Βορειοκορεάτικα ραδίκια

-- Μα, πού τα βρήκε τα ραδίκια αυτός ο Μιχαηλίδης;

Φρέσκο μαργαριτάρι μεταφραστικό και εικονογραφημένο, και με γλωσσικό ενδιαφέρον, από τον μετρ του είδους, τον Χρ. Μιχαηλίδη της Ελευθεροτυπίας, οπότε είπα να το παρουσιάσω αμέσως αντί να περιμένω να το  συνταιριάξω με άλλα. Άλλωστε, τα λαχανικά χάνουν τις βιταμίνες τους αν μπαγιατέψουν.

Στο σημερινό φύλλο της Ελευθεροτυπίας, ο κ. Χρ. Μιχαηλίδης έχει ένα ειρωνικό άρθρο για τον Βορειοκορεάτη Κιμ Γιονγκ-Ιλ, φυσικά παρμένο (χωρίς όμως να το λέει) από κάποια αγγλική εφημερίδα, ίσως από εδώ.

Ο Θεός αγαπάει τον κλέφτη, όμως αγαπάει και τον Νικοκύρη, κι έτσι ο  καλός δημοσιογράφος την πάτησε στη μετάφραση. Διότι,γράφει: Κατά καιρούς δίδει [ο Κιμ] στη δημοσιότητα και μία-δύο φωτογραφίες του, όπως αυτήν που βλέπουμε εδώ, η οποία τον δείχνει σε ένα εκπαιδευτικό κέντρο στρατιωτών να επιθεωρεί μερικά φρέσκα ραδίκια.

Πάμε με τη σειρά. Το «δίδει στη δημοσιότητα» είναι αυτό που εγώ λέω «κοτσανικός δείκτης». Δηλαδή, όταν βλέπετε σε κείμενο να υπάρχει τέτοια ανόητη καθαρευουσιανιά, είναι πολύ πιθανό, σχεδόν βέβαιο, ότι ακολουθεί κοτσάνα. Και όταν λέω κοτσάνα, δεν εννοώ τόσο το «εκπαιδευτικό κέντρο στρατιωτών» (αξιωματικών λέει το πρωτότυπο), όσο εννοώ τα «φρέσκα ραδίκια».

Διότι το αγγλικό κείμενο λέει, φυσικά, Kim Jong-il inspects radish και το λαχανικό της φωτογραφίας είναι radish, αλλά ο Χ.Μ. που προφανώς από λαχανικά ξέρει όσο και από αγγλικά, μεταφράζει «ραδίκια». Όμως το radish, αν ανοίξετε ένα λεξικό, θα δείτε ότι είναι ραπάνι. Αν και δεν είναι καν ανάγκη να ανοίξετε λεξικό -αρκεί να ανοίξετε τα μάτια σας για να δείτε ότι αυτή η γκουμούτσα της φωτογραφίας, κόκκινη και χοντρή, δεν είναι ραδίκι! Τι είναι; Ρεπάνι λέει το λεξικό’ βέβαια, αλλιώς είναι τα ραπανάκια τα δικά μας, αλλά ρεπάνια υπάρχουν πολλές ποικιλίες, άσπρα ή κόκκινα, μακρουλά ή στρογγυλά. (Φαίνεται ότι και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι τα είχαν μακρουλά τα ρεπάνια τους, πάντως, διότι αν θυμάστε από τον Αριστοφάνη, συνήθης τιμωρία των μοιχών ήταν να τους χώνουν μια ραφανίδα εκεί που ξέρουμε όλοι).

Θα μου πείτε, ότι ετυμολογικώς συγχωρείται το λάθος του Χ.Μ., τη στιγμή που τα ραδίκια, ετυμολογικώς είπα, κατάγονται από την ίδια λέξη όπως και το radish. Πράγματι, το ραδίκι είναι δάνειο από το ιταλικό radicchio, που ανάγεται στο λατινικό radicula (υποκοριστικό του radix, ρίζα), ενώ το radish είναι κι αυτό δάνειο από τα λατινικά, από το radix. Αλλά μόνο ετυμολογική σχέση έχουν τα ραδίκια και τα ρεπάνια -και τη στιγμή που υπάρχει η φωτογραφία το λάθος είναι κωμικό, εκτός αν σκέφτηκε ο ΧΜ ότι έτσι είναι τα βορειοκορεάτικα ραδίκια, χοντρά, μακρουλά και κόκκινα!