Γενεθλιακά μεζεδάκια

Γενεθλιακά διότι σήμερα έχει γενέθλια, όχι το ιστολόγιο (αυτά τα γιορτάζουμε στις 16 του Φλεβάρη) αλλά η αφεντιά μου που το γράφω. Δεν ωφελεί να το κρύψω, αφού έχω βάλει τη μέρα και στο χτεσινό μηνολόγιο -κι ας είναι η φετινή επέτειο στρογγυλή πολύ.

* Μαργαριτάρι από παιχνίδι γνώσεων, το Μπουμ που παίζεται στον Σκάι.

Ποια από τις παρακάτω μονάδες μέτρησης δεν σχετίζεται με το ηλεκτρικο ρεύμα; λέει η ερώτηση.

Υποθέτω ότι η σωστή απάντηση είναι το Kelvin, μονάδα θερμοκρασίας.

Ωστόσο, μονάδα Amber δεν υπάρχει. Στα ελληνικά λέμε «αμπέρ», διεθνώς γράφεται Ampere.

(Ο Γαλλος επιστήμονας που ονομάστηκε προς τιμήν του η μονάδα, γραφόταν Ampère στα γαλλικά, με αξάν, η οποία όμως δεν κρατήθηκε στο όνομα της μονάδας).

Προφανώς οι υπεύθυνοι του παιχνιδιού επηρεάστηκαν από το Amber alert των ανακοινώσεων και μετέγραψαν το Αμπέρ ως Amber, αλλά τι θα γινόταν αν κάποιος απαντούσε Amber υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχει τέτοια μονάδα;

* Από υποτίτλους, όπως το είδα στα Υπογλώσσια.

Δεν παίρνω όρκο ότι είναι γνήσιο, ούτε ξέρω από ποιαν εκπομπή είναι, αλλά το βρίσκω πολύ διασκεδαστικό οπότε ας το δεχτούμε έστω ως μπεντροβάτο.

Θα μπορούσε να είναι και η αυτοκριτική πολλών αριστερών κομμάτων… 🙂

* Σε ειδησάριο του αστυνομικού δελτίου διαβάζουμε ότι «Δικυκλιστές αστυνομικοί της ομάδας «Ζ» συνέλαβαν δύο άτομα ηλικίας 19 και 19 ετών αντίστοιχα για κατοχή δύο μικροδεμάτων κάνναβης.»

Ομολογώ ότι ποτέ δεν έχω δει να αναφέρεται δυο φορές η ηλικία δυο συνομηλίκων.

Αν και πιο κάτω στην είδηση τα πράγματα αλλάζουν διότι οι δυο συλληφθέντες αναφέρονται ως «19 και 18 ετών αντίστοιχα».

Και πάλι όμως, αντίστοιχα με τι; Με τι γίνεται η αντιστοιχία των ηλικιών; Αν έλεγε ονόματα, και συνέχιζε «19 και 18 ετών αντίστοιχα» θα υπήρχε αντιστοιχία. Εδώ, περισσεύει η λέξη.

(Και θα μου πείτε: Κι εσύ έγραψες εκατό λέξεις για μια λέξη που περισσεύει;)

* Πρωθυπουργικό μαργαριταράκι ή ίσως του κειμενογράφου του.

Εγώ λέω ότι αφού τα δυο πρώτα ρήματα είναι σε συνοπτικό (στιγμιαίο) χρόνο [να τιμήσουμε, να αποδείξουμε] τότε πρέπει και το τρίτο να είναι σε στιγμιαίο, άρα «να συμβάλουμε».

Θα μπορούσε βέβαια να υποστηρίξει κανείς ότι το τρίτο ρήμα αναφέρεται στο διηνεκές, άρα μπορεί να δεχτεί και τον διαρκή χρόνο, αλλά το βρίσκω κάπως δικολαβίστικο. Εγώ τουλάχιστον δεν θα έλεγα «και να προσπαθούμε όλοι να ξημερώσει μια καλύτερη μέρα» αλλά «και να προσπαθήσουμε όλοι να ξημερώσει μια καλύτερη μέρα».

Έχω πάντως προσέξει σε σχέση με αυτά τα ρήματα και τον πονοκέφαλο «ένα ή δύο λ» είναι ότι σε περιπτώσεις αμφιβολίας οι περισσότεροι κλίνουν προς τα δύο λ, και γι’ αυτό θα δείτε περισσότερα «έχω συμβάλλει» από «αυτός συμβάλει». Είναι ψυχολογικό, τα δύο λ φαίνονται πιο πλούσια, πιο επίσημα.

Παρακαλούνται οι φίλοι εκπαιδευτικοί να επιβεβαιώσουν ή να διαψεύσουν την παρατήρησή μου.

* Από κατάστημα εδώ πιο κάτω στη Λεωφόρο Αμφιθέας, η φωτογραφία -πάνω σε κάποια πόρτα, υποθέτω.

Και καλά, ο Έλληνας πελάτης που θα το δει, θα καταλάβει ότι η είσοδος επιτρέπεται μονο στο προσωπικό. Ο αλλοδαπός που δεν ξέρει ελληνικά και που θα δει την επιγραφή, τι συμπέρασμα θα βγάλει;

* Ευχάριστη είναι η ειδηση ότι κυκλοφόρησε νέα περιπέτεια του Αστερίξ, χωρίς πια τον Ουντερζό. Έχουμε παρουσιάσει εδώ μια από τις περιπέτειες της «τρίτης περιόδου», και δεν αποκλείεται να παρουσιάσω και αυτήν όταν τη διαβάσω, αν και δεν λέω περισσότερα διότι θα θυμηθείτε πως έχω χρόνια και ζαμάνια να παρουσιάσω κάποιαν από τις περιπέτειες της πρώτης περιόδου που έχουν απομείνει.

Αλλά αυτά για άλλη φορά. Σήμερα θα παρατηρήσω απλώς μια κοτσάνα σε σχετικό ρεπορτάζ, στην iefimerida, που μας πληροφορεί ότι:

Η νέα ηρωίδα του Αστερίξ είναι γυναίκα και έχει ελληνικό όνομα – Τη λένε Αδρεναλίνη.

Ο συντάκτης είδε ότι το όνομα της ηρωίδας είναι Adrenaline, ξέρει την αντίστοιχη ελληνική λέξη, και επειδή έχει γαλουχηθεί με το ιδεολόγημα ότι «όλα από εμάς τα πήρανε οι ….» συμπέρανε ότι το όνομα Αδρεναλίνη είναι ελληνικό.

Ελληνικό είναι μόνο κατά το ότι υπάρχει τέτοια λέξη στην ελληνική γλώσσα. Αλλά δεν είναι ελληνικής ετυμολογίας. Ο Ιάπωνας χημικός που την πατεντάρισε την ονόμασε Adrenaline επειδή προέρχεται από τα επινεφρίδια, που λέγονται στα αγγλικά adrenal glands, όπου το ad αντιστοιχεί στο «επί» και το renal είναι λατινογενές, νεφρικός. Ελληνική θα ήταν η ονομασία αν την ονόμαζε «επινεφρίνη», και πράγματι νωρίτερα ένας άλλος επιστήμονας είχε πατεντάρει ένα εκχύλισμα, πιθανώς το ίδιο, ως «epinephrine» με αποτέλεσμα να ονομάζεται και έτσι η αδρεναλίνη.

* Από περιοδικό που ενδιαφέρεται για διάσημους.

Η λεζάντα: Η Ζέτα Δούκα και η Μαρία Κορινθίου ανάμεσα στην πρωταγωνίστρια της παράστασης Κατερίνα Παπουτσάκη.

Εγώ ομολογώ ότι δεν ξέρω καλά τους πλούσιους και τους διάσημους της χώρας, οπότε αδυνατώ να αναγνωρίσω ποια κυρία είναι η Κατερίνα Παπουτσάκη, αλλά είναι πολύ δύσκολο οι δυο άλλες να βρεθούν «ανάμεσα» σε κάποιον, τουλάχιστον όσο αυτός ο κάποιος διατηρεί τη σωματική του ακεραιότητα.

Υποθέτω ότι η κ. Παπουτσάκη βρίσκεται στη μέση, δηλαδή αυτή βρίσκεται ανάμεσα στις δύο αλλες. Ο συντάκτης της λεζάντας δεν είχε πρόχειρη τη λέξη (εκατέρωθεν; γύρω από;) και δεν ήθελε να αναποδογυρίσει τη διατύπωση (η ΚΠ ανάμεσα στις ΖΔ και ΜΚ), οπότε προέκυψε το «ανάμεσα στην Κατερίνα Παπουτσάκη»!

* Ο φίλος μας ο Στάζιμπος ανέβασε ένα πολύ αστείο στιγμιότυπο από κάποια πρωινή εκπομπή, στο οποίο η προσκαλεσμένη, ξεκινώντας από τα μπλεγμένα συναισθηματικά προβλήματα μιας τηλεθεάτριας και τη λέξη ζιγκολό, συνεχίζει με την τουρκική γλώσσα που έχει ελληνικές λέξεις για τα ψάρια όπως μπαρμπούνια και τσιπούρες, και ξαφνικά αρχίζει να ωρύεται επειδή «τα παιδιά μας στο σχολείο μαθαίνουν πως η ελληνική γλώσσα είναι ινδοευρωπαϊκή».

Όπως λεει και ο ίδιος ο Στάζιμπο:

Τι χάνουμε κάθε πρωί!
Ινδοευρωπαϊκή τρικυμία από ανθρωπολόγο-ψυχαναλύτρια, διδακτόρισσα της Ιατρικής Σχο­λής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Δείτε το, είναι πολύ αστείο:

Πλάκα έχει η απορημένη έκφραση της παρουσιάστριας: τι σχέση έχει αυτό [η ινδοευρωπαϊκή θεωρία] με το πρόβλημα της κ. Τάνιας;

* Μου το στείλανε και δεν ξέρω αν είναι αυθεντικό, αλλά μάλλον είναι.

H οδός Πρωτογένους βρίσκεται στο Μοναστηράκι, πάντως.

Αλλά είναι ένα σχετικά μικρό δρομάκι, ενώ για να τιμηθεί το πρωτογενές πλεόνασμα θα έπρεπε να του αφιερωθεί μια κεντρική λεωφόρος.

* Άρθρο-περιβόλι στο in.gr, που θα μπορούσε να μας δώσει έναυσμα και για ολόκληρο άρθρο ως απάντηση.

Το άρθρο, που το υπογράφει κάποιος Γρηγόρης Καλογερόπουλος, συγγραφέας, δόκτωρ του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, έχει τον τίτλο:

Γιατί είναι απαράδεκτο να μετονομαστεί το Ζάππειο σε Ολύμπιο Μέγαρο

και μας δίνει με τον υπότιτλο μιαν ιδέα για το περιεχόμενό του:

Το Ζάππειο δεν έχει  ορόφους για να πάρει την ονομασία ετυμολογικά ως Μέγαρο, όπως για παράδειγμα το κτήριο της Βουλής των Ελλήνων το όποιο έχει πολλούς ορόφους και πατώματα αποκαλείται δικαίως Μέγαρο Βουλής.

Καταρχάς, είναι πολύ τσαπατσούλικα γραμμένο. Ίσως το έχει κατακρεουργήσει ο κορέκτορας, αλλιώς δεν εξηγούνται διατυπώσεις όπως «Ολύμπιον Μεγάρων», αλλά αυτό δεν εξηγεί πώς η Ιλιάδα του Ομήρου έγινε Αλιάδα (σκορδαλιά).

Όμως τα τυπογραφικά λάθη είναι απλώς τα ορντέβρ. Ο συντάκτης, για να υποστηρίξει την κατά τα άλλα μάλλον σωστή αντίθεσή του στην προτεινόμενη (;) μετονομασία του Ζάππειου (εδώ κι εγώ συμφωνώ μαζί του), επιστρατεύει το Λερναίο και διατείνεται ότι η ίδια η ελληνική γλώσσα (!) αντιτίθεται στη μετονομασία:

Θα βάλλουμε λοιπόν τα αράγματα στις πιο μικρές λεπτομέρειες που από ετυμολογικής πλευράς μια τέτοια μετονομασία η βασίλισσα των Γλωσσών όπως είναι η Ελληνική Γλώσσα δεν το επιτρέπει.

Οπως είναι γνωστό η Ελληνική Γλώσσα διαφέρει από τις άλλες γλώσσες στη δομή της, καθότι η ελληνική Γλωσσά είναι Γλώσσα Εννοιολογική σε αντίθεση με τις άλλες γλώσσες οι οποίες δεν είναι και αποκαλούνται Σημασιολογικές Γλώσσες. Ο Όρος εννοιολογική γλώσσα, σημαίνει ότι κάθε λέξη έχει μια ετυμολογική έννοια, ενώ στις άλλες γλώσσες δεν συμβαίνει αυτό. Για παράδειγμα η λέξη αυτοκίνητο, ένια το αντικείμενο το όποιο κινείται από μόνο του , ενώ η ιδία λέξη στην Αγγλική ας λάβουμε για παράδειγμα Γλώσσα, πήρε την ονομασία car χωρίς έννοια. Με αλλά λόγια όταν θα βλέπει κάνεις αυτό το αντικείμενο θα το ονομάζει απλά car.

Κούνια που τον κούναγε τον κακομοίρη, που λέει ότι σπούδασε στη Σορβόννη αλλά δεν ξέρει πως ο όρος «αυτοκίνητο» είναι μεταφραστικό δάνειο από το γαλλικό automobile (αν και υπήρχε και στην αρχαιότητα επίθετο «αυτοκίνητος»), ενώ φαίνεται να πιστεύει ότι το αγγλικό car είναι μια λέξη που προέκυψε τυχαία, «χωρίς έννοια». Φυσικά, αυτό που μας λέει είναι πως για έναν που ξέρει ελληνικά ειναι διαφανής (περίπου) η ετυμολογία της λέξης «αυτοκίνητο» ενώ δεν είναι η ετυμολογία της λέξης car.

Και συνεχίζει υποστηρίζοντας ότι δεν μπορεί το Ζάππειο να ονομαστεί Μέγαρο όχι επειδή έτσι παραβιάζεται η θέληση του Ζάππα αλλά επειδή… δεν έχει ορόφους ενώ η λέξη Μέγαρον υποχρεωτικά, ως εκ της ετυμολογίας της, δίνεται τάχα μόνο σε πολυώροφα κτίρια.

Η λέξη μέγαρο, παράγεται με πρώτο συνθετικό τη λέξη μέγας και δεύτερο συνθετικό τη λέξη αρούρη που θα πει η Γή ή από το ρήμα αίρω που θα πει υψώνομαι.

Κατ αυτόν τον τρόπο η λέξη Μέγαρο σημαίνει ετυμολογικά αυτό το όποιο υψώνεται κατά μέγιστο τρόπο πάνω από τη Γη. Με διαφορικά λόγια αυτό το οίκημα το όποιο έχει πολλά πατώματα , πολλούς ορόφους, όπως δηλαδή ήταν και τα ανάκτορα της Κνωσού στην Κρήτη επί Μινωικής Εποχής αλλά και τα ανάκτορα του Οδυσσέα στη Ιθάκη.

Η ετυμολογια που μας δίνει ο δόκτορας από τη Σορβόννη είναι παρμένη από κάποιο «μέγα ετυμολογικόν» και φαίνεται ότι είναι παρετυμολογία από το γεγονός ότι δίνει δυο εκδοχές. Τα σοβαρά λεξικά δεν διστάζουν να δηλώσουν άγνοια -για παράδειγμα ο Σαντρέν αρκείται να εικάσει ότι ίσως πρόκειται για δάνειο και ότι δεν ξέρουμε ποια σχέση έχει με το τοπωνύμιο Μέγαρα.

Επίσης, αυτό που καθορίζει τη σημασία μιας λέξης δεν είναι βεβαίως η ετυμολογία της αλλά η χρήση της στα κείμενα. Και η λέξη «μέγαρο» στον Όμηρο δεν σημαίνει καθόλου «πολυώροφο κτίριο» αλλά μια μεγάλη αίθουσα, σαν αυτήν που υπήρχε στα ανάκτορα της εποχής, ή και το υπνοδωμάτιο ή τον γυναικωνίτη. Στον Ηρόδοτο πάλι, η λ. μέγαρον χρησιμοποιείται με τη σημασία «ναός, ιερό» (και για το μαντείο των Δελφών). Ακόμα κι αν η γενική σημασία είναι ένα μεγάλο και επιβλητικό κτίριο, αυτό δεν αποκλείει βέβαια το Ζάππειο.

* Ένα άλλο θέμα στο οποίο θα μπορούσαμε να αφιερώσουμε άρθρο την περασμένη εβδομάδα ήταν η παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου ή μαλλον τα όσα ακολούθησαν την παρέλαση στη Νέα Φιλαδέλφεια με το χάπενινγκ αλά Μόντι Πάιθον. Δεν έτυχε.

Προσέχτηκε επίσης η κοπέλα από την Αφρική που ήταν σημαιοφόρος σε κάποιο λύκειο και που απέσπασε γενικώς επαινετικά σχόλια αν και κάποιος κύριος στο Φέισμπουκ (έκοψα το όνομά του) έκρινε σκόπιμο να μεμφθεί τα άλλα παιδιά της τάξης της (τα ημεδαπά βεβαίως) διότι δεν έδειξαν… άμυλα.

.

Κάτι άλλο που πρόσεξα στις φετινές παρελάσεις ήταν οι… ατομικές εξέδρες επισήμων, όπως εδώ στις φωτογραφίες, αριστερά για δύο άτομα στην Καλλιθέα (με μια βουλεύτρια του κυβερνητικού κόμματος και τον δήμαρχο της πολης) και δεξιά στην Παιανία σε ατομική συσκευασία μόνο για τον δήμαρχο.

Αλλά εμείς εδώ λεξιλογούμε. Πώς λοιπόν θα πούμε στην τρισχιλιετή μας αυτές τις ατομικές εξέδρες; Βαθρίδια; Εγώβαθρα; Πείτε κάτι.

* Μια κωμική νότα στο τραγικό γεγονός της γυναίκας που ηταν νεκρή επί 15 χρόνια στην Ισπανία και δεν την αναζήτησε κανείς ενώ οι λογαριασμοί του διαμερίσματός της πληρώνονταν με πάγια διαταγή από τον τραπεζικό της λογαριασμό. Γράφει το σχετικό άρθρο:

Πυροσβέστες μπήκαν μέσα από το μπαλκόνι καθώς κανείς δεν είχε κλειδιά, ενώ διαπιστώθηκε πως είχε πεθάνει από φυσικά αίτια ενώ έπαιζε πιάνο.

Έτσι λόγω των υγρών συνθηκών και του καλού εξαερισμού, το σώμα της είχε γίνει μούμια στη μπανιέρα.

Πιάνο στη μπανιέρα; Κάτι δεν πάει καλά. Ίσως χάθηκε στη μετάφραση, ίσως ο κορέκτορας να έβαλε το χέρι του ή κάποιο πρόγραμμα αναγνώρισης φωνής, πάντως, χωρίς να ανατρέξω στο πρωτότυπο, μαντεύω πως το σωστό είναι ότι η άτυχη γυναίκα βρήκε τον θάνατο «ενώ έκανε μπάνιο» και όχι «ενώ έπαιζε πιάνο».

* Και τελειώνω με μια ακλισιά στο περιθώριο της θλιβερότατης είδησης του θανάτου του Γιάννη Σπανού:

Ο συγκινητικός αποχαιρετισμός της Άλκηστις Πρωτοψάλτη, τιτλοφορεί ιστότοπος.

Όπως σχολίασα: Δεν θέλατε την Άλκηστη να κλίνεται, φάτε άκλιτη την Άλκηστις.

Διότι βέβαια, η Άλκηστη της Άλκηστης μια χαρά κλίνεται. Όμως η Άλκηστις δεν συμμορφώνεται με το τυπικό της νέας ελληνικής οπότε η μοίρα της είναι να μένει πολύ συχνά άκλιτη. Όπως και ο Ξενοφών, ας πούμε, ή ο Ρούντολφ (το ελαφάκι).

Καλό σαββατοκύριακο και χρόνια μου πολλά, του χρόνου νάμαστε καλά και να τα λέμε!