Πλημμυρισμένα μεζεδάκια

Δεν είναι βεβαίως τα μεζεδάκια μας πλημμυρισμένα, στη Γαλλία γίνονται οι πλημμύρες, αλλά επειδή χτες και προχτές είχαμε την επίσημη επίσκεψη του Γάλλου πρωθυπουργού, του Μανουέλ Βαλς, είπα να βάλω αυτόν τον τίτλο, τιμής ένεκεν ή σε ένδειξη συμπαράστασης, πείτε το όπως θέλετε.

Άλλωστε, μερικά από τα μεζεδάκια μας αναφέρονται είτε στις πλημμύρες της Γαλλίας είτε στην επίσκεψη Βαλς, οπότε ο τίτλος δεν είναι άτοπος.

Το άγαλμα που βλέπετε αριστερά είναι ένας ζουάβος, πολεμιστής στον Κριμαϊκό πόλεμο, που βρίσκεται στη γέφυρα της Άλμας στο Παρίσι. Όπως βλέπετε τα νερά του φουσκωμένου Σηκουάνα τού έχουν φτάσει ίσαμε τη μέση και για κάποιο λόγο το άγαλμα αυτό έχει μετατραπεί σε ανεπίσημο μέτρο της πλημμύρας (υπάρχει και η παριζιάνικη έκφραση «ο ζουάβος έχει τα πόδια μεσα στο νερό», που σημαίνει «σκούρα τα πράγματα») αν και δεν προσφέρεται για συγκρίσεις με παλιότερες μεγάλες πλημμύρες διότι στο μεταξύ έχει γίνει ανακαίνιση της γέφυρας και το άγαλμα έχει μετατοπιστεί κι έτσι δεν είναι έγκυρη η σύγκριση.

* Ο Αλέξης Τσίπρας, προσφωνώντας τον Γάλλο πρωθυπουργό, είπε ότι «η στάθμη του Σηκουάνα έχει φτάσει στα 6 μέτρα πάνω από το έδαφος», αλλά αυτό είναι λάθος. Έχει φτάσει στα 6 μέτρα σκέτο, και εννοούν από την κοίτη του.

* Μιλώντας για τον Σηκουάνα, γελάσαμε πολύ με το σουπεράκι που έβαλε κάποιο κανάλι (του Ευαγγελάτου, αλλά δεν θυμάμαι ποιο είναι αυτή την περίοδο): Ο Σιγκούνας κλείνει τον Λούβρο!

Διόρθωσέ το, θα φώναξε κάποιος από το κοντρόλ, και, πράγματι το έκαναν:

Ο Σηγκούνας κλείνει τον Λούβρο!

Εγώ πάντως δηλώνω ότι είχα έναν συμμαθητή που τον λέγανε Σιγκούνα, αλλά ήταν φρόνιμο παιδί, δεν έκλεινε Λούβρους.

* Επίσης, άκουσα χτες στο Κόκκινο έναν δημοσιογράφο της ΕΡΤ, Αλφόνσο κάτι, που τον καλέσανε για γνώστη της γαλλικής πραγματικότητας, να λέει, δύο ή τρεις φορές, τον Γάλλο πρόεδρο «Ολάν». Το Hollande προφέρεται στα γαλλικά Ολάντ (ένρινο βέβαια, νd), όχι Ολάν. Κι άλλοι το κάνουν το λάθος αυτό, και δεν χάλασε κι ο κόσμος φυσικά, αλλά από «γνώστη της γαλλικής πραγματικότητας» περίμενα να το ξέρει σωστά.

* Και εδώ τελειώσαμε τα γαλλικά μας μεζεδάκια (να τα πούμε friandises; ) και προχωράμε σε άλλα θέματα. Κάτι που απασχόλησε την επικαιρότητα στις αρχές της εβδομάδας ήταν η περίφημη τροπολογία για τις οφσόρ (τις εξωχώριες εταιρείες), όπου τελικά η κυβέρνηση (κακώς, κατά τη γνώμη μου) αναίρεσε την αρχική της θέση υπό την πίεση της… υπεύθυνης αξιωματικής αντιπολίτευσης, πλειοδοτώντας μάλιστα.

Όταν ακόμα η τροπολογία ήταν στην αρχική της μορφή, άκουσα στις ειδήσεις του Σκάει ότι (περίπου) «Δικαίωμα συμμετοχής θα έχουν πολιτικοί μόνο εφόσον οι εταιρείες εδράζονται σε φορολογικώς συνεργάσιμα κράτη»

Πιθανώς να το έχουμε σχολιάσει ξανά. Εδράζομαι θα πει στηρίζομαι, και χρησιμοποιείται ή με μεταφορική σημασία ή στην ορολογία των πολιτικών μηχανικών. Οι εταιρείες που έχουν την έδρα τους σε ένα μέρος, εδρεύουν σε αυτό.

* Αν ο Βαρουφάκης ήταν ακόμα υπουργός, το μεζεδάκι που ακολουθεί θα είχε συζητηθεί πολύ περισσότερο, αλλά τώρα πέρασε σχετικά απαρατήρητο.

Τον κατηγόρησαν ότι στο τελευταίο (αγγλικό) βιβλίο του έχει διαπράξει μια μνημειώδη γκάφα. Θέλοντας να καυτηριάσει τη νεοφιλελεύθερη πολιτική της ΕΕ, και να την αντιδιαστείλει με την πολιτική των Μιτεράν και Κολ, λέγεται ότι ο Βαρουφάκης έγραψε πως «Μιτεράν και Κολ θα στριφογύριζαν στον τάφο τους» (Mitterrand and Kohl must have been spinning in their graves) αν μάθαιναν πώς χειρίστηκαν την κρίση εκείνοι που τους διαδέχτηκαν.

Και βέβαια ο Χέλμουτ Κολ έχει μεν γεράσει, αλλά βρίσκεται πάντοτε στον μάταιο τούτο κόσμο. Ωστόσο, όπως διαβάζω, ο Βαρουφάκης διέψευσε ότι έχει αυτή τη διατύπωση και παρέθεσε εικόνα της σελίδας όπου μόνο ο Μιτεράν στριφογυρίζει στον τάφο του. Όμως, οι κατήγοροί του τον αντιδιάψευσαν, με παραπομπή στα Google books, όπου φαίνεται η επίμαχη φράση (Μιτεράν και Κολ).

Δεν έχω δει το βιβλίο και δεν μπορώ να κρίνω ποιος έχει δίκιο -θυμάμαι βέβαια ότι ο Γιάνης κι άλλη φορά έχει κάνει άκυρες διαψεύσεις, αλλά δεν καταδικάζεται κανείς επειδή δεν έχει πρότερον έντιμο βίο.

Αυτό για το οποίο είμαι βέβαιος είναι πως θεωρώ εντελώς άστοχη τη μετάφραση της έκφρασης spinning in their graves που είδα σε γνωστόν ιστότοπο: θα τριγυρνούν στους τάφους τους, λες κι έχουν βρικολακιάσει και περπατάνε πέρα-δώθε (μπρρρ…)

Βέβαια, στα ελληνικά συνήθως προτιμάμε όχι το «στριφογυρίζει στον τάφο του» αλλά το «θα τρίζουν τα κόκαλά του».

* Η εισαγωγικομανία της εβδομάδας, σε αθλητικόν ιστότοπο: Ο Σαββίδης «κράτησε» τον Ίβιτς ως προπονητή του ΠΑΟΚ.

Εκτός αν τα εισαγωγικά τα έβαλε ο υλατζής για να μη σκεφτούν οι αναγνώστες ότι η είδηση αφορά αυτό που βλέπουμε στη φωτογραφία, τον Σαββίδη να κρατά το χέρι του Ίβιτς!

* Έγινε ένα τραγικό ναυάγιο στα νότια της Κρήτης -αλλά η ΕΡΤ έγραψε για «τραγωδία στο Αιγαίο«.

* Διαβάζουμε στον ιστότοπο της ΕΡΤ ότι «Tο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) επιδίκασε στην Τουρκία περισσότερα από 14 εκατομμύρια ευρώ, μετά την προσφυγή της Ευφροσύνης Γιαννοπούλου κατά της Τουρκίας, «για μη αναγνώριση των κληρονομικών της δικαιωμάτων»».

Το λάθος βρίσκεται στο ρήμα. Το δικαστήριο επιδικάζει ποσά όταν αναγνωρίζει ότι κάποιος τα δικαιούται (συνήθως επιδικάζονται οι αποζημιώσεις). Τα πρόστιμα τα καταλογίζει ή τα επιβάλλει.

Έτσι που είναι τώρα η είδηση, αν διαβαστεί κυριολεκτικά, σημαίνει ότι η καημένη η ομογενής που αδικήθηκε έκανε προσφυγή αλλά και αναγκάστηκε να πληρώσει από πάνω μια περιουσία στο τουρκικό κράτος!

* Και πάλι από τον Σκάει, μερικά μαργαριτάρια που ψάρεψε ο φίλος μας ο ΚΑΒ από προχτεσινό του δελτίο (και μάλιστα από το 11.30 και μετά).

να εισηγηθεί νομοθετικΗΣ ρύθμισΗΣ· των εκτελεσθείσων παραβάσεων · τη Ν.Δ. και τα άλλα κόμματα της ΜΕΙΖΟΝΟΣ αντιπολίτευσης · τον ψηφισθΕΝ νόμο

(Το «εκτελεσθεισών» είναι γραμματικά σωστό, αλλά είναι σολοικισμός, οι παραβάσεις τελούνται, δεν εκτελούνται -μόνο οι παραβάτες καμιά φορά, αν είναι πολύ σοβαρή η παράβαση).

* Κι αν ανοίξαμε το σημερινό μας συμπόσιο με μια πιατέλα γαλλικά εδέσματα, θα κλείσουμε την περιήγηση στο διαδικτυακό κοτσανοπάζαρο με μιαν άλλη ποικιλία, με γεύσεις αρχαίων -δηλαδή με μεζεδάκια που αφορούν τη συζήτηση που έχει ανοίξει για τη διδασκαλία των αρχαίων στο Γυμνάσιο.

* Ο σατιρικός ιστότοπος Το Κουλούρι, συνδυάζοντας την προπέρσινη Φωνηεντιάδα με την τωρινή αντιπαράθεση δημοσίευσε τη σατιρική είδηση ότι ο Ν. Φίλης μιλώντας σε εκδήλωση των ναυαγοσωστών-μελών του ΣΥΡΙΖΑ (!) είπε ότι «θεωρεί πολλά τα φωνήεντα της ελληνικής γλώσσας» και ότι πιστεύει πως «θα μπορούσαμε να κόψουμε δύο ή τρία».

Και βέβαια, βρέθηκαν αρκετοί που αναδημοσίευσαν την τρολιά πιστεύοντάς την για σοβαρή! Αλλά και κάτω από την αρχική δημοσίευση στο Κουλούρι βρέθηκαν πολλοί που έκαναν αγανακτισμένα σχόλια θεωρώντας ότι πρόκειται για κανονική είδηση (να μην ξέρουν ποιον ιστότοπο επισκέπτονται;)

Βέβαια, μερικές απαντήσεις έχουν γούστο, όπως η «Λυπαμαι αλλα τα φωνηεντα πρεπει να ειναι δυο. Δε λεμε ελα να σου ψιθυρισω δυο φωνηεντα;»

Μου λένε ότι ένας από αυτούς που πίστεψαν την τρολιά είναι και ο γνωστός δημοσιογράφος Γ. Λοβέρδος, που την αναδημοσίευσε επικρίνοντάς την δριμύτατα στον τοίχο του στο Φέισμπουκ -αλλά μόλις το κατάλαβε έσβησε την ανάρτηση, πριν προλάβει ο φίλος μου να πάρει οθονιά -κρίμα!

* Στη χτεσινή του επιφυλλίδα, ο… δάσκαλος του Γένους Στάθης Σταυρόπουλος, γράφοντας για το ζήτημα της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών (και για πολλά άλλα), παραθέτει ένα απόσπασμα από τα Τακτικά του Λέοντος του Σοφού, για το οποίο ισχυρίζεται ότι «αν λοιπόν [το] διαβάσετε αργά και προσεκτικά, θα εννοήσετε τι λέει ο Λέων ο ΣΤ’ σαν να διαβάζετε εφημερίδα». Πρόκειται για το εξής απόσπασμα:

«Ταύτα δε (τα σλαυικά φύλα) ο ημέτερος εν θεία τη λήξει γενόμενος πατήρ και Ρωμαίων αυτοκράτωρ Βασίλειος των αρχαίων ηθών έπεισε μεταστήναι και γραικώσας και άρχουσι κατά τον ρωμαϊκόν τύπον υποτάξας και βαπτίσματι τιμήσας, της τε δουλείας ηλευθέρωσε των εαυτών αρχόντων και στρατεύεσθαι κατά των Ρωμαίοις πολεμούντων εθνών εξεπαίδευσεν…»

Αλλά στη συνέχεια, ο ίδιος ο Στάθης επιχειρεί να το μεταφράσει και βάζει τουλάχιστον ένα μεγαλοπρεπέστατο αυτογκόλ:

Τι λέει λοιπόν ο κατά το προσωνύμιον Σοφός, για τους Σλαύους και τις Σκλαβηνίες που υπήρξαν στη βυζαντινή επικράτεια και τον ελλαδικό χώρο από τον 7ο έως τον 10ο αιώνα; Πρώτον ότι οι βασιλείς (η βυζαντινή διοίκηση) τους έπεισαν «των αρχαίων ηθών» να μετέχουν. Δεύτερον: «Γραικώσας» και «βαπτίσματι τιμήσας» δέχθηκε (πάντα η διοίκηση) Σλαύους αξιωματούχους να άρχουν και να άρχονται «κατά τον ρωμαϊκόν τύπον». Τρίτον (που όμως έκαναν πρώτο-πρώτο) δέχθηκαν και προσέλαβαν Σλαύους στρατιώτες και αξιωματικούς και «εξεπαίδευσαν στρατεύεσθαι κατά των Ρωμαίοις πολεμούντων εθνών»

Αλλά, ωγαθέ, το μεθίσταμαι («μεταστήναι») δεν θα πει «μετέχω», αλλά «αλλάζω, μεταβάλλω πεποιθήσεις»! Ο Βασίλειος έπεισε τους Σλάβους να εκχριστιανιστούν και να απαρνηθούν τις αρχαίες τους συνήθειες (δηλ. την πατρώα θρησκεία τους). Εντελώς διαφορετικό νόημα!

Επίσης, από το «να άρχουν» που λέει, και που δεν υπάρχει στο κείμενο, υποψιάζομαι πως ο Στάθης εχει την εντύπωση ότι το «άρχουσι» είναι τριτο πληθυντικό πρόσωπο του ρήματος άρχω, ενώ εμένα μου φαίνεται δοτική πληθυντικού του ουσ. άρχων, δηλαδή «τους υπέταξε σε άρχοντες κατά το ρωμαϊκό τυπικό» Αν θεωρήσεις το «άρχουσι» ρήμα, δεν βγαίνει νόημα.

Καλά το λένε, πως όσο περισσότερο σκίζεται κάποιος για τη διδασκαλία των αρχαίων, τόσο λιγότερα αρχαία ξέρει!

* Το αυτογκόλ του Στάθη είναι πολύ διδακτικό, διότι δείχνει πόση αξία και πόση αλήθεια κρύβουν οι στομφώδεις διαβεβαιώσεις που ακούμε συχνά από διαφόρους ότι διαβάζουν άνετα αρχαία στο πρωτότυπο -διαβάζουν, αλλά τι καταλαβαίνουν;

* Να επισημάνω επίσης ότι ο Στάθης παραθέτει το απόσπασμα του Λέοντα με ένα λάθος. Το σωστό είναι «αρχαίων εθών», όχι «αρχαίων ηθών». Προφανώς, το πήρε κοπυπαστηδόν από κάποιον ελληναράδικο ιστότοπο (παράδειγμα), όπου δημοσιεύεται, έτσι λαθεμένο, το διάσημο αυτό απόσπασμα (σιγά μην κάθισε να διαβάσει «όπως σε εφημερίδα» ολόκληρα τα Τακτικά!)

Λάθος έχει και στο όνομα του Φαλμεράιερ, που τον λέει δυο φορές Φλαμεράιερ, αλλά αυτό να το χρεώσουμε στον δαίμονα.

* Και αν θέλετε να δείτε τι ακριβώς λέει ο Λέων, ιδού η αγγλική μετάφραση:

Our father, autokrator of the Romans, Basil, now in the divine dwelling, persuaded these peoples to abandon their ancient ways and, having made them Greek, subjected them to rulers according to the Roman model, and having graced them with baptism, he liberated them from slavery to their own rulers and trained them to take part in warfare against those nations warring against the Romans

* Παρόλο που έχει κι αυτή κάποιες δύσκολες λέξεις, πάω στοίχημα πως οι περισσότεροι πιο εύκολα διαβάζουμε το αγγλικό κείμενο (αργά και προσεχτικά, έστω, σαν εφημερίδα) παρά το ελληνικό πρωτότυπο.

Μία και ενιαία, κατά τα άλλα, Στάθη…!

* Κι ένα ωραίο τρολούργημα που είδα σε τοίχο φίλης στο Φέισμπουκ, που καταφέρνει να μαζέψει ένα σωρό λάθη (και μερικά «λάθη») εντάσσοντάς τα σε μια (δήθεν) τοποθέτηση υπέρ της διδασκαλίας των αρχαίων:

«Παρεπιπτόντως, διαφωνώ με την κατάργηση των Αρχαίων. Καταρχήν, δεν είναι ένα θέμα που πρέπει να θίγεται εξ απαλών ονύχων. Έχει πολλούς παραμέτρους και δεν μπορούμε να είμαστε ανημέρωτοι πάνω στο ζήτημα. Οι επικεφαλείς του Υπουργείου πρέπει να το σκεφτούν με πολύ προσοχή. Στην τελική, πρέπει να λένε στο μαθητή: επέλεξε εσύ αν θα διδαχθείς ή όχι. Στα πλαίσια του διαλόγου, όλοι οφείλουμε να έχουμε άποψη και να μην αναμασάμε κοινοτυπίες, γιατί το θέμα είναι υπέρ του δέοντος σοβαρό. Οτι και να λένε, βέβαια, όσοι υποστηρίζουν την κατάργηση, δεν μπορούν να παραβλέψουν για όλους όσους διδαχτήκαμε Αρχαία, ότι μιλάμε πολύ πιο καλύτερα τη νέα ελληνική.»…

Πόσα λάθη (και «λάθη») βρήκατε;

* Αλλά το σωστό είναι να κλείσουμε το συμπόσιό μας με ένα φρούτο. Σκέφτηκα να σας σερβίρω ένα αβοκάντο. Βέβαια, το αβοκάντο δεν είναι και τόσο κατάλληλο για επιδόρπιο, αλλά αυτό που θα σας προσφέρω έρχεται από μια εξωτική χώρα, τη μαγευτική Ταρζανία!

Εκτός βέβαια αν είναι Ταρζανιά….

Καλό σαββατοκύριακο να πούμε!