημερινή, μπέρδεμα του «γνωρίζετε» με το «γνωρίζεται».

Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζεται….

Το έχω συναντήσει πολλές φορές, αν και όχι σε μεγάλη εφημερίδα.

Ίσως έχουμε και έλξη από το «χρειάζεται».

* Τις προάλλες είχαμε δει ένα μιμίδιο με τον καθηγητή Μπαμπινιώτη, να λέει (δήθεν) ότι το βενζινάδικο προέρχεται από το «βενζίνη» + «άδικο».

Ο καθηγητής σχολίασε ως εξής το μιμίδιο:

Η ετυμολογική ερμηνεία τού μιμιδίου μου για το βενζινάδικο σαν (όχι ως) «βενζίνη + άδικο» είναι μια εύστροφη επιτυχημένη σατιρική παρετυμολογία τής λέξης κοινωνικοπολιτικού χαρακτήρα (παρετυμολογίες είναι λ.χ. παντελόνι από το «πάντα λειώνει» !…, ομπρέλα από το «όμβρε έλα» !…)

Μου φαίνεται ότι εδώ τραβάει στα άκρα τη διάκριση «σαν» και «ως» (που εγώ λέω ότι σχεδόν δεν υπάρχει, έχει πια καεί). Δηλαδή επειδή η ερμηνεία είναι σατιρική θα βάλουμε «σαν» ενώ αν ήταν σωστή θα βάζαμε «ως»; Κι αν κάποιος δώσει καλή τη πίστει μια λαθεμένη ετυμολογία, τι θα βάλουμε; Μήπως «σανως»;

* Δυο μεταμεζεδάκια (μεζεδάκια για μεζεδάκια) από μεγάλο σουπερμάρκετ της Αθήνας:

Eίναι λοιπόν Τortelloni, τα οποία φαίνεται πως είναι διεθνής όρος και γι’ αυτό δεν μεταφράζονται, αλλά με τι; Στα τέταρτα τυριά. Ελπίζω να μην εννοεί τέταρτα από πλευράς ποιότητας.

Όσο για το δεύτερο πιάτο είναι ακόμα πιο μυστηριώδες, διότι όχι μόνο δεν μεταφραζεται το βασικό ζυμαρικό, το Triangoli, αλλά και η γαρνιτούρα είναι: Με πορκίνη και μεταφορά.

Η πορκίνη θα είναι κάποια περίεργη χημική ουσία (που σε μεταμορφώνει σε γουρούνι, άραγε; Αυτήν είχε η Κίρκη;).

Και καταλαβαίνω πώς το porcini (είδος μανιτάρια) μεταφράστηκε «πορκίνη». Mπορείτε να μου πείτε πώς οι τρούφες έγιναν «μεταφορά»;

Με μεταφορική σημασία, ίσως.

* Τίτλος στο in.gr:

Ρωσίδα μοντέλο που αποκάλεσε «ψυχοπαθή» τον Πούτιν βρέθηκε νεκρή σε βαλίτσα

Όποιος δεν διαβάσει παρακάτω, μένει με την εντύπωση ότι η Ρωσίδα πλήρωσε με τη ζωή της το θάρρος της να επικρίνει τον αυταρχικό ηγέτη της χώρας της.

Όποιος διαβάσει παρακάτω βλέπει ότι η κοπέλα είχε κάνει την ανάρτηση εναντίον του Πούτιν πέρυσι, τον Γενάρη του 2021 και ότι ένα μήνα μετά τη δολοφόνησε ο φίλος της, όχι βέβαια επειδή εκείνος ήταν φιλοπουτινικός αλλά για χρηματικούς λόγους.

Το νέο είναι ότι η υπόθεση διαλευκάνθηκε τώρα (και έχει κάποιο ενδιαφέρον ως αστυνομική ιστορία).

* Κι ένα μακάβριο, σε σουπεράκι για την υπόθεση της Πάτρας.

Η υπόθεση είναι τραγική, αλλά όταν διάβασα:

«Ο πρώτος θάνατος του παιδιού δεν ήταν αναμενόμενος»

σκέφτηκα «Ζούμε μονάχα δυο φορές».

Ο θάνατος του πρώτου παιδιού ή έστω «ο πρώτος θάνατος παιδιού».

* Γράφει φίλος:

Καταραμένα ψευδόφιλα! Ειδήσεις STAR, τώρα: Ο Ζελένσκι έδειξε στο Κογκρέσο ένα βίντεο από τον πόλεμο, ιδιαίτερα γραφικό.

Διότι βέβαια στα αγγλικά graphic δεν είναι το γραφικό. Ειναι αυτό που λέμε «σκληρές εικόνες».

* Μεταφραστικό σε συνέντευξη Καναδού σνάιπερ που τώρα είναι στην Ουκρανία για να σκοτώσει Ρώσους, ενώ έχει προϋπηρεσία στο Αφγανιστάν και αλλού.

Λέει για την περίοδο που πολεμούσε μαζί με Κούρδους στο Ιράκ:

Χωρίς την αεροπορική υποστήριξη, την εκπαίδευση και τα όπλα υψηλής τεχνολογίας που είχε συνηθίσει, ο Wali λέει ότι αυτός και οι σύμμαχοί του έμαθαν να διεξάγουν πόλεμο με ό,τι μπορούσαν να πάρουν στα χέρια τους. «Δεν υπήρχαν κράνη, ούτε βαλλιστικές πλάκες, ούτε αρκετά πυρομαχικά. Έβγαινα για περιπολία μερικές φορές με δύο μόνο περιοδικά», θυμάται.

Εγώ όταν ήμουν φαντάρος έπαιρνα περιοδικά στη σκοπιά. Στα περίπολα δεν βόλευε και τόσο.

Αλλά εδώ μάλλον δεν πρόκειται για περιοδικά. Προκειται για magazines. Επειδή η αγγλική γλώσσα είναι πολύ φτωχή (πλάκα κάνω) έχει την ίδια λέξη για τα περιοδικά αλλά και για τις γεμιστήρες (και για μερικά άλλα πράγματα, ίσως αξίζει άρθρο αν και μπορεί να το έχω ήδη δημοσιεύσει).

Και φυσικά γεμιστήρες είχε εδώ ο λεγάμενος.

* Το συνηθισμένο λάθος με τα σύνθετα του «άγω» σε άρθρο στο tvxs:

Αλήθεια, πιστεύουν αυτά που λένε οι παραπάνω κύριοι ή εντάσσουν και αυτά στα  περιεχόμενα μιας δίχως τέλος μαύρης πλάκας, την οποία έχουν τελειοποιήσει και προάγει σε βαθμό που θα τους ζήλευαν ταλαντούχοι σκηνοθέτες και ηθοποιοί του θεατρικού και κινηματογραφικού είδους;

Όλα καλά, αλλά δεν «έχουν προάγει». Έχουν προαγάγει, ναι. Κι όποιος πρώτος τολμήσει και γράψει «έχουν προάξει» έχει δώρο τρία χρόνια δωρεάν συνδρομή στο ιστολόγιο.

* Βέβαια, δεν στέκει αυτό που έγραφα. Οι κουμπάροι στη Μεγαλόνησο, πρωτοπόροι σε αυτό το θέμα, χρησιμοποιούν τον ομαλό αναλογικό τύπο εδώ και χρόνια. Και σε επίσημες ανακοινώσεις, όπως εδώ σε δηλώσεις του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως:

«Εργάστηκε με σεμνότητα και σε χαμηλούς τόνους κι έχει φροντίσει να προάξει και να υπερασπιστεί την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, το κράτος δικαίου και γενικότερα, το δίκαιο με πάθος, σεβασμό και εντιμότητα», είπε τέλος ο κ. Υπουργός, ο οποίος ευχήθηκε στον απερχόμενο Πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου ό,τι καλύτερο.

Μπράβο στην Κύπρο!

* Και κλεινω με μια γαλλικούρα.

Τίτλος άρθρου για την τουριστική απήχηση της Ελλάδας στην Ευρωπη:

«Κομψί κομψά» η φήμη της Ελλάδας στην Ευρώπη

Φυσικά είναι κομσί κομσά (comme çi, comme ça) δηλαδή «έτσι κι έτσι».

Και ναι μεν αυτό το γαλλικό από τότε που ήμουν φοιτητής θυμάμαι να το λέμε για πλάκα «κομψί κομψά», και το έχει λημματογραφήσει και το slang.gr, αλλά εδώ δεν το λένε χαριτολογώντας!

(Νομίζω ότι η πηγή της γαλλικούρας ήταν αυτό εδώ το άρθρο, όπου όμως το διόρθωσαν σε κομσί κομσά, κάλλιο αργά παρά ποτέ).

* Το άρθρο ανεβαίνει με αυτόματο πιλότο, όπως κάθε μέρα, αλλά μάλλον θα είμαι στο δρόμο σήμερα για πολλές ώρες, οπότε μπορεί να μην σχολιάσω πολύ.