Βαρβαρικά μεζεδάκια

Όχι από τους βαρβάρους, ούτε από τους βαρβαρισμούς, παρόλο που το βδομαδιάτικο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο συχνά επισημαίνει γλωσσικά αστοχήματα. Απλώς, τα μεζεδάκια που εσείς διαβάζετε σήμερα, γράφτηκαν χτες, που ήταν η γιορτή της Αγίας Βαρβάρας. Θα μου πείτε, γιατί δεν τα λέω «νικολοβαρβαρικά», που είναι και πιο ακριβές αφού γράφονται και διαβάζονται μέσα στα Νικολοβάρβαρα -είναι και η γιορτή μου αύριο. Ο λόγος είναι οτι αυτόν τον τίτλο τον έχω ήδη χρησιμοποιήσει στο παρελθόν, και μάλιστα δυο φορές, οπότε λέω να μην τον ξαναχρησιμοποιήσω ως το 2030.

Οπότε, βαρβαρικά, από την αγία. Ή από τη βαρβάρα, το έδεσμα που σύμφωνα με το έθιμο πολλοί και πολλές έφτιαχναν ιδίως στη βόρεια Ελλάδα, ένα είδος ασουρέ με στάρι και ξερά φρούτα. Δεν ξέρω βέβαια αν συνεχίζουν πολλοί να κρατάνε το έθιμο.

* Και ξεκινάμε με ένα περίεργο σπασμένο τηλέφωνο από τον χώρο της εκπαίδευσης. Φίλος του ιστολογίου μου στέλνει λινκ από το εκπαιδευτικό υλικό της τηλεκπαίδευσης όπου παρουσιάζεται μια «διαθεματική δραστηριότητα» για την πρώτη τάξη του δημοτικού.

Αν πάτε στο κάτω μέρος της σελίδας, θα δείτε τους εξής διδακτικούς στόχους:

Ώστε ο πρώτος στόχος είναι η «ανάπτυξη φορολογικής ενημερότητας»; Και πώς να αναπτύσσεται τάχα; Και τι σχέση έχει με τα παιδιά του δημοτικού;

Καμιά σχέση βέβαια, πρόκειται για… ραμόνι. Προφανώς «φωνολογικής ενημερότητας» ήθελε να γράψει ο συντάκτης -άλλωστε προηγουμένως το γράφει έτσι. Ίσως το λάθος έγινε από τον κορέκτορα, ίσως από κάποιο σύστημα υπαγόρευσης και μετατροπής σε κείμενο, ίσως πρόκειται για απλή παραδρομή.

Σε κάθε περίπτωση, είναι θλιβερό ότι τόσους μήνες κανείς δεν το πρόσεξε και δεν το διόρθωσε.

Ο φίλος μου που είναι κάπως παλιομοδίτης ενοχλήθηκε επίσης από το κάπως πομπώδες ύφος της ανακοίνωσης, με την πολλή ειδική ορολογία. Εγώ πάλι πρόσεξα ότι η δραστηριότητα «επιχειρεί με αφορμή την επανάληψη των γραμμάτων (λ) (γ) και (χ) στη γλώσσα να εισάγει τα παιδιά στο κειμενικό είδος του μύθου καταρχήν». Συνεχως θα τα εισάγει; Αν μπουν θα τα βγάλει έξω για να τα ξαναβάλει; Όχι βέβαια, εδώ θέλει συνοπτικό τύπο, να εισάξει ή έστω να εισαγάγει. Ή, να εξοικειώσει τα παιδιά με το κειμενικό είδος… ή ό,τι άλλο.

* Κι άλλο ένα παράκουσμα που έρχεται από πολύ πολύ μακριά.

Μακριά στον χρόνο εννοώ. Το ψάρεψε ο φίλος Ακίνδυνος, ο οποίος (με άλλο χρηστώνυμο) παρουσιάζει στο Τουίτερ διάφορα περίεργα που τα ξεθάβει από παλιές εφημερίδες, της προηγούμενης χιλιετίας (εντάξει, αυτό το έβαλα για μπούγιο -ας πούμε, των δεκ. 1970-90).

Πρέπει να είναι απο την Ελευθεροτυπία και πρέπει να είναι απο το μακρινό 1988, αφού αναφέρεται στα γυρίσματα της ταινίας «Η φανέλα με το 9», που κυκλοφόρησε το 1989. Στη μέση, ο πρωταγωνιστής της ταινίας Σταύρος Τζορτζόκος, διότι έτσι άκουσε ο υλατζής το «Στράτος Τζώρτζογλου».

Ωραίο ήταν και το σχόλιο του Ακίνδυνου: Τον Σταύρο Τζορτζόκο δεν τον νοιάζει τι λένε γι’ αυτόν, αρκεί να γράφουν σωστά το όνομά του.

* Ξεκινήσαμε χωρίς αναφορές στην πανδημία, αλλά βέβαια δεν είναι δυνατό να συνεχιστεί αυτό σε όλο το άρθρο.

Και αφού κάθε απόγευμα μετράμε θύματα και κρούσματα και διασωληνώσεις, και μέσους όρους, κυλιόμενους και μη, μου επισημαίνει φίλος άρθρο της ΕφΣυν, όπου: «ο αριθμός των θανάτων τις τελευταίες 12 ημέρες ανέρχεται στους 1.187. Δηλαδή, κατά το τελευταίο 12ήμερο πεθαίνουν από κορονοϊό 99 την ημέρα (ανά μέσο όρο).»

Ο υπολογισμός είναι σωστός, αλλά εγώ θα έλεγα «κατά μέσο όρο».

* Κι ένα θλιβερό που καταντάει κωμικό επειδή ξεχάστηκε μια λέξη.

Σε επαρχιακό ιστότοπο δημοσιεύεται η είδηση για κάποιον στρατιωτικό που «πέθανε εντελώς αναπάντεχα από ανακοπή καρδιάς».

Στον τίτλο η λέξη «αναπάντεχα» είτε ξεχάστηκε είτε θεωρήθηκε ότι περισσεύει. Οπότε έμεινε το «πέθανε εντελώς», που, όπως και να το κάνουμε, ακούγεται κωμικό και προκάλεσε σχόλια όπως «Εντελώς; Πέρα για πέρα;».

Σε κάποιο αστυνομικό του Χάμετ που είχα μεταφράσει τον καιρό που ο… Σταύρος Τζορτζόκος έδενε τα κορδόνια του στη σέντρα, υπήρχε και η ατάκα — Is he dead? — Very. Και την είχα μεταφράσει, αν θυμάμαι καλά, — Πέθανε; — Πολύ.

* Κι ένα για τη Στρατιά των Αγνώριστων.

Σε άρθρο για τα αλεξανδρινά, ένα από τα χαρακτηριστικά φυτά που έχουν συνδεθεί με τις χριστουγεννιάτικες γιορτές, μαθαίνουμε γιατί ονομάστηκαν έτσι.

Όχι από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, ούτε καν από την Αλεξάνδρεια της Ημαθίας, τέως Γιδά, ούτε από τον Μεγαλέξανδρο -αλλά από έναν άλλο Αλέξανδρο. Διαβάζουμε:

«Προέρχεται από το Μεξικό και ανακαλύφθηκε από τον «Αλεξάντερ Φον Χάμπολντ» περίπου το 1810 από όπου πήρε και το όνομα του».

Όλα καλά, αλλά ο Alexander von Humboldt ήταν Γερμανός, οπότε Χούμπολτ.

Και δεν βλέπω κανένα λόγο να είναι το ονοματεπώνυμό του σε εισαγωγικά, λες και είναι κανένας φυσιολατρικός σύλλογος!

* Και απλώς για λόγους τάξεως, μια παρατήρηση για μια από τις αναρτήσεις που έκανε πολύ θόρυβο τη βδομάδα που μας πέρασε, αν και τη συζητήσαμε και στα σχολια του περασμένου μεζεδοάρθρου μας.

Ο αντιδήμαρχος Αθηναίων (νομίζω πως δεν παραιτήθηκε) Νικ. Μακρόπουλος προκάλεσε σάλο με την ανάρτηση αυτή όπου νοσταλγεί το ωραίο του σπίτι στο Μπάντεν Μπάντεν και το πανάκριβο αμάξι του. Έχει κάθε δικαίωμα στο κιτς, αλλά πρέπει να παίρνει υπόψη του και τη γενικότερη οικονομική δυσπραγία.

Ωστόσο, το σχόλιο που θέλω να κάνω, και που το έκαναν και άλλοι, είναι γλωσσικό και έχει να κάνει με την «απερίγραπτη γαλήνη του Black Forest».

Με ποια λογικη και με ποιον μηχανισμό ένας που μιλάει ελληνικά και απευθύνεται σε Έλληνες και θέλει να αναφερθεί σε ένα αρκετά γνωστό στους Έλληνες τοπωνύμιο της Γερμανίας, το αναφέρει όχι με το πολύ γνωστό ελληνικό του όνομα, Μέλανας Δρυμός, όχι έστω με το λιγότερο γνωστό σε μας γερμανικό του όνομα, Schwarzwald, αλλά με το… αγγλικό του όνομα; Το οποίο αγγλικό όνομα, επιπλέον, όταν χρησιμοποιείται στην Ελλάδα σημαίνει στο 99% των περιπτώσεων το γλύκισμα (τούρτα με σοκολάτα, σαντιγί, κεράσια και κιρς) που ονομάζεται Black Forest;

Βέβαια, εγώ, αν ποτέ ήθελα να αναφερθώ στη γερμανική πόλη θα έγραφα Μπάντεν Μπάντεν, μάλλον και για το αυτοκίνητο Άστον Μάρτιν θα έγραφα, αλλά δεν είμαι αντιδήμαρχος.

* Φίλος με ρωτάει για ποιο λόγο η Μπάρμπι της σχετικής διαφήμισης αναφέρεται ως «Διασώστης Άγριας Δυσης» και όχι ως «Διασώστρια». Τι να του πω;

* Αυτό το γκράφιτι το είδα στο Τουίτερ, αλλά δεν ξέρω αν είναι αυθεντικό δηλ. αν είναι όντως σύνθημα σε τοίχο ή αν πρόκειται για φωτοσοπιά.

Για όσους δεν ξέρουν, αναφέρεται στην ατάκα του πρωθυπουργού ότι όταν παρέλαβε το Μαξίμου δεν βρήκε ούτε ρούτερ -η οποία, παρεμπιπτόντως, διαψεύστηκε από τους αρμόδιους της προηγούμενης κυβέρνησης.

Προσέξτε ότι τα Υ έχουν την ιδιότροπη κλίση του λογότυπου του ΣΥΡΙΖΑ, οπότε ξέρουμε ποιος είναι ο ένοχος που έγραψε το σύνθημα!

* Και ένα αριθμητικό λάθος. Σε άρθρο για τα συμβόλαια που υπέγραψε η NASA με ιδιωτικές εταιρείες που θα φέρουν χώμα από τη Σελήνη, αναφέρεται ότι μια από τις εταιρείες ζήτησε το συμβολικό ποσό του ενός δολαρίου, που μάλιστα θα το εισπραξει σε τρεις δόσεις:

Συνεπώς, η NASA θα πληρώσει συνολικά 25.001 δολάρια και μάλιστα σε τρεις δόσεις (η Lunar Post θα εισπράξει διαδοχικά τρεις επιταγές των 0,1 σεντς, 0,1 σεντς και 0,80 σεντς!).

Αλλά 0,1 σεντς + 0,1 σεντς + 0,8 σεντς κάνουν 1 σεντ(ς). Οι επιταγές θα αφορούν 10 σεντς, 10 σεντς και 80 σεντς -ή 0,1 και 0,8 δολάρια.

* Κι ένα γλωσσομεταφραστικό. Σε άρθρο για διάσωση ναυαγού διαβάζουμε ότι: Ο Μπι αντιμετώπισε προβλήματα με τον κινητήρα από νωρίς στο ταξίδι του. Υπολογίζοντας, όμως, ότι θα μπορούσε να το διορθώσει ο ίδιος, δεν ζήτησε βοήθεια από το ραδιόφωνο.

Ποτέ να μη ζητάτε βοήθεια από το ραδιόφωνο, δεν θα σας απαντήσουν. Καλύτερα από τον ασύρματο (radio στα αγγλικά).

Αυτό ήταν το μεταφραστικό. Το γλωσσικό βρίσκεται στην αρχή του άρθρου: Ξέρεις τον πιο ενδιαφέρον άνδρα στον κόσμο;

Δεν μας αρέσει η εξομάλυνση (ο ενδιαφέροντας, όπως ο παράγοντας ή ο μέλλοντας), ας φάμε τώρα την ακλισιά.

* Και κλείνω με έναν… πορτοκαλεώνα από τη Χίο. Δυστυχώς όχι με χιώτικα πορτοκάλια και μαντερίνια, αλλά με φαιδρά πορτοκάλεια, με ετυμολογίες δηλαδή που ζορ ζορνά προσπαθούν να βρουν ελληνική αρχή σε διάφορες, κυρίως τουρκικές, λέξεις.

Δεν νομίζω πως αξίζει να του αφιερώσω ειδικό άρθρο, οπότε το βάζω εδώ. Απολαύστε υπεύθυνα.

Ο φίλος που το στέλνει, σημειώνει: Πολύ μου άρεσε το σημείο όπου, αφού ετυμολογεί το αλισβερίσι από την αλίσβη, προσθέτει αμέσως (και σωστά) «Η λ. ντα(λ)ραβέρι έχει ακριβώς την ίδια σημασία και είναι το ιταλ.  Dare- avere = δοῦναι-λαβεῖν.
Αλλά τουλάχιστον ούτε ακαδημαϊκός είναι, ούτε πρώην υφυπουργός παιδείας...

* Ή μάλλον να τελειώσω με αυτοδιαφήμιση.

Την Κυριακή που γιορτάζω, επειδή δεν μπορώ να σας καλέσω στο σπίτι για ένα κρασί, σας καλώ σε διαδικτυακή συζήτηση στη Θρυαλλίδα.

Η συζήτηση έχει τίτλο: Από το Γκαμπί της οθόνης στη σκακιέρα της ζωής… και θα γίνει στις 7 το βράδυ από το κανάλι της Θρυαλλίδας στο Γιουτούμπ.

Θα πάρουν μέρος η πρωταθλήτρια του σκακιού Άννα Μαρία Μπότσαρη, ο σκακιστής και μέλος του ΔΣ της ΕΣΟ Χρήστος Πιλάλης και εγώ. Θα ξεκινήσουμε φυσικά από τη σειρά Γκαμπί της Βασίλισσας, που συζητήσαμε και στο ιστολόγιο. Θα χαρώ να τα πούμε έστω κι έτσι!