Θα πληρώνατε συνδρομή σε έναν ιστότοπο;

Αφορμή για το σημερινό άρθρο είναι μια πρόσφατη πρωτοβουλία του ενημερωτικού ιστότοπου tvxs, ο οποίος απεύθυνε ερωτηματολόγιο στους αναγνώστες του, στο οποίο διερευνά κατά πόσο θα ήταν πρόθυμοι να συμβάλουν με μια μικρή μηνιαία συνδρομή στον ιστότοπο, σε ποιον τομέα θα ήθελαν να διοχετευτούν τα χρήματά τους και ποιες επιπλέον παροχές θα προτιμούσαν να δοθούν στους συνδρομητές, σε διάκριση με τους απλούς αναγνώστες.

Πρόκειται για ένα θέμα που το έχουμε συζητήσει με τη μια ή την άλλη ευκαιρία και άλλες φορές στο ιστολόγιο. Ποιο είναι, δηλαδή, το επιχειρηματικό μοντέλο που μπορεί να υιοθετηθεί από τους ενημερωτικούς ιστότοπους μιας μικρής χώρας και σχετικά λίγο διαδεδομένης γλώσσας (διότι για τα αγγλόφωνα μέσα τα δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά) ώστε να μπορούν να ισοσκελίζουν τον προϋπολογισμό τους και να βιοπορίζονται.

Tο πρόβλημα βέβαια δεν το έχουν μόνο οι ανεξάρτητοι ενημερωτικοί ιστότοποι. Το αντιμετωπίζουν και τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, οι εφημερίδες ας πούμε, ακόμα και οι μεγάλες, οι κολοσσοί του χώρου -και ούτε αυτές έχουν παρουσιάσει μια πειστική λύση άντλησης ικανοποιητικών εσόδων από την διαδικτυακή τους παρουσία, εκτός εξαιρέσεων.

Αλλά ας γυρίσουμε στον ανεξάρτητο ενημερωτικό ιστότοπο -όπως είναι, στην Ελλάδα, το tvxs ή το PressProject -και άλλοι που τους ξεχνάω τώρα. Από πού θα αντλήσει έσοδα ένας τέτοιος ιστότοπος;

Aπό τη διαφήμιση, θα πείτε. Πράγματι, σημαντικό μερίδιο των εσόδων ήταν η διαδικτυακή διαφήμιση. Ωστόσο, όπως λέει η ανακοίνωση του tvxs, και όπως έχω μάθει και από αλλού, τον τελευταίο καιρό, ακόμα και στις σχετικά απόκεντρες και λιγοσύχναστες γωνιές του Διαδικτύου, όπως είναι ο ελληνόφωνος κυβερνοχώρος, οι μεγάλοι κολοσσοί τύπου Γκουγκλ απορροφούν τη μερίδα του λέοντος από τη διαδικτυακή διαφημιστική πίτα, αφήνοντας ψίχουλα για τους άλλους.

Οπότε, μένουν οι αναγνώστες. Όπως πληρώνουν για ν’ αγοράσουν μια εφημερίδα, γιατί να μην πληρώνουν και για να διαβάσουν ένα αξιόλογο διαδικτυακό άρθρο;

Θα μου πείτε, δεν περισσεύουν τα χρήματα. Μπορεί μια συνδρομή π.χ. 3 ευρώ το μήνα να φαινεται προσιτή, όσο ένας καφές κατά το γνωστό σλόγκαν, αλλά έχουμε συνηθίσει να επισκεπτόμαστε πολλούς ιστοτόπους -πολλούς καφέδες. Κι έπειτα, έχουμε ξεσυνηθίσει (καλώς ή κακώς; το συζητάμε) να πληρώνουμε για την παρουσία μας στο Διαδίκτυο -παρόλο που οι ηρωικές μέρες της αφιλόκερδης και δημιουργικής κυβερνοπαρουσίας έχουν παρέλθει και παρόλο που, πέρα από τη βασική συνδρομή στον πάροχό μας, πολλοί ήδη πληρώνουν για άλλες διαδικτυακές παροχές π.χ. παιχνίδια. Και τέλος, μπορεί το PressProject ή το Tvxs να έχει ενδιαφέρουσα ύλη αλλά, βρε αδερφέ, υπάρχει άφθονη προσφορά εκλεκτού δωρεάν περιεχομένου, πολύ περισσότερου απ’ όσο μπορούμε να καταναλώσουμε -ο καθένας μας ξέρει εξαιρετικούς ιστότοπους, ιδίως ειδικών ενδιαφερόντων, που προσφέρουν δωρεάν πλούσια ύλη, ενώ έχω υπόψη μου ένα ιστολόγιο που ανεβάζει καθημερινά ένα άρθρο, πολύ συχνά αξιανάγνωστο.

Ίσως ο βασικός λόγος για να ενισχύσει κανείς έναν ανεξάρτητο ενημερωτικό ιστότοπο να είναι ότι θέλει να υπάρχει ο ιστότοπος, ότι θέλει ένα πολυφωνικό διαδικτυακό τοπίο. Εννοείται ότι για να αξίζει τη συνδρομή ο ιστότοπος θα πρέπει να προσφέρει πρωτότυπο υλικό, να έχει αξιόλογους αρθρογράφους και προσωπικό αμειβομενο αξιοπρεπώς, όχι έναν κακοπληρωμένο νεαρό που ανεβάζει συνεχώς αναδημοσιεύσεις.

Κι αν αποφασίσει κανείς να ενισχύσει με συνδρομή έναν ιστότοπο, ποιες παροχές θα περιμένει έναντι της συνδρομής του; Στα παραδοσιακά χάρτινα μέσα η συνδρομή εξασφαλίζει στον συνδρομητή πρόσβαση στο μέσο ενώ ο μη συνδρομητής δεν παίρνει τίποτα. Στα διαδικτυακά μέσα, η διαφοροποίηση δεν είναι κβαντισμένη. Ο απλός επισκέπτης (ο μη συνδρομητής) έχει ελεύθερη πρόσβαση σε μεγάλο μέρος του περιεχομένου του ιστοτόπου. Πολλοί ιστότοποι προσφερουν δωρεάν κάποια άρθρα ενώ στα άλλα ο επισκέπτης μπορεί να δει μόνο τον τίτλο και την αρχή του άρθρου. Άλλοι ιστότοποι προσφέρουν όλη τη βασική ύλη τους δωρεάν αλλά επιφυλάσσουν έκτακτες παροχές στους συνδρομητές, όπως την παρουσίαση άρθρων χωρίς διαφημίσεις ή τη δυνατότητα των συνδρομητών να αρθρογραφούν.

Το tvxs, στο ερωτηματολόγιο που λέγαμε, προτείνει τις εξής επιπλέον παροχές:
* Δυνατότητα δημοσίευσης απόψεων
* Προαναγγελία της ύλης πριν δημοσιευτεί μέσω Bulletin/newsletter
* Εξαίρεση από την προβολή διαφημίσεων pop ups

Είναι άραγε αυτές αρκετές για να λειτουργήσουν ως κίνητρο; Δεν ξέρω.

Αν και σας προτρέπω να απαντήσετε στο ερωτηματολόγιο του tvxs εφόσον το παρακολουθείτε, η συζήτησή μας θα γίνει εδώ στα σχόλια. Περιμένω τις απόψεις σας σε σχέση με το αν έχει νόημα η καθιέρωση συνδρομής για την πρόσβαση σε ενημερωτικούς ιστοτόπους, τι θα μπορούσε να προσφέρει στους συνδρομητές η συνδρομή ή ποιο άλλο επιχειρηματικό μοντέλο θα βλέπατε να μπορεί να εξασφαλίσει την επιβίωση ανεξάρτητων ενημερωτικών ιστοτόπων.