Μεζεδάκια του Αγιαντρέα

Δεν θέλει πολλή φιλοσοφία ο τίτλος του σημερινού μας άρθρου. Χτες κεράσαμε λουκουμάδες για τον Αγιαντρέα, σήμερα μεζεδάκια στ’ όνομά του -αν και παραπλήσιο τίτλο είχαμε βάλει και το 2013.

* Φίλος εκλεκτός του ιστολογίου στέλνει ένα παράδειγμα νομανσλανδιανής σχιζολεξίας από το tvxs.gr (αν και η αρχική πηγή είναι το ethnos.gr). Σε ενδιαφέρον αλλά προχειρογραμμένο άρθρο με τίτλο «Δέκα πρόσωπα που σημάδεψαν τη ζωή μας αλλά δεν υπήρξαν ποτέ» διαβάζουμε για διάφορους ήρωες της λογοτεχνίας και των παραδόσεων, από τον Άγιο Βασίλη και τον Οδυσσέα έως τον Ταρζάν -για τον οποίο Ταρζάν μαθαίνουμε ότι: Ο Ολυμπιονίκης Τζόνι Βάις Μίλερ ενσάρκωσε εντυπωσιακά τον ήρωα του Μπάροουζ. Το 1929 ακούστηκε για πρώτη φορά η κραυγή του Ταρζάν , που όμως θεωρήθηκε πολύ ανθρώπινη· την τελειοποίησε ο Βάις Μίλερ το 1932, εμπνεόμενος από τους λαρυγγισμούς των Γερμανών των Άλπεων.

Οπότε, εκτός από τον Ταρζάν ένα άλλο πρόσωπο που δεν υπήρξε ποτέ ήταν ο Τζόνι Βάις Μίλερ δεδομένου ότι ο πρωταθλητής που ενσάρκωσε τον Ταρζάν στην οθόνη ήταν ο… ακέραιος Τζόνι Βαϊσμίλερ.

* Αυτό κυκλοφορεί στο Φέισμπουκ τις τελευταίες μέρες.

O λεξάριθμος της λέξης ΡΟΥΦΙΑΝΙΑ είναι 1142, όσο δηλαδή ο τετραψήφιος αριθμός στον οποίο οι πολίτες μπορούν να καταγγέλλουν παραβάσεις του αντικαπνιστικού νόμου.

(Λεξάριθμος είναι ο αριθμός που σχηματίζεται αν αντιστοιχίσουμε ένα προς ένα τα γράμματα μιας λέξης με την αριθμητική αξία που είχαν στο αρχαίο ελληνικό σύστημα και προσθέσουμε τους αριθμούς αυτούς).

Η σύμπτωση είναι πραγματικά εντυπωσιακή, δεν βρίσκετε;

Έχει όμως και καλύτερο. Όπως μπορείτε να δείτε από τον ειδικό ιστότοπο που υπολογίζει τους λεξαρίθμους, η φράση ΗΘΙΚΗ ΤΑΞΗ ΜΠΟΓΔΑΝΟΥ βγάζει ακριβώς τον ίδιο λεξάριθμο, 1142!

Oπότε, αν οι λεξάριθμοι φανερώνουν την κρυμμένη αλήθεια των λέξεων, τότε ΗΘΙΚΗ ΤΑΞΗ ΜΠΟΓΔΑΝΟΥ = ΡΟΥΦΙΑΝΙΑ.

(Εννοείται ότι το ιστολόγιο δεν πιστεύει στους λεξάριθμους -και το έχουμε γράψει επανειλημμένα).

* Αυτό δεν χώρεσε στην πιατέλα την περασμένη βδομάδα, όμως το βάζω σήμερα διότι διατηρεί τη φρεσκάδα του -και είναι και κυριολεκτικό μεζεδάκι, αφού αφορά έδεσμα.

Λοιπόν, σε άρθρο για τις δέκα τροφές που προτιμούν οι σταρ του Χόλιγουντ, διαβάζουμε ανάμεσά τους και τον εξής εξωτικό καρπό:

Κίουι.

Τα μαγικό φρούτο. 2 μικρά Κίουι έχουν πιο πολύ ποτάσιο και μαγνήσιο από μια μπανάνα και πιο πολλή βιταμίνη C από ένα πορτοκάλι.

Ειλικρινά, το ακτινίδιο έχει έρθει (και καλλιεργείται) στην Ελλάδα εδώ και δεκαετίες. Ποιος ο λόγος, εφόσον είναι καθιερωμένη η ελληνική ονομασία, να εισάξουμε (σικ, ρε) τώρα την αγγλική, kiwi, και μάλιστα με επιτηδευμένη προφορά, με ενα φωνηεντικό σύμπλεγμα που δεν υπάρχει σε πολλές ελληνικές λέξεις; (ίουι κάνει μόνο ο διάολος όταν κλαίειο τα παιδιά του) Κι έπειτα, κίουι ή κίβι στα ελληνικά είναι ο απτέρυξ, εκείνο το περίεργο νεοζηλανδικό πουλάκι από το οποίο πήρε και το αγγλικό όνομά του το ακτινίδιο -γιατί να χάσουμε τη διάκριση;

Και βεβαια, τα ακτινίδια δεν περιέχουν ποτάσιο. Κάλιο περιέχουν.

* Μου στέλνει φίλος λινκ για ένα άρθρο που κυκλοφόρησε τις τελευταίες μέρες σε διάφορους ιστότοπους (παράδειγμα) που αφηγείται πώς ένας δαιμόνιος Έλληνας πλούτισε στην Αμερική.

Προσέχω το απόσπασμα: Ο ίδιος όταν ενηλικιώθηκε έκανε χαμαλοδουλειες για να μπορέσει να βγάλει τα προστοζειν.

Μου λέει ο φίλος: Αυτό το προστοζίν δεν ακούγεται σαν φάρμακο;

Γκουγκλίζω και βλέπω ότι… υπάρχει -αν όχι στην πραγματικότητα, πάντως ως τρολιά!

* Στο ίδιο άρθρο βλέπω και τη φράση «Δράττοντας την ευκαιρία», που δεν στέκει αφού το ρήμα είναι «δράττομαι». Από την άλλη, το «δραττόμενος» δεν λέγεται. Γιατί να μην αρπάξει την ευκαιρία ο συμπατριώτης μας;

* Ακυρολεξία σε άρθρο της Αυγής, στο οποίο κατά τα άλλα γίνονται σωστές επισημάνσεις.

Με το δάχτυλο σηκωμένο η διοίκηση Ζούλα στην ΕΡΤ επιχειρεί να αποσοβήσει τις ευθύνες της και κατηγορεί τους δημοσιογράφους…

Ακυρολεξία, διότι «αποσοβώ» σημαίνει «αποτρέπω δυσάρεστο αποτέλεσμα» -η φράση χρησιμοποιείται κυρίως στις περιγραφές ποδοσφαίρου, όταν ο τερματοφύλακας καταφέρνει (ή δεν καταφέρνει) να αποσοβήσει «παραβίαση της εστίας του».

Τις ευθύνες, όταν δεν παραδεχόμαστε ότι τις έχουμε, τις αποσείουμε. Να αποσείσει, επομένως.

* Ο υπουργός κ. Χρυσοχοΐδης ανακοινωσε ότι «ιδρύεται διεύθυνση πρόληψης κατά της βίας».

Ο φίλος που το επισήμανε σχολιάζει:

Το «κατά» θα μπήκε επειδή η πρόληψη είναι πάντα καλό πράγμα, άρα έπρεπε να τη χωρίσει ένα παραβάν από τη βία.

Πιο κάτω, το έχει σωστά, χωρίς το «κατά», αλλά συνεχίζει: «η αλλαγή της κοινωνικής ανεκτικότητας της βίας δεν αποτελεί επετειακή αναφορά»

Σχολιάζει ο φίλος: Αλλά η ανεκτικότητα, που οι φίλοι της τη λένε ανοχή, κι αυτή καλό πράγμα είναι αλλά μέχρι ενός ορίου, δεν είναι της βίας, είναι της κοινωνίας. Δηλαδή η ανοχή της κοινωνίας στη βία.

Ήρεμα τα γράφω.

* Παρεμπιπτόντως, οι κλισεδολόγοι θα έχουν ήδη εδώ και κάμποσο καιρό καταγράψει στις δέλτους τους το (όχι πια και τόσο) καινούργιο κλισέ «ήρεμα τα γράφω» -και σε παραλλαγή «ήρεμα ρωτάω».

Το κλισέ μπαίνει πάντα ως κατακλείδα όταν επικρίνουμε κάτι, ώστε (όπως λέει το slangWiki) ο ομιλών, ή μάλλον ο γράφων, δηλώνοντας ΗΡΕΜΟΣ, ενώ υποτίθεται ότι βρίσκεται σε βρασμό ψυχής, να δώσει έμφαση στην κριτική ή την χλεύη.

* Σε κάποιον φίλικό τοίχο στο Φέισμπουκ είδα το κείμενο που βλέπετε αριστερά, που πρέπει να είναι σχόλιο (Ρουμάνας) πελάτισσας σε ιστότοπο διεθνούς ηλεκτρονικού πολυκαταστήματος και που μεταφράζεται αυτόματα στις άλλες γλώσσες στις οποίες διατίθεται ο ιστοτοπος.

Δεν ξέρω γιατί, αλλά όποτε το διαβάζω γελάω. Ίσως αγόρασε κάποιο παπούτσι η κ. Μανταλίνα, που της αρέσει μεν, αλλά δεν το βαθμολογεί με 5 αστέρια (άριστα) γιατί κάποια αγκράφα ή κάτι ανάλογο («το σύστημα κλεισίματος/ανοίγματος πόρτας!») είναι από πλαστικό, κι αυτό το βρίσκει φτηνιάρικο.

Βέβαια, δεν ειχε ως τώρα πρόβλημα, «αλλά πρέπει να είμαστε κάπως πιο προσεκτικοί με τα πράγματα».

Για να πούμε όμως και τη μαύρη αλήθεια, αν θέλουμε να μεταφράζεται όλος αυτός ο κατακλυσμός σχολίων που μπορεί να μαζευτουν σε έναν μεγάλο εμπορικό ιστότοπο -και μάλιστα από δεκάδες γλώσσες προς δεκάδες γλώσσες- μόνο τα μηχανάκια μπορούν να δώσουν τη λύση.

* Ο τιμητής ξαναχτυπά και αυτη τη φορά εξ οικείων.

Σε ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ, που απαντα στην κυβέρνηση, διαβάζουμε ότι είναι: «θράσος να εμφανίζεται η ΝΔ ως τιμητής της δημόσιας Υγείας».

Εννοεί ότι είναι θράσος (κατά τον ΣΥΡΙΖΑ βεβαίως) να εμφανίζεται η ΝΔ ως υπέρμαχος/υπερασπιστής της δημόσιας υγείας.

Όμως ο τιμητής, κατά το λεξικό, είναι «Αυτός που έχει την τάση να επικρίνει, να ελέγχει τους άλλους, τις σκέψεις, τους λόγους, τις γνώμες, τις πράξεις τους κτλ. Ο επικριτής» (ο ορισμός από το ΜΗΛΝΕΓ).

Έχουμε γράψει τόσο πολλές φορές για το λάθος αυτό, που το έχουν διαπράξει πολλοί και διάφοροι (ανάμεσά τους και ο σημερινός πρωθυπουργός), που θα το έχετε βαρεθεί.

Να το δεχτούμε για σωστό, ότι «τιμητής» πλέον σημαίνει ο υπέρμαχος, αυτός που τιμά κάτι; Διστάζω, διότι και η «κανονική» σημασία χρησιμοποιείται και μόνον αυτή λεξικογραφείται. Όσοι από εμάς κάνουμε επιμέλεια κειμένων, μεταφράσεων κτλ. θα συνεχίσουμε να διορθωνουμε τον… τιμητικό τιμητή λοιπόν.

* Βέβαια, σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις καταλαβαίνουμε από τα συμφραζόμενα με ποια έννοια χρησιμοποιείται ο τιμητής. Με τον ευαριθμο τα πράγματα δεν είναι πάντοτε τόσο εύκολα. Και τι θα γίνει αν κάποιος γράψει «Εμφανίστηκαν ευάριθμοι τιμητές του πρωθυπουργού»; Λίγοι ή πολλοί; Οπαδοί ή επικριτές; Τέσσερις οι συνδυασμοί. (Αυτό μπορεί και να το έχω ξαναγράψει).

* Φιλος θεώρησε μαργαριτάρι τον τίτλο της ΕΡΤ «Σορούς ανέσυρε η ΕΜΑΚ«, σε είδηση για τον σεισμό στην Αλβανία.

«Αν και οι όμορφες διακρίσεις όμορφα καίγονται», μου γράφει, «η σορός δεν είνια το πτώμα που έχει ετοιμαστεί για ταφή;»

Έτσι ήταν. Ωστόσο, του απάντησα, εδώ και πολύ καιρό η λέξη «πτώμα» φαίνεται να εχει απαγορευτεί στη γλώσσα τη δημοσιογραφική και από παντού ανασύρονται σοροί, στην καλύτερη περίπτωση -στη χειρότερη, σωροί….

* Τι καταλαβαίνετε όταν διαβάζετε αυτόν τον τίτλο είδησης;

Τι σχεδίασαν οι φοιτητές που βραβεύτηκαν με χρυσό μετάλλιο; Σχεδίασαν DNA;

Με δυσκολεύει «το πρώτο DNA υπολογιστή» -έχουν οι υπολογιστές DNA; Χρησιμοποιείται μεταφορικά ο όρος;

Αν πάμε στο κυρίως άρθρο, θα δούμε ότι:

Η ομάδα iGEM Thessaloniki σχεδίασε και ανέπτυξε το POSEIDON (Programmable Orthogonal Systems Engineered Into DNA Oligo Networks), τον πρώτο DNA υπολογιστή ικανό να προσδιορίσει ποιοτικά και ποσοτικά τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ DNA και πρωτεϊνών.

Το τελικο ν κάνει διαφορά, αφού καταλαβαίνουμε ότι υπολογιστή σχεδίασαν οι φοιτητές και όχι DNA. Βέβαια και πάλι δεν στέκει και πολύ καλά το «DNA υπολογιστής», στα ελληνικά θα λέγαμε «υπολογιστής DNA» καλύτερα.

* Τιτλος είδησης: Βίος και πολιτεία ο διορισθέντας πρόεδρος στο Νοσοκομείο Σύρου

Τον τίτλο τον παρουσίασε κάποιο μέλος στην ομάδα Υπογλώσσια του Φέισμπουκ.

Δήλωσα ότι επιδοκιμάζω. Όπως στη λέξη «ο παράγων» μέσω της αιτιατικής (τον παράγοντα) πλάστηκε καινούργια ονομαστική, ο παράγοντας, έτσι θα γίνει και με αυτές τις μετοχές, ιδίως όταν χρησιμοποιούνται ως ουσιαστικά. Ήδη, ο συλληφθέντας έχει σχεδόν καθιερωθεί.

(Και οχι, δεν θα πούμε «η συλληφθέντα». Εκεί θα μείνει η συλληφθείσα που κλίνεται ομαλά).

* Και κλείνω με μια νεκρολογία. Πλήρης ημερών, που λέει το κλισέ, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 101 ετών ο Γιασουχίρο Νακασόνε, πρωθυπουργός της Ιαπωνίας στη δεκαετία του 1980.

Δεν ξέρω πώς θα εκτιμηθεί η συνεισφορά του και ποιο θα είναι το στίγμα που θα αφήσει στην ιαπωνική και την παγκόσμια ιστορία, όμως έχει ήδη αφήσει ένα μικρούτσικο αχνάρι στη γλώσσα μας, και ειδικότερα στην ελληνική ευτράπελη φρασεολογία, αφού ο Γιασουχίρο Νακασόνε αποτέλεσε την έμπνευση για να εμπλουτιστεί η ευτράπελη φρασεολογία μας με την ψευδοϊαπωνική φράση «Να σου σύρω ένα κασόνι;» με παραλλαγή «Να σου σύρω το κασόνι;» και έδωσε, στα ψευδοξενογλωσσα επαγγελματικα, τον Ιάπωνα αχθοφόρο Νασουσίρο Νακασόνι (ή Τοκασόνι) που τον έχω συμπεριλάβει και στο βιβλίο μου «Η γλώσσα έχει κέφια».

Τώρα, τέσσερις άλλοι έσυραν το κασόνι του Νακασόνε.

Κι όπως γράφτηκε, αν ζει η χήρα του Γιασουχίρο Νακασόνε θα την προσφωνούν Γειασουχήρα Νακασόνε.

Ελαφρύ να’ναι το χώμα που θα τον σκεπάσει.