Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και… όλα τα άλλα

Posts Tagged ‘Χρίστος Γραμματίδης’

Χρίστος Γραμματίδης (1984-2018)

Posted by sarant στο 23 Ιουνίου, 2018

Ο δικηγόρος Χρίστος Γραμματίδης, λαμπρός διανοούμενος και μια από τις πιο αξιόλογες και αξιαγάπητες παρουσίες του ελληνόφωνου διαδικτύου, πέθανε σήμερα νεότατος, στα 34 του χρονια, από επιθετικό μη-Hodgkin λέμφωμα. Το ιστολόγιο πενθεί έναν άνθρωπο που σκόρπιζε φως στο πέρασμά του και σαν ελάχιστο φόρο τιμής ανεβαζει αυτό το σύντομο, εμβολιμο άρθρο, γραμμένο βιαστικά αμέσως μόλις βρέθηκα σε υπολογιστή.

Ο Γραμματίδης ήταν πανέξυπνος, εξαιρετικά καλλιεργημένος, με πολύ χιούμορ. Ήξερε να χαίρεται τη ζωή και αφοσιωνόταν στους φίλους του, τουλάχιστον κρίνοντας από δεύτερο χερι, μια και δεν είχα την τυχη να τον γνωρίσω από κοντά -δυο φορές μονο ειχαμε συναντηθεί τυχαια στα Εξάρχεια και είχαμε αλλάξει δυο κουβέντες, ειχαμε ομως ηλεγνωριμία εδω και κάμποσα χρονια και ήταν από τους ανθρώπους που παρακολουθούσα συστηματικά τις δημοσιεύσεις τους στο Φέισμπουκ. Επειδή έκανε τόσα πολλά και έγραφε τόσο ώριμα, πολλοί σήμερα, μαθαίνοντας τον θάνατό του, δυσκολεύτηκαν να πιστέψουν πως δεν ήταν ούτε 35 χρονών.

Πρώτη φορά μου είχε στείλει μήνυμα το 2012, για να μου πει πως συγκινήθηκε που διάβασε στον παλιό μου ιστότοπο μιαν αγόρευση του παππού του, σε ενα αφιέρωμα που είχα κάνει για την καθιέρωση της δημοτικής το 1976.

Ο παππούς του, ο επίσης Χρίστος Γραμματίδης (1923-2008), ήταν βουλευτής Λαρίσης πριν και μετά τη δικτατορία, με το χαρακτηριστικό ότι ξεκίνησε με την ΕΡΕ και το 1963 πέρασε στην Ένωση Κέντρου, εκλέχτηκε μεταδικτατορικά με την ΕΚΝΔ αλλά στη συνέχεια μεταπήδησε στη Νέα Δημοκρατία -βρισκόταν ανάμεσα στους δύο χώρους. Σε μια από τις πρώτες κουβέντες μας, ο εγγονός, που θαύμαζε και αγαπουσε τον παππού του, μου είπε ότι θέλει να γράψει τα πολιτικά ανέκδοτα που είχε ακούσει απο τον παππού του αλλά δίσταζε επειδή δεν τα είχε ζήσει ο ίδιος και δεν ήξερε αν θα τον θεωρούσαν αξιόπιστο. Με το πλεονέκτημα της διαφοράς ηλικίας, τον συμβούλεψα να το κάνει το γρηγορότερο γιατί η μνήμη μάς προδίνει χωρίς να μας προειδοποιεί. Δεν ξέρω αν τα κατέγραψε.

Ο Γραμματίδης, όπως κάνουμε και πολλοί άλλοι στο Φέισμπουκ, δημοσιοποιούσε κατά καιρούς διάφορα περιστατικά της ζωής του, κι έτσι όσοι τον διαβάζαμε ξέραμε και για τα τωρινά και για τα παλιότερα -είχε, ας πούμε, αφηγηθεί σε ποιο μάθημα δεν έγραψε καλά στις Πανελλήνιες κι έτσι δεν πέρασε Αθήνα ή Θεσσαλονίκη αλλά Κομοτηνή, αλλά και για ποιο λόγο δεν μετάνιωσε τις εκεί σπουδές του. Είχε διηγηθεί πώς και γιατί εγινε μέλος της ΚΝΕ και γιατί αποχώρησε. Είχε περιγράψει τα εξαντλητικά ωράρια του μαχόμενου δικηγόρου.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Διαδίκτυο, Εις μνήμην, Μεταμπλόγκειν | Με ετικέτα: | 56 Σχόλια »

Το κουτί της Πανδώρας και άλλα «σοφά λάθη»

Posted by sarant στο 21 Αυγούστου, 2017

Την ιδέα για το σημερινό άρθρο την πήρα από μια πρόσφατη δημοσίευση του Χρίστου Γραμματίδη στο Φέισμπουκ, που αναφερόταν στο πρώτο από τα σοφά λάθη που θα δούμε.

Ο όρος «σοφά λάθη» που χρησιμοποιώ είναι εσκεμμένα ανακριβής, εξού και τα εισαγωγικά στον τίτλο. Ακριβέστερο θα ήταν να πούμε για «λαθη σοφών».

Γιατί τα λέω έτσι;

Για να απαντήσουμε, ας σκεφτούμε το κουτί της Πανδώρας. Ξέρετε, το γνωστό κουτί που η Πανδώρα άνοιξε, μη μπορώντας να αντισταθεί στην περιέργεια, με αποτέλεσμα να ξεχυθούν από μέσα όλα τα δεινά στον κόσμο μας, αρρώστιες, πείνα, πόλεμος -αλλά και η ελπίδα, το αντίδοτο στα δεινά.

Η έκφραση έχει μπει και στη γλώσσα μας. Όταν λέμε «άνοιξε το κουτί της Πανδώρας» εννοούμε ότι έθεσε σε κίνηση μια διαδικασία που αποδεικνύεται πηγή αλλεπάλληλων κακών.

Κι όμως, το «κουτί της Πανδώρας» είναι «λάθος». Στην ελληνική μυθολογία δεν ήταν κουτί αλλά πιθάρι. Ναι, πιθάρι.

Για την Πανδώρα και το πιθάρι της μας μιλάει ο Ησίοδος στο Έργα και ημέρες. Την Πανδώρα την έφτιαξαν οι θεοί, πανέμορφη και ποθητή, για να τιμωρήσουν τους ανθρώπους μετά την αποκοτιά του Προμηθέα που έκλεψε τη φωτιά. Με εντολή του Δία, ο Ερμής τη χάρισε για σύζυγο στον Επιμηθέα, τον αδελφό του Προμηθέα.

Στο σπιτικό του Επιμηθέα υπήρχε ένα πιθάρι και η Πανδώρα έβγαλε το «μέγα πώμα» του και το άνοιξε και…

ἀλλὰ γυνὴ χείρεσσι πίθου μέγα πῶμ’ ἀφελοῦσα ἐσκέδασ’, ἀνθρώποισι δ’ ἐμήσατο κήδεα λυγρά.

Λίγο πολύ καταλαβαίνουμε τι θέλει να πει, αφού η γλώσσα είναι μία και ενιαία, έτσι; Αλλά και να μην καταλαβαίνουμε το νόημα, πάντως βλέπουμε σαφώς ότι ο Ησίοδος χρησιμοποιεί τη λέξη «πίθος».

Πώς το πιθάρι έγινε κουτί; Χρειάστηκε να μεσολαβήσει ένας σοφός -γι’ αυτό και λέω για «σοφό λάθος».

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in χημεία, Ετυμολογικά, Λαθολογία, Μυθολογία, Μεταφραστικά | Με ετικέτα: , , , , , , , , , , | 191 Σχόλια »