Πριν από ογδόντα χρόνια, τέτοιες μέρες: το Ημερολόγιο του Μπουκέτου

Το άρθρο ανεβαίνει με αυτόματο πιλότο. Λείπω για λίγες μέρες και στα σχόλια θα απαντήσω, καλώς εχόντων των πραγμάτων, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς.

Το εξώφυλλο του Ημερολογίου του 1928

Στο πρόσφατο άρθρο για τους κουραμπιέδες, στα σχόλια, αναφέρθηκα παρεμπιπτόντως στο Ημερολόγιο του Μπουκέτου, ένα πανηγυρικό τεύχος που έβγαινε μια φορά το χρόνο, τέτοιες μέρες, την περίοδο 1926-1933 -και υποσχέθηκα κάποια στιγμή να γράψω περισσότερα για το έντυπο αυτό. Οπότε, μέρες που είναι, ταιριάζει να γράψω, πολύ περισσότερο που δεν βρίσκω στο Διαδίκτυο κάποια εκτενή αναφορά στο Ημερολόγιο του Μπουκέτου.

Να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το «Μπουκέτο» ήταν εβδομαδιαίο λαϊκό περιοδικό που κυκλοφόρησε στην Αθήνα από το 1924 έως το 1946, με μικρές μόνο διακοπές στα δύσκολα χρόνια. Για πολλούς, ο όρος «λαϊκό περιοδικό» παραπέμπει σε έντυπα όπως το Φαντάζιο ή το Ρομάντζο της δεκαετίας του 1960, αλλά το Μπουκέτο, τουλάχιστο στη χρυσή εποχή του (χοντρικά ως το 1933) διατηρούσε ανοιχτή επαφή με την καλή λογοτεχνία. Από το Μπουκέτο έκαναν τα πρώτα τους βήματα ο Στρατής Τσίρκας και ο Γ. Κοτζιούλας, ταχτικά συνεργάζονταν μ’ αυτό ο Ξενόπουλος ή ο Λαπαθιώτης, ενώ σημαντικά κείμενα της λογοτεχνίας μας πρωτοδημοσιεύτηκαν στο Μπουκέτο.

Φυσικά, από το Μπουκέτο δεν έλειπε η ελαφρά ποικίλη ύλη, όπως ηταν τα μεταφρασμένα γαλλικά αισθηματικά μυθιστορήματα, οι φωτογραφίες των αστέρων του κινηματογράφου και τα ρεπορτάζ για τη ζωή τους, οι σπαζοκεφαλιές και τα ιστορικά ανέκδοτα. Όχι απλώς δεν έλειπαν, αλλά αποτελούσαν και τον μεγαλύτερο όγκο της ύλης του. Δεν ήταν το Μπουκέτο αμιγώς λογοτεχνικό περιοδικό, στο κάτω-κάτω. Σήμερα τα τεύχη του Μπουκέτου είναι δυσεύρετα -οι παλαιοπώλες μπορεί να σας ζητήσουν και 10 ή 15 ευρώ για ένα τεύχος. Υπάρχουν βέβαια σώματα του περιοδικού στις βιβλιοθήκες -δεν ξέρω όμως αν κάποια βιβλιοθήκη έχει όλα τα τεύχη. Έχει επίσης εκδοθεί ένα λεύκωμα με επιλεγμένα άρθρα από το περιοδικό, που όμως δεν το έχω δει.

Στα πρώτα χρόνια της κυκλοφορίας του, από το 1925 έως το 1932, το Μπουκέτο έβγαζε, κάθε Δεκέμβρη, και το πανηγυρικό Ημερολόγιό του,  που είχε σκοπό να κρατήσει συντροφιά στους αναγνώστες τις μέρες των γιορτών με εκλεκτή αδημοσίευτη ύλη. Τα τεύχη αυτά ήταν (με εξαίρεση το πρώτο) μικρότερου σχήματος, με τονισμένο τον φιλολογικό χαρακτήρα σε βάρος της ελαφράς ποικίλης ύλης, και με αρκετές σελίδες -πάνω από 100 συνήθως. Πολλά από τα διηγήματα ή ποιήματα είχαν σαν θέμα τα Χριστούγεννα ή τον καινούργιο χρόνο.

Ενδεικτικά, στο Ημερολόγιο του Μπουκέτου του 1931, βρίσκουμε: ποιήματα του Σουρή, του Πολέμη, του Γκαίτε, του Καβάφη, του Ταγκόρ, του Πούσκιν, του Λαφόργκ, του Γρυπάρη, του Μαρκορά, του Κοτζιούλα, του Παλαμά, διηγήματα του Παπαδιαμάντη, του Στ. Δάφνη, του Λαπαθιώτη, του Χρηστοβασίλη, του Σόλογκουμπ, της Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου, του Νιρβάνα, του Ξενόπουλου, καθώς και κάμποσα μεταφρασμένα από τα γαλλικά, ιστορικές αναμνήσεις του Σταμ-Σταμ, παραμύθια των Γκριμ και της Ταρσούλη.

Μερικά από τα κείμενα αυτά έχουν κακογεράσει, άλλα διαβάζονται ευχάριστα και σήμερα. Για να πάρετε μια ιδέα, κλείνω το άρθρο παραθέτοντας μερικές σελίδες από το Ημερολόγιο του Μπουκέτου:

Η πρώτη σελίδα από το Ημερολόγιο του 1929, με ποίημα του Σουρή.

Ο τελευταίος άνθρωπος της γης, του Μαρσέλ Σβομπ (1933)

Ένας μεγάλος ποιητής -για τον Καβάφη (1931)

Πρωτοχρονιάτικο διήγημα του Κρυστάλλη (1932)

Ο χαρτοπαίχτης της Πρωτοχρονιάς του Σουρή (1931)

Το κάπνισμα εν τω ελληνικώ θεάτρω, του Ν. Λάσκαρη, 1η σελίδα (1927)

Δεύτερη σελίδα του ίδιου άρθρου, μαζί και μια μετάφραση του Χάινε

Ένα δισέλιδο από το τεύχος του 1929 -ξεχωρίζει η Μπαλάντα του Αντρέα του Βάρναλη στην πλήρη μορφή της