Το ραδιόφωνο το λέμε ράδιο στην καθομιλουμένη. Όμως ράδιον στα αρχαία ελληνικά σήμαινε «εύκολο», που ίσως μας φέρνει στο νου το ρητό «φύσιν πονηράν μεταβαλείν ου ράδιον», που το μαθαίναμε στο σχολείο -ου ράδιον αλλά τηλεόρασις, είχε πει κάποτε κάποιος χαριτολογώντας.
Τις προάλλες πήρα μέιλ από έναν αναγνώστη του ιστολογίου, που είναι φυσικός, στη σύνταξη, ο οποίος με ρώτησε, ακριβώς, αν υπάρχει σχέση ανάμεσα στο αρχαίο ελληνικό «ράδιος» και στο ραδιόφωνο, παραθέτοντάς μου μια ανάρτηση στη Λεξιλογία, που του είχε στείλει κάποιος φίλος του.
Η εν λόγω ανάρτηση είναι η εξής:
Μια προσεκτική εξέταση με οδήγησε στις εξής παρατηρήσεις:
Η λέξη «Ράδιο» και τα σχετικά παράγωγα μάλλον έχουν Ελληνική προέλευση. Η σειρά είναι κάπως έτσι:
«Ράδιος» σημαίνει «εύκολος». Το καμπύλο σχήμα είναι ομαλό, εύκολο (δηλ. ράδιον) να διανυθεί σε σύγκριση με ένα σχήμα που έχει γωνίες. Κάθε καμπύλο σχήμα έχει μιά «ακτίνα» καμπυλότητας που αντιστοιχεί, σε διαφορικό (ds), τουλάχιστο, τμήμα της καμπύλης. Στα λατινικά η ακτίνα είναι “Radius” και ανάλογα σε διάφορες λατινογενείς γλώσσες. Από εκεί οι λέξεις Radiation (ακτινοβολία), Rad ακτίνιο, (μονάδα μέτρησης γωνίας), Γερμανικά Rad (ακτίνα τροχού και τροχός). Και το στοιχείο Radio ονομάστηκε έτσι γιατί ακτινοβολεί.
(Είναι χαρακτηριστικό οτι οι ‘Ελληνες τεχνίτες μιλάνε για «ράδιο» όταν θέλουν να εκφράσουν τη στρογγυλεμένη γωνία.)
Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία 