Περί Δανίας και δανείων

Άρθρο του πατέρα μου, Δημήτρη Σαραντάκου, που δημοσιεύτηκε σήμερα 16.3.2010 στην εφημερίδα Εμπρός της Μυτιλήνης και που είναι συνέχεια από το άρθρο της προηγούμενης εβδομάδας, που επίσης αναδημοσιεύτηκε εδώ.

Συνεχίζω το Συναξάρι των Δανείων και των Πτωχεύσεων.
Στο σατιρικό ποίημα «Φιλολογική εσπερίς» που, αν δεν κάνω λάθος, δημοσίευσε ο Πολ Νορ στην «Παπαρούνα» του, έγραφε μεταξύ άλλων:
«… ο Χαραλάμπης μίλησε “περί Δανίας και Δανών”»,
ήταν η εποχή, (άνοιξη του 1932) που, στα διεθνή καλλιστεία η μις Δανία ανακηρύχθηκε μις Υφήλιος, ενώ τον προηγούμενο χρόνο ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος εκλιπαρούσε ματαίως την Ευρώπη για νέο δάνειο. Χαρακτηριστικό είναι το σκίτσο του Φωκίωνα Δημητριάδη στον «Φανό των Συντακτών» τον Μάρτη του 1932.
Η τέταρτη πτώχευση της Ελλάδας οδήγησε στην πτώση της κυβέρνησης των Φιλελευθέρων και στην αρχή μιας περιόδου πολιτικής αστάθειας, γεμάτης με στρατιωτικά κινήματα, αλλά και έντονων λαϊκών κινητοποιήσεων. Το οπερετικό κίνημα του Πλαστήρα το 1933 και η δραπέτευσή του από τα κεραμίδια της κατοικίας του (γράψανε τότε οι εφημερίδες πως ο «Μαύρος Καβαλάρης» έγινε «Μαύρος Γάτος»), το πολύ σοβαρότερο κίνημα του Βενιζέλου το 1935, η καταστολή του από τον Κονδύλη και η επάνοδος των Γλυξβούργων με νόθο δημοψήφισμα, κυρίως όμως η στάση του στρατού στα αιματηρά γεγονότα της Πρωτομαγιάς του 1936 στη Θεσσαλονίκη, όταν αρνήθηκε να χτυπήσει τους διαδηλωτές, γεγονός που πανικόβαλε τους κρατούντες, καταλήξανε στη δικτατορία της 4ης Αυγούστου.

Δάνεια και πτωχεύσεις

Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ της Μυτιλήνης την Τρίτη 9.3.2010. Το δεύτερο μέρος του θα δημοσιευτεί την επόμενη Τρίτη. Επωφελούμαι για να προσθέσω στο τέλος διάφορα σχόλια.

Όπως έγραφε πριν από ογδόντα χρόνια ο καθηγητής Ανδρέας Ανδρεάδης, «Η ιστορία της δημοσίας οικονομίας του νεότερου ελληνικού κράτους είναι εν πολλοίς η ιστορία του δημοσίου χρέους του».

Και δυστυχώς αυτή είναι η αλήθεια. Το ελληνικό κράτος από τη γέννησή του ξεκίνησε στραβά. Από το δεύτερο κιόλας χρόνο της Επανάστασης, τα οράματα και η ιδεολογία της Φιλικής Εταιρείας, που την προετοίμασε, ξεχάστηκαν. Οι Φιλικοί παραμερίστηκαν από τους Φαναριώτες και τους Κοτζαμπάσηδες και κάποιοι, όπως ο Καρατζάς, δολοφονήθηκαν. Βέβαια στα Συντάγματα που ψήφισαν οι Εθνοσυνελεύσεις, πέρασαν πολλά προοδευτικά άρθρα, κληρονομημένα από τη Φιλική, αλλά αυτά «μείνανε στα χαρτιά». Αυτό που ενδιέφερε τους κρατούντες ήταν η εξουσία και όσα αυτή συνεπαγόταν. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που ο Παλαμάς στα «Σατιρικά Γυμνάσματά» του έγραψε:
«Το Εικοσιένα;
Αστοχασιά και κρίμα»

Έτσι από τον τρίτο χρόνο της Επανάστασης ξέσπασαν εμφύλιοι πόλεμοι μεταξύ των οπλαρχηγών, με τον Κολοκοτρώνη, από τη μια μεριά, και των κοτζαμπάσηδων και καραβοκυραίων με τον Μαυροκορδάτο και τον Κουντουριώτη, από την άλλη. Όταν επικράτησαν οι δεύτεροι, το 1824, ο Κουντουριώτης πήγε στην Αγγλία και δανείστηκε 800.000 στερλίνες από Άγγλους τραπεζίτες, με ενέχυρο τη γη και τα χτήματα της χώρας και με απίστευτα ληστρικούς όρους. Στην πραγματικότητα στην Ελλάδα έφτασαν μόνο 308.000 στερλίνες και πολεμοφόδια αξίας 11.900 στερλινών. Τα υπόλοιπα ήταν τόκοι, μεσιτικά, προμήθειες και λοιπά «έξοδα» που προεισπράξανε οι δανειστές μας!