Tο άρθρο που θα διαβάσετε σήμερα δημοσιεύτηκε χτες, πρώτη Κυριακή του μήνα, στα Ενθέματα, το ένθετο της κυριακάτικης Αυγής, που ξανάρχισε να δημοσιεύεται και στο οποίο δέχτηκα με χαρά την πρόσκληση να συνεργάζομαι με την ίδια μηνιαία στήλη που είχα από τον Σεπτέμβριο του 2008. (Για την ιστορία, τα Ενθέματα είχαν σταματήσει τον Μάιο του 2016 και αντικαταστάθηκαν από το ένθετο Υποτυπώσεις, το οποίο σταμάτησε να δημοσιεύεται φέτος το καλοκαίρι).
Το θέμα το σκεφτόμουν καιρό, αλλά όταν έγραψα το άρθρο δεν είχε συμβεί η ρατσιστική επίθεση στο σπίτι του μικρού Αμίρ. Η φωτογραφία που συνόδευε το άρθρο διαλέχτηκε από τη συντακτική ομάδα.
Στην εδώ αναδημοσίευση έχω προσθέσει μερικά πράγματα, διότι, ως γνωστόν, η εφημερίδα έχει πεπερασμένο χώρο ενώ τα ηλεδάση του Καναδά είναι (σχεδόν) ανεξάντλητα.
Μια από τις πιο ευχάριστες ειδήσεις των τελευταίων εβδομάδων ήταν και η αναγγελία της επανακυκλοφορίας του ένθετου «Ενθέματα» της κυριακάτικης Αυγής. Η στήλη, που ξεκίνησε το ταξίδι της στα «Ενθέματα» τον Σεπτέμβριο του μακρινού 2008, τότε με προτροπή του Στρατή Μπουρνάζου, με χαρά αποδέχεται την πρόσκληση να πάρει μέρος και στη νέα περίοδο του εγχειρήματος. Όπως και πριν, θα έχουμε το ραντεβού μας την πρώτη Κυριακή του μήνα και θα σχολιάζουμε μία ή περισσότερες λέξεις που ακούστηκαν και απασχόλησαν την επικαιρότητα τον μήνα που πέρασε.
Για τούτο το πρώτο άρθρο της νέας περιόδου διάλεξα μια λέξη που είχε ακουστεί πολύ πριν από μερικούς μήνες, τον καιρό που η στήλη δεν δημοσιευόταν, και που ακούστηκε και πάλι πριν από μερικές μέρες: τη λέξη «κλήρωση», αφού με απόφαση του Υπουργείου Παιδείας η επιλογή των σημαιοφόρων στις μαθητικές παρελάσεις κατά τις εθνικές εορτές θα γίνεται πλέον με κλήρωση ανάμεσα στους μαθητές της 5ης και της 6ης Δημοτικού, μια απόφαση που προκάλεσε συντεταγμένες και ενορχηστρωμένες αντιδράσεις από τους λαθρέμπορους της αριστείας. Και τώρα, στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου τις προάλλες, υλοποιήθηκε (ή δεν υλοποιήθηκε) για πρώτη φορά η απόφαση αυτή.
Θα μιλήσουμε λοιπόν για την κλήρωση, που είναι λέξη αρχαία (κλήρωσις), της κλασικής αρχαιότητας και βέβαια ανάγεται στο ρήμα κληρώ (σήμερα κληρώνω) κι αυτό στο ουσιαστικό κλήρος. Ο κλήρος είναι λέξη ομηρική και αρχικά πρέπει να σήμαινε το αντικείμενο (κομμάτι ξύλο, πετραδάκι) που χρησιμοποιούσαν στην κλήρωση -στο Η της Ιλιάδας, όπου γίνεται κλήρωση για να επιλεγεί εκείνος που θα πολεμήσει με τον Έκτορα, βάζουν λαχνούς μέσα στο κράνος του Αγαμέμνονα και τελικά έθορε κλήρος κυνέης … Αίαντος, από το κράνος ξεπήδησε ο λαχνός του Αίαντα. Ο κλήρος ανήκει στην οικογένεια του ρήματος κλάω-κλω, απ’ όπου και το κλάσμα ή ο κλάδος.
Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία 