Παραιτημένα μεζεδάκια

Στην πραγματικότητα δεν είναι παραιτημένα τα μεζεδάκια, άλλοι παραιτήθηκαν -και συγκεκριμένα ο Αντ. Μακρυδημήτρης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος  αλλά και ο Ρ. Μορώνης, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της (οΘντκ) δημόσιας τηλεόρασης ΝΕΡΙΤ, που παραιτήθηκαν σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την ωμή κυβερνητική παρέμβαση για να μη μεταδοθεί ζωντανά η σημερινή ομιλία του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης από τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (πράγμα που σημαίνει ότι δυσχεραίνεται και η αναμετάδοση από άλλα κανάλια). Αποδείχτηκε έτσι ότι η υπόσχεση για «ανεξάρτητη δημόσια τηλεόραση» ήταν ένα ακόμα από τα σύντομα ανέκδοτα της συγκυβέρνησης -ή, για να παραφράσουμε τον Αλέξ. Σούτσο, «είναι ελεύθερη η ΝΕΡΙΤ, φτάνει να μην προβάλλει τον ΣΥΡΙΖΑ».

Στο μεταξύ, φημολογείται ότι αναμένονται και εντυπωσιακές ανακοινώσεις από τις ανασκαφές της Αμφίπολης. Μια εξέλιξη που ενδιαφέρει το ιστολόγιο είναι ότι βρέθηκαν δυο Καρυάτιδες, πράγμα που αυτομάτως θέτει το πρόβλημα του πώς τονίζονται στη γενική: Καρυάτιδων, Καρυατίδων ή Καρυατιδών; Ανοίγοντας τον Μπαμπινιώτη (τουλάχιστον στην έκδοση που έχω εδώ δίπλα) δεν μαθαίνουμε τίποτα διότι δεν έχει πληροφορίες για την κλίση, ενώ στο ΛΚΝ βρίσκουμε ότι το εντάσσει στο κλιτικό του παράδειγμα Ο28, άρα «των Καρυατίδων», ενώ από τη Λεξιλογία, που φυσικά έχει ασχοληθεί με το θέμα, βλέπουμε ότι άλλες έγκυρες πηγές, σαν το Λεξισκόπιο, δέχονται και τον προπαροξύτονο τύπο: των Καρυάτιδων και των Καρυατίδων. Ο τύπος «των Καρυατιδών» ασφαλώς δεν είναι δεκτός, παρόλο που κι αυτός γράφτηκε τούτες τις μέρες (παράδειγμα εδώ, όπου ο υλατζής είχε δίκιο, αφού, σε αντίθεση με το κυρίως άρθρο, έβαλε σωστό τονισμό στον τίτλο).

* Για τον τονισμό των Καρυάτιδων (ή Καρυατίδων) θα μπορούσαμε ίσως να ρωτήσουμε και την κ. Άννα Παναγιωταρέα, για την οποία γράφτηκε (δεν ξέρω αν αληθεύει) ότι ορίστηκε κάτι σαν εκπρόσωπος τύπου του Τύμβου. Το βέβαιο είναι ότι ανεβάζει συχνά στο Φέισμπουκ φωτογραφίες από τον τάφο, ενώ μέχρι πρόσφατα το βιογραφικό της στη σελίδα της (βλ. την εικόνα αριστερά) ανέφερε ότι «Παρακαλούθησα νεοελληνική λογοτεχνία στο Καίμπριτζ – Καθηγητής Κων. Τρυπάνης». Το κακό είναι ότι ο Κων. Τρυπάνης ποτέ δεν δίδαξε στο Καίμπριτζ όπως θεώρησε σκόπιμο να της υπενθυμίσει με σχόλιο ο φίλος γλωσσολόγος Δημ. Μιχελιουδάκης, με αποτέλεσμα το μεν σχόλιο να σβηστεί αλλά η σχετική αναφορά να αλλάξει σε «Παρακαλούθησα θερινό πρόγραμμα συγκριτικής λογοτεχνίας, με αείμνηστο καθηγητή Κων.Τρυπάνη-Εξετερ Οξφόρδης». Άτιμο πράμα τα κοινωνικά μέσα, ούτε μιαν ανακρίβεια δεν μπορείς να γράψεις και βρίσκεται κάποιος αναιδής να την επισημάνει.

* Ένα ενδιαφέρον ορθογραφικό «παρετυμολογικό» λάθος από τα Νέα, στο ρεπορτάζ τους για το άρθρο που αφιέρωσε η Νιου Γιορκ Τάιμς στον Γλέζο: αποικειοποίηση της Ευρώπης από τη Γερμανία, λες και η λέξη είναι το αντίθετο της οικειοποίησης. Αποικιοποίηση βέβαια…

* Δεν ξέρω πού πρωτοδημοσιεύτηκε, πάντως σε δεκάδες ιστότοπους (παράδειγμα) αναδημοσιεύτηκε ότι «η θρύλος του τένις, Μαρτίνα Ναβρατίλοβα» έκανε πρόταση γάμου στην αγαπημένη της. Όχι βέβαια. Ο θρύλος είναι ουσιαστικό, δεν έχει φυσικό γένος. Για τη Ναβρατίλοβα λοιπόν θα  πούμε πως είναι «ο θρύλος του τένις». Αλλιώς, θα πρέπει να πούμε και για τον Αττίλα πως ήταν «ο μάστιγας του Θεού»!

* Ομολογώ πως το αγνοούσα, αλλά η Κυριακή που μας πέρασε ήταν Διεθνής Ημέρα Ξιφασκίας, κι έτσι, λέει η ανακοίνωση ενός συλλόγου, σε όλο τον κόσμο «οι ξιφομάχοι προέβησαν σε επιδείξεις του αθλήματος«. Αξιέπαινη πρωτοβουλία ασφαλώς, αλλά γιατί το flash mob το αποδώσανε μαζική αστραπή; Το ανάποδο είναι. Να το πεις «συγκέντρωση-αστραπή», το καταλαβαίνω. Να το πεις «αστραπιαία κινητοποίηση», κι αυτό καλό είναι. (Και οι δυο όροι προτείνονται από τη Λεξιλογία, σε άρθρο που αναφέρει και απορριπτέες αποδόσεις).

* Γράφει η Καθημερινή: Έμφαση στις κυρτές τηλεοράσεις από τη Sasmung.
Γιατί εμένα μού φαίνονται κοίλες; με ρωτάει φίλος. Στην αρχή σκέφτηκα ότι τις κοίλες θα τις φτιάχνει η Samsung και όχι η Sasmung, αλλά το πιθανότερο είναι ότι ο δημοσιογράφος δεν ξέρει να ξεχωρίσει τις λέξεις. Βέβαια, και οι κοίλες, αν τις κοιτάξεις από πίσω, κυρτές είναι.

* Προχτές είχαμε 11 του Σεπτέμβρη, μια μέρα φορτωμένη με δυο βαριές επετείους, αλλά στην εκπομπή του ο Κ. Μπόγδανος προτίμησε να πρωτοτυπήσει και να αναφερθεί σε μια τρίτη, στην επέτειο του θανάτου του Παν. Κανελλόπουλου (11.9.1986). Ωστόσο, να διορθώσουμε αυτό που ειπώθηκε (περίπου στο 1.45 της εκπομπής). Τη γνωστή ρήση «Στρατηγέ ιδού ο στρατός σας» ο Κανελλόπουλος δεν την απεύθυνε στον Σκόμπι, όπως είπε, με επιφύλαξη πάντως, ο Κ. Μπογδάνος, αλλά στον στρατηγό Τζέιμς Βαν Φλιτ, και όχι το 1944-45 αλλά το 1948, μέσα στον Εμφύλιο.

* Κάθε μέρα, σε πολλούς ιστότοπους δημοσιεύονται επετειακές στήλες με τα γεγονότα που έγιναν την ίδια μέρα στο παρελθόν. Ένας φίλος στο Φέισμπουκ πρόσεξε ότι στη χτεσινή σχετική στήλη του enikos.gr υπήρχε, ανάμεσα στα άλλα, και η εξής επέτειος:

1944 – Οι αντάρτες του Άρη Βελουχιώτη σφαγιάζουν 1.450 άνδρες, γυναίκες και παιδιά στον Μελιγαλά Κορινθίας.

Ασφαλώς δεν πρόκειται για ουδέτερη περιγραφή του γεγονότος, όπως θα ταίριαζε σε έναν ειδησεογραφικόν ιστότοπο. Σαν κερασάκι στην τούρτα, ο Μελιγαλάς δεν βρίσκεται στην Κορινθία, αλλά στη Μεσσηνία. Αυτό το τελευταίο, αφού επισημάνθηκε, το διόρθωσαν.

Ωστόσο, ίσως δεν πρέπει να καταδικάσουμε το enikos.gr για εμφυλιοπολεμικό κήρυγμα αλλά για άκριτη αντιγραφή (ίσως και λογοκλοπή, αφού δεν υπάρχει αναφορά της πηγής), διότι όπως διαπιστώνω, ολόκληρη η στήλη ήταν παρμένη (ίσως ταιριάζει το «κλεμμένη») από το σχετικό άρθρο της Βικιπαίδειας, μαζί με την κοτσάνα περί Κορινθίας!

Το ενδιαφέρον είναι ότι εξαιτίας της συζήτησης που έγινε στο Φέισμπουκ, το άρθρο της Βικιπαίδειας τροποποιήθηκε και η επίμαχη παράγραφος άλλαξε διατύπωση. Βρήκα κι εγώ ευκαιρία και διόρθωσα τον Υδραίο πλοίαρχο, εκεί στο 1822, διότι λεγόταν (Λεονάρδος) Θεοδωρής και όχι Θεόδωρος -τουλάχιστον έτσι τον έχει η ιστορία του Τρικούπη.

Και λίγη ώρα αργότερα τροποποιήθηκε και η σελίδα του enikos.gr με διαγραφή της παραγράφου που αφορούσε το 1944 και τον Μελιγαλά! (Η εμφυλιοπολεμική διατύπωση βέβαια υπάρχει σε αμέτρητους ιστότοπους που είχαν αντιγράψει παλιότερα τη Βικιπαίδεια).

* Ψάχνοντας να δω αυτά τα επετειακά, διαπίστωσα πως η γνωστότερη σελίδα για τέτοια θέματα, το sansimera.gr έχει γίνει συνδρομητική. Η δωρεάν έκδοση της επετειακής σελίδας αναφέρει 5-6 μόνο γεγονότα, ενώ η συνδρομητική καμιά διακοσαριά. Κόστος συνδρομής, 100 ευρώ το χρόνο. Το αναφέρω επειδή με ενδιαφέρει πολύ να δω με ποιους τρόπους μπορούν οι δημιουργοί περιεχομένου να αντλούν εισόδημα.

* Ο Πάνος (με πεζά) γυρίζει και φωτογραφίζει και μου έστειλε την εξής ταμπέλα αριστερά, από έργο του Δήμου Αθηναίων. Το λάθος είναι αφανές. Εξηγεί ο ίδιος:

Επειδή έχω ασχοληθεί με τέτοια έργα,ο τίτλος που χρησιμοποιούμε είναι «προμήθεια,εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία’. Εδώ ο Δ.Α. τα μπουρδούκλωσε λίγο στην προκήρυξη, γράφοντας ‘προμήθεια και εγκατάσταση σε θέση λειτουργίας’, φράση που ναι μεν την καταλαβαίνεις, αλλά που συγχέει τη θέση ως τόπο, με τη θέση ως ενέργεια. Σχολαστικός;

* Στο ρεπορτάζ για ένα δυστύχημα σε ράλι στο Γκιμαράες της Πορτογαλίας, διαβάζουμε:

«Μια 40χρονη γυναίκα η οποία φέρει τραύμα στο κεφάλι και μια νεαρή γυναίκα που έχει 18 κατάγματα στο πόδι, μεταφέρθηκαν σε νοσοκομείο της πόλης Μπράγκα όπως ανέφεραν οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.»

Δεν ξέρω αν μπορεί να πάθει κανείς δεκαοχτώ κατάγματα στο πόδι του. Νομίζω ότι αυτό υποψίασε τη φίλη που μου στέλνει το μεζεδάκι, η οποία έσπευσε να το αντιπαραβάλει με το αγγλόφωνο ρεπορτάζ:  «Eight people were injured and two of them are in a critical condition, emergency services said: a 40-year-old man with head trauma and a woman of 18 with leg fractures. They were rushed to a hospital in Braga.» Όπως βλέπετε, η μεταφραστική τσαπατσουλιά  μπορεί να αλλάξει το φύλο και την ηλικία των τραυματισμένων -τα δεκαοχτώ χρόνια της τραυματισμένης κοπέλας έγιναν 18(!) κατάγματα στο πόδι…

* Νέο κρούσμα του τρόμου της διπλής άρνησης, από τον καθηγητή Θάνο Βερέμη. Όπως επισημαίνει ο φίλος Ρογήρος που πρώτος το εντόπισε: Στα νέα ελληνικά χρησιμοποιούμε διπλή άρνηση: «κανείς δεν επιχείρησε κάτι τέτοιο». Γράφοντας «ο Γκρόσμαν τολμάει κάτι που κανείς άλλος ανέλαβε πριν ή μετά από αυτόν» έχουμε απλώς υποπέσει σε καραμπινάτο σφάλμα.

* Ελληνικούρα λέγεται η εξεζητημένη λόγια λέξη ή φράση, αλλά ονομάζουμε έτσι και τα χοντρά λάθη που γίνονται σε τέτοιες λόγιες φράσεις. Μάλλον πρέπει να πλάσουμε και τον όρο «λατινικούρα». Πράγματι, ένας φίλος απο το Μόναχο εντόπισε μια μνημειώδη λατινικούρα σε ενυπόγραφο άρθρο στο tvxs.gr, όπου ο αρθρογράφος, καταγγέλλοντας τη λογοκριτική παρέμβαση για να μη μεταδοθεί η σημερινή ομιλία του Αλ. Τσίπρα, χαρακτήρισε τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης «πρωθυπουργό under portas» μπερδεύοντας λατινικά με αγγλικά. Ωστόσο, δεν βρίσκεται κάτω από τις πύλες ο Τσίπρας (και ευτυχώς, γιατί είναι βαριές κι ασήκωτες). Ante portas είναι το σωστό, και σημαίνει «προ των πυλών». Αν είναι να το βάζετε στα λατινικά, καλό είναι να το γράφετε σωστά.

* Το επόμενο το κλέβω από τη Λεξιλογία, είναι λίγο μεγάλο, αλλά όπως λέει και ο Ελληγεννής που το ψάρεψε είναι ένα μίνι έπος της σύγχρονης (αυτόματης) μετάφρασης (από εδώ):

Πώς να οικοδομήσουμε μια μικρή ράμπα:

Αν θα θέλατε να ξέρετε πώς να οικοδομήσουμε μια μικρή ράμπα, ώστε να μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε σε ένα τσίμπημα και να το αποθηκεύσετε μακριά όταν δεν χρειάζεται, έχετε έρθει στο σωστό μέρος.

Τα πράγματα που θα χρειαστείτε:
Βαρύ βάρος του σκάφους
Λωρίδα χαλί
Δέσιμο όπλο και συνδετήρες
2 κομμάτια χύτευσης
10 Καρφιά
Hammer
Κατσαβίδι

Επιλέξτε ένα διοικητικό συμβούλιο που είναι 16 εκατοστά σε πάχος και ότι βρίσκεται μήκους τουλάχιστον πέντε πόδια. Άμμος και την προετοιμασία για την ασφαλή χρήση. Συνδέστε το χαλί στην κορυφή του σκάφους σας, χρησιμοποιώντας βασικό πυροβόλο όπλο και συνδετήρες σας. Βεβαιωθείτε ότι όλες οι συνδετήρες που χρησιμοποιείτε για να συνδέσετε το χαλί σφυρήλατο σε όλη τη διαδρομή στο διοικητικό συμβούλιο. Συνδέστε χύτευση σε κάθε πλευρά του σκάφους, τη σφυρηλάτηση σε ένα καρφί σε κάθε πόδι. Όταν τοποθετείτε το γείσο, βεβαιωθείτε ότι το λίπος άκρη του καλουπιού είναι στο ίδιο επίπεδο με το κάτω μέρος του διαδρόμου σας, έτσι ώστε να δημιουργεί μια ωραία προεξοχή ασφαλείας κατά μήκος των πλευρικών άκρων του διαδρόμου σας.

Συνδέστε μια μικρή ποσότητα αντιολισθητικό υλικό στην κάτω πλευρά του άκρου του εδάφους του κεκλιμένου επιπέδου για να το κρατήσει από την ολίσθηση. Μήπως αυτό χρησιμοποιώντας βασικό πυροβόλο όπλο σας. Ορίστε ένα άκρο του διαδρόμου σας στο έδαφος και το άλλο άκρο του διαδρόμου σας επάνω στο όχημα ή κτίριο. Βεβαιωθείτε ότι υπάρχει τουλάχιστον μια μικρή επιπλέον ράμπα στην κορυφή, έτσι ώστε η ράμπα δεν θα γλιστρήσει προς τα κάτω και να πέσει στο έδαφος.

Το διοικητικό συμβούλιο που είναι 16 εκατοστά σε πάχος είναι, βεβαίως, η απόδοση του board=σανίδα. Όπως σωστά λέει και ένα επόμενο σχόλιο, «ε ρε βρεμένο διοικητικό συμβούλιο που τους χρειάζεται!»

* Και κλείνω με ακόμα ένα εύρημα κλεμμένο από τη Λεξιλογία, που αφορά ένα δυσδιάκριτο αλλά ουσιαστικό μεταφραστικό λάθος σε πρόσφατο άρθρο του Πάσχου Μανδραβέλη. Εξετάζοντας το ενδεχόμενο διακυβέρνησης της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ, ο Π. Μανδραβέλης προφητεύει:

Θα πληρώσουμε άχρηστους και άγονους πειραματισμούς με κρατικές παρεμβάσεις που απέτυχαν στο παρελθόν. Και απέτυχαν όχι διότι τους έκαναν οι «κακοί» της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, αλλά διότι όπως έλεγε πάλι ο σοσιαλδημοκράτης Γκαλμπρέιθ «το κράτος είναι τέτοιος οργανισμός που αν και κάνει στραβά τα μεγάλα πράγματα, κάνει στραβά και τα μικρά πράγματα».

Η προφητεία μπορεί να βγει αληθινή, αν και καθόλου δεν το εύχομαι. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Νίκος Λίγγρης, στο ρητό του Γκαλμπρέιθ (στο πρωτότυπο: You will find that State is the kind of organisation which, though it does big things badly, does small things badly too. — Quoted in conversation with Charles Frankel, High on Foggy Bottom: an outsider’s inside view of the Government (1969), p. 11)

το State χωρίς άρθρο δεν είναι το Κράτος, αλλά είναι συντομογραφία για το State Department, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ. Άλλωστε, το συγκεκριμένο βιβλίο από το οποίο είναι αντλημένο το απόφθεγμα (που μετατρέπεται στη μετάφραση σε… απόφευγμα, μια και ο Γκαλμπρέιθ δεν μιλάει για κράτος) περιέχει τις εντυπώσεις του Γκαλμπρέιθ από τη σύντομη θητεία του ως πρεσβευτή, οπότε είναι φυσικό που αναφέρεται στο Υπουργείο Εξωτερικών, με τον μηχανισμό του οποίου είχε προστριβές ο Γκαλμπρέιθ.

Η διαφορά δεν είναι μικρή θαρρώ -και αν δεν είναι μεταφραστικό λάθος, είναι διαστρέβλωση της άποψης του Γκαλμπρέιθ.

ΥΓ
Και επί του πιεστηρίου: Ανακοίνωση ομοσπονδίας εκπαιδευτικών για τη Λειτουργία των νεοϊδρυθέντων σχολικών μονάδων. Το «απεχθές σωστό» είναι βέβαια «νεοϊδρυθεισών». Παρόμοιο λάθος (με -θέντων αντί -θεισών) έχουν διαπράξει στο παρελθόν βουλευτές, υπουργοί, καθηγητές Πανεπιστημίου, ακαδημαϊκοί (με την παλιά έννοια της λέξης), σοφοί, γλωσσαμύντορες, ως κι ο ίδιος ο Μιστριώτης που, λένε, είχε πει «Λαλούντων των αηδόνων».  Και θα συνεχίσει να γίνεται στον αιώνα τον άπαντα.