Σήμερα έχουμε Τετάρτη 4 Οκτωβρίου, αλλά το 2009, πριν από 14 χρόνια, η 4η Οκτωβρίου έπεφτε Κυριακή και δεν ήταν μια Κυριακή σαν τις άλλες, ήταν μέρα εκλογών. Σκέφτηκα λοιπόν να γράψω ένα άρθρο για τις εκλογές εκείνες, που τις ζήσαμε και ως ιστολόγιο. Κάθισα λοιπόν και έγραψα το άρθρο μου ωραίο-ωραίο, και μάλιστα μονορούφι, που λένε, και τελειώνοντας, καθώς έβαζα τις τελευταίες πινελιές, συνειδητοποίησα με φρίκη ότι πέρυσι είχα γράψει άρθρο ακριβώς για το ίδιο θέμα. Ου γαρ έρχεται μόνον θα πείτε. Και τώρα τι να κάνω; Η πρώτη σκέψη ήταν να το ρίξω στον ηλεκάλαθο, αλλά μετά, διαβάζοντας και το περυσινό άρθρο, διαπίστωσα πως στα δυο άρθρα δεν θίγω τα εντελώς ίδια ζητήματα, χώρια που έχει περάσει κι ένας χρόνος με εξελίξεις. Οπότε, σας σερβίρω όχι ακριβώς ξαναζεσταμένο αλλά πάντως γνώριμο φαγητό και υπόσχομαι του χρόνου να μη βάλω άρθρο «15 χρόνια μετά».
Το 2009, λοιπόν, ήταν η πρώτη χρονιά λειτουργίας του ιστολογίου μας και ήταν και διπλή εκλογική χρονιά, αφού είχαμε τις ευρωπαϊκές εκλογές τον Μάιο, προγραμματισμένες αυτές και, μάλλον αναπάντεχα, τον Οκτώβριο βουλευτικές εκλογές που προκηρύχτηκαν στις αρχές Σεπτεμβρίου επειδή ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής «ήθελε νωπή εντολή» για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης.
Βέβαια, εκλογές μάλλον θα γίνονταν έτσι κι αλλιώς τον Φεβρουάριο του 2010 επειδή δεν θα υπήρχε δυνατότητα εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, ενώ και στις ευρωεκλογές που προηγήθηκαν το ΠΑΣΟΚ είχε έρθει πρώτο με 4 μονάδες διαφορά, αλλά και πάλι οι πρόωρες εκλογές, μόλις 2 χρόνια μετά τις προηγούμενες και ενώ η κυβέρνηση της ΝΔ είχε άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, αιφνιδίασαν τους περισσότερους. Μάλιστα, μια μέρα πριν ο Καραμανλής εκφωνήσει το διάγγελμα της παραίτησης της κυβέρνησής του, κάπου 40 βουλευτές της συμπολίτευσης είχαν επιχειρήσει να τον συναντήσουν για να προσπαθήσουν να τον μεταπείσουν.
Από τότε, και έχοντας υπόψη όσα ακολούθησαν, έχουν διατυπωθεί πολλές εικασίες για το αν ο Καραμανλής εξωθήθηκε (από σκοτεινά κέντρα) στην αποχώρηση ή αν επέλεξε να αποδράσει εύσχημα βλέποντας το τι ερχόταν και οριστική απάντηση δεν έχει και δεν μπορεί φυσικά να δοθεί. Μπορούμε να συζητάμε ώρες πάνω στο θέμα αυτό χωρίς να καταλήξουμε κάπου.
Στην προεκλογική περίοδο φάνηκε καθαρά ότι το ΠΑΣΟΚ θα νικούσε. Το ΠΑΣΟΚ με επικεφαλής τον Γιώργο Ανδρέα Παπανδρέου -ή ΓΑΠ όπως καθιερώθηκε από τότε. Πολλοί σχολιαστές στάθηκαν στα διάφορα σαρδάμ και γλωσσικά λάθη του μέλλοντος πρωθυπουργού, που δεν ξέρω αν τα θυμάστε ακόμα, όπως «μηδέν εις το πηλήκιο» ή το «στις κάλτσες». Είχα μάλιστα υπερασπιστεί τον ΓΑΠ από τις κατηγορίες του κ. Γιανναρά, και ξανακοιτάζοντας σήμερα εκείνο το προ 14ετίας άρθρο βλέπω πως είχα γράψει: Ξέρω επίσης ότι ο Γ. Παπανδρέου στο μικρόφωνο συνηθίζει τα σαρδάμ. Πριν από τις ευρωεκλογές, θα θυμάστε, είχε πει «στις κάλτσες» αντί «στις κάλπες», ενώ στο μεγάλο ντιμπέιτ είχε πει το γνωστό «πάση Θεού» και κάμποσα άλλα.
Το «γνωστό» ‘πάση Θεού’ το έχω πια ξεχάσει, αλλά θυμάμαι το (μετεκλογικό βέβαια) «λίκνος» επειδή καθιερώσαμε στο ιστολόγιο να λέμε μεταξύ μας «λίκνος» αντί για link. Και βέβαια, αν μας έμεινε μία φράση του ΓΑΠ από τις εκλογές του 2009 αυτή ήταν το «Λεφτά υπάρχουν», ιδίως μετά τη χρεωκοπία που ακολούθησε.
Για να είμαστε δίκαιοι, ο Παπανδρέου, μιλώντας στην Κοζάνη, κατηγορώντας τη Νέα Δημοκρατία ότι δεν διεκδίκησε κοινοτικές πιστώσεις (τότε είπε και το «μηδέν εις το πηλήκιο») κατέληξε: Λεφτά υπάρχουν, αν τα διεκδικήσεις, αν τα προσελκύσεις με επενδύσεις, αν νοικοκυρέψεις το κράτος… Ακούστε τον στο 2.45 του βίντεο και παρεμπιπτόντως προσέξτε πόσο πολύ κόσμο δείχνει να είχε η συγκέντρωση:
Για την ιστορία, να θυμίσω τα αποτελέσματα των εκλογών του 2009: Το ΠΑΣΟΚ είχε έρθει πρώτο με 43,9% και 160 έδρες, η ΝΔ δευτερη με 33,5% και στην τρίτη θέση το ΚΚΕ με 7,5%. Τέταρτος ο ΛΑΟΣ του Καρατζαφέρη με 5,6% υπερφαλαγγίζοντας τον ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα που πήρε 4,6%. Εκτός Βουλής με 2,5% έμειναν οι Οικολόγοι Πράσινοι, οι οποίοι λίγους μήνες νωρίτερα στις ευρωεκλογές είχαν ξεπεράσει το 3% και είχαν εκλέξει βουλευτή.
Το 2009 ήταν οι τελευταίες εκλογές στις οποίες ίσχυσε ένα μοτίβο (pattern θα έλεγε ο καθηγητής Μπαμπινιώτης) που είχε εγκαθιδρυθεί από το 1977-1981: δυο κόμματα, ένα κεντροδεξιό και ένα κεντροαριστερό να κυριαρχούν αποσπώντας, τα δυο τους, πάνω από το 70% και κάποτε πάνω από το 85% των ψήφων, με τα υπόλοιπα να πηγαίνουν στην αριστερά, κάποτε και στην άκρα δεξιά. Ακολούθησε ο τεκτονικός σεισμός του 2012 που έφερε ως προεξάρχουσα δύναμη του δεύτερου πόλου ένα κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς, μια κατάσταση που διάρκεσε ως τις εκλογές του 2023, όπου είχαμε ένα νέο μοτίβο, μονοπολικό πλέον, που δεν ξέρουμε αν και πόσο θα διαρκέσει. Οπότε, οι εκλογές του 2009 ίσως να φαίνονται πολύ πιο μακρινές από το σήμερα απ’ όσο φαίνονταν, το 2009, οι εκλογές του 1996.
Από τους πέντε πολιτικούς αρχηγούς του 2009 κανείς δεν βρίσκεται στη θέση του σήμερα, είτε επειδή πέρασαν τα χρόνια είτε επειδή υπέστησαν εκλογική ήττα. Ο Γιώργος Παπανδρέου είναι βουλευτής Αχαΐας του ΠΑΣΟΚ, αφού πρόσκαιρα ίδρυσε δικό του κόμμα (ΚΙΔΗΣΟ) που έμεινε εκτός Βουλής, ο Κώστας Καραμανλής μετά την ήττα του το 2009 παραιτήθηκε και περιορίστηκε στον ρόλο του βουλευτή Θεσσαλονίκης και σε επισκέψεις σε ταβέρνες, ενώ από φέτος δεν είναι πια βουλευτής, η Αλέκα Παπαρήγα έπαψε το 2013 να είναι ΓΓ του ΚΚΕ και την διαδέχτηκε ο Δημήτρης Κουτσούμπας, ενώ στις τελευταίες εκλογές δεν έθεσε υποψηφιότητα, ο δε Γιώργος Καρατζαφέρης έμεινε εκτός Βουλής το 2012 και απέτυχαν οι μετέπειτα προσπάθειές του να επανέλθει. Βέβαια, η κληρονομιά του ακροδεξιού ΛΑΟΣ ζει και βασιλεύει αφού τρία στελέχη του έχουν ηγετική θέση στην κυβερνώσα Νέα Δημοκρατία και στην κυβέρνηση Μητσοτάκη ενώ ο Κυρ. Βελόπουλος βρίσκεται από το 2019 στη Βουλή ως αρχηγός της ακροδεξιάς Ελληνικής Λύσης.
Αυτές οι μετακινήσεις δεν είναι οι μόνες. Για παράδειγμα, στις εκλογές του 2009 το ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ είχε στην πρώτη θέση τον Γιάννη Ραγκούση, ο οποίος αργότερα βρέθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ (εξελέγη βουλευτής το 2019 αλλά όχι το 2023), ενώ και άλλα στελέχη του «γαπικού» ΠΑΣΟΚ, όπως η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου βρίσκονται σήμερα στον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ η Έλενα Κουντουρά, επιλαχούσα με τη Νέα Δημοκρατία το 2009, είναι σήμερα ευρωβουλεύτρια του ΣΥΡΙΖΑ αφού πέρασε από τους ΑΝΕΛ. Σημειώνω ότι η Ασημίνα Ξηροτύρη, επιλαχούσα βουλεύτρια Α’ Θεσσαλονίκης το 2009, στις τελευταίες εκλογές συμμετείχε στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΚΚΕ.
Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία 