Τα σερί είναι για να σπάνε

Σερί είναι επίρρημα που σημαίνει «στη σειρά, συνεχώς, χωρίς διακοπή»: Δούλεψα δώδεκα ώρες σερί, ξεθεώθηκα! Το σερί είναι και ουσιαστικό, για μια ενέργεια που επαναλαμβάνεται χωρίς διακοπή: Με ένα σερί δώδεκα πόντων στα πέντε πρώτα λεπτά της τρίτης περιόδου, ο Παναθηναϊκός γύρισε το παιχνίδι. Το «σερί δώδεκα πόντων» σημαίνει φυσικά ότι η ομάδα πέτυχε δώδεκα συνεχόμενους πόντους χωρίς να δεχτεί κανέναν. Βέβαια, κάποτε θα βάλει καλάθι κι ο αντίπαλος: τα σερί είναι για να σπάνε.

Στο slang.gr βρίσκω καταγραμμένη την έκφραση το πάω σερί που σημαίνει ότι βγαίνω έξω το βράδυ και το τραβάω ως το πρωί, και χωρίς να κοιμηθώ πηγαίνω κατευθείαν στη δουλειά ή στο μάθημα ξενύχτης. Πρόκειται για έκφραση της νεανικής αργκό βέβαια, διότι μετά τα τριάντα αυτά τα πράγματα ευκολότερα λέγονται παρά γίνονται, τουλάχιστον συχνά. Και πάλι στο σλανγκρ βρίσκω ότι σερίφης, μεταξύ άλλων, είναι εκείνος ο οποίος το έχει πάει σερί.

Το σερί είναι δάνειο από τα γαλλικά, όπου série είναι η σειρά. Η γαλλική λέξη ανάγεται στο λατινικό series και στο ρήμα sero (συνδέω, πλέκω, συνάπτω). Αυτό θα έλεγε κανείς ότι είναι δάνειο από το ελλ. σειρά, ή έστω ότι οι δυο λέξεις συγγενεύουν, αλλά τα ετυμολογικά λεξικά δεν βρίσκουν σύνδεση της σειράς με το series, παρόλο που είναι συνώνυμα, κι έτσι το σερί δεν είναι αντιδάνειο.

Υπάρχει βέβαια κι ένα άλλο σερί, αν και δεν θα το βρούμε στα λεξικά γιατί δεν θεωρείται λέξη της ελληνικής γλώσσας, και έτσι κι αλλιώς παλιότερα ακουγόταν περισσότερο, όχι πια σήμερα που η γαλλομάθεια έχει υποχωρήσει· εννοώ το chéri / chérie, αγάπη μου, ας πούμε, χαρακτηριστική προσφώνηση εκείνου προς εκείνην αλλά και εκείνης προς εκείνον. Και με την αντωνυμία μπροστά, μον σερί ή μα σερί, αγάπη μου πάλι. Μον σερί (mon chéri) είναι και κάτι διάσημα γεμιστά σοκολατάκια με λικέρ και κερασάκι. Φαντάζομαι ότι γίνεται μεταξύ άλλων λογοπαίγνιο με το σερίζ (κεράσι).

Αυτό το «σερί» που μάλλον έχει χάσει πια οριστικά την ευκαιρία να λεξικογραφηθεί, πιθανώς έχει απώτερη ελληνική αρχή, όσο κι αν δεν του φαίνεται. Σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, στην αρχή βρίσκεται το υστερολατινικό cara, πρόσωπο, που μάλλον ανάγεται στο αρχαίο ελληνικό «κάρα», κεφαλή, που σήμερα τη χρησιμοποιούμε για την κεφαλή ιερού λειψάνου. Από εκεί προέρχεται λοιπόν το γαλλικό cher, chéri, το αγγλικό cheer, και (μέσω ιταλικών) το τσέρα ή τζέρα ή τσιέρα που χρησιμοποιείται στα Εφτάνησα με τη σημασία «όψη, πρόσωπο» και στις Κυκλάδες (τουλάχιστον στην Αμοργό), με τη σημασία «μούτρα», αρνητικά. Και μια παροιμία: Της μελαχρινής η τσιέρα όμορφή ’ναι κάθε μέρα / και της άσπρης της χιονάτης μια φορά είν’ η ομορφιά της.

Αλλά ξεστρατίσαμε. Λέγαμε για το σερί, το οποίο συχνά εμφανίζεται σε αθλητικά συμφραζόμενα, αλλά και στο χρηματιστήριο, όταν λένε για «ανοδικό» ή «πτωτικό σερί», που βέβαια σπάει ή διακόπτεται κάποτε, διότι είπαμε, τα σερί είναι για να σπάνε.

Γιατί διάλεξα το σημερινό θέμα, θα μου πείτε. Συνήθως τα ερεθίσματα για άρθρα τα παίρνω από μια λέξη ή μια φράση που ακούστηκε πολύ, αλλά εδώ κατ’ εξαίρεση το ερέθισμα ήταν ενδογενές. Το ιστολόγιο εδώ και πολύ καιρό έχει καθιερώσει να δημοσιεύει ένα άρθρο την ημέρα, μέρα μπαίνει μέρα βγαίνει, συνήθως το πρωί. Αυτή η ευχάριστη αλλά αμείλικτη ρουτίνα βέβαια δεν τηρείται απαρέγκλιτα, κάποτε διακόπτεται. Το τωρινό μας σερί μετράει από το Πάσχα· τη Δευτέρα του Πάσχα το ιστολόγιο είχε αναπαυθεί. Από τη Λαμπροτρίτη ίσαμε σήμερα μετράμε 69 μέρες, αν μέτρησα καλά· και μάλιστα σε αυτές τις 69 μέρες είχαμε όχι 69 παρά 73 άρθρα, επειδή μερικές φορές κάτι έκτακτο συνέβη μέσα στη μέρα. Πιθανώς να υπάρχει και μακρύτερο σερί στην ιστορία του ιστολογίου, αλλά βαριέμαι να μετρήσω.

Όπως θα καταλάβατε ίσως, αύριο δεν θα δημοσιευτεί άρθρο διότι έχουν πέσει πολλές δουλειές. Έτσι κι αλλιώς, όπου να ’ναι μπαίνουμε στη θερινή περίοδο και, παρόλο που φέτος πολύς κόσμος δεν θα κάνει διακοπές, η θερινή ραστώνη (φριχτό δεν είναι αυτό το κλισέ;) θα μας πάρει από κάτω. Επίσης έχω και διάφορες άλλες δικές μου δουλειές και πρέπει ή να εφεύρω το εικοσιοχτάωρο ή να αραιώσω κάπως την εδώ αρθρογραφία, οπότε βολεύει που οι δικές μου οι φούριες συμπίπτουν με το γενικότερο… ραστόνι. Σκέφτομαι να βάζω 3 ή 4 άρθρα τη βδομάδα, αλλά δεν έχω ακόμα αποφασίσει αν τις ενδιάμεσες μέρες θα τις αφήνω κενές ή αν θα ξανανεβάζω παλιότερα άρθρα, όπως κάνουν πάρα πολλά περιοδικά όταν συμπληρώσουν μια κάποια ηλικία. Ακούω απόψεις πάνω σ’ αυτό, αλλά η αυριανή παρασπονδία είναι απλώς ένα πρελούντιο, το θερινό (αραιωμένο) πρόγραμμα δεν θα αρχίσει ακόμα. Το αυριανό δεν είναι προγραμματισμένο, είναι κάτι έκτακτο που διακόπτει το σερί των καθημερινών άρθρων. Γιατί τα σερί είναι για να σπάνε.

 

Προσθήκη: Όποιος γράφει βιαστικά, αυτά παθαίνει. Το άρθρο έχει ένα μνημειώδες λάθος. Το γαλλικό chéri δεν έχει καμιά σχέση με το ελληνικό κάρα, το λατ. cara και το αγγλικό cheer. Όλα αυτά έχουν σχέση με το γαλλ. chère (και με το ιταλ. cera), βλ. και σχ. 44!!