Λευκή εβδομάδα και πράσινα άλογα

Πάρα πολλά σχόλια έχει προκαλέσει η είδηση ότι τα σχολεία πρόκειται να κλείσουν για δύο ή τρεις ημέρες στις αρχές Μαρτίου, κοντά στην Καθαρά Δευτέρα, ώστε να εφαρμοστεί η πρόταση των ξενοδόχων για «λευκή εβδομάδα» χειμερινού τουρισμού στη χώρα. Οριστική απόφαση λέγεται ότι θα ληφθεί έως αύριο από το Υπουργείο Παιδείας.

Σε μια τόσο δύσκολη οικονομική συγκυρία, όταν τα περισσότερα νοικοκυριά δοκιμάζονται ανάμεσα στη Σκύλλα της ανεργίας και στη Χάρυβδη της υπερφορολόγησης, η πρόταση φάνηκε τόσο πολύ εκτός τόπου και χρόνου που πολλοί αρνήθηκαν να πιστέψουν ότι συζητιέται ένα τόσο παράλογο μέτρο και θεώρησαν ότι πρόκειται για αστείο, για μια ακόμα «τρολιά», από εκείνες τις ψεύτικες δήθεν ειδήσεις που διακινούνται από χιουμοριστικούς ιστοτόπους, σαν την ποιητική συλλογή του Άδωνη Γεωργιάδη. Όπως όμως ο Άδωνης είναι υπουργός, έτσι και η «λευκή εβδομάδα» όχι απλώς συζητιέται αλλά φαίνεται ότι έχει αποφασιστεί.

Ειπώθηκε ότι παρόμοιοι θεσμοί ισχύουν σε όλη σχεδόν την Ευρώπη. Αυτό είναι αλήθεια για τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, αλλά αμφιβάλλω αν ισχύει σε χώρες με κλίμα παρόμοιο με το ελληνικό, π.χ. την Ισπανία ή την Ιταλία. Στο Βέλγιο, ας πούμε, τα σχολεία κάνουν διακοπές μία εβδομάδα τον Φεβρουάριο-Μάρτιο και μία ακόμα τον Οκτώβριο-Νοέμβριο, όμως το σχολικό έτος αρχίζει νωρίτερα (1η Σεπτεμβρίου αντί για 11 στην Ελλάδα) και τελειώνει αργότερα (1η Ιουλίου αντί για 15 Ιουνίου). Στη Γερμανία υπάρχουν εμβόλιμες εβδομάδες διακοπών μέσα στη χρονιά αλλά οι καλοκαιρινές διακοπές διαρκούν μόνο 6 εβδομάδες -έτσι, ανάλογα με το ομόσπονδο κράτος, βρίσκει κανείς σχολεία να λειτουργούν ακόμα και στα μέσα Ιουλίου ή να αρχίζουν μαθήματα για την καινούργια χρονιά τον Αύγουστο. Αντίθετα, στην Ισπανία οι θερινές διακοπές είναι εξίσου μεγάλες με τις ελληνικές και δεν υπάρχουν οι εμβόλιμες εβδομάδες.

Αυτή η ποικιλία οφείλεται στο διαφορετικό κλίμα κάθε χώρας. Όπως ξέρει κάθε δάσκαλος, στην Ελλάδα και στις ζεστές χώρες είναι πολύ δύσκολο να γίνει αποδοτικό μάθημα και να συγκεντρωθούν τα παιδιά τον Μάιο και τον Ιούνιο -και αδιανόητο τον Ιούλιο. Στο Βέλγιο όμως ή τη Γερμανία τον Μάη και τον Ιούνη συχνά βρέχει και οι θερμοκρασίες είναι απλώς ευχάριστες. Στην Ελλάδα, ο Νοέμβρης και ο Μάρτης είναι μήνες εξαιρετικά αποδοτικοί για διδασκαλία, και μια παρατεταμένη διακοπή των μαθημάτων σε αυτές τις πρόσφορες περιόδους θα απορρύθμιζε εντελώς την εκπαιδευτική διαδικασία και η απώλεια δεν θα μπορούσε να αναπληρωθεί με ανάλογη παράταση της λήξης του σχολικού έτους, διότι θα αλλάζαμε μέρες αποδοτικές για διδασκαλία (μαρτιάτικες) με μέρες κατάλληλες για ψυχαγωγία (ιουνιάτικες).  Θέλω να πω, αν ως τώρα η Ελλάδα (και η Ισπανία και πιθανώς άλλες χώρες του Νότου) δεν είχαν θεσπίσει εμβόλιμες εβδομάδες διακοπών, αυτό δεν οφείλεται σε έλλειψη φαντασίας αλλά σε συνεκτίμηση των κλιματικών παραμέτρων.

Επιπλέον, τα χειμερινά σπορ, ακόμα και σήμερα, και παρά τα δέκα-είκοσι χρόνια γκλαμουριάς που περάσαμε, δεν νομίζω ότι αποτελούν στοιχείο της ζωής των περισσότερων Ελλήνων, όπως φαίνεται και από τις ανύπαρκτες επιτυχίες Ελλήνων αθλητών στο σκι και τα άλλα χειμερινά αθλήματα -άλλωστε, σε πάρα πολλές περιοχές της χώρας μπορεί να περάσουν και δεκαετίες ακόμα χωρίς να χιονίσει. Ίσως όμως στο σημείο αυτό να είμαι προκατειλημμένος εναντίον των χειμερινών σπορ και να εκφράζω προσωπικές προτιμήσεις -αν εσείς που με διαβάζετε είστε δεινοί σκιέρ, ζητώ συγνώμη.

Ωστόσο, όλες αυτές οι σκέψεις για το κλίμα και το σχολικό έτος θα ίσχυαν υπό κανονικές συνθήκες, αλλά στην Ελλάδα οι συνθήκες δεν είναι κανονικές -ούτε στα σχολεία, ούτε στα υπόλοιπα. Η ιδέα ότι οι χειμαζόμενες ελληνικές οικογένειες θα σπεύσουν να κατακλύσουν τα χιονοδρομικά κέντρα μου φαίνεται τόσο ανεδαφική, που μόνος κατάλληλος σχολιασμός είναι η παροιμία για τον φερετζέ της Μαριορής ή αλλιώς, όπως το έλεγε η σχωρεμένη η πεθερά μου, «Τι σου λείπει κασιδιάρη; Σκούφια με μαργαριτάρι». Πολύ πιθανότερο θεωρώ ότι τα περισσότερα παιδιά θα αφεθούν να σαπίσουν δυο μέρες στην τηλεόραση ή, τα μεγαλύτερα, θα αξιοποιήσουν την ανάπαυλα για να διαβάσουν για τις εξετάσεις. Οπότε, το τελικό αποτέλεσμα της Λευκής εβδομάδας θα είναι μια τρύπα στο νερό, αφού θα χαθούν δύο ή τρεις ημέρες με ιδανικές για διδασκαλία συνθήκες οι οποίες θα αναπληρωθούν (αν αναπληρωθούν) με ισάριθμες ημέρες όχι και τόσο κατάλληλες για διδασκαλία. Αν πάλι θεωρείτε ότι τα παραλέω και ότι το νέο μέτρο έχει θετικά στοιχεία, σας παρακαλώ να τα αναφέρετε στα σχόλια.

Ωστόσο, εδώ λεξιλογούμε, και την προσοχή μου την τράβηξε ο νεολογισμός «λευκή εβδομάδα», που δηλώνει την επιδιωκόμενη (από τους ξενοδόχους) εξόρμηση στα χιονοδρομικά κέντρα. Ο όρος εύλογα δεν έχει λεξικογραφηθεί, αλλά βρίσκουμε πολλούς άλλους σύμπλοκους όρους με το επίθετο «λευκός»: έχουμε τις λευκές βίβλους που εκδίδει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όταν θέλει να δρομολογήσει τη λήψη αποφάσεων σε έναν τομέα, τη λευκή ψήφο, που δεν εκφράζει προτίμηση για κανένα κόμμα ή υποψήφιο, τη λευκή κόλλα, που δίνει ο αδιάβαστος μαθητής στις εξετάσεις, τη λευκή ισοπαλία στο ποδόσφαιρο, όταν δεν μπουν γκολ δηλαδή, και τον λευκό γάμο, όταν το ζευγάρι δεν έχει σεξουαλικές σχέσεις.

Έχουμε ακόμα τον Λευκό Οίκο όπου κατοικεί ο πρόεδρος των ΗΠΑ αλλά και τον Λευκό Πύργο της Θεσσαλονίκης, τα λευκά είδη (ή αλλιώς ασπρόρουχα), τις λευκές συσκευές (πλυντήρια και τέτοια), τον λευκό θάνατο, μακάβριο κλισέ για την ηρωίνη, και την «εν λευκώ» εξουσιοδότηση που δίνουμε σε κάποιον να χειριστεί ένα θέμα όπως κρίνει σκόπιμο. Λευκή σημαία υψώνεται όταν ένας αντιμαχόμενος δηλώνει ότι θέλει να παραδοθεί ή όταν ζητάει συνεννόηση ή διαπραγματεύσεις, λευκή νύχτα έχουμε όταν δεν μπορούμε να κοιμηθούμε ή όταν ξενυχτάμε μέχρι πρωίας -ή, στα βόρεια κλίματα, όταν, το καλοκαίρι, ο ήλιος σχεδόν δεν δύει. Παρωχημένος όρος είναι πια το «εμπόριο λευκής σαρκός», ενώ σε διάφορες επιστήμες έχουμε λευκά κύτταρα, λευκό ήχο, λευκό θόρυβο, λευκό φως. Νομίζω πως οι σύμπλοκοι όροι με τη λέξη λευκός είναι περισσοτεροι από τους αντίστοιχους σύμπλοκους όρους για κάθε άλλο χρώμα, με πιθανή εξαίρεση το μαύρο.

Πάντως, αν ήμουν στη θέση των ξενοδόχων δεν θα περίμενα να δω άσπρη μέρα από τη λευκή εβδομάδα. Όχι, όταν οι ιθύνοντες έχουν μαύρα μεσάνυχτα, όταν καταφεύγουν σε φαιά προπαγάνδα επιστρατεύοντας τον κίτρινο τύπο, όταν πατούν τη μια μετά την άλλη τις υποτιθέμενες κόκκινες γραμμές, τι να μας κάνουν οι λευκές εβδομάδες και τα πράσινα άλογα;